Bài viết: 1903 
947
24
Kiến thức Ngữ văn
* Tóm tắt văn bản: là nêu ngắn gọn nội dung chính của một văn bản nào đó bằng cách loại bỏ những thông tin không cần thiết theo mục đích đã định.
*Đặc điểm của văn bản tóm tắt: Bao giờ cũng ngắn hơn văn bản gốc, nêu được lần lượt các nội dung chính trong văn bản gôc để người đọc, người nghe có thể nắm bắt được nội dung, chủ đề, tư tưởng chính của tác phẩm vừa được tóm tắt.
* Các bước tóm tắt văn bản thông dụng:
- Bước 1: Đọc hiểu và xác định nội dung chính của văn bản đó (hay chủ đề và tư tưởng của văn bản.
-Bước 2: Xác định các nhân vật chính và các sự kiện gắn liền với nhân vật chính
-Bước 3: Sắp xếp các dữ liệu đã thu thập được theo trình tự trong tác phẩm
-Bước 4: Dùng lời văn, cách thức mong muốn để truyền tải nội dung câu chuyện.
*Lưu ý: Tóm tắt chỉ là yêu cầu thu gọn dung lượng văn bản gốc; văn bản tóm tắt không được đảo lộn trật tự các sự việc trong văn bản, không yêu cầu sáng tạo thêm chi tiết khác.
* Trình tự tiến hành tóm tắt văn bản thông tin thể hiện qua 4 bước như sau:
- Bước 1. Xác định thông tin chính (thường nêu ở nhan đề và các đề mục lớn của văn bản).
- Bước 2. Xác định các thông tin cụ thể của mỗi đoạn hoặc phần trong văn bản (nếu văn bản có nhiều tiêu đề nhỏ thì các thông tin cụ thể thường nằm ở các tiêu đề ấy) ; giữ nguyên các mốc thời gian hoặc giữ lại những mốc thời gian quan trọng.
- Bước 3. Kết nối các thông tin cụ thể và viết thành bản tóm tắt bằng văn bản viết theo cách thông dụng hoặc trình bày bằng sơ đồ, hình ảnh.
- Bước 4: Đối chiếu đoạn văn tóm tắt với văn bản gốc, chỉnh sửa, bổ sung cho phù hợp.
Hướng dẫn Soạn bài: Tóm tắt văn bản thông tin - Ngữ văn 6, Sách Cánh Diều
1. Định hướng
A. Tóm tắt văn bản thông tin là nêu ngắn gọn nội dung chính của một văn bản thông tin đó.
B. Trình tự tiến hành tóm tắt văn bản thông tin thể hiện qua 4 bước như sau:
- Bước 1. Xác định thông tin chính (thường nêu ở nhan đề và các đề mục lớn của văn bản).
- Bước 2. Xác định các thông tin cụ thể của mỗi đoạn hoặc phần trong văn bản (nếu văn bản có nhiều tiêu đề nhỏ thì các thông tin cụ thể thường nằm ở các tiêu đề ấy) ; giữ nguyên các mốc thời gian hoặc giữ lại những mốc thời gian quan trọng.
- Bước 3. Kết nối các thông tin cụ thể và viết thành bản tóm tắt bằng văn bản viết theo cách thông dụng hoặc trình bày bằng sơ đồ, hình ảnh.
- Bước 4: Đối chiếu đoạn văn tóm tắt với văn bản gốc, chỉnh sửa, bổ sung cho phù hợp.
2. Thực hành
Bài tập: Em hãy tóm tắt văn bản "Những phát minh" tình cờ và bất ngờ "
a. Chuẩn bị:
- Các em đọc kĩ văn bản cần tóm tắt
- Đọc kĩ các bước tóm tắt văn bản thông tin ở trên
- Dự kiến cách trình bày bản tóm tắt bằng văn bản viết hoặc sơ đồ, hình ảnh
b) Tìm ý
- Văn bản " Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" thuật lại sự ra đời tình cờ của lần lượt 4 phát minhtheo thứ tự: Đất nặn, kem que, lát khoai tây chiên, giấy nhớ.
- Phát minhĐất nặn:
^ Nhà phát minh: Giô-sép Mác Vích-cơ
^ Nguyên nhân: Ga được sử dụng nhiều hơn, loại bột đất sét đặc biệt không bán chạy, công ti có nguy cơ thua lỗ.
^ Diễn biến và kết quả: Năm 1957, trộn những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét và làm ra đồ chơi trẻ em với nhiều màu sắc.
- Phát minh Kem que:
^ Nhà phát minh: Phrăng Ép-pơ-xơn
^ Nguyên nhân: Vô tình dùng một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau.
^ Diễn biến và kết quả: Phát hiện ra một "que kẹo băng" và khi nếm sẽ có hiện tượng nổ li ti. Năm 1923 đánh dấu ra đời kem que.
- Phát minh Lát khoai tây chiên
^ Nhà phát minh: Gioóc Crăm
^ Nguyên nhân: Crăm khi ấy đang phục vụ món khoai tây Pháp.
^ Diễn biến và kết quả: Do liên tục bị gửi trả lại, Crăm đã mất bình tĩnh, làm theo yêu cầu thái lát mỏng hơn và giòn hơn. Sau đó, chúng trở nên phổ biến.
- Phát minh Giấy nhớ:
^ Nhà phát minh: Xpen-xơ Xin-vơ và Át Phrai
^ Nguyên nhân: Xin-vơ sáng tạo ra chất keo dính trong phòng thí nghiệm nhưng không biết sử dụng vào việc gì.
^ Diễn biến và kết quả: Do có thể dính một vật có trọng lượng nhỏ lên bề mặt mà không làm hư hại, Vin-vơ đã giúp Át Phrai dán một số tờ giấy lên cuốn sách của mình và từ đó phát minh ra đời.
c) Viết
Các em viết bài theo 1 trong 3 cách bên dưới (bằng đoạn văn viết, bằng sơ đồ, bằng hình ảnh)
Cách 1:
[HIDETHANKS=1]Văn bản "Những phát minh" tình cờ và bất ngờ "thuật lại sự ra đời tình cờ của lần lượt 4 phát minh đất nặn, kem que, lát khoai tây chiên, giấy nhớ. Trước hết, phát minh Đất nặn là sáng chế của nhà phát minh Giô-sép Mác Vích-cơ, người Mỹ. Phát minh ra đời bởi nguyên nhân ga được sử dụng nhiều hơn than, củi nên loại bột đất sét để loại bỏ vết bẩn, đen không bán chạy, công ti có nguy cơ thua lỗ. Nên đến 1957, Vích-cơ đã phát minh ra đất nặn với nhiều màu sắc hấp dẫn thu về hàng triệu đô la. Thứ hai, phát minh Kem que của nhà sáng chế Phrăng Ép-pơ-xơn, người Mỹ, khi mới 11 tuổi với nguyên nhân tình cờ là từ trò chơi trộn một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau để đùa nghịch và để quên ngoài trời. Đến năm 1923, Ép-pơ-xơn đã đăng kí bằng sáng chế phát minh kem que và trở thành sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại khi hè đến. Thứ ba, Lát khoai tây chiên là sáng chế của nhà phát minh Gioóc Crăm, người Mỹ. Nguyên nhân ra đời là vì Crăm khi ấy đang cố phục vụ món khoai tây Pháp nhưng liên tục bị gửi trả loại. Crăm đã mất bình tĩnh, thái lát cực mỏng và chiên đến khô giòn. Sau đó, chúng rất được yêu thích. Cuối cùng là phát minh giấy nhớ của Xpen-xơ Xin-vơ và Át Phrai. Ban đầu, Xin-vơ tạo ra chất dính dính được vật có trọng lượng nhỏ và dán lại nhiều lần; nhưng ông không biết dùng vào việc gì. Sau đó, Vin-vơ đã giúp Át Phrai dán một số tờ giấy lên cuốn sách hợp ca và từ đó phát minh ra đời.
Cách 2
Tóm tắt văn bản" Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" theo bảng
Cách 3:
Tóm tắt văn bản "Những phát minh" tình cờ và bất ngờ "bằng hình ảnh
** Bài tiếp: Soạn Bài: Tự Đánh Giá - World Wide Web Ra Đời Và Phát Triển Như Thế Nào – Ngữ Văn 6, Sách Cánh Diều - Việt Nam Overnight
Chỉnh sửa cuối:
