ĐẶC ĐIỂM VĂN BẢN THÔNG TIN 1. Đặc điểm văn bản thông tin nhìn từ yếu tố hình thức. - Các yếu tố hình thức tổ chức văn bản nhằm giúp các ý tưởng và thông tin chính trở nên rõ ràng dễ hiểu. + Nhan đề: Thường giúp ta xác định chủ đề của văn bản. + Các gạch đầu dòng: Dùng chỉ các mục nội dung có tầm quan trọng như nhau + Các phương tiện phi ngôn ngữ như tranh ảnh, đồ thị, bảng biểu.. thường giúp minh họa, làm sáng tỏ thêm cho ý tưởng của văn bản. + Xuất xứ của văn bản: Cho biết thông tin được đăng ở đâu, tác giả và thời gian công bố (thường là các bài báo, nhất là báo điện từ với các đường link tên trang web) 2. Đặc điểm nhìn từ mô hình tổ chức văn bản thông tin. - Văn bản thông tin thường được tổ chức, sắp xếp các ý tưởng và thông tin theo một số mô hình (cấu trúc) nhất định. Đọc văn bản thông tin sẽ dễ dàng hơn một khi người đọc nhận ra được cấu trúc ý và cách trình bày thông tin của người viết. + Tổ chức theo thứ tự quan trọng: Người viết trình bày theo thứ tự tầm quan trọng của ý tưởng và thông tin. + Tổ chức theo thứ tự thời gian: Là sự sắp xếp các sự kiện, thông tin theo thứ tự xảy ra trước, sau. + Tổ chức theo mối quan hệ nhân quả là một mô hình tổ chức thể hiện mối quan hệ nguyên nhân, lí do và kết quả/ hậu quả giữa các sự kiện, ý tưởng, sự việc. * * * 3. Đặc điểm nhìn từ các dạng thức (forms) của văn bản thông tin. - Với các đặc điểm về cấu trúc hình thức và mô hình trình bày, văn bản thông tin được vận dụng dưới rất nhiều dạng thức: + Bài báo, tạp chí: Đây là các dạng văn bản thông tin rất phổ biến, thường xuyên được mọi người đọc, xem nhanh hàng ngày cả báo giấy lẫn báo điện tử. + Tài liệu giáo khoa trong nhà trường cũng thuộc dạng thức của văn bản thông tin, một tập hợp các VB thông tin, có hệ thống tổ chức riêng dựa trên nội dung trong sách. + Các văn bản dùng tại các cửa hàng mua bán, tiêu dùng là những văn bản tiêu dùng đi kèm với sản phẩm và dịch vụ. + Các văn bản dùng nơi công cộng, công sở là các văn bản được viết cho công chúng để cung cấp thông tin được nhiều người quan tâm. + Các văn bản dùng ở nơi làm việc là các văn bản được sử dụng trong các cơ sở sản xuất hoặc nơi làm việc, thường là để hỗ trợ cho hoạt động của một doanh nghiệp. + Văn bản điện tử là bất kì văn bản nào ở dạng mà máy tính có thể lưu trữ và hiển thị trên màn hình. 4. Đặc điểm nhìn từ các mục đích của văn bản thông tin. - Thông tin/Giải thích: Một văn bản truyền tải thông tin về thế giới tự nhiên hoặc xã hội. Ví dụ: Sách giáo khoa, tập san, Wikipedia, sách ảnh thông tin.. - Thuyết phục: Một văn bản nhằm gây ảnh hưởng đến người đọc bằng cách thuyết phục người đọc công nhận một ý tưởng/ý kiến là đúng. Ví dụ: Các bài luận trên các báo hoặc tạp chí, tài liệu quảng cáo cho các tổ chức.. - Thủ tục: Một văn bản cung cấp các hướng dẫn thực hiện theo từng bước hoặc mô tả cách hoàn thành một nhiệm vụ và/hoặc dạy ai đó cách làm một cái gì đó (có công thức đi cùng với các bức ảnh/tranh vẽ). Ví dụ: Hướng dẫn cách lắp ráp đồ vật, sách dạy nấu ăn, hướng dẫn điều tra khoa học.. - Tường thuật phi hư cấu: Một văn bản với mục đích diễn giải và chia sẻ câu chuyện về một sự kiện có thật. Ví dụ: Các văn bản kể những câu chuyện có thật về một sự kiện lịch sử hoặc thảm họa tự nhiên, các văn bản kể câu chuyện về một cuộc sống của động vật.. - Tiểu sử: Một văn bản với mục tiêu diễn giải và chia sẻ kinh nghiệm của một người có thật. Ví dụ: Tiểu sử, tự truyện
