Soạn bài Thánh Gióng - Sách Cánh Diều, chi tiết nhất

Kiến thức Ngữ Văn​

*Đặc điểm chính của thể loại truyền thuyết là:

- Về thể loại: Thuộc loại truyện dân gian kể, về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ

- Về nội dung: Kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử, qua đó thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân về nhân vật và sự kiện lịch sử.

- Nhân vật được kể thường có, phẩm chất, tài năng, sức mạnh đặc biệt và có công lao lớn đối với dân tộc, cộng đồng, quốc gia.

- Về cốt truyện: Các sự việc thường được sắp xếp theo trình tự thời gian.

- Về nghệ thuật: Thường sử dụng các yếu tố kì ảo, hoang đường có yếu tố đối lập và tình huống truyện đặc sắc.

*Kiến thức văn bản: Thánh Gióng

- Thể loại: Truyền thuyết.

- Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.

- Các sự việc chính:

+Vào đời Hùng Vương thứ 6, ở làng Gióng, có hai vợ chồng ông lão nghèo, chăm chỉ làm ăn, sống phúc đức và luôn ao ước có một đứa con.

+ Một hôm, người vợ ra đồng, trông thấy một vết chân to, bà bèn đặt bàn chân mình lên ướm thử. +Không ngờ, v ề nhà bà thụ thai. Mười hai tháng sau bà sinh ra một người con trai nhưng lên ba tuổi vẫn không biết nói cười, không biết đi.

+khi nghe tin sứ giả rao tìm người tài cứu nước, cậu bé biết cất tiếng nói đầu tiên là đòi đi đánh giặc và đòi trang bị để đánh giặc.

+ Từ sau đó, chú bé lớn nhanh như thổi, bà con hàng xóm góp gạo nuôi chú.

+Giặc đến, Thánh Gióng biến thành một tráng sĩ, mặc áo giáp, cầm roi sắt, thúc ngựa phi đến nơi có giặc.

+Roi sắt gãy, tráng sĩ nhổ cụm tre bên đường quật vào giặc.

+ Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay về trời.

+Để tưởng nhớ công ơn, vua phong Thánh Gióng là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay tại quê nhà.

+Hiện nay vẫn còn nhiều vết tích của người anh hùng để lại

- Bố cục (4 phần) :

+ Phần 1 (Từ đầu đến .. cũng chẳng biết đi, cứ đặt đâu thì nằm đấy ) : Thánh Gióng ra đời kỳ lạ, khác thường

+ Phần 2 (Tiếp theo đến .. ai cũng mong chú giết giặc, cứu nước ) : Gióng cất tiếng nói đầu tiên đòi đi đánh giặc, cả làng góp gạo nuôi Gióng

+ Phần 3 (Tiếp theo đến.. cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời ) : Gióng trở thành tráng sĩ ra trận, đánh thắng giặc rồi bay lên trời.

+ Phần 4 (Còn lại) : Gióng bay về trời và dấu tích của người anh hùng Thánh Gióng

^ Nhân dân lập đền thờ Gióng ở làng Phù Đổng, tục gọi là làng Gióng, hàng năm làng mở hội to lắm.

^ Dấu tích còn để lại đến ngày nay: Những bụi tre đằng ngà, những ao hồ liên tiếp, làng Cháy..

→ Quan niệm sống uống nước nhớ nguồn của dân tộc.

- Giá trị nội dung: Hình tượng Thánh Gióng với nhiều sắc màu thần kì và chiến công đánh giặc ngoại xâm là biểu tượng của ý thức và sức mạnh bảo vệ đất nước, đồng thời là sự thể hiện quan niệm của nhân dân ta về người anh hùng cứu nước chống giặc ngoại xâm trong lịch sử.

- Giá trị nghệ thuật: Dùng phương thức tự sự; sử dựng nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo hấp dẫn.

Hướng dẫn Soạn bài Thánh Gióng, Sách Cánh Diều – Ngữ Văn 6​

1. Chuẩn bị - trang 15

-Truyện xảy ra thời nào? Kể về chuyện gì? Nhân vật nào nổi bật?



-Truyện liên quan đến sự thật lịch sử nào? Đâu là chi tiết tưởng tưởng tượng hoang đường kì ảo?



-Truyện muốn ca ngợi hay phê phán điều gì? Điều ấy có liên quan như thế nào đến cuộc sống hiện nay và với bản thân em?

Trả lời

- Truyện xảy ra vào thời điểm (gắn với thời gian, không gian) là: Vào đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng.

- Kể về chuyện: Một cậu bé được sinh ra theo cách đặc biệt, rất kì lạ (do bà mẹ ra đồng ướm lên vết chân lạ mà về nhà thụ thai) ; lên ba tuổi mà vẫn không biết nói, biết cười, không biết đi, đặt đâu nằm đấy. Nhưng khi nghe tin sứ giả giao tìm người tài cứu nước thì đã biết cất tiếng nói đầu tiên đòi đi đánh giặc. Rồi lớn nhanh như thổi, cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt dẹp sạch quân thù.

- Nhân vật nổi bật: Thánh Gióng

- Truyền thuyết Thánh Gióng liên quan đến sự thật lịch sử ở thời đại Hùng Vương, gắn với các sự kiện là:

Vào thời gian đó, ở nước ta đã nổ ra những cuộc chiến tranh đấu ác liệt của dân tộc ta chống giặc phương Bắc xâm lược và đô hộ.

Bấy giờ, công cụ bằng kim loại, đặt biệt là sắt đã phát triển. Người Việt cổ đã chế tạo nhiều ra vũ khí bằng sắt, thép.

Người Việt cổ đã biết đoàn kết, tôn người đứng đầu, tập hợp nhân dân đứng lên chống giặc ngoại xâm.

- Những chi tiết có yếu tố kì ảo trong truyện là:

Bà mẹ chỉ cần ướm vào vết chân lạ ngoài đồng mà thụ thai.

Bà mang thai đến mười hai tháng mới sinh ra Gióng

Cậu bé lên ba tuổi mà vân chẳng biết đi đứng và nói cười.

Cậu bé cất tiếng nói đầu tiên là đòi đi đánh giặc.

Gióng lớn nhanh như thổi, cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã đứt chỉ.

Giặc đến, Gióng Bà mẹ chỉ cần ướm vào vết chân lạ ngoài đồng mà thụ thai.

Bà mang thai đến mười hai tháng mới sinh ra Gióng

Cậu bé lên ba tuổi mà vân chẳng biết đi đứng và nói cười.

Cậu bé cất tiếng nói đầu tiên là đòi đi đánh giặc. Chỉ cần vươn vai một cái đã biến thành một tráng sĩ oai phong, mình cao hơn trượng.

Ngựa sắt cũng biết phi ra trận, cất tiếng hí và biết phun lửa.

Gióng nhổ được cụm tre to ven đường để đánh giặc.

Gióng từ từ bay về trời.

Ngựa sắt biết phun lửa thiêu cháy một làng, các vết chân ngựa chạy biến thành ao hồ

- Truyện muốn ca ngợi: Ca ngợi lòng yêu nước của dân tộc trong công cuộc chống ngoại xâm, truyền thống đoàn kết, huy động sức mạnh của cả cộng đồng, dùng tất cả các phương tiện để đánh giặc.

- Truyện để lại bài học: Bài học về lòng yêu nước, giữ gìn, bảo vệ đất nước độc lập, thái bình; bài học về tinh thần đoàn kết trong công cuộc chống giặc ngoại xâm; bài học về quan niệm người anh hùng đánh giặc không màng danh lợi, bài học về cách tận dụng vũ khí thô sơ cũng có thể diệt được giặc.

2. Phần Đọc hiểu

* Câu hỏi giữa bài - trang 16

– Chú ý những chi tiết khác thường ở phần 1?

Trả lời:

Các chi tiết khác thường ở phần 1 là:

+Bà mẹ chỉ cần ướm vào vết chân lạ ngoài đồng mà thụ thai.

+Bà mang thai đến mười hai tháng mới sinh ra Gióng

+Cậu bé lên ba tuổi mà vân chẳng biết đi đứng và nói cười.

– Câu nói đầu tiên của chú bé là gì?

Trả lời:

Câu nói đầu tiên của chú bé: "Mẹ ra mời sứ giả vào đây"

(là câu nói muốn đòi đi đánh giặc)

– Những ai đã góp phần nuôi chú bé?

Trả lời:

Những người góp phần nuôi chú bé là:

+Cha mẹ chú bé nuôi ăn, mặc

+Bà con, làng xóm góp gạo nuôi chú bé.

– Chú ý các chi tiết làm nổi bật phẩm chất nhân vật ở phần 3 của truyện?

Trả lời:

Phẩm chất nhân vật thể hiện qua những chi tiết nổi bật ở phần cuối truyện là:

+ Chi tiết: Giặc đến, Thánh Gióng biến thành một tráng sĩ, mặc áo giáp, cầm roi sắt, thúc ngựa phi đến nơi có giặc.

+ Chi tiết: Roi sắt gãy, tráng sĩ nhổ cụm tre bên đường quật vào giặc.

+ Chi tiết: Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay về trời.

=> Thể hiện các phẩm chất:

+Yêu nước, căm thù giặc, sẵn sàng ra trận

+ Thông minh, nhanh trí trong chiến đấu.

+ Tấm lòng trong sáng, thanh cao, không màng vật chất, không màng danh lợi

– Chi tiết kết thúc truyện ở phần 4 có gì đáng chú ý?

Trả lời:

Chi tiết kết thúc truyện cần chú ý:

+Để tưởng nhớ công ơn, vua phong Thánh Gióng là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay tại quê nhà.

+Hiện nay vẫn còn nhiều vết tích của người anh hùng để lại

=> đây là chi tiết thể hiện hình tượng người anh hùng bảo vệ đất nước vĩnh viễn còn sống mãi trong tâm trí của nhân dân, được nhân dân đời đời ghi ơn, tưởng nhớ.

+ Đồng thời để nhắc nhở các thế hệ trẻ về lòng yêu nước và sự kiên cường, bất khuất trong công cuộc chống giặc ngoại xâm của cha ông ta.

*Câu hỏi cuối bài:

Câu 1 .

Hãy nêu một số sự kiện chính của truyện Thánh Gióng.

Trả lời:

Các sự kiện chính của truyện:

- Vào đời Hùng Vương thứ 6, ở làng Gióng, có hai vợ chồng ông lão luôn ao ước có một đứa con.

- Người vợ đặt bàn chân mình lên ướm thử lên vết chân to, về nhà bà thụ thai.

- Gióng lên ba tuổi vẫn không biết nói cười, không biết đi.

- Gióng cất tiếng nói đầu tiên là đòi đi đánh giặc và đòi trang bị để đánh giặc.

- Từ sau đó, chú bé lớn nhanh như thổi, bà con hàng xóm góp gạo nuôi chú.

- Giặc đến, Thánh Gióng vươn vai biến thành tráng sĩ, thúc ngựa phi đến nơi có giặc.

- Roi sắt gãy, tráng sĩ nhổ cụm tre bên đường quật vào giặc.

- Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay về trời.

- Để tưởng nhớ công ơn, vua phong Thánh Gióng là Phù Đổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay tại quê nhà.

- Hiện nay vẫn còn nhiều vết tích của người anh hùng để lại

Câu 2.

Trong truyện, Thánh Gióng bộc lộ những phẩm chất nào? Tên truyện Thánh Gióng gợi cho em suy nghĩ gì về thái độ của người kể đối với nhân vật Gióng?

Trả lời:

Trong truyện, Thánh Gióng bộc lộ những phẩm chất:

+ Yêu nước, căm thù giặc.

+Dũng cảm, sẵn sàng đánh giặc

+ Thông minh, nhanh trí trong chiến đấu.

+ Trong sáng, thanh cao, không màng vật chất, danh lợi.

- Tên truyện Thánh Gióng có thể hiểu:

+Thánh: Bậc kì tài, có công lao to lớn, được nhân dân tôn vinh, lập đền, đình.. thờ cúng.

- Từ tên truyện là Thánh Gióng thể hiện:

+Thái độ ngưỡng mộ, sùng bái, tôn kính của người kể.

+Đồng thời còn thể hiện niềm tin, khát khao, ước mơ của nhân dân về một hình tượng anh hùng đẹp đẽ, hoàn hảo, bảo vệ cuộc sống bình yên cho nhân dân

Câu 3.

Tìm các chi tiết cho thấy truyện có liên quan đến lịch sử.

Trả lời:

Các chi tiết cho thấy truyện có liên quan đến lịch sử là:

- Đời Hùng Vương thứ 6, ở làng Gióng.

- Có giặc Ân đến xâm lược bờ cõi nước ta.

- Giặc đến chân núi Trâu

- Tráng sĩ cầm roi sắt, mặc áo giáp sắt

- Đuổi giặc đến chân núi Sóc

- Hiện nay vẫn còn đền thờ ở làng Phù Đổng (làng Gióng).

- Những bụi tre màu ngà ở huyện Gia Bình, gọi là làng Cháy.

- Mỗi năm đến tháng tư, làng mở hội to.

Câu 4 .

Tìm những chỉ tiết hoang đường, kì ảo trong truyện Thánh Gióng. Những chỉ tiết đó có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung?

Trả lời:

- Bà mẹ chỉ cần ướm vào vết chân lạ ngoài đồng mà thụ thai.

- Bà mang thai đến mười hai tháng mới sinh ra Gióng

- Cậu bé lên ba tuổi mà vân chẳng biết đi đứng và nói cười.

- Cậu bé cất tiếng nói đầu tiên là đòi đi đánh giặc.

- Gióng lớn nhanh như thổi, cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã đứt chỉ.

- Gióng chỉ cần vươn vai một cái đã biến thành một tráng sĩ oai phong, mình cao hơn trượng.

- Ngựa sắt cũng biết phi ra trận, cất tiếng hí và biết phun lửa.

- Gióng nhổ được cả cụm tre to ven đường để quật vào giặc

- Gióng từ từ bay về trời.

- Ngựa sắt biết phun lửa thiêu cháy một làng, các vết chân ngựa chạy biến thành ao hồ

=>Tác dụng: Xây dựng hình tượng vị anh hùng Thánh Gióng với biểu tượng của lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết và sức mạnh bảo vệ đất nước, chống ngoại xâm; đồng thời thể hiện quan niệm của nhân dân ta về người anh hùng bất tử trong lịch sử.

Câu 5.

Theo em, truyện đã phản ánh được hiện thực và ước mơ gì của cha ông ta?

Trả lời:

- Theo em, truyện đã phản ánh được hiện thực:

+Trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta luôn luôn phải đương đầu với những kẻ thù xâm lược tàn bạo.

+Nhân dân ta luôn đoàn kết, kiên cường, bất khuất, sẵn sàng đứng lên đấu tranh chống lại giặc ngoại xâm.

+Sức mạnh tiềm tàng, phi thường nhiều khi còn ẩn sâu bên trong những con người kì dị.

- Phản ánh ước mơ:

+Ước mơ về một hình mẫu người anh hùng lí tưởng có sức mạnh phi thường, thông minh, khí chất, bản lĩnh hơn người, luôn khiến kẻ thù xâm lược phải khiếp sợ.

+Ước mơ đến thế hệ trẻ sau này biết lấy hình tượng Thánh Gióng để học tập, rèn luyện, tu dưỡng, cố gắng phấn đấu.

Câu 6 .

Vì sao Đại hội thể dục thể thao dành cho học sinh phổ thông Việt Nam được lấy tên là Hội khoẻ Phù Đổng?

Trả lời:

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem