Phân tích tự tình 1 - Hồ xuân hương, Mõ thảm không khua mà cũng cốc, Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om

Người cầm bút khi viết gói tâm tình của mình trong thơ, tâm tình của Hồ Xuân Hương được bộc lộ rõ qua tác phẩm "Tự tình", chính là tự bộc lộ tâm tư, tình cảm một cách trực tiếp. Đó là lời tự bạch, tự trải lòng mình. Dưới dây là vài dòng cảm xúc sau khi đọc bài thơ

Cảm nhận Tự tình 1​

Như lời đại thi hào Nguyên Du viết: "Một chữ tình để duy trì thế giới/ Một chữ tài để tô điểm càn khôn", nữ sĩ Hồ Xuân Hương thực là bông hoa mang cái tài sắc sảo, mang cái tình sâu xa, là hòn ngọc xứng đáng được nâng niu, trân quý. Theo giai thoại lưu truyền trong dân gian, Hồ Xuân Hương là người đa tài, đa tình, tính cách phóng khoáng và giao thiệp rộng, có rất nhiều bạn văn chương. Tuy thế, đường tình duyên của Bà Chúa thơ Nôm lại gặp nhiều éo le, ngang trái. Trong đêm trường lạnh lẽo, cô đơn, bà chắp bút viết nên chùm thơ Tự tình đặc sắc gồm ba thi phẩm. Trong đó, Tự tình 1 nói rõ tiếng lòng người phụ nữ giữa đêm dài quạnh quẽ, đơn côi.

Người cầm bút khi viết gói tâm tình của mình trong thơ, tâm tình của Hồ Xuân Hương được bộc lộ rõ ngay từ nhan đề tác phẩm. "Tự tình" chính là tự bộc lộ tâm tư, tình cảm một cách trực tiếp. Đó là lời tự bạch, tự trải lòng mình. Đồng thời qua đó, nữ sĩ cũng đông thời làm hiện lên hình tượng phụ nữ trong xã hội phong kiến vừa bi thương, phẫn uất lại vừa mạnh mẽ, kiên cường. Trước tình duyên hẩm hiu vẫn tràn đầy nỗi khao khát cháy bỏng tình yêu đôi lứa.

Được viết theo thể thơ Thất ngôn bát cú, hai câu đề của bài thơ đã chỉ rõ tâm trạng cô đơn trống vắng trước sự không cùng của vũ trụ, cũng chỉ rõ tâm trạng tủi hổ, bẽ bàng bởi phận đời ngang trái, bất công:

Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom,

Oán hận trông ra khắp mọi chòm.​

Đêm càng khuya, cảnh càng tĩnh lặng, tiếng gà canh thâu bởi vậy mà trở nên "văng vẳng", từ láy "văng vẳng" nghe dìu dặt, nhức nhối xiết bao. Con người giữa đêm khuya thanh vắng ắt sẽ bất giác cảm thấy mình nhỏ bé, trơ trọi và cô độc, cõi lòng chất chứa sự bất an. Suy cho cùng, khung trời nào mà chẳng có bão giông, chỉ là lòng không chấp nhận cam chịu nỗi bất công nên mới đành sinh tâm "oán hận", đem nỗi lòng cay đắng ây mà đưa mắt "trông ra khắp mọi chòm".

Đến với văn chương, người nghệ sĩ mới được tự do để tâm hồn dẫn dắt, để bày tỏ nỗi xót xa duyên phận lỡ làng:

Mõ thảm không khua mà cũng cốc,

Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om.​

Những hình ảnh "Mõ – chuông; cốc – om" khiến cho nỗi cô đơn càng thêm mạnh mẽ, nỗi buồn tủi như được níu dài thêm. Từ ngữ "sầu" cùng cặp từ "không- cớ sao" làm giọng thơ trở nên thiết tha, khắc khoải. Tiếng thơ như xoáy sâu vào lòng người đọc, như là lời trách cứ, thở than. Sau cùng, tất cả mảnh ký ức ấy buồn thương lại dệt nên cuộc đời người phụ nữ xinh đẹp, tài hoa nhưng phận duyên lỡ làng.

Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ,

Sau giận vì duyên để mõm mòm.​

Những từ láy "rầu rĩ, mõm mòn" cho thấy tâm trạng phẫn uất, căm hờn. Buồn bã, nuối tiếc bởi phận duyên lỡ làng, xuân thì còn đâu nữa. Tiếng thơ đích thực chính là tiếng thở dài trong ngao ngán, tuyệt vọng, đầy buồn tủi. Đời hồng nhan sao mà cay và đắng, sao mà lắm nỗi trái ngang. Lời thơ thoát ra từ cõi lòng buồn tủi, thương phận mình trắc trở, long đong.

Cuộc sống sẽ làm con người ta đau đớn, nhưng có khi, chính những vết thương lại là nơi sản sinh sức mạnh. Từ tận cùng bẽ bàng tủi hổ, phận nữ nhi kiên cường không cam chịu mà vùng lên phản kháng, thách thức cuộc đời:

Tài tử văn nhân ai đó tá?

Thân này đâu đã chịu già tom!​

Như đối nghịch với nhưng dòng đầy bất lực ở trên, hai câu kết lại đầy khí thế và sự thách thức đầy ngang tàng, ngạo nghễ. Đặc biệt, sự bướng bỉnh trong tính cách được khắc họa rõ qua câu thơ độc đáo:

Thân này đâu đã chịu già tom!

Cách dùng từ ngữ "già tom" độc đáo, giọng thơ ngang tàng đầy khẩu khí, tất cả hòa quyện tạo thành âm hưởng

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem