Một ý kiến cho rằng: "Chiếc lá đầu tiên" là bài thơ đặc sắc về nội dung và độc đáo về nghệ thuật. Anh/chị hãy làm rõ nhận định trên. Bài làm Em thấy không, tất cả đã xa rồi Trong tiếng thở của thời gian rất khẽ Tuổi thơ kia ra đi cao ngạo thế Hoa súng tím vào trong mắt lắm mê say Chùm phượng hồng yêu dấu ấy rời tay Tiếng ve trong veo xé đôi hồ nước Con ve tiên tri vô tâm báo trước Có lẽ một người cũng bắt đầu yêu Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu Lời hát đầu xin hát về trường cũ Một lớp học bâng khuâng màu xanh rủ Sân trường đêm - rụng xuống trái bàng đêm Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi "Có một nàng Bạch Tuyết các bạn ơi Với lại bảy chú lùn rất quấy!" Mười chú chứ, nhìn xem, trong lớp ấy (Ôi những trận cười trong sáng đó lao xao) Những chuyện năm nao, những chuyện năm nào Cứ xúc động, cứ xôn xao biết mấy Mùa hoa mơ rồi đến mùa hoa phượng cháy Trên trán thầy, tóc chớ bạc thêm Thôi đã hết thời bím tóc trắng ngủ quên Hết thời cầm dao khắc lăng nhăng lên bàn ghế cũ Quả đã ngọt trên mấy cành đu đủ Hoa đã vàng, hoa mướp của ta ơi Em đã yêu anh, anh đã xa rồi Cây bàng hẹn hò chìa tay vẫy mãi Anh nhớ quá, mà chỉ lo ngoảnh lại Không thấy trên sân trường chiếc lá buổi đầu tiên. Hoàng Nhuận Cầm được mệnh danh là nhà thơ của học sinh, sinh viên bởi có nhiều bài thơ viết về kỉ niệm của tuổi trẻ, tình yêu với giọng điệu trẻ trung, sôi nổi. Một trong những tác phẩm của nhà thơ là "Chiếc lá đầu tiên". Với nội dung cùng nghệ thuật đặc sắc, bài thơ đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng nhiều thế hệ bạn đọc. Tác phẩm Chiếc lá đầu tiên được in trong tập Xúc xắc mùa thu NXB Hội Nhà văn xuất bản năm 1992. Bài thơ ban đầu có tên là "Trường ơi, chào nhé". Tác phẩm đã gợi lên trong lòng mỗi người bao nhiêu kỷ niệm của những năm tháng học trò đầy hồn nhiên và vui tươi. Nỗi nhớ da diết về tuổi học trò đã qua là cảm hứng xuyên suốt, chủ đạo của tác phẩm. Nhan đề Chiếc lá đầu tiên: Đó có thể là hình ảnh tượng trưng cho tình yêu đầu tiên mới chớm nở, cho cuộc hẹn hò đầu tiên, cho kỉ niệm đầu tiên.. ; những gì có tính chất "đầu tiên" thường ban sơ, ngây ngô, trong trẻo, vì vậy chúng rất đẹp và để lại ấn tượng sâu đậm. Có thể nói, bài thơ đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc cho biết bao thế hệ bạn đọc. Mở đầu bài thơ là những dòng hoài niệm của nhân vật trữ tình về tuổi thơ, về sự trôi chảy của thời gian. "Em thấy không, tất cả đã xa rồi Trong tiếng thở của thời gian rất khẽ Tuổi thơ kia ra đi cao ngạo thế Hoa súng tím vào trong mắt lắm mê say" Nhân vật "em" được nhắc đến là người ở trong kí ức, gắn liền với kỉ niệm tuổi học trò của tác giả. Và có lẽ, điều đó dẫn dắt cảm xúc để nhà thơ tìm về ký ức. Cụm từ "Em thấy không" dường như không phải câu hỏi, mà đó là lời tự nhắc, tự hỏi chính mình. Câu thơ "Em thấy không, tất cả đã xa rồi" đã cho thấy sự nuối tiếc về quãng thời gian đã trôi qua, mái trường, thầy cô, bạn bè chỉ còn lại trong nỗi hoài niệm. Thời gian mang dáng dấp của con người thông qua biện pháp tu từ nhân hóa "Trong tiếng thở của thời gian rất khẽ". Từ "rất khẽ" gợi liên tưởng về sự chuyển động vô cùng nhẹ của thời gian, dường như thời gian trôi qua rất nhanh, nhanh đến mức nhân vật trữ tình cảm thấy ngỡ ngàng. Thời gian không quay về, một thời đi học chỉ còn lại trong ký ức, bởi vậy, thi sĩ mới thấy "tuổi thơ kia ra đi cao ngạo thế". Tuổi thơ là khoảng thời gian tươi đẹp nhất cuộc đời, chất chứa bao mộng mơ, dại khờ của ngày trẻ, một khi đã đi rồi thì không bao giờ trở lại được nữa. Câu thơ bộc lộ sự hoài niệm, tiếc nuối, lưu luyến của nhân vật trữ tình. Hình ảnh "hoa súng" màu tím gợi nhớ đến màu mực trên trang giấy trắng. Có thể nói, màu tím của hoa súng đã để lại những ấn tượng khó phai trong lòng biết bao thế hệ học trò. "Trong mắt lắm mê say" của nhân vật trữ tình dành cho "em" là nỗi mê say của tuổi trẻ. Câu thơ giúp người đọc cảm nhận được những rung động của tình bạn, tình yêu. Khổ thơ thứ hai tiếp nối những dòng cảm xúc để trở về tuổi thơ với những tình cảm mới chớm "Chùm phượng hồng yêu dấu ấy rời tay Tiếng ve trong veo xé đôi hồ nước Con ve tiên tri vô tâm báo trước Có lẽ một người cũng bắt đầu yêu" Mùa hạ sẽ không còn trọn vẹn nếu thiếu đi âm thanh và hình ảnh ấy. Đó là tiếng ve và "chùm hoa phượng" – đặc trưng của mùa hạ, cũng là mùa chia tay của lứa tuổi học trò đầy hồn nhiên và vui tươi. Đặc trưng ấy của mùa hạ không giống như những giai điệu gợi tiết tấu buồn, mà thể hiện sự tươi tắn khỏe khoắn, tràn đầy sức sống của tuổi học trò. Cánh phượng nở rộ, tiếng ve kêu râm ran báo hiệu một năm học chuẩn bị kết thúc, chuẩn bị chia tay mái trường, thầy cô, bạn bè. Âm thanh tiếng ve "xé đôi hồ nước" như là sự tan vỡ về cảm xúc, có chút hụt hẫng, tiếc nuối bởi mùa chia tay đã đến, một thời tuổi thơ cũng sẽ đi xa. Biện pháp nhân hóa "Con ve tiên tri" cho thấy tiếng ve dự báo về sự trôi chảy nhanh chóng của thời gian, đã cho thấy sự bàng hoàng, tiếc nuối đến ngỡ ngàng của nhân vật trữ tình về một thời tuổi thơ. Hai chữ "vô tâm" khiến tiếng ve báo hiệu hè về như xoáy sâu vào lòng người nỗi tiếc nuối một thời tuổi thơ, như đem đến một sự ngỡ ngàng cho con người. Phải chăng, ẩn sâu trong những vần thơ ấy là nỗi niềm, mong muốn níu giữ bước đi thời gian của nhà thơ? "Có lẽ một người cũng bắt đầu yêu" đã gợi nhớ đến phút giây rung động đầu đời. Đó dường như là một sự giãi bày, là lời tự bộc bạch chân thành về cảm xúc trong mùa hè năm ấy, về những rung động đầu đời khó diễn tả. Tất cả kỉ niệm như ùa về trong tâm trí của con người. Dòng cảm xúc của nhân vật trữ tình đang trở lại mùa hè năm ấy, về lần đầu mình biết yêu. Khổ thơ thứ ba là những hình ảnh về ngôi trường cũ trong kí ức nhà thơ: "Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu Lời hát đầu xin hát về trường cũ Một lớp học buâng khuâng màu xanh rủ Sân trường đêm - rụng xuống trái bàng đêm" Phép điệp "Muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bấy nhiêu" khiến nhịp điệu câu thơ tăng tiến, đã diễn tả sự dâng trào mãnh liệt trong cảm xúc của nhà thơ: Nói – khóc không sao cho hết nỗi nhớ. Câu thơ "Lời hát đầu xin hát về trường cũ" đã cho thấy sự nâng niu, trân trọng những kỉ niệm tuổi thơ và lòng biết ơn mái trường xưa của nhà thơ. Tính từ "bang khuâng" đã gợi ra cảnh lớp học đầy cảm xúc, đầy ắp những kỉ niệm đáng nhớ. Màu xanh gợi lên màu trường, màu bảng, màu bàn ghế hay đó cũng là màu sắc tượng trưng cho tuổi trẻ, cho những kỉ niệm một thời đi học. Cây bàng, cây phượng là những hình ảnh đặc trưng của sân trường, gắn liền với tuổi thơ của biết bao thế hệ học sinh. Nghệ thuật lấy động tả tĩnh được nhà thơ khéo léo sử dụng trong câu thơ "Sân trường đêm – Rụng xuống trái bàng đêm" càng làm nổi bật không gian tĩnh lặng, vắng vẻ của sân trường. Khổ hai và ba có những hình ảnh gợi nhớ những kỉ niệm về một thời học trò, về mối tình đầu thầm lặng, trong sáng, ngây ngô. Đây là những cảm xúc quen thuộc có ở trong những bài thơ, bài hát gắn với thời đi học của mỗi người. Đến khổ thơ thứ tư, nhà thơ đã trực tiếp bày tỏ nỗi nhớ mái trường. "Nỗi nhớ đầu anh nhớ về em Nỗi nhớ trong tim em nhớ về với mẹ Nỗi nhớ chẳng bao giờ nhớ thế Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi" Điệp ngữ "nhớ", "nỗi nhớ" khiến nhịp điệu khổ thơ thêm da diết. Có thể nói, "nhớ" là cảm xúc chủ đạo của khổ thơ, đem đến nhiều xúc động cho người đọc. Phép liệt kê "nhớ về em", "nhớ với mẹ", "nhớ trường", "nhớ lớp", "nhớ tên tôi" đã cho thấy sự đan xen của nhiều cảm xúc: Có tình cảm gia đình, tình bạn, tình yêu đôi lứa, tình yêu với mái trường của nhân vật trữ tình. Nhân vật "anh", "tôi" thực chất là một người, đó là sự phân thân tách mình ra để cảm nhận nỗi nhớ, để cảm nhận những kỉ niệm sâu đậm như mối tình đầu rất khó diễn tả thành lời. Câu hỏi "Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi" là lời tự hỏi những người xưa cùng chung lớp học, chung thầy cô, chung mái trường, bây giờ còn ai nhớ đến không? Có thể thấy, khổ thơ đã khơi gợi một cuộc gặp gỡ để trở về với kỉ niệm, với những cảm xúc trong sáng của tuổi học trò. Khổ thơ thứ năm là những kỉ niệm trong lớp học được tái hiện sinh động qua ngôn ngữ hội thoại. "Có một nàng Bạch Tuyết các bạn ơi Với lại bảy chú lùn rất quấy!" Mười chú chứ, nhìn xem, trong lớp ấy (Ôi những trận cười trong sáng đó lao xao) " Khổ thơ này có sự đan xen về lời thoại và ngôn ngữ thơ. Sự xuất hiện của Bạch Tuyết và bảy chú lùn đem đến cho những kỉ niệm sắc màu cổ tích lãng mạn. Khổ thơ đã mang đến cho ta một hình ảnh là khung cảnh lớp học vui vẻ, tràn ngập tiếng cười. Nơi ấy có" một nàng Bạch Tuyết "– chính là cô giáo và" những chú lùn rất nghịch "là những cô cậu học sinh đáng yêu. Trong không gian ấy, vọng lên những tiếng cười" rộn ràng ", trong sáng của cả cô và trò, thể hiện sự tinh nghịch, hồn nhiên của tuổi trẻ. Có thể nói, sự kết hợp của ngôn ngữ trực tiếp và gián tiếp đã tái hiện một cách sinh động và chân thực về không gian lớp học trong kỉ niệm của nhân vật trữ tình; dường như nhà thơ trở về với trường xưa lớp cũ, được sống lại một lần tuổi trẻ. Khổ thơ thứ sáu là sự hồi tưởng theo thời gian, năm tháng: " Những chuyện năm nao, những chuyện năm nào Cứ xúc động, cứ xôn xao biết mấy Mùa hoa mơ rồi đến mùa hoa phượng cháy Trên trán thầy, tóc chớ bạc thêm " Điệp ngữ" năm nao "được sử dụng trong khổ thơ này. Câu thơ" Cứ xúc động.. "cho thấy cảm xúc dâng trào tha thiết, bồi hồi, xao xuyến khi nhớ về trường xưa, bạn cũ, dường như những kỉ niệm năm đó nối tiếp ùa về. Điều này khiến không gian kỉ niệm vừa xa xôi, vừa gần gũi." Mùa hoa mơ.. "đã diễn tả được sự trôi chảy, vận động của thời gian từ xuân sang hè rồi cuối cùng là mùa chia tay. Thời gian trôi nhanh chóng, một năm học chuẩn bị khép lại, một thời tuổi thơ qua đi không thể quay trở lại. Đọc khổ thơ, chúng ta có thể cảm nhận được sự luyến tiếc của tác giả về những kỉ niệm, sự hụt hẫng, ngỡ ngàng trước bước đi vội vã của thời gian. Người đọc cũng thấy được nỗi nhớ thầy cô, hoài niệm quá khứ, niềm mong ước mái tóc đừng bạc thêm, nỗi buồn xót xa khi lứa học trò tóc xanh chứng kiến tóc thầy cô phủ đầy bụi phấn theo năm tháng. Khổ thơ thứ bảy là nỗi nuối tiếc, hoài niệm quá khứ đã qua. " Em đã yêu anh, anh đã xa rồi Cây bàng hẹn hò chìa tay vẫy mãi Anh nhớ quá, mà chỉ lo ngoảnh lại Không thấy trên sân trường chiếc lá buổi đầu tiên. " Cụm từ" thôi đã hết "khiến giọng điệu thơ chất chứa nỗi buồn vì đã hết tháng ngày đi học; phải rời xa mái trường, tạm biệt một thời học sinh hồn nhiên, với những trò đùa tinh nghịch" cầm dao khắc lên bàn ghế ". Hình ảnh thiên nhiên không thể xóa đi được những hoài niệm về một thời đã qua. Kết thúc bài thơ là nỗi niềm mong ước được trở về, được gặp lại mái trường xưa. Nhớ về tình yêu tuổi học trò nhưng giờ đây chỉ còn lại trong kí ức; cây bàng hẹn hò nhưng người thương đã chia xa. Hai câu thơ" Em đã yêu anh, anh đã xa rồi/ Cây bàng hẹn hò chìa tay vẫy mãi ": Diễn tả sự xa cách, chia lìa" Anh nhớ quá "là lời cảm xúc chân thành, vẫn vương vấn mối tình đầu của nhân vật trữ tình. Câu thơ cuối khép lại tác phẩm, nhân vật trữ tình bày tỏ niềm thương nhớ, nuối tiếc về những kỷ niệm lần đầu, về thuở ban đầu mới yêu và nỗi niềm khao khát tìm về những kỉ niệm ngày nào. Đọc" Chiếc lá đầu tiên "của Hoàng Nhuận Cầm, người đọc còn nhớ đến bài thơ" Tựu trường "của Huy Cận cũng cùng chủ đề về tuổi học trò. Nếu" Tựu trường "là cả một mạch cảm xúc náo nức của tuổi học trò trong ngày đầu nhập học, gợi niềm hạnh phúc và phấn khích của những học sinh trẻ tuổi mười lăm trước buổi khai trường thì" Chiếc lá đầu tiên "lại gợi liên tưởng về tình yêu đầu tiên mới chớm nở, kỉ niệm đầu tiên, sự đan xen giữa những kí ức, những hình ảnh của tuổi học trò nghịch ngội, vui chơi, yêu đương, mơ mộng và cảm giác thực tại bâng khuâng, hoài nhớ, nuối tiếc nghẹn ngào. Bằng ngôn ngữ phong phú, sinh động, hình ảnh quen thuộc, gần gũi cùng các phép tu từ như so sánh, nhân hóa, điệp ngữ sáng tạo, tác giả đã thể hiện nỗi nhớ mong cháy bỏng và niềm thương tiếc khi hồi tưởng về trường xưa, thầy cô, bạn cũ. Đồng thời, đánh thức cho người đọc những kỷ niệm đẹp đẽ, trong trắng, vui vẻ thuở học trò. Có thể nói," Chiếc lá đầu tiên"được coi là tác phẩm xuất sắc về nội dung và độc đáo về nghệ thuật.
