[Hoa Nguyệt Phụng]

Mặt Trái Của Những Chuyện Nhỏ

Tác giả: Hoa Nguyệt Phụng

Thể loại: Tản văn

Bài dự thi Nét Bút Tuổi Xanh tuần 20+21+22 - 2025

Chủ đề: Chuyện nhỏ nhưng không nhỏ

​

Bước đi trên con đường mòn quen thuộc, tôi chậm rãi nhìn, chậm rãi nghe, chậm rãi chứng kiến từng cảnh tượng đã lặp lại bao lần. Một đám trẻ con túm tụm lại bắt nạt một đứa trẻ khác. Đứa nhỏ khóc thét lên và một chị gái là mẹ của nó vội vã buông việc trong tay chạy ra, lớn tiếng quát đám trẻ kia không được bắt nạt con của chị. Thấy vậy các ông bố bà mẹ của đám nhỏ kia bắt đầu cùng nhau xúm lại cười xòa:

- Ui, trẻ con ấy mà, còn nhỏ chưa hiểu chuyện! Trêu nhau một chút có làm sao đâu? Để về chúng tôi bảo ban lại đám nhóc là được, làm người lớn không nhất thiết phải làm ầm lên như vậy...

Tôi nhận thấy chị gái kia nghe vậy thì uất ức lắm, nhưng chỉ có thể nén giận vào lòng, ôm con dỗ dành rồi lủi thủi dắt con về nhà. Hình ảnh hai mẹ con chị ấy bây giờ làm tôi nhớ đến mẹ và tôi ngày xưa, hồi tôi còn rất nhỏ...

Bước chân tôi chùng lại, vô tình đưa mắt nhìn sang ngôi nhà được quét sơn trắng gần đó, một người phụ nữ đã ngoài sáu mươi, tóc đã điểm bạc đang ngồi trước hiên khóc sướt mướt. Tôi khẽ nheo mắt, trầm tư nhưng không hề có ý định tiến đến an ủi. Vì trong ký ức của tôi, chính bà cũng từng giống như những phụ huynh kia, cũng từng dùng lý do "còn nhỏ chưa hiểu chuyện" để gạt đi mọi trách nhiệm cho đứa con trai bảo bối, mặc dù con trai của bà có lớn hơn tôi vài tuổi, mặc dù sau mỗi lần là tôi bị xô ngã đến bầm tím mặt mày...

Hồi ấy, tôi cũng từng cảm thấy ấm ức vô cùng. Tôi đã từng nghĩ, phải chăng là mẹ không đủ yêu thương tôi nên để tôi bị bắt nạt mà không dám lên tiếng? Trong khi đó, tôi chỉ cần vô ý làm hỏng đồ hay va chạm làm ngã một bạn nhỏ khác đều phải khoanh tay đến xin lỗi, thậm chí mẹ tôi còn phải ra tiền bồi thường cho họ...

Cho đến bây giờ, khi chứng kiến được những cảnh tượng trước mắt, tôi mới có thể hiểu rõ. Một người đàn ông đã ngoài ba mươi kéo tay mẹ mình, cũng chính là người phụ nữ tóc đã điểm bạc kia, lớn tiếng quát tháo một cách hỗn hào:

- Bà già rồi, sao còn chấp nhặt với trẻ nhỏ? Nó còn bé, lỡ tay lỡ miệng một chút thì có làm sao? Nó còn nhỏ, chưa hiểu chuyện, vợ tôi bênh con một chút thì thế nào? Sao bà lại mắng vợ tôi không biết dạy con, mắng con trai tôi không ngoan? Nếu như thằng nhóc chỉ đẩy bà một cái, nói bà là người ăn bám một câu thôi mà bà đã không nhịn được thì khỏi cần sống chung nhà nữa, bà về bên nhà cũ sống một mình đi...

Nói rồi, người con trai vừa kéo vừa lôi mẹ mình ra khỏi cửa. Người phụ nữ đã lớn tuổi lảo đảo, gương mặt vốn đã xuất hiện nhiều nếp nhăn lại hằn thêm những nét đau buồn cùng hối hận. Một cảm giác là lạ trào dâng trong lòng tôi, cảnh tượng này đã đưa tôi lạc về miền ký ức xa xôi nào đó của nhiều năm về trước...

Hơn hai mươi năm trước, tôi đã từng thấy người phụ nữ ấy khi vẫn còn trẻ khỏe, giọng nói của bà khi ấy cũng đầy vang dội:

- Ui, chuyện của trẻ con ấy mà... Tranh giành, xô đẩy nhau vài cái chỉ là chuyện nhỏ thôi! Mọi người bỏ qua đi ha... Cháu nó còn nhỏ...

Và người bị kéo đi và xua đuổi khi ấy không phải chính bà của bây giờ, mà là những đứa trẻ đang khóc lóc do bị đánh, bị cướp đồ chơi cùng với ba mẹ của chúng đến nhà bà muốn đòi lẽ phải.

Cậu con trai của bà khi ấy mới mười một, mười hai tuổi nhưng tính tình nóng nảy, hay bắt nạt bạn bè cùng đám trẻ nhỏ tuổi hơn giống như tụi tôi. Bất cứ ai không vừa ý cậu ta là cậu ta lại vung tay xô đẩy, miệng còn mắng chửi, nếu không đánh lại sẽ lăn ra ăn vạ...

Có lần tôi chứng kiến, cậu ta xô đẩy một đứa trẻ bằng tuổi tôi té ngã. Đứa nhỏ mới năm tuổi mà bị đánh đến hai má sưng vù, chảy cả máu mũi chỉ vì không muốn cho cậu ta mượn món đồ chơi xếp hình mới lạ. Cả đám trẻ thấy vậy liền hốt hoảng chạy xô đi tìm người lớn. Ba mẹ đứa nhỏ kia vô cùng tức giận, muốn cậu ta phải nhận sai và xin lỗi nhưng mẹ của cậu ta khi ấy lại bước ra, cười xòa, giọng đầy lý lẽ:

- Ôi dào, trẻ con thì biết gì đâu mà lỗi với lầm? Nó trót lỡ tay thôi. Người lớn đừng nên chấp nhặt với con trẻ, chuyện nhỏ xíu xiu ấy mà. Cùng lắm thì tôi bồi thường cho anh chị tiền mua tuýp thuốc về bôi, ngày mai là khỏi ngay rồi...

Chỉ vài câu phớt lờ quen thuộc như thế, cơn giận của những người lớn lại một lần nữa bị ép phải nuốt xuống, còn đứa trẻ bị con trai của bà ta đánh thì ấm ức đến càng khóc to hơn.

Và thế là, năm này qua năm khác, cậu con trai ấy lớn lên trong sự bao che bất chấp tất cả của người mẹ, làm sai cũng được bỏ qua, vô lễ cũng được gạt đi, gây chuyện cũng được mẹ che chắn... Những gì lẽ ra phải được dạy dỗ thì lại có thứ được gọi là "tình yêu thương" đến dung túng của người mẹ phủ lên.

Giờ đây, cậu bé ngày nào đã trở thành một người đàn ông đã hơn ba mươi, vẫn quen thói dựa vào cái cớ "trẻ con thì biết gì đâu" để tiếp tục bao che cho đứa con trai bé bỏng của mình. Khác chăng là, lần này người con vốn được dung túng khi xưa không còn nhận được sự đồng tình từ chính mẹ mình nữa. Người phụ nữ sau bao nhiêu năm, cuối cùng cũng hiểu ra sự dạy dỗ sai lầm của mình, nhưng có vẻ đã quá muộn màng rồi chăng?

"Người mẹ bao dung" ngày nào giờ đây muốn dạy bảo lại đứa cháu nội vô lễ, muốn nó biết xin lỗi khi hỗn láo, muốn con trai cùng con dâu thôi bênh vực mù quáng giống bản thân mình khi xưa. Nhưng tất cả có lẽ đã quá muộn!

Thói quen được dung túng ngày xưa đã khiến con trai bà bây giờ không còn biết tiếp thu lẽ phải, thậm chí đã in hằn ý tưởng "trẻ con là vô tội", "trẻ con chẳng biết gì". Trong suy nghĩ của người đàn ông tưởng như đã phải trưởng thành ấy, những chuyện trẻ con làm đều là chuyện nhỏ, đáng được bỏ qua và bao dung...

Cảnh tượng trước mắt hiện tại khiến lòng tôi nhói buốt vì thương cho bà, một người mẹ đã dùng cả đời mình để bao dung con, để đổi về sự hắt hủi, coi nhẹ từ chính đứa con trai mình từng yêu thương, che chở. Thế nhưng, một chút gì đó trong lòng tôi cũng nhẹ nhàng được thở hắt ra, đó là những nỗi uất ức bị kìm nén rất lâu từ thuở ấu thơ.

Người ta thường nói "chuyện nhỏ thôi mà, bỏ qua đi". Nhưng tôi càng lớn càng nhận ra, chẳng có "chuyện nhỏ" nào thực sự nhỏ khi liên quan đến việc dạy con trẻ cách sống ngay từ tấm bé.

Một cái xô đẩy, một lời nói hỗn láo, xúc phạm hoặc một hành vi thiếu đúng mực của trẻ nhỏ nếu được che chở sẽ trở thành thói quen. Thói quen ấy sẽ được tích tụ thành tính cách, mà tính cách ấy một khi đã định hình sẽ dẫn dắt cả cuộc đời đứa trẻ sau này luôn nghĩ rằng "chuyện ấy chỉ là chuyện nhỏ không đáng trách".

Ngày còn bé, tôi không hiểu. Tôi chỉ thấy thật bất công, tại sao bạn nhỏ bị đánh đến chảy máu mũi mà vẫn phải bỏ qua? Tại sao đứa trẻ phạm lỗi luôn được che chở trong khi người bị bắt nạt thì luôn phải nhẫn nhịn? Giờ đây khi đã trưởng thành, tôi mới nhìn rõ hậu quả của những chuyện dưới con mắt người lớn tưởng chừng như rất nhỏ ấy.

Một đứa trẻ được bao che quá nhiều, lớn lên sẽ trở thành một người không bao giờ biết mình sai và không quen phải có trách nhiệm với việc mình làm. Những người ba mẹ luôn coi hành động của người con là "chuyện nhỏ", tưởng rằng mình đang yêu thương con, cuối cùng lại phải tự nhận trái đắng từ chính tay mình gieo xuống. Đó chính là mặt trái khốc liệt của những chuyện vốn tưởng chừng như rất nhỏ!

Hiện tại, nhìn người phụ nữ đã già ngồi khóc bên hiên, tôi dù thương cũng không thể đồng tình với bà. Tôi đã hiểu rõ, tình thương không đi kèm với quy củ sẽ biến thành dung túng, mà dung túng vốn không phải là bảo vệ, mà là đang gieo mầm mống cho những bi kịch sau này. Sự hối hận muộn màng của bà có ý nghĩa gì sao? Tôi cất bước đi qua, không nói một lời...

Đời người, đôi khi chỉ cần một sai lầm nhỏ từ cách dạy con ban đầu sẽ tạo ra một vòng tròn nghiệt ngã. Bởi trẻ con nhận biết sớm hơn người lớn tưởng rất nhiều. Chúng đều biết ai luôn bênh vực chúng, ai thật lòng dạy chúng, ai coi trọng cảm xúc của chúng và chúng đều sẽ ghi nhớ. Nếu mỗi người cứ lặp đi lặp lại với chúng rằng "trẻ con thì biết gì đâu" để bỏ qua sai lầm cho chúng, thì chúng cũng sẽ càng tin tưởng rằng bản thân chúng chẳng cần chịu trách nhiệm với bất cứ điều gì mà chúng đã gây ra.

Những chuyện nhỏ chính là những hạt giống mỗi người chúng ta lựa chọn gieo xuống trong tâm hồn con trẻ. Người gieo hạt tử tế sẽ mọc lên cây tử tế. Người gieo hạt biết phân biệt đúng sai sẽ mọc lên cái cây có tư duy và trách nhiệm. Còn người gieo hạt vô tâm ắt sẽ phải tự mình nhận lấy cây cho trái đắng...

Con đường mòn vẫn đưa tôi đi qua những khung cảnh quen thuộc ngày xưa. Dù cảnh vật có nhiều thay đổi, con người cũng thay đổi, giống như tôi giờ đây đã trưởng thành, đủ khả năng để nhìn thấy sợi dây liên hệ giữa quá khứ và hiện tại, đủ để tôi hiểu rằng không có "chuyện nhỏ" nào là thực sự vô hại.

Tôi tự nhủ, nếu là tôi, tôi sẽ dạy con thế nào? Tôi sẽ vì yêu thương mà dùng câu "trẻ con thì biết gì đâu" để che lấp lỗi lầm cho chúng hay sẽ giống mẹ tôi ngày xưa, dạy tôi biết cách xin lỗi và có trách nhiệm với những việc mình đã làm? Có lẽ, tôi sẽ dạy con biết nhìn rõ đúng sai và biết chịu trách nhiệm, nhưng vẫn cho con biết rằng tình yêu thương của tôi dành cho con vẫn luôn ở đó.

Mặt trái của những chuyện nhỏ nằm ở chỗ chúng ta luôn xem nhẹ chúng. Cách đúng đắn là người lớn như chúng ta phải nhìn rõ đúng sai, để một mầm non được mọc lên ngay thẳng, tương lai sẽ trở thành những con người sống đúng mực và có ích.

Trẻ con chỉ là một mầm non, chúng vô tư nhưng không hoàn toàn vô tội trước mọi lỗi lầm mà chúng trót gây ra. Hãy để chúng tự nhận thấy, một ngày nào đó chúng cũng sẽ phải lớn lên, phải trả giá cho tất cả những việc mà bản thân đã làm dù chỉ là một chuyện nhỏ nhất. Người lớn chúng ta là những thân cây đã trưởng thành, hãy cùng uốn nắn để con trẻ vươn xa, cùng hướng về phía ánh sáng mặt trời...

​

Hoa Nguyệt Phụng​