Hộ chiếu xanh đi quanh thế giới - Nhiều tác giả

Chương 10. Thành công tại xứ người

Bấm để xem

Theo cuốn từ điển Merriam-Webster, thành công được định nghĩa là "việc đạt được sự giàu có, sự tôn trọng, hay danh vọng". Đây là ba thước đo phổ biến cho s thành công trong thời đại ngày nay.

Câu hỏi cửa miệng khi chúng ta gặp một người không quen biết là: "Bạn làm gì?" Và tất nhiên, điều chúng ta th c s muốn hỏi là: "Bạn làm gì để kiếm sống?", chứ không phải là: "Bạn làm gì để cảm thấy hạnh phúc?" Rồi từ câu trả lời của người đối diện, chúng ta sẽ rút ra "độ thành công" của họ. Các thước đo của xã hội làm cho con người ngày nay sống giả tạo và đố k lẫn nhau. Nếu chúng ta cảm thấy rằng công việc đang làm không lung linh trong con mắt người khác, chúng ta sẽ tìm cách để "đánh bóng" bản thân. Để "khẳng định" bản thân và gây ấn tượng với người khác, chúng ta mua sắm các món đồ xa xỉ. Mặc dù chúng ta vẫn lên án hệ thống phân cấp trong xã hội Ấn Độ, nhưng chúng ta cũng đã tạo ra một hệ thống phân cấp xã hội d a theo thu nhập, của cải và chức vụ. Chúng ta đang sống trong thời đại của "chế độ trọng dụng nhân tài". Vậy nên trong xã hội ngày nay, chúng ta tôn thờ bản thân như những vị anh hùng của thời đại. Bill Gates, Mark Zuckerberg hay Steve Jobs chính là những vị thánh của thế k XXI.

LINH

Định nghĩa về thành công trong thời nay khác nhiều so với thế hệ của bố mẹ hay ông bà chúng ta. Trước đây, hầu như mọi người sinh ra đã được mặc định "địa vị" và "chức vụ", ví dụ như đàn bà thì phảiở nhà nội trợ, đàn ông đi kiếm tiền nuôi gia đình.. Thế hệ bố mẹ chúng ta chỉ mong một cuộc sống bình an, ổn định không có chiến tranh, con cái đủ ăn đủ mặc. Nhưng thế hệ chúng ta được sinh ra trong hòa bình, chúng ta không chỉ so sánh bản thân với các bạn trong làng hay trong phạm vi một đất nước mà còn so sánh bản

Thân mình với các bạn bè trên khắp thế giới, vậy nên các kỳ vọng của chúng ta có rất nhiều s khác biệt so với các thế hệ trước.

Định nghĩa của sự thành công

Con người ngày nay thường hay xác định độ thành công bằng cách so sánh bản thân với người khác, đặc biệt là về mặt tiền bạc và vị trí quyền l c. Điều này tương đối dễ dàng, vì vật chất và tiền bạc thường dễ nhận ra: "Cô gái kia có chiếc túi xách đắt tiền hơn tôi. Người đàn ông này sống ở một khu biệt th sang trọng hơn căn nhà của tôi. Bà này là chủ tịch hội đồng, trong khi tôi chỉ là người quản lý một bộ phận." Chúng ta thường hay nhìn vào những người giàu sang và thành công hơn bản thân để so sánh, vậy nên chúng ta luôn cảm thấy kém cỏi hơn người khác. Nếu luôn cảm thấy thua kém, chúng ta có nhất thiết phải là những người bất tài hay không? Cuộc sống không phải là một trận bóng đá. Bạn không thể coi mình là một đội bóng và so sánh mình với đối thủ được. Bạn sẽ có những trận thắng, nhưng bạn cũng sẽ có những trận thua. Một s thật nghiễm nhiên là chúng ta không thể thành công trong tất cả mọi thứ. Điều cốt yếu là bạn nên cảm thấy thoải mái và hạnh phúc với "cuộc chơi".

"Cuộc sống thành công là khi chúng ta sống với s cảm thông và theo đuổi con đường riêng của bản thân, chứ không phải là theo đuổi những giấc mơ của người khác." – CHIN-NING CHU

Đối với những người đã vượt ra khỏi vòng xoáy của những nấc thang sự nghiệp và các định kiến của xã hội, thành công không chỉ dừng lại ở công việc.

ĐỨC

Đối với mình, sự thành công đồng nghĩa với s hài hòa và cân bằng trong cuộc sống. Chỉ thành công trong công việc thôi không làm cho mình thực sự thỏa mãn. Bên cạnh công việc yêu thích, mình cũng phải có sức khỏe tốt, các mối quan hệ của mình cũng phải tiến triển

Một cách tốt đẹp và mình cũng phải có thời gian cho các hoạt động yêu thích. Trong ngày cuối cùng của cuộc đời mình, mình muốn nhìn lại cuộc sống và cảm thấy hạnh phúc với những điều mình đã làm không chỉ cho bản thân, mà còn cho cả nhân loại. Mình mong rằng sau khi đã ra đi, sẽ vẫn có những người nghĩ về mình một cách trìu mến, chứ mình không muốn chết một mình trên đống tiền thu gom cả cuộc đời. Nhận thức được ngày tận thế giúp mình sống theo cách để mình không phải hối tiếc một điều gì trong tương lai.

Trong tương lai, mình muốn có một cuộc sống hòa hợp với vợ, có hai đứa con (một trai, một gái), có s nghiệp vững chắc và thương hiệu cá nhân mạnh mẽ. Mình muốn mọi người nhớ về mình như một người đã, đang và sẽ giúp đ thế giới trở nên bền vững hơn.

LINH

Với bản thân mình, thành công là mỗi khi mình có ảnh hưởng tích c c tới một người khác hay mỗi khi mình giúp đ được người khác. Thành công với mình không phải là có một chức vụ "nghe oai", mà là khi có những người luôn ở bên cạnh mình. Điều mình coi là quan trọng nhất chính là sức khỏe của bản thân và gia đình. Khi chúng ta còn trẻ và có sức khỏe tốt, chúng ta thường hay coi thường sức khỏe và làm những việc hại cho bản thân như hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu hay ngồi máy tính liền tù tì trong nhiều giờ liền. Nhưng có sức khỏe tốt cũng chỉ là trạng thái tạm thời thôi và có thể thay đổi chỉ trong tích tắc. Mới đây, mình đến hòn đảo Batam của Indonesia để đi du lịch với bạn gái. Hòn đảo cách Singapore 10km và chúng mình phải đi bằng phà. Chúng mình đang ăn hải sản và những trái sầu riêng ngon lành thì mình cảm thấy bị đau nhức lòng bàn chân. Trở về Singapore trong ngày hôm sau, mình đi khám bác sĩ ngay và được bác sĩ chẩn đoán là mình bị mắc căn bệnh gút. Trước đó, mình chưa từng đi khám bệnh ở Singapore và mình cũng hầu như chưa bao giờ bị ốm. Mình coi đây là một cảnh báo, một sự nhắc nhở rằng mình phải quan tâm đến chế độ dinh dưỡng, chăm lo hơn cho bản thân, ăn nhiều rau và hoa quả hơn theo lời khuyên của bạn gái.

HƯƠNG

Thành công theo định nghĩa của mình là khi mình cảm thấy hạnh phúc. Bất cứ điều gì làm cho mình vui và thỏa mãn là một thành công đối với mình, bất kể là thành công đó có được xã hội coi trọng hay không. Các nấc thang trong xã hội như nấc thang s nghiệp đều là nhân tạo, là do xã hội tạo ra. Những người thành công theo "quy định" của xã hội sẽ cảm thấy t tin với bản thân, còn những người thất bại vì "quy định" này sẽ có lòng t trọng thấp. Một xã hội mà người dân t tử vì không thi đỗ hay vì không được nhận vào làm một công việc không thể là một xã hội thành công, nhưng rất tiếc đây không phải là điều hiếm có, nhất là ở các quốc gia tiên tiến như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Phần Lan. Có những người nghe theo tiếng gọi của xã hội một cách mù quáng, mà quên mất các nhu cầu của bản thân. Ví dụ như khi xã hội "bảo" rằng ngành ngân hàng rất tốt, mọi người đổ xô đi học tài chính – ngân hàng. Rồi khi học xong và ra trường, họ mới "tỉnh ngộ" vì ngành tài chính không phải lúc nào cũng hào nhoáng như trong ý nghĩ của họ. Rồi một số người chỉ đo độ thành công theo chức vụ của người khác mà thôi.

"Hãy đặt trái tim, tâm trí, trí tuệ và tâm hồn của bạn vào những hành động dù là nhỏ nhất. Đây là bí quyết để thành công." – SWAMI SIVANANDA

Mỗi người đều có những bí quyết thành công riêng biệt. Có người sẽ khuyên bạn hãy tin vào bản thân, người khác sẽ khuyên bạn làm điều gì cũng nên để tâm hay nên luôn cố gắng đạt được những kết quả tốt nhất.

ĐỨC

Mình luôn khát khao tìm được câu trả lời cho các thắc mắc của bản thân và mong muốn có được những trải nghiệm tuyệt vời. Mình luôntự nhủ rằng mình có thể làm được tốt hơn nữa. Tất nhiên là mình biết ơn tất cả những gì mình có được, nhưng mình cũng muốn đi tiếp và đi xa hơn. Tiếp theo, mình luôn lên các kế hoạch một cách k càng. Mình thường viết lên một tờ giấy những gì mình muốn đạt được, những gì mình muốn học được, rồi dán chúng lên tường để tập trung vào th c hiện chúng. Mình cũng hay đọc sách, xem video

Hay giao tiếp với những người đi trước. Mình coi mỗi ngày học được điều mới là một ngày thành công.

Bạn cũng không nên chỉ luôn tìm kiếm các giá trị mới, mà còn nên nhìn lại quá khứ và tìm ra những "impact moments" của bản thân. "Impact moments" là những khoảnh khắc có tác động kéo bạn đi lên hoặc đi xuống. Từ những khoảnh khắc giúp chúng ta đi lên, các cơ hội sẽ theo dòng chảy đó mà kéo tới. Ngoài ra chúng ta cũng nên coi trọng những khoảnh khắc nhỏ bé của cuộc sống.

LINH

Có hai yếu tố đã giúp mình trên cả chặng đường đi: Thứ nhất, mình luôn nói có với mọi cơ hội và thứ hai, mình luôn có thái độ tích c c trong mọi hoàn cảnh. Để thành công trong cuộc sống, bạn cần có ý chí luôn sẵn sàng thách thức bản thân. Nếu bạn không muốn thử sức mình với những điều mới mẻ và không có thái độ tích c c, bạn sẽ không bao giờ có thể phát triển bản thân.

HƯƠNG

Theo mình thì bí quyết thành công của bản thân mình là mình luôn suy nghĩ lớn khi làm bất cứ công việc gì. Nếu thi đấu, mình luôn có ý nghĩ trong đầu là mình sẽ nỗ l c để dành giải nhất. Khi làm bài tập, mình luôn làm thật tốt để nhận được điểm cao nhất. Lúc đăng ký học bổng, mình luôn chuẩn bị hồ sơ k càng để có thể t hào về bản thân. Có s t tin lành mạnh sẽ cho bạn động l c để thử sức với mọi thứ, dù khó khăn đến đâu đi nữa. Bạn không thể thành công khi nghĩ rằng mình không thể chiến thắng, mình không thể th c hiện công việc 100% hay mình kém cỏi hơn người khác. Mặt khác, bạn cũng không thể thành công chỉ với niềm tin vào chiến thắng. Khi đã chấp nhận làm bất cứ việc gì, hãy luôn cố gắng sử dụng hết khả năng của bản thân để làm việc đó một cách tốt nhất có thể. Như vậy, các giải thưởng và những lá thư chấp nhận sẽ dần dần đến với bạn thôi. Như nhà điêu khắc vĩ đại của thời kỳ Phục hưng Ý Michelangelo Buonarroti từng nói: "Điều nguy hiểm lớn nhất cho hầu hết chúng ta không nằm ở chỗ thiết lập một mục tiêu thật cao và hạdần xuống; mà ở chỗ thiết lập mục tiêu quá thấp và đạt được nó." 106

Thông điệp chính mà chúng mình muốn gửi tới bạn qua chương này là: Bạn cũng có thể thành công tại bất cứ nơi đâu trên thế giới và với bất cứ hướng đi nào bạn chọn, nếu bạn th c hiện theo những lời khuyên mà chúng mình đã đưa ra cho bạn trong suốt cuốn sách này.

Sau đây, chúng mình sẽ giới thiệu cho bạn các bí quyết để thành công trong gap year, chuyến đi du lịch bụi, kỳ du học, lần làm việc hay khi định cư tại nước ngoài.

Gap year

Gap year là kỳ nghỉ giữa trường trung học và đại học có thể bao gồm du lịch, làm việc, làm từ thiện hay tham gia khóa học ngắn hạn ở trong nước hay ngoài nước. Nghỉ học một hay một vài năm trước khi theo học đại học là xu hướng rất phổ biến ở các quốc gia phát triển trong nhiều năm trở lại đây và đã có mặt ở Việt Nam với Huyền Chíp là một ví dụ. Vì đã nhận thức được lợi ích của gap year nên một số trường đại học ở Hoa Kỳ như Đại học Tufts, Princeton hay Oberlin đã bắt đầu cấp học bổng hay tiền hỗ trợ để tạo điều kiện cho sinh viên có một kỳ gap year bổ ích. Gap year thú vị hay bổ ích đến mức nào là tùy vào cách lên kế hoạch của bạn. Nhưng thông thường, một gap year có s chuẩn bị tốt sẽ giúp bạn trưởng thành, t lập, làm giàu kinh nghiệm và có được một bức tranh toàn diện hơn về nghề nghiệp tương lai.

Trước khi bắt đầu cuộc phiêu lưu, hãy nghĩ k về những lợi ích mà chuyến đi có thể mang đến cho bạn. Hãy nghiên cứu về những chương trình trong nước cũng như quốc tế mà bạn có đủ điều kiện tham gia. Theo chúng mình thì những kinh nghiệm trong thời gian nghỉ có ích cho CV của bạn, giúp bạn có được những k năng mới và tìm được hướng đi cho tương lai đều là những kinh nghiệm quý báu. Hãy thử nghĩ xem sở thích và ước mơ của bạn là gì để có thể tìm ra những hoạt động thích hợp. Ví dụ như, nếu bạn quan tâm đến môi trường và trồng trọt, bạn có thể đăng ký tham gia một chương trình làm việc tại trang trại qua tổ chức công nhân trong các nông trường rau quả sạch (World Wide Opportunities on Organic Farms - WWOOF). Nếu bạn ước muốn trở thành giáo viên tiếng Anh, hãy đăng ký một kỳ th c tập qua tổ chức AIESEC. Nếu bạn muốn học thêm một ngoại ngữ mới, hãy đi làm tình nguyện tại một đất nước sử dụng ngôn ngữ bạn muốn theo học. Bạn cũng có thể phối hợp tất cả các hoạt động kể trên lại với nhau để có một kỳ nghỉ phong phú.

Dưới đây là một số gợi ý các hoạt động cho gap year của bạn:

Làm Au pair: Au pair là chương trình trao đổi văn hóa dành cho các bạn trẻ muốn có trải nghiệm sinh sống cùng một gia đình người bản địa hoàn toàn miễn phí tại các nước như Hoa Kỳ, Đức, Pháp, Áo, Hà Lan, Tây Ban Nha, v. V.. Ngược lại, những người tham gia sẽ giúp đ trông con cái cho chủ nhà. Bạn sẽ nhận được tiền lương hằng tháng và nhiều gia đình cũng sẽ hỗ trợ cho bạn khoản tiền học phí cho các khóa học ngắn hay dài hạn cũng như các chi phí khác. Các tổ chức như Aupair Vietnam (www. Aupairvietnam.com ) hay Global Vietnam Aupair (www. Globalvietnamaupair.com ) cung cấp thông tin đăng ký cũng như hỗ trợ việc tìm kiếm gia đình bản địa.

Thực tập ở nước ngoài: Tích lũy kinh nghiệm làm việc trong lĩnh v c bạn mơ ước tại nước ngoài là một điều tuyệt vời. Những kỳ th c tập thường kéo dài một vài tháng đến một năm rư i. Bạn có thể tìm kiếm công việc th c tập qua tổ chức sinh viên AIESEC. Th c tập tại một công ty tại Hoa Kỳ cũng không phải là điều không thể. Mẹo của chúng mình là bạn hãy thử tìm một công ty có nhu cầu tuyển dụng bạn, rồi liên lạc với một trong những tổ chức được phép tài trợ thị th c J1 cho sinh viên nước ngoài (như Phòng Thương mại Pháp hay Đức ở Hoa Kỳ). Bạn có thể tìm kiếm các tổ chức như vậy trên trang web về thị th c J1 (Home Page - BridgeUSA ). Phần lớn các vị trí th c tập tại Hoa Kỳ không trả lương hay trả lương khá thấp so với các khoản chi phí.

Làm việc và du lịch: Tại thời điểm này, các bạn trẻ Việt Nam trong độ tuổi từ 18 đến 30 có thể tham gia chương trình Work & Travel Holiday tại Úc và New Zealand. Chương trình ở Úc cho phép 200 bạn trẻ Việt Nam sang làm việc và khám phá đất nước trong vòng 12 tháng với mỗi công việc không quá sáu tháng. Mỗi năm, có 100 bạn trẻ Việt Nam được sang New Zealand làm việc tối đa trong vòng 12 tháng với mỗi công việc không quá ba tháng. Nếu muốn tham gia chương trình này, bạn nên chuẩn bị trước hồ sơ đăng ký và nộp đơn ngay sau khi đợt đăng ký mở ra, vì thông thường chỗ sẽ hết chỉ sau vài phút.

Làm tình nguyện: Các chương trình tình nguyện quốc tế rất đa dạng và bạn có thể l a chọn từ các tổ chức cung cấp các loại hình tình nguyện đa dạng như AIESEC, International Cultural Youth Exchange Vietnam (ICYE, icyevietnam. Wordpress.com), Diễn đàn các Nhà báo Môi trường Việt Nam (VFEJ, www. Vfej.vn ), Volunteers for Peace Vietnam (VPV, www. Vpv.vn ), đến các tổ chức tập trung vào một chủ đề như: Các trang trại hữu cơ (www. Wwoof.net ), bảo vệ rùa trên toàn thế giới (www. Seaturtles.org hay www. Cccturtle.org ), sinh thái và nhân đạo (www. Goeco.org ), v. V..

Tham gia các khóa học ngắn/dài hạn: Tùy vào sở thích và niềm đam mê của bạn, bạn có thể đăng ký tham gia các khóa học ngắn hạn hay dài hạn ở nước ngoài. Bạn có thể đăng ký những khóa học ngoại ngữ ở nước ngoài qua các tổ chức như Education First (www. Ef. Edu ), Eurolingua (www. Eurolingua.com ) hay CESA Languages Abroad (cesalanguages.com). Bạn cũng có thể tham gia các khóa học ngoại ngữ ngắn hạn tại các trường đại học bản địa. Đây là một cơ hội để bạn có trải nghiệm tại một trong những trường danh tiếng thế giới như Đại học Harvard hay Cambridge. Có những chương trình có yêu cầu cao và chọn lọc những người tham gia rất kĩ càng, như: Chương trình Tàu Thanh niên Đông Nam Á (The Ship for Southeast Asian Youth Program and SSEAYP, www. Sseayp.com ), Đại học Hè của Qu Á-Âu (ASEF Summer University, www. Asef.org ), D án của Harvard dành cho quan hệ châu Á và quốc tế (Harvard Project for Asian and International Relations, www. Hpair.org ).

Du lịch bụi

Nếu muốn đi du lịch lâu dài, chúng ta phải tìm cách (a) kiếm ra tiền hoặc (b) tiết kiệm những khoản chi tiêu. Vậy trong khi đi du lịch bụi mà không có trong tay thị thực lao động, chúng ta có thể làm gì để bù lại cho những chi phí để trang trải cho chuyến đi của mình?

Kiếm việc làm online

Khi đi du lịch bụi, chúng ta thường chỉ có thị th c du lịch nên không thể xin việc làm tại đất nước chúng ta đang ở được. Nhưng thay vì làm các công việc thông thường, chúng ta có thể tìm các công việc trực tuyến mà cho phép chúng ta làm việc tại bất cứ nơi đâu trên thế giới chỉ với chiếc máy tính. Những công việc dễ xin nhất khi không có bằng cấp ở nước ngoài là các công việc trong lĩnh vực du lịch (như các công việc trong các quán ăn, khách sạn hay nhà nghỉ, v. V). Nhưng nếu không có thị thực lao động, bạn sẽ chỉ có thể làm các công việc trên mạng mà thôi. Từ phiên dịch viên đến lập trình viên, từ nhà báo đến thợ ảnh, nếu bạn có một k năng nhất định, bạn có thể sử dụng nó để tìm kiếm công việc phù hợp cho mình.

Bạn có thể tìm bất cứ công việc freelance nào trên các trang như Freelancer.com hay Upwork.com. Nếu bạn là một lập trình viên, bạn có thể tìm kiếm công việc trên: Magentocommerce.com hay Fiverr.com. Nếu bạn giỏi viết văn, bạn có thể viết bài cho các tờ báo mạng, như trang web về du lịch Matadornetwork.com. Trang Craigslist (craigslist.org) rất phổ biến tại Bắc M, nhưng cũng có mặt tại các nơi khác trên thế giới. Đó là trang web không chỉ để tìm kiếm việc làm tại một thành phố nhất định, mà còn là chỗ để mua bán rao vặt, tìm nhà cửa và giao lưu.

Xin đi thực tập qua tổ chức AIESEC

Nếu bạn đang là sinh viên hay bạn mới ra trường (trong vòng hai, ba năm trở lại), bạn có thể vào trang web AIESEC của Việt Nam (aiesec.vn) hay của trường/thành phố nơi bạn đang sống để xin đăng ký đi th c tập. Một điều tuyệt vời ở AIESEC là những th c tập sinh (nếu chọn các công việc không lương) sẽ được ở nhờ nhà một người bản xứ và nhiều khi cũng được nhận những bữa ăn miễn phí. AIESEC cũng có rất nhiều các cơ hội th c tập có lương với độ dàithường từ ba tháng đến hai năm. Các công việc của AIESEC cũng rất linh hoạt và tạo nhiều cơ hội cho bạn đi thăm quan nhiều địa điểm khác nhau của quốc gia bạn chọn.

Làm tình nguyện viên

WWOOF (wwoof.net) là một trang web liệt kê các cơ hội tình nguyện tại các trang trại ở 99 quốc gia trên toàn thế giới. Mặc dù không được trả lương, nhưng bạn sẽ được chủ trang trại bố trí cho chỗ ở cũng như cung cấp thức ăn miễn phí.

VAOPS (vaops.com) cho bạn cơ hội khám phá những nơi làm tình nguyện miễn phí hay với chi phí thấp.

International Volunteer hq (volunteerhq.org) có trong danh sách của hơn 150 d án tại hơn 30 địa điểm với lệ phí từ 180 đô-la trở lên.

Volunteer South America (volunteersouthamerica.net) liệt kê những cơ hội tình nguyện miễn phí tại các quốc gia Nam M như Peru, Ecuador, Costa Rica, v. V..

The7interchange (the7interchange.com) liệt kê các cơ hội tình nguyện miễn phí hay với lệ phí thấp trên toàn thế giới.

Liên Hợp Quốc (unv.org) cũng có những đợt tuyển th c tập viên tại các trụ sở của họ, nhưng th c tập viên sẽ phải t chi trả cho tất cả các chi phí và các kỳ th c tập đều là không lương. Thay vào đó, một kỳ th c tập tại Liên Hợp Quốc sẽ cho bạn những kinh nghiệm quý báu.

Ở nhờ nhà miễn phí

Couchsurfing (www. Couchsurfing.com ) là một trang web rất phổ biến giúp bạn tìm được nơi ở miễn phí trên khắp chặng đường của mình. Có người bạn của chúng mình đã ở nhờ trên khắp chặng đường đi quanh thế giới kéo dài tám năm.

Trông nhà cho người khác và được ở nhờ nhà họ? Tại sao không? Bạn có thể tìm kiếm chủ nhà đang tìm người trông nhà cho họ trên: Housecarers.com, mindmyhouse.com.

Tìm các cách khác để cắt giảm chi phí tối đa

Hãy trở thành một người hâm mộ cuồng nhiệt của "nền kinh tế chia sẻ" ( "sharing economy"). Đây là một mô hình kinh tế giúp người tiêu dùng chia sẻ tài sản của nhau mà không phải trả tiền sắm đồ mới, như nhà cửa, xe cộ hay bất cứ đồ vật nào. Bạn có thể chia sẻ nhà cửa (Airbnb, Couchsurfing), chia sẻ các bữa cơm (EatWith, Colunching), chia sẻ những trải nghiệm (Vayable), chia sẻ xe hơi tại châu Âu (BlaBlaCar), chia sẻ xe hơi tại Bắc M (Kangaride), chia sẻ nơi cắm trại (Camp in My Garden) hay tham gia những tour du lịch miễn phí (Free Tour, Guided by a Local).

ĐỨC

Khi đi du lịch ba lô, bạn nên tìm kiếm các chỗ ăn, ở hay cách đi lại rẻ nhất, vì bạn sẽ không thể làm việc trên các nẻo đường. Đến đâu bạn cũng nên kết bạn với ít nhất một người bản địa (trên mạng hay ngoài đời) để họ có thể giúp được bạn nếu có s bất trắc. Chuyến đi bụi của mình từ Việt Nam sang Indonesia, Singapore và Thái Lan trong vòng năm ngày chỉ mất 10 triệu đồng cho vé máy bay, ăn uống, chỗ ở, đi lại trong thành phố và các món quà.

HƯƠNG

Hôm đến Los Angeles, mình đã tham gia một tour đi bộ tại Hollywood do Free L. A. Tour (www. Freelatour.com ) tổ chức. Trong vòng hai tiếng đồng hồ, mình đã được anh hướng dẫn viên du lịch người London, Anh dẫn đến những địa điểm thú vị nhất của Hollywood và được nghe về lịch sử của những địa điểm đó nữa. Điểm đặc trưng nhất của free walking tour là, như tên gọi của nó, nó miễn phí hoàn toàn và đóng góp tiền hay không sau khi tour kết thúc là tùy bạn. Khá nhiều thành phố trên thế giới đều có những nhóm chuyên tổ chức các tour đi bộ miễn phí như vậy.

Du học

Du học hiện giờ là một cách phổ biến để giới trẻ khám phá thế giới và có được bằng cấp quý giá từ nước ngoài. Để tận dụng thời gian học tập ở đất khách một cách hiệu quả nhất, bạn nên tham gia các hoạt động khác nhau bên cạnh việc chăm chỉ học hành.

LINH

Việc sang New Zealand và Cộng Hòa Séc du học đã có những ảnh hưởng rất tích cực đến cuộc đời mình. Ở New Zealand, mình đã học cùng khóa với các bạn từ 20 quốc gia khác nhau, giúp mình hiểu biết hơn về các nền văn hóa và các quan điểm đa dạng của thế giới. Còn khóa học cao học tại Cộng Hòa Séc của mình là một khóa học quốc tế với các sinh viên từ khắp nơi trên thế giới. Mình cũng luôn tích c c tham gia các tổ chức sinh viên và các cuộc thi của trường để phát triển s t tin. Qua những trải nghiệm này, mình có được khả năng giao tiếp với mọi kiểu người trong xã hội và có được một mạng lưới bạn bè toàn cầu. Những kỳ du học đã giúp CV của mình nổi bật và có lợi thế cạnh tranh lớn.

ĐỨC

Trong một học kỳ du học tại Pháp, mình đã học ba môn bằng tiếng Anh và hai môn bằng tiếng Pháp. Vì học cùng với toàn người bản xứ nên mình hay cảm thấy xấu hổ và ngại ngùng. Chắc hẳn phần lớn người đi du học đều bị rơi vào hoàn cảnh tương t. Chúng ta cảm thấy kém cỏi hơn những người xung quanh nên rất rụt rè. Nhưng cuối cùng mình cũng vượt qua được các kỳ thi. Bạn không nên chỉ tập trung vào việc học tập khi đi du học mà nên tận dụng cơ hội này để đi du lịch. Khi đang du học tại Lyon, Pháp, mình đã cùng các bạn bản địa đi du lịch đến Luxembourg, Thụy Sĩ, Bỉ, Monaco và vòng quanh nước Pháp. Đối với nhiều người thì thời gian du học là khoảng thời gian lâu nhất mà họ sống xa gia đình. Đây là thời điểm tốt nhất để bạn có thể khám phá về bản thân.

HƯƠNG

Lời khuyên của mình là bạn hãy đi du học tại đất nước mà bạn có ý định ở lại lâu dài. Các quốc gia như Canada hay Hoa Kỳ đều có những chính sách định cư ưu tiên cho những người đã từng học tập ở đất nước họ, và những năm tháng du học cũng giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn xem đất nước đó có hợp với bạn hay không, bạn có khả năng tìm việc và ở lại đó sinh sống hay không. Rồi khi đi học, đừng bỏ l một ngày hội việc làm nào do trường bạn tổ chức, vì có khi bạn sẽ tìm được một cơ hội làm việc cho mình.

Làm việc ở nước ngoài

"Khi làm việc ở nước ngoài, bạn làm việc rất vất vả, nhưng khi đến thời gian nghỉ ngơi, đây chính là công việc tốt nhất thế giới. Bạn lái xe. Bạn khám phá Memphis hoặc bất cứ nơi nào mà bạn hạ cánh, bạn đi gặp Tiến sĩ John hay ngắm cảnh quan của California. Và, đúng như vậy, tôi cũng đã có một vài bữa ăn ngon." – TOBY JONES

Để có thể ở lại một đất nước sau quá trình học tập, chúng mình khuyên bạn nên bắt đầu tìm kiếm công việc trước khi khóa học kết thúc. Điều tuyệt vời nhất là khi bạn có cơ hội th c tập hay làm bán thời gian tại công ty mơ ước ngay trong khi vẫn còn đi học. Nếu tài chính không phải là vấn đề khẩn cấp đối với bạn, hãy chấp nhận ngay cả công việc không lương, vì đó cũng là một cơ hội cho bạn khẳng định bản thân. Bạn nên luôn chú ý đến những điều kiện làm việc quy định trong thị th c bạn đang có để tránh vi phạm pháp luật.

Nếu bạn muốn ra nước ngoài làm việc từ Việt Nam thì bạn có hai cách :(1) tìm kiếm việc làm ngay khi ở trong nước và (2) mạo hiểm ra nước ngoài và tìm kiếm công việc tại chỗ. Cách thứ nhất tất nhiên là an toàn hơn và không làm cho bạn bị khủng hoảng tinh thần trong những ngày đầu ở xứ người. Với hộ chiếu Việt Nam thì trong đa số trường hợp, bạn cũng chỉ nhận được giấy phép lao động khi đã được chấp nhận vào một công ty nhất định. Hãy kiểm tra xem thị trường làm việc ở đâu đang phồn vinh, nhất là trong lĩnh v c của bạn. Cách tiếp theo là tìm một công ty Việt Nam đang triển khai d án ở nước ngoài và đang trong thời kỳ tuyển dụng. Ra đi với ít nhất một tấm bằng hay chứng chỉ quốc tế trong ngành của bạn sẽ nâng cao khả năng tìm việc của bạn ở nước ngoài.

Bạn đừng nên quá kén chọn với những công việc đầu tiên của mình tại một xứ sở mới. Nhiều khi, bạn sẽ phải "làm lại từ đầu" ngay cả khi bạn có nhiều kinh nghiệm làm việc tại quê hương bạn. Đừng coi mình là một "kẻ thất bại" nếu bạn phải làm những công việc "tay chân" ngay cả khi có trong tay tấm bằng đại học hay cao học, mà nên nhớ là những người thành công là những người có khả năng đi lên từ con số 0 không chỉ một, mà vô số lần.

ĐỨC

Nếu nói là bạn luôn có nhiều bất lợi hơn những người bản xứ khi tìm kiếm việc làm ở nước ngoài thì cũng không đúng. Điều này còn tùy vào lĩnh v c làm việc và lợi thế cạnh tranh của bạn. Ví dụ như người mẫu thời trang thường dễ thành công khi họ tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài, vì họ thường nổi bật so với những người mẫu bản xứ. Nếu muốn có khả năng thành công cao, hãy tìm đến những nơi mà bạn có thể được coi là độc đáo hay đặc biệt. Chẳng hạn như mình là một công dân Việt Nam và Cộng Hòa Séc với nhiều trải nghiệm ở khắp nơi trên thế giới. Khi mang lợi thế cá nhân này đến Trung Quốc, mình đã nhanh chóng khẳng định được bản thân.

Công việc hiện tại cho phép mình khám phá khá nhiều địa điểm ở Trung Quốc và Việt Nam. Hằng tháng, mình phải đi công tác thường xuyên để gặp đối tác. Nhưng cũng vì đi lại nhiều nên đôi khi, sức khỏe của mình bị ảnh hưởng. Giấc ngủ và việc ăn uống của mình không được cân bằng cho lắm, nên sau các chuyến đi, mình thường bị sụt một đến hai cân. Nhưng công việc này cho mình cơ hội phát triển bản thân, gặp g những người thú vị và về Việt Nam sinh sống trong tương lai. Như mình đã nói trong những chương trước: Hãy làm những gì bạn yêu thích và bạn sẽ tìm được con đường hướng tới thành công.

HƯƠNG

Trong vị thế của một du khách, bạn sẽ cảm thấy sùng bái Vancouver như thành phố "đẹp nhất thế giới", nhưng một khi đã ở lại đây sinh sống, bạn sẽ thấy được rằng cuộc sống ở đây không được hoàn hảo như những tấm bưu thiếp đã làm bạn mê mệt. Chi phí sinh hoạt đắt đỏ sẽ nuốt gần hết tiền lương hằng tháng của bạn, mặc dù bạn chỉ chi tiêu cho những khoản cần thiết. Còn thị trường việc làm là một trong hai nhược điểm lớn nhất của Vancouver, ngoài thời tiết âm u ra. Với tấm bằng cao học từ Pháp và với CV đã giúp mình vượt qua hàng trăm đối thủ trong mỗi lần thi tuyển, mình cảm thấy là kinh nghiệm của mình không có nhiều cơ hội để được sử dụng tại thành phố này. Tìm một công việc đa ngôn ngữ tại công ty quốc tế là điều bất khả thi, vì tại đây hầu như không có những công ty quốc tế.

Bạn hỏi tại sao có thể như vậy khi Vancouver là một thành phố đa dạng văn hóa? Câu trả lời của mình là: Vancouver là một thành phố đa quốc gia, có nghĩa là có người từ nhiều quốc gia sinh sống tại đây, nhưng đó lại không phải là một thành phố quốc tế. Ví dụ của thành phố quốc tế là Thành phố New York và London. Ở đó, người dân từ các quốc gia cùng làm việc để tạo ra những công ty quốc tế hay toàn cầu. Còn tại Vancouver, các công ty được sáng lập và hoạt động bởi những người có xuất xứ từ cùng nền văn hóa. Những công ty do người Trung Quốc sáng lập sẽ làm theo quy tắc của người Trung, những công ty của người Iran sẽ làm theo quy tắc của riêng họ. Vì thế họ thường hay thuê người từ cùng đất nước hay nền văn hóa để tiện giao tiếp. Nếu như New York hay London là những 'nồi nấu chảy', thì Vancouver sẽ là món "tapas" của Tây Ban Nha khi các gia vị và món ăn khác nhau được đặt cạnh nhau nhưng không bao giờ bị pha trộn lẫn nhau.

LINH

Trước khi chọn một đất nước để làm việc, bạn nên đọc thật nhiều sách và bài viết về thị trường việc làm và đạo đức công vụ của các nước để biết được đất nước nào phù hợp với bản lĩnh và hướng đi nghề nghiệp của bạn. Có những đất nước khá thích hợp cho một số lĩnh v c nhất định, nhưng lại không phải là mảnh đất màu m cho các lĩnh v c khác. Khi đã đến làm việc ở quốc gia đó rồi thì bạn nênluôn tuân thủ các luật lệ cũng như học hỏi về cách làm việc từ người bản địa để tránh luôn bị coi là "người nhập cư". Ngay cả khi đã có việc làm, bạn cũng nên liên tục trau dồi kiến thức và cố gắng trở thành một chuyên gia tài ba trong lĩnh v c của mình. Để thành công trong công việc tại nước ngoài, bạn phải luôn đi trước người địa phương một bước, nếu không thì tất nhiên người bản xứ sẽ được ưu tiên hơn bạn. Đừng ngại tiếp cận với những chuyên gia đã có thành tích trong ngành của bạn để học hỏi từ họ. Nâng cao kiến thức từ những người đi trước là một trong những cách học hiệu quả nhất mà mình được biết.

Định cư ở nước ngoài

"Khi bạn di chuyển từ nước này sang nước khác, bạn phải chấp nhận rằng có một số điều tốt hơn và một số điều tệ hơn, và bạn không thể làm gì ngoài việc chấp nhận chúng." – BILL BRYSON

Ra nước ngoài để du lịch, học tập, làm tình nguyện, làm việc hay định cư làm cho chúng ta vừa phấn khích, vừa có kỳ vọng cao. Như những đứa trẻ, chúng ta vui sướng khi được khám phá những điều mới mẻ và lạ lẫm. Nhưng s hồn nhiên của tuổi thơ sẽ chấm dứt khi chúng ta bước vào "tuổi thanh xuân" của chuyến đi, khi chúng ta bắt đầu lo lắng cho cuộc sống mới của mình. Khác với dân du lịch chỉ đến rồi lại ra đi, bạn phải tìm ra cách để có thể ở lại và thành công trên miền đất mới. Nhưng khi đã qua khỏi những khó khăn tăng dần và khi bạn đã tìm ra cách chăm lo cho bản thân trong những tình huống không quen thuộc, bạn sẽ bắt đầu trải nghiệm những điều diệu kỳ trong cuộc sống của một người di cư đã trưởng thành.

LINH

Về cơ hội định cư ở các nước khác nhau, mình có lời khuyên cho bạn là hãy luôn tìm hiểu k càng và nói chuyện với ít nhất một người Việt đang sinh sống tại quốc gia bạn muốn đặt chân tới để biết được về những s khó khăn cũng như các cơ hội trước mắt. Những quốc gia phát triển thường khó để nhập cư, nhưng họ cũng rất coi trọngnhững chuyên gia tài giỏi và những người có học thức cao. Những đất nước như Scandinavia, CHLB Đức, Hoa Kỳ, Canada, Úc hay New Zealand là những ví dụ cho thấy rằng trình độ học vấn và chuyên môn cao sẽ làm cho quá trình nhập cư của bạn thuận tiện hơn rất nhiều.

Bạn sẽ nhanh chóng nhận ra rằng mình không thể ra khỏi nhà mà không cầm cuốn "Gúia T", một cẩm nang tra xe buýt không thể thiếu đối với khách nước ngoài, vì Buenos Aires có những 110 tuyến xe buýt, và mỗi tuyến chạy quanh thành phố rất phức tạp. Bạn sẽ được ngắm cảnh hoàng hôn đẹp tuyệt vời và nhiều màu sắc của Vancouver. Ở Dublin, Ireland, bạn sẽ t nhiên đi lấy chai nước lọc không ai trông và t bỏ đồng xu vào thùng đ ng tiền. Tại Cambridge, Hoa Kỳ, bạn sẽ trả tiền cho các cuốn sách, đĩa CD và DVD vào trong hộp được đặt trên một cái bàn d ng bên cạnh trường Đại học Harvard. Nếu bạn lên xe buýt bằng cửa sau ở Thủ đô Mexico, bạn sẽ không qu t tiền, mà sẽ chuyền một đồng tiền xu qua những hành khách khác để đến tận tay người lái xe, và người lái xe sẽ gửi lại tiền thừa cho bạn một lần nữa lại qua tay những hành khách trên xe. Nhưng bạn cũng sẽ phải đối mặt với những điều tồi tệ.

HƯƠNG

Ngay ngày đầu tiên đặt chân đến Buenos Aires, mình đã được bà chủ nhà đón trước cửa với câu: "Chào mừng đến thủ đô của móc túi!" Tệ nạn móc túi đã trở thành một nét đặc trưng cho thành phố Buenos Aires. Sống ở Buenos Aires có nghĩa là bạn chắc chắn sẽ quen không phải là một, mà ít nhất là một vài người đã từng bị móc túi. Mình không phải là người cảnh giác cao độ, nhưng trong vòng sáu tháng ở thành phố này, mình chỉ bị móc túi đúng một lần: Mình bị mất cắp chiếc điện thoại khi đang ở trên xe buýt. Và một trong những đêm đầu tiên của mình và chị Franziska tại thành phố, chúng mình đã bị một nam thanh niên chừng 20 tuổi đến quấy nhiễu và hỏi xin tiền. Khi thấy chúng mình lắc đầu, anh ta chỉ vào túi quần và nói: "Pistola! Pistola!" 109 Lúc đó, tim chúng mình chỉ muốn nhảy ra khỏi lồng ng c. Nhưng chúng mình vẫn lắc đầu như không biết anh tađang nói gì. May thay, anh ta chỉ do d một chút, rồi biến mất trong đêm tối. Nhưng những người nước ngoài khác không được maymắn như chúng mình. Trên đường về nhà từ Plaza Serrano, một đôi nam nữ người Đức đã bị hai kẻ cầm dao chặn lại và lấy mất hết số tiền họ có trên người. Sandra, cô bạn người Séc học cùng trường với mình ở Praha, bị mất cắp những chín lần chỉ trong ba tháng đầu. Lần đầu tiên bị mất cắp là khi cô xuống tàu tại nhà ga Retiro khi vừa mới đặt chân đến Buenos Aires. Một người đàn ông tiến gần đến chỗ cô đứng và bảo: "Này cô gái, áo của cô bị dính vết bẩn này." Và ông chỉ vào vết màu trắng sau lưng. Khi Sandra quay lại để lau chỗ bẩn, thì ông ta đã lấy cái ba lô của cô chạy đi mất. Thế là mất toi cái máy tính, điện thoại, hộ chiếu, thẻ tín dụng, tiền bạc, quần áo, máy ảnh. Tất cả đã biến mất chỉ trong tích tắc. Còn cảnh sát thì sao? Sandra nói: "Mình đến ngay đồn cảnh sát để thông báo, nhưng mình đã phải chờ mất ba tiếng chỉ để nghe ông cảnh sát tỏ tình với mình. Ngoài ra thì chắc họ không giúp được gì đâu."

Bạn biết mình đã trở thành một người di cư trưởng thành khi bạn chấp nhận những điều tốt xấu của nơi ở mới.

"Kẻ lữ hành thấy những gì họ nhìn thấy. Khách du lịch nhìn thấy những gì họ đến để thấy." – G. K. CHESTERTON

Cách gặt hái thành công khi sinh sống tại nước ngoài hiệu quả nhất là khi bạn hòa nhập được vào cuộc sống mới và sống như một người bản xứ, chứ không phải sống mãi như một người nhập cư. Hãy áp dụng những điểm tốt của văn hóa bản địa một cách thông minh mà không làm mất đi bản sắc dân tộc của bản thân. Trong thời kỳ đầu sinh sống tại nước ngoài, chúng mình khuyên bạn nên sống cùng người địa phương để bạn có thể học hỏi nhiều điều từ họ cũng như thông thạo ngôn ngữ bản địa hơn. Bạn biết đấy, mọi người trên thế giới đa phần không nói được tiếng Việt. Vậy nên, nếu muốn hòa nhập và được chấp nhận, chúng ta phải tuân thủ các quy định và văn hóa của đất nước chúng ta đang sống. Làm quen với người bản địa là một trong nhiều cách để hòa nhập và tìm hiểu về văn hóa vànét truyền thống của đất nước khác. Vấn đề chủ chốt là phải kiên trì học ngoại ngữ cho thật tốt.

HƯƠNG

Đỉnh cao của một mối tình là kết hôn. Nếu trước đây, mình từng ước muốn được có một đám cưới theo phong cách Ấn Độ, vì những đám cưới muôn màu sắc, muôn tiếng cười và điệu múa trong những bộ phim của Bollywood đã làm cho mình bị mê hoặc, thì hai đám cưới Mexico mà mình được tham d đã thay đổi suy nghĩ của mình.

Đám cưới thứ nhất là của đôi bạn học cùng anh Miguel từ hồi trung học. Họ yêu nhau đã hơn 10 năm rồi mới tổ chức một đám cưới linh đình sau bảy năm tiết kiệm tiền bạc. Họ chọn một "hacienda" 111 tại thành phố Querétaro, cách thủ đô ba tiếng đi ô tô về phía tây bắc. Vì đám cưới diễn ra từ trưa đến tận đêm khuya, nên hầu hết khách khứa và cô dâu, chú rể đều ngủ lại qua đêm tại khách sạn. Hacienda được trang trí như trong một câu chuyện cổ tích. Theo phong cách M Latinh, đám cưới bắt đầu trễ hơn d định những tiếng rư i. Thiệp mời ghi rằng nghi lễ bắt đầu vào một rư i chiều, nhưng đến gần ba giờ chiều thì cô dâu và chú rể mới xuất hiện. Phần lớn đám cưới Mexico đều được tổ chức hai lần: Một là lễ cưới tôn giáo, hai là lễ cưới dân s. Phần cưới theo tôn giáo đã được tổ chức trong một căn nhà nằm bên lề trang trại. Cả căn phòng cùng 300 người lặng im, trầm trồ ngắm nhìn đôi uyên ương tiến đến vị linh mục. Sau khi Chúa đã chấp nhận họ trở thành vợ chồng, thì tất cả mọi người có thể trở lại vườn và bắt đầu một "fiesta" 112 bất tận. Trên những cái bàn dọc đường đi là những "botana" - những gói đồ ăn nhẹ như bỏng hay Pulparindo, một loại bánh kẹo me vừa cay vừa chua vừa mặn, theo đúng sở thích của người Mexico. Vị cay, chua và mặn rất đặc trưng cho Mexico, như loại bia cổ truyền của họ được gọi là "michelada" chẳng hạn. Michelada là một loại bia thường trộn lẫn với nước ép cà chua và chanh, với bột ớt đỏ, muối và hạt tiêu được rắc xung quanh cốc. Khi thử uống đồ uống này lần đầu thì cũng như thử uống loại cồn nổi tiếng nhất của Mexico là "tequila" vậy: Bạn nhắm mắt, nhăn nhó và nuốt chửng. Nhưng đồ uống này đã nhanh chóng trở thành đồ uống yêu thích của mìnhtrong những ngày mình sống tại Mexico. Nó làm cho cơ thể mình nóng hừng h c, rồi mát dịu ngay sau đó. Trở lại với đám cưới. Sau các bàn bánh kẹo, chúng mình đi đến những chiếc bàn ăn được xếp ngay ngắn dưới mái hiên khổng lồ để bắt đầu ăn trưa.

Nếu trong lễ cưới Việt Nam, sau khi ăn sẽ là phần trao phong bì và nhiều khi đám cưới kết thúc ngay sau đó, thì với người Mexico, sau khi đã nạp đủ năng lượng thì họ sẽ bắt đầu nhảy múa đến tận đêm khuya. Thay vì phải đưa quà hay phong bì, những vị khách được nhận những món quà tượng trưng cho vùng quê của gia đình cô dâu chú rể như kẹo bánh, những chậu cây bé nhỏ hay đồ trang trí khác. Người Mexico ham vui, nên khi tham gia lễ cưới của họ, tất cả nỗi buồn của bạn sẽ tan biến một cách nhanh chóng. Chúng mình nhảy múa đến khi kiệt sức, chơi những trò chơi tượng trưng cho những đám cưới Mexico như "La víbora de la mar" 113. Cô dâu tung bó hoa, còn chú rể tung nịt tất của cô dâu. Một phần không thể thiếu đối với bất cứ đám cưới Mexico nào là buổi biểu diễn của ban nhạc "mariachi". Mariachi là những nhóm chơi nhạc dân gian của Mexico. Những bản nhạc của mariachi không chỉ là một phần văn hóa yêu thích với những người bản xứ, mà cả các nước M Latinh lân cận cũng rất tôn sùng những nhóm chơi nhạc này.

LINH

Một ngày lễ mà mình khá thích thú là lễ Giáng sinh. Lớn lên ở Việt Nam, mình đã tưởng tượng ra ngày lễ này đẹp như trong truyện cổ tích. Trong các bộ phim Hollywood, lễ Giáng sinh thường được gắn liền với những ngày tuyết rơi lạnh cóng, những cây thông trang trí lấp lánh và mọi người tặng cho nhau những món quà đặc biệt. Rồi khi sang New Zealand và Cộng Hòa Séc, mình đã được đón lễ Giáng sinh với người dân bản địa theo hai phong cách khác biệt. Bạn có đoán được là điều gì khác biệt nhất giữa ngày lễ Giáng sinh ở New Zealand và Cộng Hòa Séc không? Đó chính là thời tiết! Tháng Mười hai ở New Zealand là vào giữa mùa hè nóng n c nên mọi người đón mừng ngày lễ này bằng cách nướng thịt trên bờ biển với đồ tắm trên người. Làm ông già Noel ở New Zealand phải nóng chết đi mất. Rồi khi sang Cộng Hòa Séc, mình đã được đón lễ Giáng sinh theo đúng như trong trí tưởng tượng của mình hồi bé. Trước ngày Giáng sinh khoảng một tháng, thành phố Praha bắt đầu dựng lên những khu chợ Giáng sinh ngoài trời. Ở giữa Quảng trường Phố cổ có mộtcây thông đẹp lung linh và cao nhất Cộng Hòa Séc. Bầu không khí ở các khu chợ Giáng sinh huyền diệu đến mức làm cho người dân quên đi cái giá lạnh của mùa đông châu Âu. Mình đặc biệt thích uống rượu "punch" nóng r c có hương vị của hoa quả và gia vị. Rồi mình cũng thích ăn bánh "trdelník", một món bánh rán hình ống rỗng ruột bên trong, được rắc bột quế và đường xung quanh. Mình cũng thích ăn các món ăn điển hình của ngày Giáng sinh Séc, bao gồm súp cá, xà lách, cá chép hay thịt gà tẩm bột rán và khoai tây nghiền. Một thói quen lạ lẫm của người Séc là họ thường nhịn ăn cả ngày hôm 24 tháng Mười hai đến tận bữa chiều. Họ tin rằng làm như vậy sẽ giúp họ nhìn thấy con lợn vàng có cánh mang đến cho họ s may mắn trong năm sau. Trong khi Giáng sinh ở New Zealand thiên về ăn mừng và vui chơi với bạn bè và cả với những người không quen biết, thì Giáng Sinh ở Cộng Hòa Séc là một dịp để gia đình đoàn tụ và quây quần. Vậy nên vào những ngày cuối năm, các đường phố của Praha trống vắng, hầu như không có một bóng người. Lễ Giáng sinh ở Séc làm cho mình nhớ đến Tết Việt Nam.

NHỮNG ĐIỀU CẦN GHI NHỚ TRONG CHƯƠNG 10:

Bạn cũng có thể thành công tại bất cứ nơi đâu trên thế giới và với bất cứ hướng đi nào mà bạn chọn.

Một gap year có sự chuẩn bị tốt sẽ giúp bạn trưởng thành, t lập, làm giàu kinh nghiệm và có được một bức tranh hoàn thiện hơn về nghề nghiệp tương lai.

Nếu muốn đi du lịch lâu dài, chúng ta phải tìm cách (a) kiếm ra tiền hoặc (b) tiết kiệm những khoản chi tiêu.

Để tận dụng thời gian học tập ở đất khách một cách hiệu quả nhất, bạn nên tham gia các hoạt động khác nhau bên cạnh việc chăm chỉ học hành.

Trước khi chọn một đất nước để làm việc, bạn nên đọc thật nhiều sách và bài viết về thị trường việc làm và đạo đức công vụ của các nước để biết được đất nước nào phù hợp với bản lĩnh và hướng đi nghề nghiệp của bạn.

Bạn biết mình đã trở thành một người di cư trưởng thành khi bạn chấp nhận những điều tốt xấu của nơi ở mới.

Cách gặt hái thành công khi sinh sống tại nước ngoài hiệu quả nhất là khi bạn hòa nhập vào cuộc sống mới và sống như một người bản xứ, chứ không phải sống mãi như một người nhập cư.

BÀI TẬP CHO BẠN:

Hãy viết lên một tờ giấy định nghĩa về s thành công theo bản thân bạn và dán nó lên tường.

Hãy tìm đọc các bài báo hoặc các cuốn hồi ký về những người đã thành công tại một đất nước khác nơi họ đã sinh ra và phân tích con đường hướng tới thành công của họ (các gợi ý: David Trần – người sáng lập ra tương ớt Sriracha, Ngô Bảo Châu - nhà toán học nổi tiếng với công trình chứng minh Bổ đề cơ bản cho các dạng t đẳng cấu, Sonny Vũ – người đồng sáng lập công ty Misfit, Michelle Phan– nhà trang điểm tạo dựng được danh tiếng nhờ tạo ra những đoạn video dạy cách trang điểm và làm đẹp trên YouTube).

 

Chương 11. Đóng góp cho thế giới

Bấm để xem

Khi đã có những thành công nhất định trên các nẻo đường và đã được rất nhiều người giúp đỡ, bạn sẽ cảm thấy bạn cũng muốn đền đáp ơn nghĩa của người khác bằng cách giúp đ cho thế giới xung quanh bạn ngày càng tươi đẹp hơn. Cũng như việc con người không bao giờ có thể vươn tới s hoàn hảo, thế giới của chúng ta sẽ không bao giờ có thể trở thành một thiên đường. Bao giờ cũng sẽ có s nghèo đói, ô nhiễm, bạo l c hay hận thù tại một nơi nào đó trên thế giới. Nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta không nên cố gắng cải thiện những s tiêu c c. Ngược lại, mỗi người trong chúng ta có trong tay quyền l c để tạo ra một thế giới tốt hơn cho tương lai. Điều này cũng không khó như bạn nghĩ.

Nhiều người vẫn cho rằng chỉ có những bậc thiên tài như Mahatma Gandhi, Đức Mẹ Theresa, Albert Einstein hay Bill Gates mới có thể thay đổi được thế giới. Họ coi bản thân họ là quá bé nhỏ để có thể thay đổi được chính mình, chứ đừng nói là thay đổi được người khác. Họ nhìn vào các thảm họa trên thế giới và t nhủ: "Vấn đề này quá lớn, mình sẽ không thể giải quyết được đâu. Chỉ mất công sức thôi!" Có một câu tục ngữ châu Phi nói rằng: "Nếu bạn nghĩ là bạn quá bé nhỏ để có thể tạo nên s khác biệt, hãy trải qua một đêm với một con muỗi." 114 Vậy bạn cảm thấy mình nhỏ bé hơn một con muỗi hay sao?

LINH

Nhỏ hay lớn phụ thuộc nhiều vào s nhận thức của mỗi con người. Một lần mình nói chuyện với một cô bé ở Vinh. Cô bé đó đang chuẩn bị hồ sơ xin học bổng và đã nói với mình: "Anh ơi, em chưa từng làm một điều gì hay ho hay có ảnh hưởng lớn tới cộng đồng cả thì em có cơ hội trúng học bổng được không?" Mình hỏi lại cô bé: "Vậy em đã tham gia những hoạt động gì rồi?" Cô bé kể với mình là

Cô đã giúp đ tổ chức Hội thảo Du học Truyền Lửa tại Vinh. "Vậy có bao nhiêu người đã tham d hội thảo lần đó?" mình hỏi. "Có tầm 1.000 người anh ạ," cô bé trả lời. Sau đó, cô kể tiếp cho mình về việc phụ trách ban biên tập của một tờ báo ở trường học. Mình hỏi: "Thường thì có bao nhiêu người đọc tờ báo đó hằng tháng?" Cô trả lời: "Khoảng 300 người anh ạ. Trường em có 1.000 học sinh." Cô cũng kể cho mình về việc tổ chức các buổi chào đón và hướng dẫn các em học sinh mới vào trường. Lúc đó mình nói: "Sau khi kể cho anh nghe về những gì em đã làm được cho từng đấy người mà em vẫn chưa tìm thấy những ảnh hưởng tích c c của mình đối với những người xung quanh à? Hãy nghĩ xem em đã đóng góp bao nhiêu nỗ l c và thời gian để giúp đ các học sinh có ước mơ ra nước ngoài, rồi các học sinh trong và ngoài trường học? Với mỗi s giúp đ dù nhỏ nhoi nhất của em, em cũng đã giúp cho các bạn học sinh khác có cuộc sống tốt hơn, mặc dù em chưa thấy được kết quả ngay sau những lần giúp đ đó."

ĐỨC

Nhiều khi, chúng ta nghĩ rằng chúng ta chỉ giúp đ được một cá nhân thì không có gì đáng kể. Nhưng có ảnh hưởng tốt đến một người thôi cũng tốt hơn việc không có ảnh hưởng gì tới hàng trăm người. Hồi ở Brazil, mình cùng một số người nước ngoài đã tổ chức các lớp dạy học sinh ở những vùng hẻo lánh nhằm mở rộng kiến thức của các em về các vấn đề của thế k XXI. Học sinh của mình nằm trong độ tuổi từ 10 đến 18 và sau mỗi giờ học, mình cảm thấy được s biết ơn của các em với các hoạt động mà chúng mình đã thiết kế cho họ. Mỗi tuần, chúng mình lại đến một ngôi trường mới để dạy học. Sau khi chương trình kết thúc, mình nhận được khá nhiều bức thư viết bằng tay của các em học sinh. Mình vẫn nhớ như in bức thư của cô bé 12 tuổi Mariana mà mình vẫn treo trên tường ở Praha:

"Anh đã bao giờ nghe câu nói là không điều gì xảy ra một cách tình cờ chưa? Anh đã đi vào cuộc sống của em và cho em nguồn cảm hứng để em không bỏ cuộc với việc học tiếng Anh. Mặc dù em chưa biết nhiều lắm, nhưng em thề rằng một ngày nào đó em sẽ nói thành thạo, và em sẽ nói chuyện được với anh. Em không biết là em sẽ gặp lại anh vào một ngày nào đó hay không, nhưng em sẽ không bao giờ quên anh.

Muito obrigada."

Bức thư đã làm cho mình rất xúc động và tràn trề hạnh phúc. Từ những động lực bé nhỏ như vậy, mình quyết định rằng trong tương lai, mình sẽ đi dạy học như một cách để giúp cải thiện cuộc sống của trẻ thơ.

Khi nhìn xung quanh, bạn sẽ nhìn thấy ba loại người: Loại người đầu tiên lúc nào cũng bức xúc, lúc nào cũng càu nhàu, nhưng không bao giờ chịu thay đổi một điều gì để cho bản thân họ cảm thấy thoải mái và vui vẻ hơn. Loại người thứ hai coi những vấn đề xung quanh họ là một phần tất yếu của cuộc sống và nhiều khi họ bỏ qua chúng hay còn không bận tâm tới chúng. Và cuối cùng là loại người thứ ba, những người không chấp nhận sống với những vấn đề, những tệ nạn hay những điều xấu xa. Họ chịu khó bỏ thời gian và công sức để cố gắng cải thiện những vấn đề giúp cho thế giới nói chung và cuộc sống của họ nói riêng trở nên tốt đẹp hơn. Loại người thứ ba không chỉ là những nhà lãnh đạo có sức mạnh truyền cảm hứng và động l c tới mọi người trên thế giới, mà đó còn có thể là chính bạn.

Thay đổi bản thân

"Hãy trở thành sự thay đổi mà bạn muốn nhìn thấy trên thế giới này." – MAHATMA GANDHI

Trước khi có thể thay đổi được thế giới, bạn phải biết cách nhìn nhận và thay đổi những khuyết điểm của bản thân. Hãy nuôi dư ng một lối sống có tác động tích c c đến s phát triển bền vững của thế giới. Hãy xây d ng một cộng đồng văn minh và có trách nhiệm với nhân loại. Cách sống hằng ngày của chúng ta cũng như những suy nghĩ, thái độ và hành động đều có tác động lớn hay nhỏ đến chất lượng cuộc sống trên hành tinh này. Việc sử dụng xe riêng hay phương tiện công cộng, việc bật hay tắt điều hòa nhiệt độ, việc tiết kiệm hay phí phạm đồ dùng và th c phẩm đều ảnh hưởng đến môi trường chúng ta sinh sống. Là công dân toàn cầu cũng có nghĩa là áp dụng những hành vi có trách nhiệm với môi trường vào cuộc sống của chúng ta.

ĐỨC

Người châu Á có thói quen gọi nhiều món ăn để chia sẻ các đĩa thức ăn, nhưng họ thường gọi quá nhiều rồi bỏ phí nhiều món ăn. Nhưng mình đã tập cho bản thân cách mua th c phẩm và đặt món ăn vừa đủ để có thể ăn hết. Nếu mỗi người trong chúng ta học được thói quen đơn giản là chỉ gọi đủ thức ăn hay không phí phạm thức ăn ngay khi ở nhà thì những người nông dân sẽ không bị áp l c, khiến họ phải sử dụng thuốc trừ sâu và hóa chất cho rau mọc lên nhanh hơn hay cho gia súc và gia cầm lớn lên như thổi. Càng ngày, thế giới càng cần nhiều thức ăn hơn nữa nhưng diện tích đất đai thì không thay đổi. Vậy nên, để cung cấp được đủ thức ăn cho người dân, nhà nông cũng phải tìm ra các cách để phục vụ cho nhu cầu của thế giới. Nhưng khi chúng ta không trồng rau hay nuôi động vật mà chỉ việc ăn, chúng ta vừa phí phạm thức ăn hằng ngày và lại vừa trách móc những người nông dân đã đầu độc chúng ta. Các quán ăn t chọn khá nguy hiểm vì mọi người thường phí phạm thức ăn vì nghĩ là đã trả tiền rồi thì ăn thoải mái, ăn không hết cũng không sao. Một lần, trong một bữa tiệc đứng, mình thấy một cô gái ăn sushi mà chỉ chọn cá hồi thôi và vứt cơm đi. Mỗi khi vứt thức ăn thừa vào sọt rác, chúng ta hãy nghĩ đến công sức của người nông dân bị phí phạm.

LINH

Sống tại New Zealand, Cộng Hòa Séc và Singapore đã cho mình thói quen sử dụng các phương tiện giao thông. Cả ba nơi kể trên đều có các hệ thống giao thông công cộng khá hiệu quả. Mình không bao giờ nghĩ tới việc lái xe ở các nơi này. L a chọn các phương tiện công cộng giúp cho bầu không khí không bị ô nhiễm quá nhiều và cũng giúp chúng ta tiết kiệm tiền nữa. Theo các thống kê, Việt Nam có t lệ tử vong do tai nạn giao thông lớn nhất thế giới với trung bình là 25 người bị thiệt mạng mỗi ngày. Nếu mỗi người trong chúng ta cố gắng đi chung xe hay sử dụng các phương tiện giao thông công cộng thì con số chết chóc này sẽ giảm đi khá nhiều.

HƯƠNG

Không phải đất nước tiên tiến nào cũng hoàn thành tốt việc bảo vệ môi trường. Trước khi sang Hoa Kỳ, mình đã sống tại thành phố Vancouver, thành phố đang có quyết tâm trở thành thành phố bền vững nhất thế giới vào năm 2020. Ở đó, người dân nghiêm túc th c hiện các hoạt động để bảo vệ môi trường như phân loại rác thải, không vứt rác ra đường hay ra biển, hơn 90% năng lượng của thành phố là năng lượng tái tạo và chủ yếu là thủy điện. Vậy nên, khi đến Boston, mình như bị đi lùi lại một bước: Trong thành phố không có nhiều thùng phân loại rác thải, người dân vứt rác ra đường, các tòa nhà thì bật điện và ti vi 24 tiếng mỗi ngày, còn các cửa hàng siêu thị thường xuyên phí phạm túi ni-lông. Nhưng vì đã có ý thức từ những thành phố thân thiện với môi trường hơn nên mình vẫn làm theo những điều tốt mình học được từ trước. Không phải lúc nào chúng ta cũng nên làm "những điều người Roma làm" 117.

Ngoài việc th c hiện các hoạt động khác nhau để tạo ra s khác biệt, chúng ta cũng nên tìm cách tạo ảnh hưởng tích c c đến người khác và truyền cảm hứng để họ cũng bắt đầu cuộc hành trình làm nên các s khác biệt. Cách tốt nhất để tạo cảm hứng cho người khác là trở thành người tiên phong trong những công việc bạn muốn họ làm theo. Hãy là một người gương mẫu và dẫn đường cho mọi người.

Suy nghĩ toàn cầu

Việc cần làm tiếp theo là hãy khám phá giá trị của những cộng đồng khác nhau trên thế giới. Hãy quan tâm tới những s kiện không chỉ xung quanh bạn, mà cả toàn cầu để bạn nhận thức được về những vấn đề mà thế giới đang trải qua. Hãy chọn cho mình ít nhất một vấn đề xã hội, chính trị, kinh tế và môi trường mà bạn mong muốn giải quyết. Hãy tập cho bản thân tinh thần tư duy phê phán bằng cách đặt câu hỏi cho mọi thứ đang xảy ra xung quanh bạn từ các góc nhìn khác nhau. Khi bạn nghiên cứu về một vấn đề nào đó, đừng chỉ tìm kiếm thông tin ở một nguồn nhất định, mà hãy vừa tra cứu trên mạng, vừa đọc sách, tạp chí, các tài liệu và các tờ báo khác nhau, hãy hỏi ý kiến và kinh nghiệm của những chuyên gia khác nhau. Mọi thông tin đều có hai mặt, vậy bạn hãy học cách tiếp cận thông tin từ cả hai chiều.

ĐỨC

Tình trạng dân số thế giới quá đông làm cho cuộc sống của chúng ta bị ngột ngạt vì nhiều lý do. Dần dần, chúng ta càng có ít đất để sinh sống cũng như để trồng trọt, rồi tài nguyên thiên nhiên, th c phẩm, nước sạch cũng sẽ giảm dần. Ngược lại, chúng ta sẽ có nhiều dịch bệnh lan truyền và nhiều s tranh chấp hơn. Vậy nên, ngay bây giờ chúng ta phải bắt đầu tái chế và tái sử dụng tất cả các nguyên liệu có thể. Ở nhiều nơi tại châu Á, người dân đã phải bắt đầu mua những bình lọc không khí. Điều này có nghĩa là chúng ta đã bắt đầu phải trả tiền cho không khí để có thể thở được. Bầu không khí ở Bắc Kinh bị ô nhiễm đến mức mà người dân hiếm khi nhìn thấy ánh sáng mặt trời qua những tầng khói bụi đặc quánh. Nếu không cải thiện được hoàn cảnh hiện giờ, mình e rằng trong tương lai, không khí sẽ không còn miễn phí nữa.

HƯƠNG

Từ lúc mới sang Cộng Hòa Séc sinh sống đến nay, mình đã luôn phải đấu tranh cho s bình đẳng, cho dù là chủng tộc, giới tính hay tuổi tác đi chăng nữa. Trong bản tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền của Liên Hợp Quốc có viết: "Tất cả mọi người đều sinh ra với quyền bình đẳng." Vậy tại sao khi lớn lên, chúng ta lại bị tước đi quyền nhân loại cơ bản này? Ước vọng cháy bỏng của mình là được nhìn thấy thế giới phát triển tới mức mà không ai còn phải chịu thiệt thòi vì màu sắc của tấm hộ chiếu của họ hay những đặc điểm mà tạo hóa đã ban tặng cho họ. Hiện giờ, mình đang th c hiện một cuốn sách và d án quốc tế nhằm cải thiện bình đẳng giới tính. 15 tác giả là 15 người phụ nữ đã từng sinh sống tại nhiều quốc gia trên thế giới vì lý do này hay lý do kia. Mình mong rằng với cuốn sách và d án này, phụ nữ trên khắp thế giới sẽ tìm thấy nguồn động l c để th c hiện những giấc mơ của mình.

Hãy nhận định những vấn đề trên thế giới dưới góc nhìn toàn cầu chứ không chỉ trong phạm vi một quốc gia. Việc này sẽ giúp bạn có tư duy về một thế giới phẳng chứ không đơn thuần là góc nhìn trong khuôn khổ một quốc gia riêng lẻ. Chẳng hạn như, khi động đất ở cấp độ chín đã lấy đi tính mạng của tám nghìn người Tây Tạng, các tình nguyện viên tại khắp nơi trên thế giới đã đổ về Tây Tạng để giúp đ người dân. Với tinh thần giúp đ t nguyện, những con người đó đã đến một đất nước xa cách để giúp đ những con người mà họ chưa bao giờ gặp mặt.

Có ý thức toàn cầu có nghĩa là chúng ta không nên chỉ tập trung vào những vấn đề của một phạm vi nhất định. Chúng ta không nên chỉ kết bạn với những người bạn từ Việt Nam hay các nước châu Á, chỉ tìm những cơ hội trong khối ASEAN hay chỉ giúp đ những người dân ASEAN. Những tổ chức quốc tế như Global Citizen, The Global Citizens' Initiative hay The Global Citizen Forum đều kêu gọi những công dân toàn cầu cùng nhau giải quyết các vấn đề của thế giới. Sau khi trở thành một công dân toàn cầu, bạn sẽ có những k năng và kinh nghiệm để giúp đ cho cộng đồng của khu v c, đất nước bạn hay cả thế giới. Hãy tìm những tổ chức hay hoạt động cho phép bạn sử dụng những k năng và kinh nghiệm của bản thân một cách hiệu quả nhất.

ĐỨC

Trong thế k XX, trong thời kỳ mà Tổng thống Hoa Kỳ J. F. Kennedy từng sống đã xảy ra rất nhiều cuộc chiến và xung đột khắp nơi trên thế giới. Bên cạnh đó, các quốc gia tiên tiến cũng đã xây d ng nền kinh tế của họ bằng cách phát triển các nhà máy và làm mọi thứ có thể để giàu có mà không nghĩ tới môi trường. Ngày nay, chúng ta đã bắt đầu nghĩ về các tác hại từ những hoạt động của nhân loại tới môi trường và đã bắt đầu có tinh thần trách nhiệm lớn hơn. Chúng ta đã nhận ra rằng, nếu cứ tiếp tục phá hoại môi trường để dành lợi ích cho bản thân thì trong tương lai gần đây thôi, loài người cũng sẽ bị tuyệt chủng bên cạnh những loài động vật khác mà chúng ta đang tuyệt diệt hằng ngày. Thật may là con người đã bắt đầu học được những cách để giúp đ cộng đồng cũng như thế giới. Thế hệ của chúng ta đã học được cách kết nối với nhau để cùng nhau giải tỏa các vấn đề như những tảng băng ở hai c c đang tan hay các dịch bệnh đang lan tỏa. Đây là điều mà các thế hệ khác chưa từng có. Dụng cụ hiệu quả nhất của chúng ta là các phương tiện truyền thông xã hội. Ví dụ như trong đầu năm 2015, khi trụ sở của tờ báo châm biếm Charlie Hebdo bị khủng bố, cả thế giới đều biết đến điều này nhờ các phương tiện truyền thông xã hội như Facebook hay Twitter. Nguyên nhân khiến chúng ta phát triển công cụ này chính là sự quan tâm đến nhân loại.

HƯƠNG

Trong thế giới ngày nay, chúng ta đã nhận thức được rằng các ranh giới giữa các quốc gia chỉ là nhân tạo. Những điều chúng ta th c hiện hằng ngày không còn bị phụ thuộc vào một lãnh thổ hay địa phận nào nữa. Những phát minh của chúng ta làm ra đều có thể phục vụ cho mọi người trên toàn thế giới. Hiện nay, thế giới đang trải qua thời kỳ bùng nổ của các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, nơi đã cho ra lò những đứa con tinh thần hữu ích cho cuộc sống không biên giới của chúng ta. Các d án như Facebook, Uber, AirBnb hay Waze đều giúp đ chúng ta dịch chuyển một cách dễ dàng hơn. Các công nghệ tiên tiến đang thay đổi thế giới từng ngày, từng giờ. Công ty nào cũng muốn lấy câu: "Làm cho thế giới thành một nơi tốt đẹp hơn" thành khẩu hiệu của mình. Mỗi người trong chúng ta đều có khả năng đóng góp cho s thay đổi của thế giới để có một tương lai mà làm cho chúng ta t hào.

LINH

Có hai lý do tại sao thời điểm chúng ta đang sống lại có thể giúp đ cải thiện thế giới. Điều đầu tiên là xu hướng toàn cầu hóa. Ngày nay, con người có thể di chuyển từ nơi này đến nơi khác một cách thật dễ dàng. Bằng cách này, con người nâng cao tầm hiểu biết về các nền văn hóa khác nhau cũng như về các vấn đề mà các quốc gia đang gặp phải. Chúng ta không chỉ di chuyển để học hỏi và khám phá thế giới, mà chúng ta còn giúp đ lẫn nhau nữa. Các cơ quan, tổ chức và tập đoàn quốc tế là những minh chứng cho sự toàn cầu hóa hiện nay. Mỗi cá nhân cũng có nhiều cơ hội khác nhau để đi làm tình nguyện và giúp đ người dân ở xa quê hương họ nửa vòng Trái đất. Theo mình nghĩ thì s toàn cầu hóa đã và đang giúp đ thế giới thu hẹp khoảng cách và những s khác biệt giữa các địa điểm trên toàn cầu. Điều thứ hai là khả năng tiếp cận thông tin. Chúng ta không chỉ học hỏi từ các cuốn sách hay từ lịch sử của một quốc gia như trước nữa, mà chúng ta còn có khả năng cập nhật thông tin và kiến thức của tất cả các dân tộc trên thế giới. Như vậy, chúng ta có thể tạo ra các mốc so sánh để biết được điều gì tốt, điều gì xấu và còn kịp thời sửa chữa những khuyết điểm.

"Cái mà con mắt không nhìn thấy, trái tim không ăn năn." -MARY COLLYER

Chúng ta có khuynh hướng không bận tâm những vấn đề không xảy ra xung quanh chúng ta hay những vấn đề không ảnh hưởng tr c tiếp tới cuộc sống của chúng ta. Nhưng những vấn đề "vô hình" không đồng nghĩa với việc chúng không tồn tại.

ĐỨC

Du lịch giúp cho chúng ta tiếp cận tr c tiếp với các sự kiện và sự cốở những nơi xa cách nơi chúng ta sinh ra. Ví dụ như, những khách du lịch đã tr c tiếp chứng kiến khủng bố tại Brussels, Nice, Paris hay Istanbul sẽ nhớ cả đời là các vấn đề không chỉ ảnh hưởng tới những người dân bản địa, mà tới cả thế giới. Càng đi du lịch nhiều, bạn sẽ càng nhận thức được về các vấn đề khác nhau. Càng nhận thức được nhiều hơn về các vấn đề của thế giới, bạn sẽ càng có quyết tâm để tìm ra biện pháp giải quyết cho các vấn đề đó. Còn những người chưa có dịp ra nước ngoài và cũng không đi khám phá các địa điểm ngay trong đất nước của họ khó lòng tưởng tượng ra các vấn đề xa cách, và một điều t nhiên là họ sẽ nghĩ rằng các vấn đề của "thế giới" không ảnh hưởng gì đến họ và họ không phải bận tâm đến bất cứ điều gì xảy ra ngoài phạm vi của gia đình, thành phố hay đất nước họ. Nhưng họ quên mất rằng, các vấn đề cho dù chưa xuất hiện trước mắt họ cũng có thể lan tỏa đến chỗ họ vào một ngày nào đó. Các dịch bệnh của châu Phi chưa lan rộng đến châu Âu, châu M hay châu Á không có nghĩa là chúng sẽ không xuất hiện ở các châu lục khác trong tương lai. Chỉ một khách du lịch đến châu Phi quay trở lại đất nước của họ thôi cũng làm cho dịch bệnh đi khắp thế giới như một ngọn lửa rơm. Vậy nên, thay vì làm ngơ, các quốc gia trên khắp thế giới nên chung sức giúp đ châu Phi ngăn chặn s lan tỏa của các dịch bệnh này. Cùng với s di chuyển dễ dàng trong thế giới ngày nay, chúng ta phải nhận thức được một điều là các vấn đề và các mối nguy hiểm của thế giới đều có s liên kết với nhau. Nếu muốn có một thế giới an toàn, chúng ta phải cùng nhau tìm lời giải đáp cho cái cốt lõi của các vấn đề toàn cầu, cho dù chúng được bắt nguồn ở phương trời xa xôi nào đi chăng nữa.

LINH

Mỗi khi chúng ta vứt rác thải ra sông, ao hồ hay biển cả, chúng ta có nhận thức được rằng con người không phải là loài động vật duy nhất đang sống trên thế giới không? Khi bạn vứt túi ni lông, các vỏ chai hay nắp chai xuống biển, sóng sẽ đưa đẩy chúng ra xa bờ để rồi các loài chim, cá tưởng chúng là thức ăn và sẽ nuốt chửng chúng. Mình bị ám ảnh bởi tấm ảnh với xác con chim hải âu lớn được chụp trên Rạn san hô vòng Midway, trong cơ thể có đầy rác thải nh a. Điều thật buồn là cụm đảo này nằm cách lục địa gần nhất tới hơn 2.000 dặm. Có nghĩa là con người trên các lục địa xa cách đang vô tình giết chết các con thú tưởng chừng như không có liên quan gì tới cuộc sống của họ. Rồi đến các s cố tràn dầu và xả thải ra biển của các công ty và tập đoàn nữa. Chỉ vì lợi nhuận hay tiếc tiền xử lý rác thải nên các công ty và tập đoàn đó đang gây nên các thảm họa thiên nhiên khôn lường.

Hãy luôn trau dồi kiến thức về các s kiện khác nhau trên thế giới và nắm bắt những gì đang diễn ra xung quanh bạn cũng như tại các quốc gia khác bằng cách đọc báo và xem tin tức hằng ngày. Quyền lực của bạn sẽ lớn hơn khi bạn cập nhật tin tức và biết về những vấn đề đang xảy ra, vì bạn sẽ luôn ở trong tư thế chuẩn bị để có thể đối phó với mọi sự trở ngại.

Hãy quan tâm về các mục tiêu của thế giới. Hãy học thuộc lòng các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) 119 của Liên Hợp Quốc và theo dõi tiến độ phát triển và hoàn tất của những mục tiêu này.

HƯƠNG

Trước ngư ng cửa của thiên niên k mới, 189 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc đã nhất trí phấn đấu đạt được Mục tiêu Phát triển Thiên niên k (MDGs120) vào năm 2015. Mặc dù thế giới vẫn chưa loại trừ được các vấn đề nan giải một cách triệt để, nhưng các mục tiêu đó cũng giúp cho chúng ta nhận thức được tầm quan trọng của việc hợp tác quốc tế để đẩy mạnh s phát triển bền vững. Phần lớn các quốc gia đã tổ chức một chuỗi hoạt động để tiến gần tới các mục tiêu đã đề ra. Ở Cộng Hòa Séc, mình đã tham gia phát tờ rơi và cho người dân biết thông tin về nạn đói vào ngày Quốc tế Xóa nghèo ngày 17 tháng Mười hằng năm. Năm 2012, mình cũng đã tham gia các hoạt động giúp người dân thành phố Tartu ở Estonia, một đất nước Bắc Âu, mở mang kiến thức về tiêu thụ bền vững. Hiện giờ, thế giới đang hướng tới 17 mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) với hạn chót là năm 2030.

Hoạt động địa phương

"Hoạt động địa phương" (trong tiếng Anh là "act locally") nghĩa là dù chúng ta không nên tạo ra những rào cản giữa bản thân và thế giới trong việc nhận thức, nhưng chúng ta không nhất thiết phải đến các nước xa xôi hay phải hướng ngoại thì mới đóng góp được cho một thế giới hòa bình và phát triển. Mặc dù bạn có tư duy hay cách sống toàn cầu, nhưng bạn cũng phải biết nghĩ tới những người xung quanh, cộng đồng hay đất nước của bạn. Bạn có thể bắt đầu ngay từ nơi mà bạn đang sinh sống. Bạn có thể tham gia Giờ Trái đất, không vứt rác ra đường, đi xe đạp điện thay vì đi xe máy để bảo vệ môi trường hoặc tham gia các tổ chức khác nhau để giúp đ giải quyết vấn đề mà bạn quan tâm. Nếu bạn đang sống tại một thành phố du lịch có người nước ngoài, hãy sử dụng những trang web như Couchsurfing hay Airbnb để làm hướng dẫn viên du lịch miễn phí. Như vậy, bạn vừa nâng cao được khả năng tiếng Anh, vừa giới thiệu được nhiều hơn về danh lam thắng cảnh và con người Việt

Nam cho bạn bè năm châu. Bằng cách đó, thế giới sẽ tránh được những s hiểu lầm, bỏ qua được những định kiến và giúp bạn bè năm châu cũng như bản thân thấu hiểu nhiều điều hơn.

Xây dựng những tổ chức và nhóm làm việc để giúp đ một khu v c nhất định vươn lên là một điều quan trọng không kém. Các tổ chức khu vực như Liên minh châu Âu (EU), Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Liên đoàn Ả Rập hay Mercosur được tạo ra để cho các quốc gia thành viên có cơ hội xích lại với nhau và cùng đẩy mạnh nền kinh thế cũng như s phát triển của khối nói chung và các quốc gia nói riêng. Mỗi khu v c và lục địa có những cách sống, cách nhìn thế giới, cách suy nghĩ hay văn hóa và lịch sử khác nhau. Nếu có những s hợp tác thích hợp, các quốc gia thành viên sẽ cùng phấn đấu để có được một tương lai tươi sáng.

"Nếu bạn không thể làm những điều vĩ đại, hãy làm những việc nhỏ bé theo một cách vĩ đại." – NAPOLEON HILL

Nhiều khi, chúng ta tập trung vào những điều lớn lao mà quên mất rằng, hai điều tưởng chừng như nhỏ bé – hạnh phúc và tình yêu – chính là những món quà quý giá nhất trên thế giới. Có những khi, chúng ta để ý tới các vấn đề của bản thân quá nhiều nên quên mất rằng chúng ta có thể làm cho cuộc sống của người khác hạnh phúc hơn hay cảm thấy được yêu mến hơn chỉ bằng những hành động nhỏ bé. Con người th c chất không cần những điều lớn lao và bạn cũng không phải chứng minh nguyện vọng giúp đ của mình bằng những hành động vĩ đại. Hãy quyên góp những bộ quần áo bạn không sử dụng nữa cho những người nghèo. Hãy cho bác ăn xin một đồng tiền lẻ. Hãy dừng lại để giúp đ người bị đâm xe. Hãy an ủi người khác và làm dịu đi nỗi đau của họ. Hãy khen ngợi người khác khi họ thành công. Hãy gửi tin nhắn tích c c đến người thân và bạn bè mỗi ngày. Hãy động viên mọi người xung quanh bạn khi họ đang cố gắng khẳng định bản thân. Hãy chia sẻ cho người khác những kiến thức hay k năng mà bạn biết. Bạn có thể thay đổi thế giới bằng việc giúp đ từng người một. Sống với một trái tim rộng mở cũng sẽ giúp cho cuộc sống của bạn hạnh phúc hơn.

ĐỨC

Một hôm, mình và một người bạn bắt chuyến xe buýt đến một ngôi làng nằm trên dãy núi cách Thủ đô Dar es Salaam của Tanzania 120km. Mục đích của chúng mình là đi tham quan vùng safari có động vật hoang dã. Đường đi tệ đến nỗi mà khi đi qua vũng bùn, tất cả hành khách phải xuống xe để đẩy xe buýt tiến lên. Khi đến làng, chúng mình vào một quán ăn và hỏi xem họ có những món gì ngon. Họ bảo là họ không còn đồ ăn nữa. Hãy tưởng tượng xem một quán ăn duy nhất trong vùng mà không còn thức ăn. Mặc dù không thể cho chúng mình một bữa ăn ngon lành, bác chủ quán cũng mang ra cho chúng mình một cái bánh làm bằng bột nhào ra trông như cháo. Vì đói bụng nên chúng mình đành bốc bánh bằng tay và ăn một mạch hết liền. Lúc đó, mình cảm thấy đồng cảm với những người dân bản địa phải chống chọi với nạn đói tại nơi thức ăn quá đỗi khan hiếm. Sáng hôm sau ngủ dậy, chúng mình trèo lên núi để xem cảnh hoàng hôn và đã gặp một vài người dân trên đường đi. Trông họ có vẻ rất khắc khổ. Khi thấy họ không có đủ quần áo, mình nhớ ra rằng trong ba lô của mình có một số đồ không dùng đến và mình đã trao tặng cho họ. Mặc dù mấy bộ quần áo đó mình đã sử dụng rồi, nhưng đối với họ thì mấy bộ quần áo đó như vẫn mới tinh. Mình rơm rớm nước mắt khi họ cảm ơn mình rối rít và nói: "Xin Thiên Chúa ban phúc cho bạn!" 122 Họ đã chúc mình biết bao nhiêu điều tốt lành chỉ vì mình cho họ những đồ tưởng chừng không đáng một xu.

LINH

Trước ngày lễ Giáng sinh ở Cộng Hòa Séc, mình đang đi vào một siêu thị thì thấy một vài người vô gia cư đang đứng run cầm cập trước cái giá lạnh buốt đến tận xương của tháng Mười hai. Mình liền vào trong siêu thị mua thức ăn với chọn mấy cái bánh mì với giăm bông và pho mát và bánh quy Giáng sinh để cho những người vô gia cư có cảm giác ấm cúng của lễ Giáng sinh.

HƯƠNG

Mình đã từng ở trại tị nạn nên nhận thức được rõ những ảnh hưởng lớn của các hành động tưởng như không mấy ý nghĩa. Một vài tháng đầu ở trong trại, mình đã cảm thấy buồn vì không được đi học. Khi nghe nói là có tình nguyện viên mở lớp học tiếng Séc cho trẻ em ở trong trại, mình cảm thấy sung sướng như bắt được vàng. Mình hăng hái đi học và mỗi khi học được từ mới, mình đều nghĩ ra các bài thơ có sử dụng các từ ngữ vừa học được. Mình vẫn còn giữ mấy quyển vở với các bài thơ mà bây giờ đọc lại mình cảm thấy rất

N ự c cười. Trại cũng tổ chức những ngày vui chơi cho trẻ em với các món quà là những đồ chơi cũ. Đó là những món quà được người dân Séc quyên góp để gửi tặng cho những đứa trẻ trong trại. Có thể là những con gấu bị đứt tai hay các xe ô tô đồ chơi bị hỏng không có giá trị cho những đứa trẻ ở "thế giới bên ngoài", nhưng đối với những đứa trẻ trong trại thì mỗi món quà như vậy đều là vô giá.

"Mỗi khi bạn tiêu tiền là bạn đang bỏ PHIẾU cho loại thế giới mà bạn muốn." – ANNA LAPPÉ

Một người tiêu dùng thông minh là một người không chỉ nghĩ tới bản thân khi sử dụng những tài nguyên của thế giới, mà còn nghĩ tới nhân loại. Vào năm 1994, Hội nghị Tiêu thụ bền vững tại Oslo đã cho ra định nghĩa của cụm từ "tiêu thụ bền vững" như sau: "Việc sử dụng hàng hóa và dịch vụ đáp ứng các nhu cầu cơ bản và mang lại chất lượng cuộc sống tốt hơn, đồng thời hạn chế tối đa việc sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên, các nguyên liệu độc hại và phát thải các chất thải và chất ô nhiễm trong toàn bộ vòng đời sản phẩm với mục tiêu không gây nguy hại cho các thế hệ tương lai."

Trong cuộc sống thường ngày, bạn có thể trở thành một người tiêu dùng thông minh bằng cách kiểm tra xuất xứ của những đồ dùng bạn tiêu thụ. Hãy kiểm tra xem những thương hiệu bạn mua có làm ô nhiễm môi trường hay không, các công ty có tạo điều kiện làm việc tốt cho nhân viên của mình hay không. Một chiếc áo đẹp có thể đã làm mất đi tính mạng của biết bao nhiêu con người. Những cái cốc nh a bạn uống nước khi thư giãn với bạn bè tại quán cà phê đã tạo ra phần trăm đáng kể hiệu ứng nhà kính trong bầu không khí. Mỗi lần đi mua sắm, hãy chuẩn bị cho mình một cái túi vải để bạn không phí phạm túi ni lông. Thương mại công bằng (trong tiếng Anh là "fair trade") là một phong trào xã hội trên khắp thế giới với mục tiêu giúp đ các nhà sản xuất từ các nước đang phát triển đạt được điều kiện kinh doanh tốt hơn để có thể thúc đẩy s phát triển bền vững. Hãy kiểm tra xem các đồ dùng của bạn có đạt tiêu chuẩn của "fair trade" hay không.

Là một người tiêu dùng thông minh, bạn sẽ không chỉ giúp đ cho môi trường, mà chính bạn cũng sẽ đạt được nhiều lợi ích cho bản thân. Ví dụ như khi bạn xem ít ti vi hơn hay tắt điện mỗi khi không sử dụng, bạn sẽ không chỉ giúp thế giới tiết kiệm năng lượng, mà còn giúp cho ví tiền của mình bớt đi những hóa đơn điện. Tương t như vậy, việc không đi ăn quán mà nấu ăn ở nhà nhiều hơn sẽ giúp bạn gần gũi hơn với gia đình mình.

ĐỨC

Ở Brazil, mình đã thấy có những quán buffet mà bắt bạn trả tiền theo cân. Bạn chọn tất cả các món ăn bạn muốn rồi cho đĩa lên cân để tính tiền. Như vậy, bạn chỉ phải trả tiền theo nguyện vọng của mình thôi và đồng thời bạn cũng sẽ không phí phạm nhiều thức ăn.

HƯƠNG

Kinh tế chia sẻ là một mô hình chia sẻ hay trao đổi tài sản và dịch vụ đã trở thành một phần tất yếu trong cuộc sống của nhiều con người trong xã hội ngày nay. Có thể là bạn đã từng sử dụng Couchsurfing hay Airbnb để qua đêm tại nhà một người lạ mặt. Hay có thể bạn đã đi nhờ xe ô tô của một người không quen biết qua Uber hay Blablacar. Hoặc có thể bạn đã thuê người làm trang web hay thiết kế logo qua các trang như Wework, Freelancer hay Fiverr. Với mô hình kinh tế này, chúng ta không còn phải d a vào khả năng cung ứng của các công ty trên thị trường nữa, mà chính các cá nhân là những người có thể đáp ứng nhu cầu của nhau.

"Hãy nói lên suy nghĩ của bạn ngay cả khi giọng nói của bạn bị run." – MAGGIE KUHN

Hãy lên tiếng để bảo vệ công lý để giúp đ những người bất l c, vô gia cư hay đang bị lãng quên trong thế giới này. Bạn có thể giúp những nhóm người khác nhau bằng cách viết đơn kiến nghị và xin chữ ký của người dân, phát biểu trong những s kiện khác nhau và cho những người cầm quyền biết được về những vấn đề này.

Hãy tham gia bầu cử để thể hiện quyền và trách nhiệm công dân với đất nước của mình. Những người đi trước đã đấu tranh và thiệt mạng trong vòng biết bao nhiêu thế k để đến giờ bạn có thể được đi bỏ phiếu, vậy đừng bỏ l cơ hội bạn có được ngày hôm nay! Nếu không lên tiếng, người khác sẽ không thể biết được bạn muốn gì.

LINH

Nhiều người nghĩ rằng phiếu bầu cử của họ không thể làm nên một sự thay đổi lớn nên họ không bận tâm đến việc bầu cử cũng như không hề biết được những ai đang ứng cử. Nhưng nếu mỗi người dân đều quan tâm và đọc thông tin về các ứng cử viên để nắm rõ về những d định của từng ứng viên sau khi ứng cử, thì chúng ta sẽ có được tầm nhìn bao quát và đưa ra được quyết định đúng đắn. Nếu bạn không đi bầu cử mà lại không đồng lòng với hướng giải quyết của các chính trị gia thì cũng chớ than phiền, vì bạn đã bỏ qua cơ hội l a chọn một người lý tưởng hơn cho mình rồi.

Hãy bảo vệ ý kiến của bản thân và lên tiếng mỗi khi bạn thấy có s bất công.

HƯƠNG

Buenos Aires không chỉ là thành phố thân thiện với những người đồng tính. Chắc vì có máu nóng như những tổ tiên của họ đến từ Ý, Pháp hay Tây Ban Nha nên người Argentina rất hay ra đường phố biểu tình vì hàng ngàn lý do khác nhau, như quyền phụ nữ hay các vấn đề chính trị. Các đường phố thường bị tắc nghẽn vì những cuộc biểu tình diễn ra hằng ngày. Những người biểu tình không chỉ mang theo mình những băng rôn lớn, mà có người còn đánh trống ầm ĩ, bật nhạc trên radio inh ỏi (một lần họ bật bài "I'm a believer" của Smash Mouth suốt cả buổi sáng ngay dưới cửa nhà mình). Sống ở Buenos Aires, bạn không cần để chuông báo thức, vì những cuộc biểu tình sẽ đánh thức bạn vào buổi sáng.

Giúp đỡ quê hương

Khi đã trưởng thành và đã có nhiều kinh nghiệm cũng như k năng toàn cầu, chúng ta có thể bằng cách nào đó trong khả năng của mình giúp đất nước chúng ta đi lên.

ĐỨC

Khi đã có đủ kiến thức, kinh nghiệm và nguồn động l c từ các môi trường đa văn hóa, các bạn trẻ Việt Nam có thể giúp đ được quê hương bằng những cách có hiệu quả cao. Hiện giờ, khi công nhân được trả lương theo giờ làm, nhiều khi họ không có động l c để chủ động làm việc một cách hiệu quả. Với năng suất thấp, họ không làm ra nhiều giá trị gia tăng cho công ty. Mình thấy rằng các công ty Việt Nam phí phạm quá nhiều giờ làm việc cho việc uống cà phê vào buổi sáng, đọc báo, đi ăn trưa rồi ngủ trưa. Như vậy, cho dù các nhân viên đó ở công ty tám tiếng mỗi ngày, thật ra họ chỉ làm việc tầm vài tiếng thôi. Nếu người Việt biết cách sử dụng nhân l c phù hợp cho công ty, mình tin rằng cả nhân viên lẫn công ty sẽ cùng có lợi.

Mỗi người trong chúng ta cũng có thể giúp đ quê hương mình bằng cách truyền tải kiến thức và các k năng cho người khác. Mình muốn xây d ng một cộng đồng những người có khát vọng giúp thế giới trở nên tươi đẹp hơn. Khi mình so sánh các thế hệ với nhau, mình thấy rằng các thế hệ của thế k trước đã làm ô nhiễm môi trường nặng nề nhất. Vì vậy, thế hệ ngày nay có trách nhiệm giúp thiên nhiên tìm lại được s cân bằng sinh thái. Phát triển bền vững là một xu hướng của thời đại ngày nay. Trong tương lai, mình mong muốn bắt tay vào làm d án quản lý chất thải. Mình nảy ra ý tưởng này trong quá trình th c hiện một dự án ở Tây Ban Nha nhằm giáo dục người dân về 3R là "recycle - reuse - reduce" (trong tiếng Việt là "tái chế - tái sử dụng - giảm thiểu").

LINH

Khi bạn nhìn vào các đất nước có bước phát triển đột phá trên thế giới hay ở Đông Nam Á, bạn sẽ thấy rằng họ đều có một điểm chung: Họ đã tìm ra cách đầu tư thông minh cho hệ thống giáo dục và chăm sóc sức khỏe của đất nước họ. Nếu bạn muốn có một xã hội tiên tiến với người dân am hiểu về giá trị của kiến thức và có tiêu chuẩn sống cao, bạn phải cho họ các công cụ để tạo ra nền tảng cần thiết. Ông Nelson Mandela đã nói: "Giáo dục là vũ khí mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới." 126 Khi con người có trong tay cái vũ khí mang tên "kiến thức", họ sẽ có khả năng cải thiện các k năng của bản thân họ để chung sức giúp đất nước đi lên. Nhưng họ cũng không thể nào sử dụng được vũ khí của họ nếu không có sức khỏe tốt. Song song với nền giáo dục tiên tiến, hệ thống chăm sóc sức khỏe của đất nước cũng nên được cải thiện.

Đường đi đến tương lai tốt đẹp cho bạn, quê hương bạn và cả thế giới có thể bắt đầu từ thời điểm hiện tại. Vậy hãy th c hiện những hành động và lối sống tích c c ngay từ giờ phút này. Giúp đ những người xung quanh không chỉ tạo ảnh hưởng tích c c đến họ, mà việc làm này sẽ giúp bạn cảm thấy hạnh phúc và hoàn thiện hơn. Bạn sẽ cảm thấy cuộc sống của mình thật có ích. Bằng những hành động thiết th c, bạn sẽ có tác động tích c c tới tương lai của thế giới. Nếu bản thân bạn có thể giúp đ được cho thế giới, hãy tưởng tượng hơn bảy t người đều chung sức giúp đ lẫn nhau.

NHỮNG ĐIỀU CẦN GHI NHỚ TRONG CHƯƠNG 11:

Trước khi có thể thay đổi được thế giới, bạn phải biết cách nhìn nhận và thay đổi những khuyết điểm của bản thân.

Hãy là một người gương mẫu và dẫn đường cho mọi người.

Hai điều tưởng chừng như nhỏ bé – hạnh phúc và tình yêu – chính là những món quà quý giá nhất trên thế giới.

Một người tiêu dùng thông minh là một người không chỉ nghĩ tới bản thân khi sử dụng những tài nguyên của thế giới, mà còn nghĩ tới nhân loại.

Hãy quan tâm tới những s kiện không chỉ xung quanh bạn, mà cả toàn cầu để bạn nhận thức được về những vấn đề thế giới đang trải qua.

Mặc dù bạn có tư duy hay cách sống toàn cầu, nhưng bạn cũng phải biết nghĩ tới những người xung quanh, cộng đồng hay đất nước của bạn.

Hãy lên tiếng để bảo vệ công lý, để giúp đ những người bất l c, vô gia cư hay đang bị lãng quên trong thế giới này.

Khi đã trưởng thành và đã có nhiều kinh nghiệm cũng như k năng toàn cầu, chúng ta có thể bằng cách nào đó trong khả năng của mình giúp đất nước chúng ta đi lên.

BÀI TẬP CHO BẠN:

Hãy chọn ra một trong những mục tiêu phát triển bền vững (bạn có thể đọc danh sách tại đây:

Sustainable cities: Parks Tau on New Urban Agenda one year after adoption - United Nations Sustainable Development development-goals/) và tìm ra cách để cải thiện mục tiêu đó (ví dụ như bằng cách tham gia các tổ chức phi chính phủ có liên quan tới mục tiêu bạn chọn).

Hãy tham gia một hoạt động để đóng góp cho cộng đồng nơi bạn đang sống.

Hãy phân tích xem các hoạt động hằng ngày nào của bạn gây hại cho môi trường nhiều nhất. Thay đổi hoặc cắt giảm thói quen đó của bạn.

 

Chương 12. Sống như một công dân toàn cầu

Bấm để xem

Lợi ích lớn nhất của một công dân toàn cầu là trong tâm trí, bạn không bị giới hạn bởi những rào cản của biên giới. Bạn kết bạn với mọi người từ khắp nơi trên thế giới mà không sợ những trở ngại về ngôn ngữ, khoảng cách hay văn hóa lối sống. Bạn ăn món ăn Trung Đông vào buổi sáng, món ăn châu Á vào buổi chiều và món ăn M Latinh vào buổi tối. Bạn mặc áo mua ở Buenos Aires, mặc quần mua ở Nhật Bản, đi đôi dép từ Paris. Bạn sử dụng các ngôn ngữ khác nhau để giao tiếp trong cuộc sống hằng ngày.

HƯƠNG

Hương nhiều khi giao tiếp bằng năm ngôn ngữ trong một ngày. Với Đức và Linh thì bằng tiếng Anh, với gia đình và các bạn Việt Nam bằng tiếng Việt, với chồng của mình là người Mexico bằng tiếng Tây Ban Nha, với bạn bè bên Séc bằng tiếng Séc và tại công ty lại bằng tiếng Pháp. Vì đã được sinh sống tại các nước khác nhau, mình đã học được những điều tốt nhất từ các nền văn hóa khác nhau.

Với mỗi bước đi, các công dân toàn cầu dần dần lột bỏ được những định kiến và kỳ thị mà xã hội đơn điệu đã cố nhét vào đầu họ. Một ví dụ là khi lớn lên, chúng ta được dạy bảo là thành công trong cuộc sống được thể hiện bằng mức lương cao, có chức vụ, hay những đồ dùng đắt tiền. Sau vô số lần tận mắt chứng kiến những con người rất hạnh phúc ngay cả khi họ không có nhiều tiền và của cải của họ thì có thể được nhét vừa vào một cái va li nhỏ, những người hay dịch chuyển thường đưa ra một định nghĩa mới về thành công: Đối với họ, s thành công là khi họ đạt được những mục tiêu lớn hay nhỏ của bản thân. Lối sống xê dịch không cho phép họ thu thập nhiều của cải vật chất hay leo lên các bậc thang trong công việc. Bên cạnh đó, họ cũng luôn phải suy nghĩ ngoài chiếc hộp để th c hiện các mục tiêu của mình tại những địa điểm xa lạ.

Chúng mình là ai?

"Đất nước của tôi là Trái đất và tôi là một công dân của thế giới." – EUGENE V. DEBS

Nếu là một trái cây, thì bạn muốn là quả gì? Một quả mít ngọt, một quả quýt chua hay một quả bưởi đắng? Mặc dù không phải là t chọn, nhưng Đức, Hương và Linh đều thuộc về "thế hệ chuối". Thế hệ chuối là biệt danh dành cho những người châu Á lớn lên từ bé hay sinh sống lâu dài tại nước ngoài, và có cách suy nghĩ, cách cư xử hay hành động như những người nước ngoài. Cũng như những trái chuối, những người thuộc "thế hệ chuối" là những người "bên ngoài vỏ" là màu vàng (chỉ những người châu Á da vàng), còn bên trong lại là màu trắng (chỉ những người châu Âu hay Bắc M da trắng). Tương t như vậy, những người da nâu (từ các nước M Latinh hay Nam Á) đã từng sinh sống tại nước ngoài lâu năm được coi là "quả dừa". Những người da đen mà có tính cách như người da trắng thì được gọi là "bánh Oreo". Người da đỏ mà "bên trong lại trắng" lại được gọi là "quả táo". Ngược lại, những người da trắng mà ở các nước châu Á lâu được ví như "quả trứng". Còn những người da trắng mà cư xử như người châu Phi thì được gọi là "bánh cầu tuyết". Con người quả là có trí sáng tạo cao.

Sống trong sự hỗn hợp giữa hai nền văn hóa hoàn toàn xa lạ không phải là điều dễ dàng. Hồi học trung học, chúng mình ở nhà thì nói tiếng Việt với gia đình, còn ra đường lại giao tiếp bằng tiếng Séc với mọi người xung quanh. Ở nhà được ăn những bữa cơm đặc trưng Việt Nam, còn ở trường thì lại ăn đồ "Tây". Ở nhà phải theo phong tục tập quán Việt, sống theo lối sống Việt để được coi là con ngoan, còn khi ra đường, chúng mình thay đổi cách suy nghĩ, cách giao tiếp cũng như cách cư xử để hòa đồng được với bạn bè cùng lứa tuổi. Vì phải thay đổi lối sống tùy vào hoàn cảnh hay tùy vào người đối diện từ khi bé, nên chúng mình học được cách linh hoạt khi giao tiếp với những con người từ các nền văn hóa khác nhau. Khi có ai đó hỏi chúng mình là người nước nào, chúng mình sẽ trả lời:

ĐỨC

Mình thuộc về một thế giới không có biên giới và nếu phải trả lời đúng theo suy nghĩ của bản thân, mình sẽ nói mình là công dân toàn cầu. Nhưng nhiều khi, mọi người không hiểu rõ về cụm từ này và bắt mình phải nêu ra một đất nước nhất định. Nếu vậy, mình trả lời là mình cảm thấy mình nửa Séc nửa Việt. Mình cảm thấy là người Việt Nam khi mình đến hiệu cắt tóc ở Việt Nam và mọi người không nhận ra là mình đang sinh sống ở nước ngoài vì mình vẫn nói được tiếng Việt trôi chảy. Mình cảm thấy mình là người Séc khi mình nghĩ là mọi người ở Việt Nam không đúng giờ giấc. Ở Trung Quốc thì tùy vào hoàn cảnh. Vì mình đại diện cho công ty Séc ở Thượng Hải, nên khi giao tiếp với khách hàng hay đối tác, mình thường nói rằng mình là người Séc. Bên ngoài đường thì mình lại nói là mình là người Việt. Thông thường thì người Trung Quốc rất quý mến người Việt Nam và coi đất nước chúng ta là một đất nước thanh bình và hiền hòa. Quốc gia duy nhất mà người Trung Quốc không ưa thích như một mặc định là người Nhật Bản, vì trước đây, Nhật Bản đã xâm chiếm Trung Quốc. Việc này cũng như khi người Việt không ưa người Trung vì thời xưa vậy.

HƯƠNG

Mình là ai? Nếu câu tục ngữ của Séc: "Bao nhiêu ngôn ngữ bạn biết là bấy nhiêu lần bạn sống" là đúng thì mình là năm con người khác nhau. Mình đã có đặc quyền là được sống trong một môi trường đa văn hóa từ bé nên mình rất quen với việc thay đổi ngôn ngữ và cách suy nghĩ và giao tiếp khi nói chuyện với một người nào đó. Hồi lớn lên ở Cộng Hòa Séc, mình cùng lúc sống trong hai thế giới khác nhau. Nếu ở nhà mình nói tiếng Việt với gia đình, ăn những bữa cơm truyền thống, thì ở trường, mình đổi sang tiếng Séc, ăn bữa trưa với đồ ăn Séc, coi mọi người bình đẳng với mình hơn vì trong tiếng Séc không phân biệt cách gọi với người thứ hai theo độ tuổi hay ngôi vị như trong tiếng Việt. Ở nhà, gia đình nhắc nhở mình không được yêu đương khi trong độ tuổi học hành thì bên ngoài xã hội, mình thấy các bạn kém mình hai tuổi đã bắt đầu biết yêu từ hồi học tiểu học (mà đôi khi, họ trao "nụ hôn đầu" cho chàng hoàng tử/nàng công chúa của mình khi mới học mẫu giáo). Những nguyên tắc truyền thống mà gia đình dạy theo cách họ hiểu ở Việt Nam lại là những điều kỳ lạ đối với những người mình gặp bên ngoài xã hội. Để có thể hòa đồng với bạn bè và cùng lúc không bị chỉ trích ở nhà, mình đã học được cách thay đổi cách suy nghĩ và cách sống để cho phù hợp với người mà mình đang nói chuyện cùng. Vì thế nên mới có một chuyện hy hữu này: Hầu như không có ai hiểu mình một cách toàn diện cả. Mình luôn vô thức biểu lộ một phần của con người mình mà theo mình nghĩ người đối phương sẽ cảm thấy thoải mái nhất khi đối diện với mình. Đó là cách mình "đi đôi giày của người khác" để hiểu được họ hơn, nhưng đồng thời mình vẫn là chính mình. Nhờ được tiếp xúc với các nền văn hóa hoàn toàn khác biệt, mình có thể so sánh chúng với nhau và chọn ra cho mình những thứ tốt nhất từ mỗi nền văn hóa.

LINH

Đây luôn là câu hỏi làm cho mình rối bời. Tất nhiên là trong cốt lõi, mình luôn là người Việt. Dù có đi đâu chăng nữa thì mình cũng luôn mang theo người những phẩm chất và giá trị của người Việt Nam. Nhưng cá tính của mình cũng được pha trộn bởi các nền văn hóa, các giá trị, và các nơi mà mình đã từng sống. Những nơi này đã làm giàu nhận thức và s hiểu biết của mình đối với các dân tộc và các nền văn hóa khác nhau. Nói đa ngôn ngữ cũng giúp mình suy nghĩ như người bản địa. Thưởng thức văn hóa của một xứ sở cũng giúp mình gần gũi hơn với đất nước đó. Mình cảm thấy mình là người Séc khi mình ăn món bít tết sống ( "tatarák"), bánh bao Séc ( "knedlíky") hay khi mình uống bia Séc Pilsen. Có thể nói rằng mình là một công dân toàn cầu với ngoại hình là người Việt. Một số bạn bè mình cũng trêu mình rằng mình là một "quả chuối". Nhưng rốt cuộc thì bạn là người gì là tùy theo tư duy của bạn. Bạn là người mà bạn nghĩ!

Tính cách của chúng mình cũng bị hòa quyện bởi các nền văn hóa khác nhau như đĩa salad vậy.

ĐỨC

Có thể nói là tính cách của mình là một s hòa quyện giữa các quốc gia mình đã đi qua. Vì lớn lên ở Cộng Hòa Séc, mình phần lớn bị ảnh hưởng bởi văn hóa Séc và châu Âu. Điều mà mình rất thích ở người Séc là mặc dù đất nước của họ bé nhỏ, họ vẫn có khả năng cạnh tranh với các quốc gia khổng lồ khác và chiến thắng. Họ thường tìm ra được con đường để thành công. Còn văn hóa Việt Nam dạy cho mình s đồng cảm. S hài hòa trong các mối quan hệ có giá trị hơn là khi chúng ta coi trọng "cái tôi" quá nhiều. Theo Phật giáo Thiền tông, người Việt thường tìm đến s điềm tĩnh hay kiểm soát những cảm xúc của bản thân. Người châu Á có lòng vị tha mà mình rất cảm phục. Nhiều khi, họ nghĩ tới người khác nhiều hơn nghĩ về bản thân họ. Họ rất giàu tình cảm và đặc biệt nhạy cảm, mà đây là những tính cách mà các người châu Âu hay Bắc M đôi khi lại thiếu. Những điều này là một thế mạnh trong cuộc sống cũng như trong công việc bận rộn ngày nay.

Lúc cảm thấy quá tải bởi công việc, mình thay đổi khí sắc bằng cách thư giãn như người M Latinh. Mình cũng không quá quan trọng hóa các vấn đề. Từ châu Phi, nơi mình đã chứng kiến những gia đình chỉ có 1 quả trứng luộc và 1 cái đùi gà để chia sẻ cho 5 người ăn, mình đã rút ra bài học là mỗi khi đang trong một tình huống khó khăn, mình đều t nhủ: "Ngoài kia có bao nhiêu người khốn khổ hơn mình rất nhiều, nhưng dù vậy họ cũng không than phiền." Các vấn đề mà mình gặp phải rất nhỏ so với các vấn đề của những người không có gì để ăn. Trải qua những ngày tháng tồi tệ ở London, mình đã nhận thức được tầm quan trọng của việc suy nghĩ kĩtrước khi đưa ra quyết định. Tất cả các trải nghiệm mình có được đã giúp mình hiểu hơn về bản thân. Tại thành phố New York, việc giúp đ cô gái có tinh thần không ổn định đã dạy cho mình cách giải tỏa các tình huống phức tạp.

LINH

Nếu có một cụm từ có thể miêu tả bản thân mình thì đó là cụm từ "ưa mạo hiểm". Mình đến các miền đất khác lạ để học hỏi những điều tốt đẹp và nhận thức được các điều chưa tốt. Khi ở New Zealand, mình đã học được tính cách rất cởi mở và luôn sẵn sàng giúp đ mọi người của người dân bản xứ. Họ cũng là những con người rất thư thái và không hay bị căng thẳng. Mình đã nhanh chóng trở thành một người Kiwi niềm nở, nhưng điều này cũng làm cho mình bị bạn gái hiểu lầm. Đôi khi, bạn gái mình nghĩ rằng mình đang thích những cô gái khác vì mình nhiệt tình giúp đ họ. Nhưng đó chỉ là bản năng của mình mà thôi. Người Séc bình thường không cởi mở và thân thiện cho lắm, nhưng nếu bạn cho họ thời gian, họ sẽ dần dần tin tưởng bạn hơn và có thể là họ sẽ trở thành những người bạn thân thiết của bạn nữa. Ở Singapore, mình cảm thấy rằng người dân ở đây quá bận rộn với công việc mà nhiều khi quên đi mất cuộc sống gia đình. Có những người cả tuần không nhìn thấy mặt người thân trong gia đình vì bận học hay bận làm việc, mặc dù họ sống cùng nhà. Mình thì không thể như thế. Mình luôn cố gắng coi trọng sức khỏe và những người thân yêu hơn s nghiệp.

Sống tại các nước khác nhau cũng giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân. Bạn sẽ biết được giới hạn khả năng của mình tới đâu, những lợi thế và những khuyết điểm của mình là gì, những suy nghĩ trước đây mà bạn có chính xác không hay chỉ là những định kiến không có cơ sở thôi.

ĐỨC

Mỗi lần di chuyển là một lần mình tiến lên phía trước. Mỗi lần bị thiếu ngủ, bị đói hay bị khủng hoảng tinh thần, mình lại nhận thức được những điều mới mẻ về bản thân. Nhận thức về bản thân là điều khó nhìn nhận nếu bạn không có nhiều trải nghiệm đa dạng. Khi đi du lịch, mình bước ra ngoài giới hạn của bản thân và ngủ ít hơn. Khi mình thiếu ngủ, mình rất bốc đồng. Khi gặp g những con người với nguồn gốc khác nhau, mình cảm thấy mình dễ chấp nhận những văn hóa đối lập nhiều hơn.

Mỗi người trong chúng ta nên luôn nhớ về cội nguồn, nhớ mình là ai, để có thể trở thành những đại sứ của đất nước trên những chặng đường vòng quanh thế giới.

ĐỨC

Mỗi khi thấy một người nước ngoài nào đó quan tâm tới tiếng Việt, mình lại giới thiệu cho họ năm thanh điệu trong tiếng Việt. Họ luôn cảm thấy đây là điều thú vị. Ngay cả trong công ty ở Praha, khi mình nhìn thấy một cái bảng trắng, mình viết lên đó "a, á, à, ả, ã, ạ". Sau đó, mình dạy cho đồng nghiệp một số từ tiếng Việt. Rồi qua việc nấu những món ăn Việt Nam, mình cho người khác thấy là các món ăn của Việt Nam rất ngon miệng và tốt cho sức khỏe. Từ những cử chỉ bé nhỏ như vậy, bạn cũng có thể cho thế giới biết được về sự thân thiện của người Việt.

Chúng mình tìm kiếm các cơ hội khắp nơi trên thế giới và không ngại thử sức mình với những công việc lạ lẫm trong các thành phố xa lạ cách quê hương nửa vòng Trái đất. Đi đến bất cứ nơi đâu, chúng mình cũng có thể dễ dàng kết bạn và không sợ bị cô đơn, vì phương châm sống của chúng mình là: "Đối xử với mọi người theo cách mà tôi muốn được đối xử."

Nếu muốn sinh sống tại bất cứ nơi đâu, chúng ta phải rất linh hoạt và thay đổi theo hoàn cảnh. Khi sinh sống tại nhiều quốc gia, chúng mình có cảm giác như đã trải qua nhiều đời sống khác nhau.

LINH

Thi thoảng, trong đầu mình thoáng qua ý nghĩ là: "Mình đã sống nhiều cuộc sống khác nhau!" Mỗi một nơi ở cũng tương t như một cuộc sống khác, vì mỗi khi chuyển đến một đất nước mới, mình cũng đã phải thay đổi những phong cách sống, suy nghĩ, giao tiếp, ăn uống, rồi lại phải đi tìm các mối quan hệ mới. Một phần con người mình đã ở lại các mảnh đất mà mình từng đi qua. Nhiều khi mình nghĩ lại các phiên bản của mình tại các thời điểm khác nhau để so sánh chúng. Khi khác, mình lại cảm thấy tủi thân vì không được đón Tết cùng gia đình hay lễ Giáng sinh với các bạn ở New Zealand và Cộng Hòa Séc. Mình cũng nhớ những người dân thân thiện tại Làng Sen, nơi mọi người đều như một đại gia đình.

HƯƠNG

Sống ở Vancouver đồng nghĩa với việc là sống cùng với thiên nhiên. Mình đã bắt gặp những con gấu mèo M (rất đáng yêu, nhưng cũng rất dữ) ngồi trước cửa nhà mình, còn những con sói đồng hoang thì đi nhởn nhơ trên đường như thể đó là một chuyện rất bình thường. Tại các làng hay địa bàn thành phố có khả năng gấu xuất hiện, bạn sẽ nhìn thấy những cái thùng trông giống thùng đ ng rác để người dân có nơi để trốn nếu gấu bất ngờ tấn công!

Chúng mình là những con người đầy nghịch lý. Chúng mình không muốn chần chừ với việc nắm bắt các cơ hội thú vị, nhưng cũng rất nhẫn nại khi thấy hoàn cảnh hiện tại chưa được như mong muốn. Chúng mình tò mò về tất cả mọi thứ xung quanh, nhưng lại rất tập trung khi làm bất cứ công việc gì. Chúng mình thích đi đây đi đó, nhưng chúng mình lại không "sính ngoại". Chúng mình có thể đi khắp thế giới, nhưng trong trái tim chúng mình luôn chung thủy với một người.

Thế giới đang thay đổi từng ngày, từng giờ một cách chóng mặt. Vậy nên, nếu muốn bắt kịp với thời đại, chúng ta phải quyết tâm không ngừng học hỏi và cập nhật thông tin. Việc học hỏi không dừng lại khi rời ghế nhà trường. Một khi chúng ta thôi không học, chúng ta sẽ bị tụt hậu so với người khác một cách nhanh chóng.

Chúng ta cũng thường chú ý nhiều hơn đến những gì đang xảy ra tại những nơi mà chúng ta đã đi qua. Chúng ta theo dõi các mẩu tin tức để biết được bạn bè đang có cuộc sống ra sao.

HƯƠNG

Mình luôn hỏi thăm bạn bè khi biết được về những trận động đất, những đợt khủng hoảng kinh tế hay những cuộc bạo loạn xảy ra gần chỗ họ ở. Có bạn bè khắp năm châu giúp mình cập nhật tin tức một cách nhanh chóng và tr c tiếp. Mình không bị phụ thuộc vào những mẩu tin đôi khi thiếu tính khách quan.

Chúng mình như những con chim bị nhốt trong lồng lâu ngày, và khi cửa lồng đã được mở, chúng mình cố sức bay, chạy nhảy và th c hiện những ước mơ chúng mình đã không có cơ hội để làm khi đang ở trong lồng.

LINH

Sau khi tốt nghiệp đại học vào năm 2011, mình đã đi làm được gần một năm, mọi thứ tương đối là ổn định. Phải công nhận là mặc dù lúc đó đang sống tại một đất nước với những điều kiện sống quá tốt, nhưng vì tính cách thích chạy nhảy và khám phá, nên mình lại muốn làm cái gì đó khác lạ để cho cuộc sống có thêm nhiều thử thách. Thế nên mình đã nghĩ tới châu Âu. Th c ra, hồi đó mình chưa được nghe tới châu Âu nhiều, ngoài ký ức đau khổ do Thế chiến thứ II và những mảng văn hóa và lịch sử được học qua loa trên lớp. Một trong những lý do mình đã quyết định đến châu Âu là vì mình có cậu và dì ở Cộng Hòa Séc. Sang tới trái tim của châu Âu, mình ở lại đó ba năm để học tập và trải nghiệm cuộc sống. Mình đã rút ra một kinh nghiệm là: Hãy thả mình và hòa nhập với điều kiện hiện tại, đừng gò bó quá.

Nhiều khi, cánh chim không bay thẳng tắp như trong trí tưởng tượng, mà nó di chuyển theo các ngọn gió, lúc trầm lúc bổng.

HƯƠNG

Cuộc sống đầy những nghịch lý. Mình đã mất sáu năm và ba lần xin quốc tịch Séc, cùng với hai đơn thư kháng nghị thì mới được trở thành công dân Séc. Nhưng khi nhận được quốc tịch Séc cũng là lúc mình không sống ở Cộng Hòa Séc nữa, là lúc mình đang theo học bậc cao học tại Marseille và là lúc mình đã có trong quyển hộ chiếu Việt Nam của mình những thị th c Canada và Hoa Kỳ. Mình nhận được thư báo của Bộ Nội vụ nhắn về Cộng Hòa Séc để nhận quốc tịch khi đã gần như bỏ cuộc với việc xin quốc tịch. Vậy là từ khi sang Cộng Hòa Séc vào năm 1998 đến thời điểm hiện tại, mình không được hưởng giây phút làm người bản xứ nào. Mình đã là một người nhập cư suốt những năm tháng sinh sống tại Séc, để rồi trở thành công dân Séc khi đã đi khỏi đất nước và lại trở thành người nhập cư tại những đất nước tiếp theo.

Càng sống ở nhiều nơi, chúng mình càng cảm nhận được rằng không nơi nào cho chúng ta cuộc sống lý tưởng cả. Mỗi đất nước đi qua đều có những ưu điểm và ngược điểm riêng. Sống ở Việt Nam thì có gia đình, có những món ăn ngon, có những bãi biển tuyệt đẹp để nghỉ mát và tiền chi tiêu cũng không đáng là bao, nhưng ngược lại, ở quê hương chúng mình vẫn tồn tại những vấn đề nan giải như hối lộ hay đồ ăn thức uống không được đảm bảo. Tại Cộng Hòa Séc, chúng mình có lẽ đã có một cuộc sống an nhàn, thanh bình, chế độ an sinh xã hội cao, tiền lương cũng không đến nỗi tồi so với chi phí sinh hoạt, nhưng đổi lại, cuộc sống ở đây nhiều khi khá ngột ngạt vì kỳ thị chủng tộc, những người dân bi quan cũng lây tâm trạng cho chúng mình, và nhàn hạ không phải là điều lý tưởng cho tất cả mọi người. Argentina là một đất nước tràn đầy màu sắc văn hóa cũng như con người, nhưng đồng lương không đáng là bao cộng với các đợt khủng hoảng tiền tệ làm mức sống của người dân địa phương giảm xuống trầm trọng. Singapore dường như là một đất nước tươi đẹp, nhưng cuộc sống ở đây có thể quá mỏi mệt khi người dân coi trọng công việc hơn gia đình. Nước Pháp là một đất nước Tây Âu nên đời sống ở đó cũng rất cao, với vô số những địa điểm đẹp và nổi tiếng thế giới, nhưng khái niệm "quan liêu Pháp" sẽ khiến cho chúng ta cảm thấy căng thẳng. Đời sống ở Canada khá tốt, người Canada hay được mệnh danh là những người tốt bụng nhất thế giới, an ninh cũng như an sinh ở đây được bảo đảm, nhưng thị trường việc làm ở đây lại không có nhiều cơ hội như ở Hoa Kỳ. Nhiều người đến Hoa Kỳ vì cái mác "Giấc mơ M" của nó, vì đây là một mảnh đất màu m cho những người muốn thành công và giàu sang, nhưng đây lại hoàn toàn không phải là miền đất hứa cho những người muốn có cuộc sống thanh thản vì chi phí ngất ngưởng và Chính phủ Hoa Kỳ không hỗ trợ những khoản chi tiêu cho sức khỏe hay học đại học.

Cũng như việc sinh sống tại các quốc gia khác nhau, là một công dân toàn cầu cũng có hai mặt. Về mặt tích c c, chúng mình có được khả năng xem xét mọi thứ với quan điểm rộng, nhìn vào "bức tranh lớn" của mọi việc, sử dụng thành thạo đa ngôn ngữ và các k năng sống cũng đã được cải thiện. Chúng mình đồng cảm hơn với những người có ý kiến đối lập và cũng nhạy cảm hơn với văn hóa nước ngoài. Chúng mình đã hiểu được nhiều thứ về bản thân và học được cách đọc suy nghĩ của người xung quanh. Chúng mình có khả năng sáng tạo, luôn tìm ra được những ý tưởng mới mẻ và những phương pháp tốt nhất để áp dụng trong mọi tình huống. Chúng mình cũng đã g bỏ được các định kiến và chúng mình không có xu hướng phán xét người khác. Những bài học trong các chuyến đi giúp cho chúng mình biết được cách giải quyết các tình huống khó khăn trong tương lai. Chúng mình cũng là những đại sứ hòa bình và luôn mong muốn mọi người trên thế giới đều yêu thương và chăm lo cho nhau.

Mặt khác, công dân toàn cầu cũng có những điểm tiêu c c. Đôi khi, chúng mình cảm thấy bị mất đi bản sắc văn hóa và các ý kiến cũng bị rối rắm. Vì cố gắng hòa hợp với mọi người và vì biết rằng mọi ý kiến đều có điểm đúng, điểm sai, nên các ý kiến của chúng mình đôi khi không có tính cách nhất định. Có những người coi chúng mình là "bị mất gốc". Mỗi khi đến một nơi ở mới, chúng mình lại phải làm lại từ đầu, lại phải thay đổi thói quen, cách ăn uống và sinh hoạt. Nhiều khi, chúng mình bị mất liên lạc với các bạn một thời thân thiết, chúng mình cũng không còn hiểu các câu chuyện phiếm, các quan điểm hay cách giải quyết vấn đề của họ. Chúng mình sẽ rất khó khăn để có cuộc sống ổn định theo mong muốn của gia đình.

ĐỨC

Con đường trở thành công dân toàn cầu của ngày hôm nay đã cho mình khả năng nhìn thấy bức tranh lớn của mọi việc và những điểm kết nối giữa các nền văn hóa khác nhau. Chúng cũng đã giúp mình tận hưởng các điều khác biệt trong ẩm th c, lối sống cũng như cách suy nghĩ. Tất cả các điều này làm cho cuộc sống của mình trở nên phong phú và hạnh phúc hơn.

Ngược lại, con đường trở thành công dân toàn cầu cũng lấy đi ở mình một số thứ, đặc biệt là gia đình và bạn bè. Mình luôn phải di chuyển một thân một mình và người bạn đồng hành duy nhất của mình nhiều khi chỉ là cái va li. Cảm giác trống trải là không thể tránh khỏi. Tại mỗi địa điểm, mình lại tìm thấy những người bạn mới, nhưng khi đã gắn bó với nhau thì mình lại phải ra đi. Đây chính là cái giá phải trả của việc xê dịch.

LINH

Là một công dân toàn cầu, mình luôn sẵn sàng đối phó với các thách thức và các cuộc phiêu lưu không có điểm kết thúc. Mỗi hoàn cảnh mới làm cho mình mất khá nhiều công sức và năng lượng thể chất cũng như tinh thần, nhưng chúng cũng đã cho mình học cách xử lý các tình huống căng thẳng. Mình cũng đã có vô vàn cơ hội tìm hiểu về các nền văn hóa khác nhau, nhận thức được những điều tốt xấu của các nền văn hóa để chỉ sử dụng những cái tốt và đề phòng những cái xấu. Là công dân toàn cầu cũng có khá nhiều các "chi phí cơ hội". Mình không thể chăm lo cho bố mẹ như mong muốn của bản thân, vì mình sống cách họ quá xa. Nhưng suy cho cùng thì mình không hối tiếc điều gì trên cuộc hành trình này.

Gia đình và bạn bè

"Bạn sẽ không bao giờ có lại được cảm giác hoàn toàn ở nhà, vì một phần của trái tim bạn sẽ luôn ở nơi khác. Đó là giá mà bạn phải trả cho s yêu thương và quen biết quá nhiều người tại nhiều hơn một địa điểm." – MIRIAM ADENEY

Khi chúng ta sống một nơi lâu dài thì chúng ta thường không quá coi trọng việc có người thân hay bạn bè bên cạnh mình. Nhưng khi sống cách xa những người thân thiết đến nửa vòng Trái đất, chúng ta sẽ trân trọng những khoảnh khắc quý báu bên cạnh người thân. Để duy trì những mối quan hệ từ xa, hãy tưởng tượng ra rằng mọi người đang ở bên cạnh bạn. Hãy thường xuyên cập nhật thông tin về bạn bè và người thân qua các cuộc gọi hay cuộc nói chuyện trên Facebook, Viber, Whatsapp, Skype hay các ứng dụng liên lạc khác.

Ở xa nhà lâu ngày cũng không đồng nghĩa với việc là chúng ta sẽ quen ở xa người thân. Những cuộc điện thoại về nhà cũng làm cho lòng chúng ta ngập tràn cảm xúc.

ĐỨC

Mình cố gắng nói chuyện với gia đình và bạn bè bên Cộng Hòa Séc tầm hai hay ba lần mỗi tuần. Mỗi khi ai đó có sinh nhật, đám cưới, tốt nghiệp hay có các tin mừng khác, mình đều nhắn tin để chúc mừng họ. Nhưng trong tâm trí, mình cũng cảm thấy buồn vì không thể tr c tiếp tham dự những ngày trọng đại của những người mình thân thiết và yêu mến.

HƯƠNG

Trong một lần gọi điện về nhà, bà ngoại nói với mình là bà hay mặc cái áo len màu xanh nước biển có vệt trắng mà bà đã đan cho mình hồi mình mới sang Séc, vì hơi ấm của nó làm cho bà có cảm giác là mình đang ở gần. Bà luôn là người lo lắng cho con cháu nhất, và hằng ngày, bà ngồi bên cửa sổ để ngóng con cháu đi làm hay đi học về. Bà bảo: "Bà ngồi ngóng mãi mà cái Hương vẫn chưa thấy về." Từ hồi mình sống xa nhà, bà luôn mở các album ảnh ra để ngắm đứa cháu gái cả. Còn cô em gái 10 tuổi của mình thì bảo với mình bằng tiếng Séc là: "Em nghĩ đến chị hằng ngày. Em đặt tên Nadia cho con gấu mới của em và ôm nó mỗi khi đi ngủ, để chị có thể hiện ra trong những giấc mơ của em." Một lần, mình đã bật khóc khi mẹ nhắn tin: "Mẹ yêu con gái." Thế hệ bố mẹ chúng mình rất dè dặt với việc thể hiện cảm xúc, vậy nên nhiều khi con cái tưởng rằng bố mẹ không yêu thương mình. Nhưng mình biết rằng bố mẹ luôn lo lắng và nghĩ về mình ngay cả khi họ không nói ra lời.

LINH

Khi ở xa nhà, mình luôn lo lắng không biết bố mẹ và em trai đang làm gì, ngày họ đang trải qua có vui vẻ không hay có gì đang làm cho họ lo âu. Nhưng mình không thể mua vé bay về thăm gia đình mỗi khi lo lắng được. Mình cũng hay nhắn tin về cho gia đình và hỏi thăm mọi người xa gần để có cảm giác gần gũi hơn với quê hương. Mỗi khi về nhà là mình cố gắng tận hưởng mọi giây phút cùng mọi người ở nhà.

Giờ đây, mình có nhiều cơ hội để bay về Việt Nam thăm gia đình hơn vì vé máy bay từ Singapore về Việt Nam không quá đắt. Mình cố gắng tận dụng mỗi kỳ nghỉ để về quê thăm bố mẹ và em trai từ hai đến bốn lần trong năm. Nhưng trước đây, mình chỉ về Việt Nam được nhiều nhất là mỗi năm một lần. Mình nhớ lần đầu tiên về nhà thăm bố mẹ sau một năm rư i sinh sống tại New Zealand. Vừa về đến cửa nhà ông bà nội và thoáng nhìn thấy bố mẹ, mình đã bật khóc vì trông bố gầy nhom, còn mẹ thì thật mỏi mệt. Mình t trách móc bản thân: "Trời ơi, đây là hai người đã hy sinh cả cuộc sống của mình cho tôi có được ngày hôm nay hay sao? Tôi, một người con cả, lại chưa giúp đ được gì cho họ trong thời điểm hiện tại." Không còn nghĩ đến s mệt mỏi của bản thân sau chuyến đi dài, mình ngồi bệt xuống khóc. Sau khi mình đã quay về New Zealand, bố mẹ mới cho mình biết là bố lúc đó đang chuẩn bị cho ca mổ tim. Vì thế, bố mẹ mới gọi mình về nhà gấp gáp như vậy. Đấy chính là lúc mình hoàn toàn thấu hiểu những s hy sinh cao cả của bố mẹ dành cho mình và em trai.

Để cho người xa cách biết được là bạn vẫn đang nhớ và quan tâm đến họ, hãy gửi lời chúc mỗi khi họ có s kiện quan trọng như sinh nhật, đám cưới, lễ tốt nghiệp hay lên chức. Hãy ghi lại các ngày quan trọng vào cuốn sổ lịch hay điện thoại để chắc chắn rằng bạn sẽ không bị quên. Cho người ở xa biết khi nào bạn có thể gặp lại họ sẽ cho họ cảm giác là bạn không phải là đi hẳn, và họ cũng sẽ phấn khởi khi ngày bạn về đến gần.

Tình yêu

"Cuộc sống đưa bạn đến những nơi không ngờ. Tình yêu mang bạn về nhà." – MELISSA MCCLONE

Người Trung Quốc tin rằng cách cầm đũa có thể nói lên việc bạn sẽ lấy vợ, chồng xa hay gần. Nếu cầm đũa trên đỉnh thì có nghĩa là người vợ, chồng tương lai của bạn sẽ sống rất xa. Cầm đũa càng thấp thì vợ, chồng bạn sẽ càng sống gần nhà. Chắc vì cả ba chúng mình đều cầm đũa trên đỉnh nên chúng mình đều đã phải lòng những người từ các lục địa khác nhau.

Những người có vợ, chồng sống gần gia đình có lợi thế là họ có thể chạy về với bố mẹ để khóc mỗi khi cãi vã với vợ, chồng. Còn chúng mình thì mỗi khi xảy ra xích mích, chúng mình không thể nào đùng đùng bỏ về nhà với bố mẹ được, vì tiền vé cho chuyến bay xuyên lục địa sẽ làm cho chúng mình bị khủng khoảng tinh thần nhiều hơn là những trận cãi vã có thể xử lý một cách ôn hòa. Không có người thân ở bên cạnh để lại được thì chỉ còn cách là t thân giải quyết các vấn đề thôi. Nếu muốn giải hòa những xích mích một cách nhanh chóng, đôi bên phải biết cách suy nghĩ hai chiều và nhường nhịn lẫn nhau. Điều quan trọng là không nên đưa ra một quyết định khi đang giận dữ. Vì khi tức giận mà "bỏ về nhà với bố mẹ" thì đó thường chỉ là tấm vé máy bay một chiều. Trước khi tiến tới hôn nhân ở một nơi xa xứ, chúng ta phải nghĩ trước đến tình huống xấu nhất có thể xảy ra như: "Một khi chia tay hay ly hôn, chúng ta còn lại những gì? Lúc đó, chúng ta sẽ có đủ sức mạnh để có thể một mình vượt qua đi tiếp chặng đường trên miền đất khách hay không?"

Ngay cả những câu chuyện bắt đầu như những chuyện cổ tích cũng không chắc là có hậu. Để có thể ở bên nhau mãi mãi, hai người từ một văn hóa chung hay hai văn hóa khác nhau sẽ phải không ngừng cố gắng duy trì tình yêu của họ. Chúng mình đều đã đánh đổi sự tiện nghi và cuộc sống an bình ở một địa điểm nhất định bằng cuộc sống bươn chải để đi tìm hạnh phúc cho bản thân. Vì thế nên không có gì làm cho chúng mình phải tiếc nuối.

Tình yêu châu Á

VIỆT

Có khá nhiều điều khác biệt giữa cách yêu của người châu Á và người châu Âu. Trong khi người châu Á phải tìm hiểu nhau rất k càng rồi mới quyết định trao nụ hôn đầu, người châu Âu có thể hôn nhau ngay khi họ cảm thấy có s liên kết nào đó giữa đôi bên. Người châu Á lại thường coi mối quan hệ là đã bắt đầu khi hai bên cảm thấy dễ dàng nói chuyện với nhau hay cảm thấy vui vẻ khi ở bên nhau. Còn người châu Âu chỉ coi là mối tình bắt đầu khi đã hôn nhau hay đã có s đụng chạm về thể xác. Sau khi đã đi lại với nhau một thời gian, người châu Âu sẽ đưa ra quyết định chung sống với nhau như vợ chồng. Nhưng đây là điều lại không thể chấp nhận được trong văn hóa châu Á. Có thể là vì những định kiến của xã hội nên người châu Á thường rất coi trọng việc kết hôn, nhưng người châu Âu lại chấp nhận sống với nhau nhiều năm trời mà không có giấy tờ nào chứng nhận cho mối tình của họ. Cách quyết định cho hôn nhân cũng khác lạ tại hai nơi. Trong khi ở châu Âu, cặp đôi hoàn toàn quyết định cho đám cưới của họ và báo cho bố mẹ biết khi đã đưa ra quyết định, thì ở châu Á, bố mẹ của hai người phải gặp mặt và thống nhất trước rồi mới chuẩn bị cho ngày cưới.

Điều mà mình coi trọng nhất ở các thiếu nữ Việt Nam là lòng chung thủy của họ. Khi yêu, họ luôn nghĩ về tương lai của cả hai người. Trong khi đó, người châu Âu thường hay nghĩ về thời điểm hiện tại hơn tương lai. Các cô gái châu Âu có một mối tình vì họ muốn tận hưởng cảm giác yêu đương của hiện tại, còn các cô gái châu Á có một mối tình vì họ thích tận hưởng tương lai hạnh phúc bên người họ yêu.

Giữa mình và bạn gái cũng có nhiều điểm khác biệt. Mình thích làm việc một mình và cũng không ngại đi chơi một mình, còn bạn gái mình thích làm việc hay đi chơi trong nhóm. Em ý rất thích tất cả các buổi gặp g cùng gia đình xa gần, còn mình thì đôi khi cảm thấy không thoải mái lắm khi ai đó bàn tán hay so sánh mình với người khác. Mình cũng đơn giản trong mọi việc, chẳng hạn như trong việc nấu ăn, hơn bạn gái mình.

Sau này khi có con cái, mình sẽ cho chúng có những trải nghiệm đa văn hóa ngay từ khi bé. Mình vẫn chưa hình dung ra được hết các vấn đề phải bàn bạc cùng nhau, nhưng chúng mình sẽ phải đưa ra quyết định cho cả những điều ngay cả bé nhỏ nhất như việc cho con mặc bỉm hay không. Điều thú vị trong các mối quan hệ đa văn hóa là khi hai người luôn có những cách suy nghĩ hay cách giải quyết đối lập, nhưng vẫn phải tìm ra điểm chung để có được cuộc sống hài hòa. Mình nói chuyện với bạn gái bằng tiếng Anh nên khi có con, chúng mình cũng sẽ dạy cho những đứa trẻ nói được tiếng Anh từ khi nhỏ. Khi đến tuổi đi học, mình tưởng tượng ra là gia đình mình sẽ trở lại châu Âu để cho con cái có được những cơ hội như mình đã có.

Tình yêu châu Âu

LINH

Điều khác biệt rõ rệt nhất giữa các cặp đôi Việt Nam và phương Tây là, trong khi các cặp đôi Việt thường chứng minh tình yêu của họ bằng hành động thay vì lời nói, các cặp đôi phương Tây không ngần ngại cho cả thế giới biết họ yêu thương nhau biết chừng nào. Một ví dụ điển hình cho cặp đôi Việt Nam là bố mẹ mình. Mình hầu như chưa bao giờ thấy họ bày tỏ tình cảm trước mặt con cái, nhưng mình biết rằng họ luôn sẵn sàng hy sinh cho nhau. Họ đã chấp nhận sống bảy năm xa cách để bố mình đi kiếm tiền nuôi gia đình tại Nhật Bản, còn mẹ thì ở nhà chăm lo cho ông bà và chúng mình. Bằng những cử chỉ lớn lao như vậy, họ đã cho mình thấy sức mạnh của tình yêu. Mặt khác, những người phương Tây có cách sống độc lập hơn, nên họ nhiều khi không nghĩ sâu xa đến người khác như người Việt nói riêng và người châu Á nói chung. Các cặp đôi phương Tây cũng thường thẳng thắn hơn. Họ luôn cùng nhau đưa ra quyết định và khi đi chơi thì cả người đàn ông lẫn người phụ nữ đều chia nhau trả tiền. Họ không ngần ngại ôm hôn nhau và nắm tay nhau khi đi trên đường phố.

Mối tình giữa mình và người bạn gái Séc xinh đẹp đã được hơn hai năm. Thật ra mà nói, mình không bao giờ nghĩ là mình có thể yêu một cô gái người Séc. Bố mẹ cũng muốn mình yêu một cô gái thuần Việt để họ có thể giao tiếp với các con và các cháu tương lai bằng tiếng Việt. Nhưng cuộc sống cho ta những s ngẫu nhiên không thể tính trước. Mình đã gặp Zuzana trên một chuyến xe điện ở Praha, khi chúng mình đang trên đường từ trường trở về ký túc xá. Chúng mình đã bắt chuyện với nhau rồi kết bạn. Sau đó, ai lại đi đường của người đấy. Nhưng bất ngờ thay, mình đã gặp lại Zuzana thêm một vài lần nữa ở nhà ăn của trường. Sau đó chuyện gì xảy ra thì bạn cũng đã biết, chúng mình đã bắt đầu yêu nhau.

Người yêu của mình là một cô gái người Séc điển hình với mái tóc vàng óng ả và làn da trắng mịn màng. Nhưng khác với một người Séc thông thường, em rất quan tâm đến những người xung quanh và luôn ủng hộ những quyết định của mình. Khi mình được nhận vào vị trí hiện tại, ở đất nước cách xa em nửa vòng Trái đất, em đã không ngần ngại khuyên mình nên ký hợp đồng ngay vì em biết rằng đây là công việc mình luôn ao ước. "Hãy chọn những gì anh yêu thích" luôn là câu cửa miệng của em, và đây cũng là một trong những lý do mình yêu em đến vậy. Tình yêu đích th c đối với mình là một tình yêu mà đôi bên giúp nhau th c hiện những ước mơ của bản thân. Mình cũng rất thích tính cách thẳng thắn của em. Em luôn cho mình biết ý kiến của em, ngay cả những ý kiến tiêu c c để mình có thể sửa chữa kịp thời. Những phê bình xây d ng của em cho mình nhìn nhận những điểm sai trái của bản thân vì em chính là người thấu hiểu con người mình nhất.

Các điều khác biệt giữa mình và em thật ra không phải là các điều khác biệt về văn hóa, mà là về tính cách. Trong khi mình là một người có tính cách hướng ngoại, em chủ yếu có tính cách hướng. Có những lúc em cảm thấy rụt rè và không thoải mái lắm khi nói chuyện với người lạ, nhưng tại môi trường làm việc khắc nghiệt của Singapore, những mối quan hệ rộng rãi là điều không thể thiếu nếu muốn có một công việc tốt. Vì đây là lần đầu tiên em sinh sống tại một đất nước châu Á, nên mình cố gắng tạo ra cho em môi trường sống thư thái nhất có thể, mặc dù mình biết là em vẫn rất nhớ gia đình và bạn bè ở châu Âu. Mình mong rằng trong tương lai, con cái của chúng mình sẽ trở thành những con người đa quốc gia và đa tài.

Mình không thể cho bạn lời khuyên cụ thể để "đi tìm người yêu" được vì mình không có trong tay một "cẩm nang hướng dẫn" nào hết. Điều mình có thể nói với bạn là, hãy luôn là chính mình, đừng bao giờ giả tạo và luôn nỗ l c hết sức để làm những điều bạn mong muốn. Người thích hợp nhất là người mà luôn cho bạn cảm thấy là phiên bản tốt nhất của bản thân. Đó là người sẽ cùng bạn vượt qua mọi thăng trầm của cuộc sống.

Tình yêu Mĩ Latinh

HƯƠNG

Những chàng trai người Mexico nổi tiếng là những người "macho" 130. Trước đây mình cũng lo lắng vì đã đọc được về những mối tình giữa các cô gái nước ngoài với các anh chàng macho người Mexico điển hình với kết thúc không có hậu. Họ kể về những anh chàng hay ghen, kiểm soát họ chặt chẽ, cấm họ không được chào hỏi những người hàng xóm là đàn ông, bắt họ phải hầu hạ, v. V.. và v. V.. Rồi mình đã được chứng kiến "machismo" trong th c tế khi sang Mexico chơi. Mặc dù là mùa Hè nhưng mình không thấy hầu như bất kỳ một cô gái nào mặc quần đùi hay váy trên đường ngoài mình ra. Mình cũng nhanh chóng hiểu ra lý do tại sao. Những cái huýt sáo, những ánh nhìn tò mò, rồi người đàn ông chạm vào mông mình trên tàu điện ngầm ngay cả khi anh Miguel đang đứng bên cạnh. Cũng vì những s cố như vậy xảy ra thường xuyên, chính quyền thành phố đã triển khai th c hiện các biện pháp để giảm bớt đi những mối nguy hiểm cho phụ nữ. Trên tàu điện ngầm hay "metrobús" đều có những khoang dành riêng cho phụ nữ và trẻ em.

May mắn thay là anh Miguel không phải là một người "macho" điển hình. Anh vừa chăm chỉ làm việc, lại vừa thích hưởng thụ cuộc sống. Anh nói: "Anh làm việc để sống chứ không sống để làm việc." Đây là một quan niệm hoàn toàn trái ngược với quan niệm "karōshi" 132 của Nhật Bản. Ngày nào anh cũng cố gắng làm xong công việc cho sớm để về ăn bữa tối và dành trọn buổi tối cho mình. Anh rất coi trọng thời gian nghỉ ngơi và không muốn nghĩ tới việc làm khi ở bên mình. Chúng mình không bao giờ bỏ l một giây phút nào để ở bên nhau, để cùng nhau thư giãn và nói chuyện. Có lẽ vì đã bị xa cách nhiều lần nên chúng mình rất trân trọng những khoảnh khắc bên nhau.

Anh yêu thương mình nhưng cũng muốn mình phải mạnh mẽ, phải độc lập và có thể đứng vững trên đôi chân của chính mình. Khi mình nói đùa với anh là: "Em không cần anh!", anh đáp lại: "Thế thì anh rất vui!" Vì yêu thương nhau không đồng nghĩa với việc d a dẫm, mà là chia sẻ và cùng nhau xây d ng cuộc sống. Chúng mình yêu nhau nhưng không tính toán, không bắt buộc và cũng không cấm đoán. Thay vào đó, chúng mình cho nhau s độc lập. Đôi khi cũng không thể tránh được những s hiểu lầm hay những s va chạm quan điểm. Nhưng chúng mình thường cố gắng giải quyết với nhau những vướng mắc trong vòng một buổi tối. Và sau đó, chúng mình không bao giờ nhắc lại chuyện cũ nữa.

Khi mới yêu nhau, mẹ đã hỏi mình là: "Tại sao xung quanh có bao nhiêu người đàn ông mà lại đi yêu một người ở tận đẩu tận đâu? Nếu có gì xảy ra thì ai sẽ chăm sóc cho?" Mình cứng đầu đáp lại:

"Vì con biết con cần gì." Chúng ta không chọn được gia đình mình, nhưng chúng ta có quyền được chọn bạn đời mình. Chuyện chọn bạn đời là một trong những việc quan trọng nhất có ảnh hưởng đến cả cuộc đời còn lại của chúng ta. Chúng ta phải biết nhu cầu và tham vọng của bản thân, chứ đừng để những lý do như tuổi tác hay nguyện vọng của người khác làm cho chúng ta phải thay đổi những ý định của mình. Người khác có thể mong muốn, có thể yêu cầu, nhưng họ sẽ không sống được cuộc sống cho chúng ta. Nếu có ai đó trêu bạn câu: "20 tuổi em yêu ai? 25 tuổi ai yêu em?", thì bạn đừng ngại nói với họ rằng tương lai của bạn, dù vui hay buồn, là đều do bạn tự quyết định.

Bà ngoại mình đã dũng cảm rời khỏi quê nhà để cho những đứa con của bà có nhiều cơ hội tại thủ đô. Mẹ mình đã dũng cảm rời xa tổ quốc để cho các con có nhiều cơ hội hơn tại miền đất châu Âu. Đến lượt mình, mình đã dũng cảm bay qua đại dương để đến nơi trái tim mình mách bảo, cho những đứa con tương lai của mình một cuộc sống t do. Chúng mình sẽ dạy cho con cái những điều tốt nhất từ các nền văn hóa khác nhau, để chúng trở thành những công dân toàn cầu thật tốt. Chúng sẽ có lợi thế là sinh ra trong gia đình đa văn hóa và là những công dân toàn cầu ngay từ lúc sinh ra: Chúng sẽ mang dòng máu của người châu Á, châu Âu, châu Phi và thổ dân châu M. Mình sẽ nói chuyện với chúng bằng tiếng Việt, còn anh Miguel sẽ dạy cho chúng tiếng Tây Ban Nha. Chúng sẽ được theo học ở một trường nói tiếng Pháp vì ở ngoài đường, chúng đã có cơ hội giao tiếp bằng tiếng Anh rồi. Còn về "ngoại ngữ" thì.. mình sẽ cho chúng t chọn.

Bà ngoại đã nói: "Giọt nước mắt không bao giờ chảy ngược." Nó luôn chỉ chảy xuôi, chảy xuống cho con cái rồi cháu chắt chứ không chảy về với bố mẹ. Ngay cả khi mình sống xa quê hương nửa vòng Trái đất, mình cũng sẽ truyền lại những lời bà dặn cho con cái mình sau này.

Ẩm thực

"Đây là lời khuyên bất biến của tôi cho mọi người: Hãy học nấu ăn – hãy thử những công thức mới, hãy học từ những sai lầm, đừng sợ, và trên hết hãy vui vẻ." – JULIA CHILD ĐỨC

Khi đi ăn ở ngoài quán, mình thường chụp hình các món ăn lại để thử nấu chúng ở nhà. Bếp ăn của mình là nơi mình sử dụng sự sáng tạo một cách ngẫu hứng. Mỗi khi nấu ăn, mình tưởng tượng ra một cuộc hành trình với điểm bắt đầu là sự hình dung ra một món ăn và điểm kết thúc là món ăn "đã ra lò". Kết quả tất nhiên không phải lúc nào cũng giống như trong trí tưởng tượng của mình. Như khi trả lời câu hỏi: "Bạn từ đâu đến?", trong bếp mình cũng là người đa dạng. Mình rất thích nấu món "fajita" của Mexico, một loại bánh tráng cuốn nhân thịt bao gồm các loại thịt, tôm, các nước sốt, salad trái bơ "guacamole" được bọc lại trong bánh "tortilla" mềm. Khi khác, mình lại thích nấu các món mì "spaghetti" của Ý với nước xốt cà chua và pho-mát. Lúc có nhiều thời gian hơn, mình nấu phở hay bún. Mình chọn món d a theo tâm trạng và tùy theo mình đang thèm món ăn gì. Còn các gia vị mình sử dụng chứng minh cho tính cách đơn giản của mình: Mình thường hay chỉ dùng muối, hạt tiêu và tỏi.

LINH

Vì đang sống tại châu Á, nên hầu như bữa nào mình và bạn gái cũng đều ăn cơm. Một điều tuyệt vời ở Singapore là việc ra quán ăn còn rẻ hơn so với việc nấu ăn ở nhà, nên ban ngày mình toàn ăn ở những quán ăn gần công ty với các món ăn Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Nhật Bản hay Hàn Quốc, còn bữa tối mình ăn cùng bạn gái. Chúng mình thường hay nấu ăn cùng nhau vào những ngày cuối tuần. Chúng mình rất thích các món cá hay thịt kho với nhiều loại rau. Người yêu mình cũng rất thích làm các loại bánh ga tô và bánh ngọt. Mỗi khi nhớ nhà, em lại làm những món ăn cổ truyền của

Séc như thịt heo hầm với bánh mì hấp và dưa cải muối (trong tiếng Séc là "vepřo-knedlo-zelo"), thịt bò hầm nấu với sữa (trong tiếng Séc là "svíčková na smetaně") hay món bánh kếp rán bao gồm khoai tây, bột mì, sữa và một số gia vị đặc trưng (trong tiếng Séc là "bramboráky"). Món ăn yêu thích nhất của mình hiện giờ là món cơm gà Hải Nam tượng trưng của Singapore. Tuy hình thức không có gì nổi bật, nhưng món này với các miếng thịt gà ngọt lừ và nước chấm thơm lừng sẽ làm cho bạn bị mê mẩn. Người Singapore cũng rất thích các món ăn có vị của bột "laksa" khá cay và đậm đà, như món bún laksa mà bạn không thể bỏ qua nếu ghé thăm Singapore. Món ăn Việt Nam mà mình nhớ nhất là món xôi gà của mẹ mình làm.

HƯƠNG

Khi sang thành phố Tourcoing nằm tại vùng Nord-Pas-de-Calais-Picardie ở phía bắc nước Pháp trong kỳ trao đổi giao lưu văn hóa, gia đình bạn Hélène đã chào đón mình một cách rất ấm áp bằng bữa ăn trưa linh đình. Bữa ăn của người Pháp có rất nhiều món. Mở đầu bữa ăn là món khai vị bao gồm ly rượu đỏ hay trắng, những miếng lát pho-mát và cà chua bi. Tại Pháp có khoảng từ 350 đến 450 loại pho-mát, nên có người nói nửa đùa nửa thật là, ngay cả khi bạn thử mỗi ngày một loại pho-mát thì một năm sau bạn cũng chưa thưởng thức được hết tất cả các loại pho-mát. Sau món khai vị là món súp. Súp của Pháp thường là đặc và có nhiều loại rau. Vì biết mình thích cơm (sao họ lại đoán được là một người châu Á lại thích cơm nhỉ) nên cô chủ nhà đã nấu cơm với tôm và cá, toàn những đồ hải sản mà mình ưa thích. Đây quả là một s thay đổi thích thú đối với mình, vì người Séc hầu như không bao giờ ăn hải sản. Đất nước Séc không nằm giáp biển, nên chỉ nhìn vào những con tôm hay ốc thôi là người Séc đã thấy khiếp rồi. Còn người Pháp thì vô tư ăn những món đặc sản như "coquilles Saint-Jacques" (món ăn làm từ sò điệp, rau thơm và bơ), "moules Marinières" (món trai hấp), "oursin cru" (nhím biển sống) hay "lamprey à la Bordelaise" (món cá mút đá). Rất có thể là người Việt đã bị ảnh hưởng văn hóa sành ăn (trong tiếng Pháp, người sành ăn được gọi là "gourmet" hay "gourmand") từ người Pháp nên những món ăn Pháp có lẽ hợp với khẩu vị người Việt nhất trong tất cả các loại ẩm th c của châu Âu. Ăn hết món chính thì cô chủ nhà mang ra trái cây và bánh kem flan ngon tuyệt. Bữa ăn của người Pháp là một trong những bữa ăn phong phú và cân bằng nhất châu Âu. Vì vậy, người Pháp thường có thân hình khá lý tưởng so với những người châu Âu khác.

Mình cũng rất thích ẩm th c của Argentina, nổi tiếng với các loại thịt bò nướng được gọi là "asado". Tại các quán ăn, các th c đơn sẽ có bức hình con bò với tên của từng phần thịt của con bò cho dễ gọi.

Người Argentina ưa uống chè maté đắng, nhưng họ cũng rất thích phết "dulce de leche", một loại kem sữa béo ngọt giống caramel, lên tất cả các món ăn. Trong các quán cà phê dọc quanh thành phố là những người ngồi đọc báo Clarín, trong khi đang thưởng thức ly cà phê với bánh xốp có tên gọi "alfajor" hay bánh sừng bò mang tên "medialuna".

Các đồ ăn tượng trưng của Mexico được gọi đùa là các "vitamin T", vì tên của chúng đều được bắt đầu bằng chữ cái "t" như "tacos", "tortas", "tamales" hay "tostadas". Đó toàn là những món có nhiều thịt và chất béo. Thật không có gì khó hiểu khi Mexico đã vượt qua Hoa Kỳ để trở thành đất nước có nhiều người béo phì nhất thế giới trong năm 2013. Những người du khách không quen ăn những đồ Mexico có thể sẽ bị vị Hoàng đế Moctezuma134 "trả thù", hay nói với cách đơn giản hơn thì là bị đi ngoài.

Nếu phải chọn một "thủ đô ẩm th c", mình sẽ chọn thành phố Vancouver với những quán ăn phong phú, đặc biệt là những quán châu Á truyền thống. Món ăn phổ biến nhất ở đây chắc hẳn là sushi, vừa hợp túi tiền và vừa ngon tuyệt. Mình cũng rất thích những quán ăn Việt Nam tại đây.

Đối với mình thì các món ăn Việt Nam vẫn là số một. Nhưng từ hồi sống chung với những người nước ngoài và với anh Miguel, mình không còn sử dụng nước mắm khi nấu ăn như trước nữa. Tình yêu đích th c là khi đôi uyên ương không bắt nhau phải thay đổi cách sống hay tính cách của bản thân. Yêu cũng không có nghĩa là mình bắt anh Miguel phải thích thú với nước mắm, còn anh Miguel bắt mình phải cho lát chanh vào cả bánh mỳ hay bim bim theo cách mà anh vẫn làm. Tình yêu xuyên quốc gia cũng như những mối quan hệ giữa người và người thôi - nó chỉ tồn tại lâu dài khi là một s hỗn hợp có s tôn trọng lẫn nhau chứ không phải là một phía này chèn ép phía thứ hai. Một người bạn bảo mình: "Muốn thử thách tình yêu của Miguel thì hãy bắt anh ý ăn nước mắm." Tất nhiên, mùi đặc trưng của nước mắm thì ngay cả người Việt đôi khi cũng phải bỏ chạy, huống chi là người nước ngoài. Mình đã thử nấu cho anh những đồ ăn có nước mắm và anh khen ngon, nhưng nếu anh đứng bên cạnh khi mình đang nấu thì anh không chịu nổi được mùi nồng nặc của nước mắm. Mình cũng không được ăn món sở trường là bún mắm tôm, là món ăn mà hồi đi học mẫu giáo, bố mẹ thường hay dẫn mình đi ăn trước khi đến trường. Cách thưởng thức món ăn và các hương vị là do chúng ta được học từ nhỏ. Nếu từ bé mà bạn đã làm quen được với mùi vị của nước mắm hay mắm tôm thì bạn sẽ không coi những mùi đó là khó chịu. Người Pháp thì ăn được những món pho mát thối như "époisses de Bourgogne" chẳng hạn. Còn những người Greenland sẽ ăn được món "kiviak" (món thịt hải cẩu nhồi chim biển Auk và được chôn dưới lòng đất trong vòng vài tháng trước khi đào lên để ăn) một cách ngon lành.

Có thể nói là mỗi ngày, anh Miguel và mình đều thử nghiệm một món ăn mới. Những món ăn chưa được đặt tên mà có lẽ mỗi chúng mình mới ăn. Chúng mình thích pha trộn những hương vị và thành phần Việt với hương vị và thành phần Mexico cũng như quốc tế. Một ví dụ về những món ăn Việt lai Mexico mà chúng mình sáng chế ra là món taco của Mexico với thịt bò xào cần tây theo phong cách Việt Nam. Vì chúng mình sinh sống ở những thành phố đa văn hóa, nên các siêu thị có gia vị và các món ăn của khắp năm châu. Thay vì ăn cơm hằng ngày như người Việt hay ăn đậu và ngô hằng ngày như người Mexico, thì chúng mình ăn các loại mì ống Ý, "couscous" của Bắc Phi, "quinoa" của Nam M hay khoai tây nghiền của Trung Âu. Chúng mình cũng hay sử dụng những thành phần không thể thiếu trong ẩm th c Mexico như trái bơ, các loại ớt hay bánh "tortilla".

Những dự định cho tương lai

"Cách tốt nhất để d đoán tương lai của bạn là tạo ra nó." -ABRAHAM LINCOLN

Chúng mình không nghĩ là nơi ở hiện tại sẽ là nơi ở cuối cùng, và chúng mình vẫn thường xuyên cập nhật những cơ hội trên khắp thế giới. Ngay cả bản thân chúng mình cũng không đoán trước được là cuộc sống sẽ đưa đẩy chúng mình đến những chân trời nào trong vòng một, ba hay mười năm nữa. Chúng mình chỉ biết được là, cuộc sống là những biến đổi, cuộc đời là những chuyến đi, và nó sẽ chỉ mang lại cho chúng ta những gì mà chúng ta cố gắng để có và giữ gìn. Châm ngôn sống của chúng mình là: "Cuộc sống là cuộc hành trình chứ không phải là điểm đến." Khi đến sinh sống tại các đất nước khác nhau, chúng mình không lo lắng nhiều vì biết rằng những năm tháng định cư và khẳng định bản thân tại các nước khác nhau đã chuẩn bị tốt cho tương lai của chúng mình tại bất cứ nơi đâu trên thế giới. Chúng mình không phải là những người lười biếng, ngại tìm kiếm cơ hội và không t tin vào bản thân. Chúng mình không thể biết chắc được những gì sẽ xảy ra trên con đường sắp tới, nhưng một điều chắc chắn là chúng mình sẽ luôn cố gắng, luôn thử sức với những cơ hội mới và không nản chí trước những khó khăn.

LINH

Ước mơ lớn của mình cho những năm sắp tới là được đi đến các quốc gia mà mình chưa có điều kiện để đi, và mình đặc biệt thích các quốc gia châu Á như Nhật Bản, Đài Loan, Hồng Kông hay Trung Quốc. Mình cũng chưa từng được sang châu M, nên mình mong sẽ có dịp sang bên đấy để thăm Hương. Mình không nghĩ là mình sẽ ở lại Singapore lâu dài, mặc dù mình cũng chưa biết được mình và bạn gái sẽ đi đâu hay làm gì trên các chặng đường kế tiếp. Đích đến tiếp theo của mình có thể là bất cứ nơi đâu trên thế giới. Có thể nói là thế giới là sân chơi của mình.

ĐỨC

Nếu theo d định của mình thì trong mười năm nữa, mình sẽ cùng gia đình tương lai trở về châu Âu sinh sống. Mình có thể kể cho các bạn về các bước tiếp theo của mình trong vòng mười năm sắp tới. Năm 2017, mình sẽ mở chi nhánh cho công ty Séc tại Việt Nam.

Đây sẽ là cơ hội để mình nắm rõ cách sống cũng như cách làm việc của người Việt. Mình muốn lập gia đình vào năm 2018. Vào năm 2019, mình muốn làm một chuyến đi vòng quanh thế giới với vợ. Năm 2020, mình muốn có đứa con đầu lòng. Trong quãng thời gian từ 2021 đến 2025, mình muốn tiếp tục phát triển sự nghiệp của bản thân ở Việt Nam. Năm 2026, khi đứa con của chúng mình lên sáu tuổi, gia đình mình sẽ chuyển đến châu Âu định cư. Vì mình đang nói về tương lai nên tất cả những điều này vẫn chỉ là những ước mơ thôi. Nhưng cũng như mười năm trước đây, mình vẫn sẽ cố gắng để th c hiện chúng.

HƯƠNG

Trong tương lai, mình muốn tiếp tục điều hành những d án khởi nghiệp có liên quan tới định nghĩa "công dân toàn cầu". Tại tiểu bang Massachusetts có khá nhiều các chương trình "tăng tốc khởi nghiệp" như MassChallenge nhằm giúp đ các doanh nghiệp mới đi vào hoạt động. Hiện giờ, mình đang tham gia khóa học "Startup Leadership Program" để trau dồi kiến thức về k năng lãnh đạo công ty khởi nghiệp. Mỗi nơi ở cho mình một chuỗi những cơ hội khác biệt, và mình phải biết nắm bắt và tìm ra được hướng đi thích hợp cho bản thân. Vợ chồng mình chưa biết sau này sẽ sống ở đâu, vì chúng mình chưa có thẻ xanh nên Hoa Kỳ không nhất thiết phải là điểm dừng chân cuối cùng. Mình nghĩ rằng chúng mình sẽ quyết định theo hoàn cảnh. Một điều tất nhiên là, chúng mình sẽ về thăm gia đình ở Mexico, Việt Nam và Cộng Hòa Séc mỗi khi có dịp. Vậy là, những bước đi tiếp theo của mình vẫn sẽ là những bước đi toàn cầu.

NHỮNG ĐIỀU CẦN GHI NHỚ TRONG CHƯƠNG 12:

Lợi ích lớn nhất của một công dân toàn cầu là trong tâm trí, bạn không bị giới hạn bởi những rào cản của biên giới.

Sống tại các nước khác nhau giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân.

Mỗi người trong chúng ta nên luôn nhớ về cội nguồn, nhớ mình là ai, để có thể trở thành những đại sứ của đất nước trên những chặng đường vòng quanh thế giới.

Nếu muốn bắt kịp với thời đại, chúng ta phải quyết tâm không ngừng học hỏi và cập nhật thông tin.

Mỗi đất nước trên thế giới đều có những ưu điểm và ngược điểm riêng.

Để duy trì những mối quan hệ từ xa, hãy tưởng tượng là mọi người đang ở bên cạnh bạn.

Để có thể ở bên nhau mãi mãi, hai người từ một văn hóa chung hay hai văn hóa khác nhau sẽ phải không ngừng cố gắng duy trì tình yêu của họ.

Tình yêu xuyên quốc gia cũng như những mối quan hệ giữa người và người - nó chỉ tồn tại lâu dài khi là một s hỗn hợp có s tôn trọng lẫn nhau chứ không phải là một phía này chèn ép phía thứ hai.

Cuộc sống là những biến đổi, cuộc đời là những chuyến đi, và nó sẽ chỉ mang lại cho chúng ta những gì mà chúng ta cố gắng để có và giữ gìn.

BÀI TẬP CHO BẠN:

Hãy thử hình dung một cuộc sống không có biên giới và không có hộ chiếu. Bạn sẽ sử dụng một tuần lễ không biên giới của mình như thế nào? Bạn sẽ làm gì? Sẽ đi đâu? Hãy viết ra các hoạt động bạn sẽ th c hiện hằng ngày trong tuần lễ đó.

Hãy bắt đầu th c hiện tất cả các bước trong cuốn sách này để tạo ra một cuộc sống mà bạn luôn ao ước có được!

 

Lời kết

Bấm để xem

"Cuộc phiêu lưu lớn nhất mà bạn có thể có được là khi bạn sống cuộc sống theo những giấc mơ của mình." – OPRAH WINFREY

Những bước để trở thành công dân toàn cầu có hình dạng xoắn ốc chứ không phải là một đường đi thẳng. Và bạn cũng sẽ không chỉ tiến lên, mà còn đi thụt lùi nếu không liên tục nỗ l c phấn đấu. Đức, Hương và Linh không phải là những người may mắn khi được đi đây, đi đó. Để có thể tiếp tục những hành trình của mình, chúng mình đã và đang phải cố gắng hằng ngày và không ngừng học hỏi, rèn luyện bản thân và tin vào chính mình. Chúng mình coi những chuyến đi này là những kho tàng trí tuệ (như trong câu nói: "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn."). Giữa những tấm bằng đại học và những kinh nghiệm lấy được từ những chuyến đi, chúng mình cũng không biết mảng nào đã th c s đóng góp nhiều hơn cho s thành công của chúng mình ngày hôm nay. Chúng mình tin rằng trong tương lai, những biên giới sẽ không còn giới hạn con người đến với nhau, và mỗi người trong chúng ta sẽ có thể t chọn cho mình một cách sống riêng mà không bị ràng buộc bởi nơi chúng ta sinh ra nữa.

Về việc cầm cuốn hộ chiếu Việt Nam đi ra thế giới có khó hay không, chúng mình sẽ trích dẫn lời nói của Tổng bí thư Liên Hợp Quốc Ban Ki Moon: "Điều quan trọng là các cháu phải trở thành những công dân toàn cầu. Hãy cố gắng trau dồi bản thân để trở thành công dân toàn cầu. Tất cả các cháu đều đến từ những đất nước khác nhau, các cháu đang mang những cuốn hộ chiếu khác nhau. Nhưng những cuốn hộ chiếu này.. không có nhiều s liên quan với s sống trên thế giới. Chúng ta đang sống trên một thế giới rất nhỏ bé.. Bất cứ điều gì các cháu nói, bất cứ điều gì tôi nói ra sẽ đến tận cùng của thế giới chỉ trong tích tắc. Chúng ta đang sống trong thời kỳ giao tiếp toàn cầu. Chúng ta đang sống trong thời đại với những biến đổi lớn. Vậy nên tất cả chúng ta đều là một gia đình.. Chúng ta là một gia đình, gia đình của Liên Hợp Quốc, gia đình của một xã hội toàn cầu. Vậy nên, hãy trau dồi tầm nhìn của các cháu như những công dân toàn cầu."

Câu nói này có ý nghĩa gì? Cho dù cuốn hộ chiếu của bạn mang màu xanh lá cây, xanh nước biển hay đỏ đi chăng nữa, nó cũng không thể quyết định được cuộc sống cho bạn. Chúng mình xin nhấn mạnh lần nữa: Hộ chiếu xanh không quyết định được cho của sống của bạn. Chính bạn mới là người có thể quyết định cách sống và hướng đi cho mình. Chúng mình mong rằng bạn sẽ tìm được hướng đi thích hợp cho bản thân để trở thành công dân toàn cầu trong tương lai. Vậy hãy luôn chọn cách sống làm cho bạn thỏa mãn nhất bạn nhé. Vì suy cho cùng.. đây là cuộc đời của bạn.

- Hết -