[Ngudonghc]

ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN

1. Khái niệm:

- Điều hòa hoạt động gen là điều hòa lượng sản phẩm do gen tạo ra.

- Ở Sv nhân sơ: Cấp độ phiên mã.

+ Ở SV nhân thực: Từ trước phiên mã → sau phiên mã.

2. Cấu trúc Operon Lac

- Các gen có liên quan về chức năng thường phân bố liền nhau thành từng cụm, có chung một cơ chế điều hòa gọi là opêron

- Vùng khởi động (P) : ARN polimeraza bám vào khởi động phiên mã.

- Vùng vận hành (O) : Là trình tự nu đặc biệt, protein ức chế gắn vào ngăn cản sự phiên mã.

- Gen cấu trúc Z, Y, A: Tổng hợp enzim, phân giải đường lactozơ cung cấp năng lượng.

* Lưu ý: Gen điều hòa R không thuộc Operon nhưng có vai trò tổng hợp nên protein ức chế

3. Cơ chế Sự điều hòa hoạt động của Operon

- Khi không có lactozơ (operon bị ức chế), protein ức chế liên kết với vùng vận hành để ngăn cản phiên mã.

- Khi có lactozơ (có chất cảm ứng) : Protin ức chế liên kết với lactozo mất cấu hình không gian của nó nên

Không liên kết với vùng vận hành → gen Z, Y, A phiên mã ; khi hết đường, phiên mã lại dừng.