ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN 1. Khái niệm: - Điều hòa hoạt động gen là điều hòa lượng sản phẩm do gen tạo ra. - Ở Sv nhân sơ: Cấp độ phiên mã. + Ở SV nhân thực: Từ trước phiên mã → sau phiên mã. 2. Cấu trúc Operon Lac - Các gen có liên quan về chức năng thường phân bố liền nhau thành từng cụm, có chung một cơ chế điều hòa gọi là opêron - Vùng khởi động (P) : ARN polimeraza bám vào khởi động phiên mã. - Vùng vận hành (O) : Là trình tự nu đặc biệt, protein ức chế gắn vào ngăn cản sự phiên mã. - Gen cấu trúc Z, Y, A: Tổng hợp enzim, phân giải đường lactozơ cung cấp năng lượng. * Lưu ý: Gen điều hòa R không thuộc Operon nhưng có vai trò tổng hợp nên protein ức chế 3. Cơ chế Sự điều hòa hoạt động của Operon - Khi không có lactozơ (operon bị ức chế), protein ức chế liên kết với vùng vận hành để ngăn cản phiên mã. - Khi có lactozơ (có chất cảm ứng) : Protin ức chế liên kết với lactozo mất cấu hình không gian của nó nên Không liên kết với vùng vận hành → gen Z, Y, A phiên mã ; khi hết đường, phiên mã lại dừng.
