[thaihuyen99]

BÀI THƠ "CẢNH VUI CỦA NHÀ NGHÈO" - TẢN ĐÀ

Xin chào các anh chị và các bạn.

Tản Đà tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu (1889-1939) là một nhà thơ nổi tiếng vì nhiều nhẽ. Ở buổi giao thời giữa cựu học và tân thư, trong thơ ông có dư âm một thời quá vãng, dung hòa nét phong hóa dân gian với giọng trau chuốt thị thành. Ông còn nổi tiếng về tính ngông nghênh có khi gàn bướng, thói ăn chơi đến mức bê tha. Về đời sống riêng, có thể nói ông không được trọn vẹn. Mất cha từ tuổi lên ba, sau đấy một năm mẹ ông bỏ đi làm nghề ca xướng cũ, Tản Đà được người anh cùng cha khác mẹ nuôi nấng, đến lúc ông bước vào tuổi thiếu thời thì người chị cũng nối gót theo mẹ. Khi lập gia đình riêng, đôi bạn cũng khó bề vui vầy, sum họp, như chính ông đã đúc kết trong mấy câu đầu bài thơ "Thú ăn chơi" :

Giời sinh ra bác Tản Đà

Quê hương thời có, cửa nhà thời không

Nửa đời Nam, Bắc, Tây, Đông

Bạn bè sum họp, vợ chồng biệt ly

Túi thơ đeo khắp ba kỳ

Lạ chi rừng biển, thiếu gì gió giăng

Thú ăn chơi cũng gọi rằng

Mà xem chửa dễ ai bằng thế gian

Đến khi tàn cuộc:

Vắng bè bạn, có vợ con

Xa xôi xã hội, vuông tròn thất gia

Cũng là lúc nhà thơ thất thế trên văn đàn, phải bươn chải tìm kế sinh nhai. Ông mất ở cái tuổi "tri thiên mệnh" trong cảnh túng quẫn, để lại vợ và bảy người con.

Trong cuộc đời, Tản Đà không ít ngày tháng trải qua cảnh nghèo khổ và cảnh lênh đênh, lạnh lẽo. Nghèo khó đã đành, cũng có lúc thi sĩ miêu tả một mái ấm với tình cảm vợ chồng, mẹ con quây quần, đầm ấm. Đó là bài thơ có tựa "Cảnh vui của nhà nghèo". Bài thơ có một đoạn được nhà giáo, nhà văn Hà Mai Anh chọn vào một số sách giáo khoa xuất bản trước năm 1975 tại Sài gòn cho học sinh học thuộc lòng.

CẢNH VUI CỦA NHÀ NGHÈO

*

Trong trần thế cảnh nghèo là khổ

Nỗi sinh nhai khốn khó qua ngày

Quanh năm gạo chịu tiền vay

Vợ chồng lo tính hôm rày, hôm mai

*

Áo lành rách vá may đắp điếm

Nhà ở thuê chật hẹp quanh co

Tạm yên, đủ ấm, vừa no

Cái buồn khôn xiết, cái lo khôn cùng

*

Con đi học, con bồng, con dắt

Lớn chưa khôn, lắt nhắt thơ ngây

Hôm hôm lớn bé sum vầy

Cũng nên vui vẻ mà khuây nỗi buồn

*

Nghĩ thiên hạ cho con đi học

Cảnh phong lưu phú túc nói chi

Những ai bần bạc hàn vi

Lo buồn đã vậy, vui thì cũng vui

*

Tan buổi học, mẹ ngồi tựa cửa

Mắt trông con đứa đứa về dần

Xa xa con đã tới gần

Các con về đủ quây quần bữa ăn

*

Cơm dưa muối khó khăn mới có

Của không ngon, nhà khó cũng ngon

Khi vui câu chuyện thêm giòn

Chồng chồng, vợ vợ, con con một nhà

*

Ăn rồi học, tối qua lại sáng

Ít tiền tiêu ngày tháng thảnh thơi

Chiều chiều, tối tối, mai mai

Miễn sao no được, việc đời quản chi

*

Con nhà khó nhiều khi vất vả

Ngoài học đường thư thả được đâu

Khi thời quẩy nước tưới rau

Chợ tan đón gánh theo sau mẹ già

*

Việc giấy bút vẫn là đi học

Cảnh gia đình khó nhọc nhường ai

Ví chăng có chí, có tài

Khi nên trời cũng cho người làm nên

*

Khắp xã hội nghèo hèn ai đó

Mẹ thương con thời cố công nuôi

Những con nhà khó kia ơi

Có thương cha mẹ thời vui học hành

*

Cũng chẳng kể thành danh lúc khác

Trời đã cho bước bước càng hay

Nghèo mà học được như nay

Vinh hoa chưa dễ sánh tày cái vui

*

Trong trần thế nhiều nơi phú quí

Nỗi buồn riêng ai ví như ai

Bày ra cái cảnh có trời

Vui buồn cũng ở tự người thế gian

Nguồn: Tuyển tập Tản Đà, NXB Văn học, 1986. Thi viện đánh máy.

Nguồn: Tiểu học quốc văn lớp Tư. Facebook Sách đẹp.