Cảm nhận người đàn bà hàng chài a) Mở bài - Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm: + Nguyễn Minh Châu được mệnh danh "là người mở đường tinh anh" cho công cuộc đổi mới văn học với nhiều tác phẩm viết về đời thường khiến cho người đọc phải trăn trở, day dứt. + Chiếc thuyền ngoài xa (1983) là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Minh Châu để lại cho ta những ấn tượng sâu sắc, những nhận thức thấm thía về con người và cuộc sống. - Giới thiệu hình ảnh người đàn bà hàng chài: + Người đàn bà hàng chài là nhân vật được Nguyễn Minh Châu rất dụng tâm khi xây dựng, để lại ấn tượng sâu sắc nhất cho người đọc. b) Thân bài * Khái quát hoàn cảnh, xuất thân: - Xuất hiện trong lời kể của người đàn bà và cái nhìn của Phùng: + Người đàn bà hàng chài hoặc người đàn bà - không có bất cứ tên riêng nào khác để phân biệt với những người đàn bà miền biển. - > Tác giả có dụng ý muốn chung hóa nhân vật thành đại diện cho thân phận những người phụ nữ lao động nghèo, đông con. + Lúc nhỏ sống trên bờ, bị thủy đậu nên gương mặt chằng chịt những nốt rỗ, có mang với một anh hàng chài đến nhà mua lưới, người đàn bà theo anh ta sống trên một chiếc thuyền với công việc nặng nhọc, vất vả quanh năm. + Người đàn bà sinh nhiều con, cuộc sống túng quẫn, lão chồng trở nên hung bạo đánh đập vợ để trút giận. Người đàn bà chỉ biết câm lặng chịu đựng vì con. - Ngoại hình: + Trạc ngoài bốn mươi + Thân hình cao lớn với những đường nét thô kệch, mặt rỗ. + Khuôn mặt mệt mỏi sau những đêm thức trắng + Tấm lưng bạc phếch, rách rưới, nửa thân dưới ướt sũng. * Tính cách, phẩm chất: - Nhẫn nhục, chịu đựng: + Thường xuyên bị chồng đánh bằng roi mây một cách tàn nhẫn "ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng" nhưng chị không hề khóc than, không van xin cũng không chống trả. Điều duy nhất chị xin ông ta là lên bờ đánh đừng để những đứa con chứng kiến. + Khi đứng trước quan tòa, vị chánh án khuyên bà bỏ chồng, chị van xin "quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được nhưng đừng bắt con bỏ nó". - > Nguyên nhân: Chị cam chịu, nhẫn nhịn vì con, muốn con có một gia đình và nuôi chúng nó khôn lớn. - Giàu tình yêu thương: + Sự cam chịu, nhẫn nhịn của chị có cội rễ từ tình yêu thương con vô bờ bến. + Chị không nghĩ đến bản thân, không quan tâm đến nỗi khổ cực hằng ngày cũng như nỗi đau thể xác. + Cái chị đau đáu chính là con được ăn no, ngủ ngon, chúng có một gia đình đầy đủ "đàn bà trên thuyền chúng tôi phải sống cho con, không thể sống cho mình như trên đất được". + Thương con, chị không muốn con chứng kiến cảnh bạo hành nên xin chồng đánh trên bờ, gửi thằng Phác lên rừng. + Chị cảm thấy có tội với thằng Phác khi vì thương chị mà nó hận bố nó. - Vị tha, bao dung: + Chị cam chịu bao nhiêu trái đắng để chắt chiu từng chút quả ngọt cho các con. + Bị người chồng đánh đập mà chị vẫn không hề căm giận, oán trách hay muốn trả mối hận. + Chị còn biết ơn người đã cùng chị chèo chống con thuyền trách nhiệm để nuôi con. + Chị nhìn cuộc đời bằng đôi mắt hi vọng và nhìn con người bằng lòng nhân hậu, chị vẫn thấy được cái "anh con trai cục tính nhưng hiền lành lắm, không bao giờ đánh đập tôi" trong hình bóng lão chồng hiện tại. + Chị nhận mọi lỗi lầm về mình, nghĩ sự hung bạo của chồng cũng vì chị mà ra. - Thấu hiểu lẽ đời: + Chị ý thức được thiên chức của người phụ nữ và quy luật ngàn đời của tạo hóa: "Ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con và nuôi con cho đến khi khôn lớn". + Ở tòa án huyện, chị làm Phùng và Đẩu đi từ ngạc nhiên này đến ngỡ ngàng khác. Qua câu chuyện đời chị, Phùng và Đẩu nhận ra vì sao chị không thể li hôn, vì sao chị cam chịu đến đáng thương như thế. Chị cũng dạy cho hai nhân vật này một bài học về cách nhìn đời, nhìn người. + Chẳng những thế, người đàn bà còn khiến người đọc có cái nhìn thực tế hơn về bản thân, cuộc sống. Mọi chuyện không đơn giản như vẻ ngoài của nó, nếu muốn suy xét và đánh giá một ai phải thấu hiểu và tường tận mọi thứ về họ. * Cảm nhận của em về người đàn bà hàng chài - Người đàn bà là chân dung thành công của Nguyễn Minh Châu, để lại ấn tượng mạnh trong lòng mọi người: + Thời gian dài sau đó, mỗi lần nhìn thấy bức ảnh chiếc thuyền ngoài xa, Phùng thấy "người đàn bà đang bước ra khỏi tấm ảnh.. hòa lẫn trong đám đông". -> Đó chính là hình ảnh người lao động khổ cực, sống cuộc đời lầm lũi, bình dị nhưng vẫn ngời lên những phẩm chất tốt đẹp. - Người đàn bà là biểu tượng nghệ thuật đầy ám ảnh mà Nguyễn Minh Châu muốn truyền tải tư tưởng nhân đạo qua tác phẩm. + Niềm thương cảm, thấu hiểu, chia sẻ trước số phận vất vả của kiếp người đói nghèo, bế tắc bị cầm tù trong những nỗi đau thể xác và tinh thần. + Phát hiện những vẻ đẹp đời thường mà nhân văn trong mỗi con người, trân trọng những phẩm chất đáng quý ở họ. * Đặc sắc nghệ thuật xây dựng nhân vật - Nhân vật được đặt trong những tình huống nghịch lý (bị chồng đánh nhưng không phản ứng; không chịu bỏ chồng), mang đến cho người đọc những nhận thức về những ngang trái, phức tạp của cuộc sống và những éo le, đáng thương trong số phận con người. - Nhân vật người đàn bà hàng chài có số phận đáng được chia sẻ, cảm thông trong những cay đắng, khổ nhục đời thường. Điều đáng trân trọng ở chị là vẻ đẹp của tình mẫu tử, sự bao dung và đức hi sinh. - Nhân vật được khắc họa chân thực, sống động qua ngôn ngữ, hành động, qua những hình ảnh, biểu tượng, ngôn ngữ giản dị mà giàu ý vị, triết lí. c) Kết bài Khái quát giá trị, ý nghĩa của nhân vật người đàn bà hàng chài. #HỌC VĂN ([email protected])
