Bánh Mì Sài Gòn – Từ hương vị dân dã đến kiêu hãnh của đứa con đất Việt

Bánh Mì Sài Gòn – Từ hương vị dân dã đến kiêu hãnh của đứa con đất Việt.

Chút hồi ức của một đứa con Sài Gòn xa quê

Ngày còn bé, mẹ bảo tôi, nếu là người ở phương xa có dịp đến Sài Gòn, thì phải tranh thủ đến thăm Bến Nhà Rồng, phải uống nước mía chợ Phú Nhuận, phải ăn bánh mì Huỳnh Hoa. Thuở ấy còn bé tí, tôi cứ phải bĩu môi ra vẻ chẳng có gì quan trọng. Năm 17 tuổi, tôi rời Sài Gòn đến Pontefract của xứ sở sương mù để du học. Mỗi sáng, tôi đều có bánh mì bơ sữa cùng Espresso nóng hổi, rồi ấy cũng là lúc nỗi nhớ Sài Gòn, nhớ ổ bánh mì thịt cùng ly cà phê đá sớm mai hồng không ngừng hiện hữu trong tâm trí tôi.

Bánh mì Sài Gòn, đặc biệt thơm ngon, hai nghìn một ổ

Vào những năm 90 của thể kỉ XIX, bánh mì Baguette của Pháp theo bước chân của người phương Tây du nhập vào Việt Nam. Vốn ban đầu, bánh mì chỉ là thức ăn quen thuộc của những học sinh trường Tây cũ hay nhân viên những công xương, hàng quán Pháp mở trên đất Gia Định. Mãi đến năm 1958, tiệm bánh mì đầu tiên ở Sài Thành, tiệm bánh mì đầu tiên của Việt Nam mang tên Hòa Mã ra đời tại số 511 Phan Đình Phùng, cùng với sự xuất hiện của lò nướng gạch, hỗ trợ cho việc nướng bánh mì hàng loạt, "Bánh mì Sài Gòn" đã trở thành một món ăn phổ biến, bình dị hơn, mà cũng Việt Nam hơn.

Trải dài theo dòng chảy lịch sử, ổ bánh mì Baguette chính gốc được cải biên sao cho phù hợp với khẩu vị của người dân Đất Việt. Theo các chuyên gia ẩm thực, ổ bánh mì Việt Nam nhỏ nhắn xinh xắn hơn, với lớp vỏ giòn rụm và phần nhân rỗng hơn, tiện dụng để bỏ thịt, chả cùng rau dưa vào. Bánh mì thịt Sài Gòn nổi danh tứ xứ vốn từ lâu đã trở thành một trong những điểm đặc trưng của đất Sài Thành. Chỉ cần bỏ ra 15, 20 nghìn đồng, bạn liền có ngay trong tay một ổ bánh mì được quét bơ cùng pa tê, bên trong đầy ấp thịt, chả, giò thủ, thịt nguội, một ít ngò, dưa leo, đồ chua, lại rắc thêm tiêu và ớt tùy thích. Cắn một ngụm, lớp vỏ giòn khấu rồm rộp quyện cùng muôn vị chua ngọt mặn cay túa ra từ bên trong nhân, bánh mì Sài Gòn không chỉ tạo nên sự thỏa mãn về thị giác mà còn về khứu giác, vị giác, chỉ cần ăn một ổ bánh là có thể no bụng làm việc suốt cả nửa ngày.

Ổ bánh mì Sài Gòn – Nỗi nhớ của những đứa con xa xứ. Ổ bánh mì Việt Nam – Kiêu hãnh của phương xa hướng về đất mẹ.

Du học sinh trên đất Anh, người nhân công ở nước Đài, một nữ doanh nhân ở xứ sở cờ hoa mà tôi quen biết, hay bất kì một cá thể mang trong mình dòng máu Lạc Hồng ở nơi đất khách quê người, đều cam đoan với tôi rằng: Chẳng có gì có thể lấy làm tự hào hơn, khi nhìn thấy những lời lẽ tốt đẹp về xứ Việt, nhìn thấy những tin tức gây chấn động và nể phục, những di sản văn hóa vật chất và tinh thần mà cha ông ta để lại, được hiện hữu trên bản tin thế giới của những quốc gia khác nhau. Và có lẽ tâm tình tốt đẹp ấy, cứ một lần rồi lại một lần được Bánh mì thịt Sài Gòn – Bánh mì Việt Nam đem trao tặng đến chúng tôi – những đứa trẻ lớn xác ở nơi phương xa hướng về quê nhà cách nồng nàn và mãnh liệt.

Bánh mì Việt Nam, mang theo tinh thần kiêu hãnh cùng tự hào của cả một dân tộc nghìn năm bất khuất, du nhập vào nền ẩm thực của nhiều quốc gia khác nhau, trải dài từ Á sang Âu. Từ bánh mì Khum Chĩ ở Lào cho đến "Hoangie Việt Nam" ở Philadelphia. Từ Obscene Double Triple ở Thượng Hải cho đến "Po – poy kiểu Việt" ở New Orlearns. Ở Hongkong, ở Toronto, ở Finch hay Gerrad, hay kể cả những cửa hàng thức ăn nhanh như McDonald hay Paris Baguette, bánh mì Việt Nam đều đã gây nên sức ảnh hưởng vô cùng lớn, trở thành một món ăn nổi tiếng tầm cơ quốc tế mà người người nhà nhà đều đồng ý công nhận.

Đến đầu năm, 2011, danh từ "banh mi" đã có mặt trong từ điển Oxford – một trong những thư viện từ lớn và chuẩn xác nhất hành tinh. Bánh mì được ghi nhận như một món ăn riêng biệt, đặc sản, không phải hình dung bằng một loại bánh nào khác, là Bánh mì và chỉ riêng Bánh mì thôi, không thể hình tượng bằng một thể từ chung chung như "bread".

Năm 2018 quả là một năm đáng nhớ đối với Việt Nam khi có đến hai sự kiện liên quan đến từ khóa "Bánh mì". Vào tháng 5, tiệm bánh Đông Phương đã mang bánh mì đi chinh chiến tại giải James Beard và xuất sắc chiến thắng hạng mục "James Beard Foundation America's Classics". Cũng trong năm đó. Hoa hậu H'Hen Niê đã mang trên mình bộ trang Bánh Mì lấy ý tưởng từ bánh mì thịt Sài Gòn để đem chuông đi đánh xứ người. Bộ trang phục được Ban tổ chức Miss Universe 2018 khen ngợi là một trong bốn thiết kế có câu chuyện hấp dẫn nhất, góp phần không nhỏ đưa H'Hen Niê đến Top 5 Hoa Hậu Hoàn Vũ Thế Giới 2018.

Lặng lẽ hay náo nhiệt, đất Sài Thành vẫn còn mãi những xe hàng bánh mì.

Là nhân chứng chứng kiến bao thay đổi trăng trầm của đất mẹ theo dòng lịch sử. Là khởi nguồn phương Tây quyện với hương vị đầm đà bản sắc dân tộc Việt. Là cái hồn của Sài Gòn, là nỗi nhớ của những người con xa xứ. Là niềm tự hào, là vẻ vang mang về cho Việt Nam đổ về từ khắp nơi trên thế giới. Một mai sau, một ngày nào đó, có lẽ chăng, người ta sẽ lại nhắc về bánh mì Huỳnh Hoa, Út Kim.. như chúng tôi ở thời điểm hiện tại nhớ về bánh mì Hòa Mã của thế kỉ XX.

Nhưng đâu đó trên thế giới, vẫn sẽ có những người cất lời khen ngợi ẩm thực Việt Nam.

Lặng lẽ hay náo nhiệt, đất Sài Thành vẫn còn mãi những xe hàng bánh mì.

* * *