Án Mạng Đêm Giáng Sinh Tác giả: Agatha Christie Dịch giả: Trần Hữu Kham Review: Johanna Thể loại: Trinh thám *Lưu ý: Vì đây là truyện trinh thám nên các bạn cân nhắc trước khi đọc bài review, đương nhiên mình sẽ không tiết lộ thủ phạm và thủ pháp gây án, nhưng nó ít nhiều cũng sẽ ảnh hưởng đến cảm nhận của các bạn khi trực tiếp trải nghiệm truyện. Bút danh Agatha Christie có lẽ không còn xa lạ gì đối với chúng ta, đặc biệt là thần dân truyện trinh thám. Bà được xem là "Nữ hoàng truyện trinh thám" với 80 tiểu thuyết thuộc thể loại này và là một trong những nhà văn có tác phẩm bán chạy nhất thế giới. Trong không khí giáng sinh, hay nói đúng hơn là dư âm của giáng sinh, nếu các bạn cần chút cảm giác bí ẩn, hồi hộp, gây cấn, chút xoắn não để lấp đầy khoảng trống vào những ngày đông đi xuân về, thì "Án Mạng Đêm Giáng Sinh" (Hercule Poirot's Christmas) là một lựa chọn không thể bỏ qua. "Đêm Giáng sinh. Không phải trong lòng ai cũng tràn ngập tinh thần ngày lễ. Tại nhà của Simeon Lee, những người con ly tán và cay đắng băn khoăn không biết ông già nhẫn tâm, đau ốm triệu hồi họ về vì chuyện gì. Tiếng đồ đạc đổ bể đinh tai rồi một tiếng thét thất thanh phá tan cuộc sum họp gia đình. Trên lầu, lão già Simeon Lee nằm chết trong vũng máu, cổ họng bị cắt. Khi thám tử Hercule Poirot, đang cùng bạn đón Giáng sinh trong vùng đó, được mời đến nơi, ông nhận thấy một bầu không khí nghi ngờ lẫn nhau thay vì đau buồn. Dường như ai cũng có lý do riêng để ghét lão già.." (Án Mạng Đêm Giáng Sinh - Agatha Christie) Như lời giới thiệu, trước lễ Giáng sinh vài ngày, ông chủ trang viên Gorston già nua bệnh tật kỳ quặc Simeon Lee bỗng gửi thư mời những đứa con từ phương xa trở về họp mặt. Sau nhiều trăn trở lắng lo, những người con của ông: Harry Lee, George Lee và vợ, David Lee và vợ cũng trở về. Alfred Lee, con trai cả của Simeon, và vợ cũng rất ngạc nhiên về điều này. Càng ngạc nhiên hơn, khi họ biết ngoài những người được mời, họ sẽ phải đón Giáng sinh cùng hai vị khách lạ: Pilar Estravados-tự xưng là cháu gái ngoại của Simeon và Stephen Farr-tự xưng là con trai đối tác thân thiết xưa của Simeon ở Nam Phi. Mỗi thành viên trong gia đình đều có những thành kiến khác nhau với nhau và với ông già. Họ đều có lý do để trừ khử ông già, vì thù hận cá nhân hay là vì tài sản. Sau bữa ăn trưa, ông Simeon cho gọi tất cả mọi người lên phòng mình, và tại đó, một cuộc tranh cãi diễn ra. Buổi họp mặt kết thúc trong bầu không khí căng thẳng. Bữa tối hôm ấy kết thúc chưa bao lâu thì tiếng đồ đạc đổ vỡ bỗng phát ra hàng loạt từ phòng của Simeon. Cửa khóa. Họ phá cửa. Một cảnh tượng kinh hoàng xuất hiện trước mặt. Nó được ví như một "lò sát sinh". Ông Simeon Lee bị cắt cổ họng và số kim cương thô quý giá mà ông luôn tự hào đã biến mất. Những người có mặt, hoặc "khả năng" đã có mặt trong trang viên: Vợ chồng Alfred, Harry, vợ chồng George, vợ chồng David, Pilar, Stephen, Tressilian-lão quản gia lâu đời của gia đình Lee, Horbury-người giúp việc mới thuê, Sugden-giám sát cấp cao của cảnh sát. Kẻ có chứng cứ ngoại phạm hoàn hảo, kẻ lại không. Đương nhiên, trong những tình huống như vậy, những lời nói dối sẽ luôn tồn tại, ẩn dật dưới lốt của sự thật. Tuy nhiên, như Poirot đã nói: ".. ai cũng nói dối hết. Có điều phải tách biệt những lời nói dối vô hại và những lời nói dối đặc biệt quan trọng.", với cặp mắt quan sát tinh tế, kiến thức uyên bác, tài năng suy luận cùng lời lẽ sắc bén, thám tử lừng danh Poirot đã mau chóng tìm ra hung thủ. Và hung thủ có vẻ luôn là người mà chúng ta không hề ngờ tới. Câu chuyện xoay quanh đề tài về gia đình, về huyết thống, về những bất hòa giữa các thành viên trong gia đình. Đọc bản chuyển ngữ, đôi khi sẽ có những điểm khiến chúng ta cảm thấy không được tự nhiên, "thuần Việt", nhưng nhìn chung, mình cảm thấy bản dịch đã rất xuất sắc rồi. Đóng sách lại, ta không chỉ phấn khích về những chi tiết hấp dẫn, đặc sắc, kịch tích, đầy logic xuyên suốt câu chuyện, mà lòng ta bất giác sẽ lắng lại, ngẫm nghĩ về cái gọi là "tình cảm gia đình", cái gọi là "tha thứ". "Nhưng tất cả đều trong quá khứ. Tất cả đã qua đi và kết thúc rồi.. Chưa kết thúc là vì anh không chịu để cho nó chết đi. Anh cứ giữ quá khứ sống mãi trong lòng." (Hilda Lee, vợ của David Lee) Đáng mừng là câu chuyện đã kết thúc, có thể nói là có hậu. Tất cả thành viên đều giải quyết được những mâu thuẫn, quá khứ đau buồn, căng thẳng đã chết cùng người chủ già nua của nó. Một cuộc sống mới bắt đầu. Đối với mình, mình đánh giá rất cao tiểu thuyết trinh thám của Agatha Christie. Từ đầu đến cuối, chẳng có chi tiết nào là thừa. Mọi thứ đều được sắp xếp một cách logic và tỉ mỉ, chỉ những ai có tài quan sát và ghi nhớ kỹ lưỡng mới phát hiện, kết nối những manh mối lại với nhau. Mình hy vọng các bạn có thể dành chút thời gian nhàn rỗi của bản thân để tận mắt "chứng kiến", tận lòng cảm nhận tác phẩm tuyệt vời này. Chân thành cảm ơn các bạn đã đọc review đến cuối, bên dưới sẽ là tóm tắt, tổng hợp những chi tiết cốt lõi trong truyện (dành cho những bạn yêu thích truyện, muốn biết rõ nhưng không có thời gian đọc ạ). 30/12/2022
Tóm tắt, tổng hợp những chi tiết chính trong truyện Bấm để xem *Ở đây mình chỉ nêu vài chi tiết nổi bật, không đề cập đến thủ phạm, thủ pháp để các bạn có thể dụng não một chút. Khi bài viết này đủ 15 lượt thích trở lên, mình sẽ tiết lộ thủ phạm và thủ pháp gây án. Nạn nhân: Simeon Lee-chủ trang viên Gorston, một ông già giàu có đau ốm không thôi, có tình cách khá kỳ quặc, tự hào vì sở hữu một số kim cương thô từ Nam Phi. Ông bị sát hại (cắt cổ) vào tối 24.12 trong phòng của mình. Tình trạng căn phòng: Cửa khóa, đồ đạc hỗn loạn, máu bắn khắp phòng (số lượng máu nhiều hơn những gì một ông già quắt queo phải có), cửa sổ chỉ hé một khoảng nhỏ và bị kẹt cứng, không ai ở trong phòng. Mọi người phát hiện ra cái chết của ông bởi hàng loạt những tiếng đổ vỡ và tiếng hét rợn người từ phòng ông. Những người có mặt tại trang viên: 1. Alfred Lee: Con trai cả, luôn trung thành và phục vụ cha hết mực mặc dù hay bị cha khiển trách. Vợ chồng ông sống tại trang viên. Vào thời gian xảy ra án mạng, ông đã khai với cảnh sát rằng, mình đang ở trong phòng ăn tranh luận với Harry Lee, em trai ông. (trong phòng chỉ có 2 người) 2. Lydia Lee: Vợ của Alfred, bất mãn với Simeon vì những gì ông đã làm với Alfred. Tuy nhiên, bà vẫn cố gắng, nhẫn nhịn phục tùng Simeon. Vào thời gian xảy ra án mạng, bà ở trong phòng khách một mình, nhìn ra ngoài cửa sổ, được Tressilian (quản gia già) nhìn thấy. 3. Harry Lee: Con trai thứ hai, có thể xem là một người con hoang đàng (đã cuỗm tiền cha rồi đi biệt tăm), được Simeon mời về ăn Giáng sinh. Ông và Alfred chưa bao giờ hòa thuận. Vào thời gian xảy ra án mạng, ông khai với cảnh sát rằng đang tranh luận với Alfred trong phòng ăn. 4. George Lee: Con trai thứ ba của Simeon, có chức vị trong Quốc hội, tuy nhiên lại rất thiếu tiền và phải sống lệ thuộc vào trợ cấp của Simeon. Ông được cha mời về ăn Giáng sinh. Trong bữa trưa 24.12, cha đã tuyên bố sẽ ngừng trợ cấp cho George. Vào thời điểm xảy ra án mạng, George đã khai với cảnh sát mình đang ở trong phòng gọi điện thoại (cả trang viên chỉ có 1 phòng gọi điện đường dài). Thực chất, ông chỉ gọi trong 5 phút, 10 phút sau ông sang bàn giấy của Alfred lục lọi tìm giấy tờ liên quan đến tài sản. 5. Magdalene Lee: Vợ của George, một cô gái trẻ thích tiêu tiền và có tiểu sử không đứng đắn lắm (bị Simeon phát hiện). Vào thời gian xảy ra án mạng, cô đã khai với cảnh sát mình đang gọi điện thoại, nhưng thật ra, lúc đó chồng cô đang gọi điện, nên cô đã nấp chỗ móc áo khoác và để đồ sau cầu thang. 6. David Lee: Con trai út, có mối thù hằn sâu sắc với cha vì những gì ông ta đã làm với mẹ mình. Sinh thời Simeon là một người đàn ông đào hoa và có lẽ có nhiều người con ngoài giá thú. Vào thời gian xảy ra án mạng, ông khai rằng đã ở trong phòng chơi đàn piano cùng vợ mình. Quản gia Tressilian cũng nghe thấy tiếng đàn. 7. Hilda Lee: Vợ của David, một người vô cùng lý trí và khôn khéo, luôn khuyên chồng từ bỏ thù hận. Vào thời gian xảy ra án mạng, bà khai rằng đã ở cùng chồng trong phòng đàn. Tuy nhiên, sau đó bà đã lén rời khỏi phòng để đến phòng Simeon (nhưng cửa bị khóa, không vào được) và Pilar đã nhìn thấy. 8. Pilar Estravados: Một cô gái trẻ xuất hiện với danh phận là cháu ngoại của Simeon (Simeon còn có một con gái tên Jennifer, đã qua đời tại Tây Ban Nha). Nhưng cô là kẻ giả mạo vì Pilar thật đã mất trước đó rồi. Cô đến trang viên để tìm thú vui và hy vọng kiếm được chút ít gia sản. Cô nhanh chóng chiếm được sự tin yêu từ "ông ngoại" Simeon, nhưng trước khi ông già kịp sửa di chúc (để thêm tên cô vào) thì đã bị sát hại. Vào thời gian xảy ra án mạng, cô đã khai mình đang ở trong phòng riêng, nhưng thật chất, cô đã đi đến phòng ông Simeon, trông thấy bóng dáng 1 người phụ nữ đứng trước cửa thì cô trốn vào hốc tường sau những bức tượng. 9. Stephen Farr: Một thanh niên xuất hiện với tư cách là con trai của một đối tác làm ăn thân thiết với Simeon ở Nam Phi. Nhưng anh là kẻ giả mạo, thật ra Stephen thật đã qua đời cách đây 2 năm, còn anh chính là con ruột của ông Simeon. Anh đến trang viên với mục đích tìm hiểu xem cha ruột của mình là người như thế nào. Vào thời gian xảy ra án mạng, anh khai mình đã ở trong phòng khiêu vũ mở máy hát đĩa, có gia nhân xác nhận. 10. Sudgen: Giám sát cấp cao của cảnh sát đồng thời là con trai ngoài giá thú của Simeon, trước bữa tối, ông đến gặp riêng ông Simeon với danh nghĩa là thu tiền quyên góp, nhưng thật ra là đến bàn chuyện về việc mất kim cương. Ông ra về, và hẹn 1 giờ sau quay trở lại. Vào thời điểm xảy ra án mạng, ông không có ở trang viên, lúc mọi người phát hiện án mạng thì ông nhấn chuông cửa. 11. Tressilian: Một quản gia già làm việc tận tụy ở gia đình Lee từ rất lâu về trước. Vào thời gian xảy ra án mạng, ông khai rằng mình đang bưng cà phê và trở vào bếp nghỉ ngơi. 12. Horbury: Người giúp việc mới thuê, anh thường được Simeon giao nhiệm vụ. Vào thời gian xảy ra án mạng, anh khai mình đang ở ngoài rạp phim cùng với bạn, có người bán vé và bạn anh làm chứng. Gợi ý: "Chính máu mủ của ông ta đã nổi dậy chống lại ông."
