Bánh phục linh - Vị ngọt dân dã gợi ký ức xưa Hình 1. Bánh phục linh nhiều màu. (Bếp Hoàng Cương) Bánh này ở chỗ mình gọi là Bánh in. Ở Vĩnh Long quê mình thì nó khá phổ biến, người lớn tuổi khá thích ăn. Riêng bản thân mình lại cảm thấy hơi ngán, nhưng nếu có nhân đậu xanh ở trong thì có thể cứu được nhoa. Bánh phục linh là một trong những món bánh truyền thống mà chỉ cần nghe tên thôi cũng gợi lại trong lòng bao người những ký ức về tuổi thơ, về tết, về những dịp sum họp gia đình nơi làng quê yên bình. Không hào nhoáng, không cầu kỳ, bánh phục linh mang một vẻ đẹp mộc mạc nhưng tinh tế, từ hình thức đến hương vị. Loại bánh này thường có màu trắng tinh, đôi khi là màu xanh lá dứa hoặc hồng nhạt từ màu tự nhiên. Bánh được in khuôn thành những hình hoa văn truyền thống như bông hoa, chiếc lá, đồng tiền vừa nhỏ nhắn lại đẹp mắt. Cảm giác khi cầm bánh rất nhẹ tay, gần như tan ra ngay khi chạm vào lưỡi. Đó cũng chính là điểm đặc trưng của bánh phục linh: Độ tơi xốp, mịn màng, thơm dịu mùi bột gạo nếp rang, hòa cùng vị béo nhẹ của nước cốt dừa và cái ngọt thanh của đường. Một chiếc bánh ngon đòi hỏi sự tỉ mỉ trong từng công đoạn. Gạo nếp phải được rang vừa chín tới, rồi nghiền mịn như bột phấn. Đường phải là đường cát trắng tinh, hòa tan kỹ cùng nước cốt dừa để tạo độ kết dính mà không bị ướt. Và hơn hết, người làm phải có đôi tay khéo léo để nén bánh vào khuôn thật đều, rồi gỡ ra mà không làm vỡ. Có lẽ vì sự kỳ công đó mà bánh phục linh không phổ biến hàng ngày, mà thường chỉ xuất hiện trong dịp lễ tết, cưới hỏi hay cúng kiếng. Điều đáng yêu ở bánh phục linh là nó không gắt ngọt, không quá béo. Vị bánh nhẹ nhàng, phù hợp để nhâm nhi cùng tách trà nóng, rất hợp với những buổi trò chuyện thư thả bên người thân, bạn bè. Khi bé, bà tui hay mua về cho ăn vặt, nhưng lúc đó tui thấy hơi ngán, còn lớn hơn thì vị cũng khá ngon nếu không ăn quá nhiều do nó hơi khô. Nếu ai từng ăn bánh này khi còn nhỏ, thì khi lớn lên chợt bắt gặp lại chắc chắn sẽ thấy lòng mình mềm ra bởi bao kỷ niệm ùa về. Ngày nay, dù có nhiều loại bánh hiện đại xuất hiện, bánh phục linh vẫn giữ được chỗ đứng riêng nhờ sự mộc mạc và hồn quê Việt. Nó không chỉ là món bánh, mà còn là một phần ký ức, một nét văn hóa không nên bị lãng quên. Nếu có dịp, hãy thử một lần thưởng thức bánh phục linh thật chuẩn vị – để thấy được sự dịu dàng trong từng miếng bánh tan chảy nơi đầu lưỡi. Tên gọi khác và nguồn gốc ra đời Bánh phục linh còn được biết đến với một số tên gọi khác tùy theo vùng miền như bánh phu thê khô, bánh in bột nếp, hay đơn giản là bánh in, vì bánh được nén vào khuôn để tạo hình. Tuy nhiên, tên "phục linh" vẫn là cách gọi phổ biến và mang tính biểu tượng hơn cả, gợi cảm giác nhẹ nhàng, thanh tao. Hình 2. Bánh in. (Điện máy xanh) Về nguồn gốc, bánh phục linh có xuất xứ từ miền Nam Việt Nam, đặc biệt phổ biến ở các tỉnh miền Tây như Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long.. Dù vậy, một số tài liệu dân gian cũng cho rằng bánh có thể có ảnh hưởng từ văn hóa làm bánh của người Hoa sinh sống tại Việt Nam, khi xét đến cách làm tỉ mỉ và hình thức in khuôn. Dù bắt nguồn từ đâu, bánh phục linh vẫn mang đậm tinh thần Việt: Giản dị mà đầy ý nghĩa. Bánh thường được làm vào dịp Tết Nguyên đán, lễ Vu Lan, hay những dịp giỗ chạp, cưới hỏi. Với hình dáng tròn đầy, mềm mại và màu sắc trang nhã, bánh mang ý nghĩa cầu mong sự viên mãn, đủ đầy và thanh khiết. Trong mâm cỗ cúng truyền thống, sự xuất hiện của bánh phục linh như một cách thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, đồng thời giữ gìn nét đẹp văn hóa ẩm thực lâu đời của người Việt. Bánh phục linh có thể bảo quản được bao lâu và cách bảo quản ra sao để giữ độ xốp? Bánh phục linh, do đặc tính tơi xốp và dễ hút ẩm, thường có thời hạn sử dụng khá ngắn, trung bình khoảng 7 đến 10 ngày ở điều kiện thường. Tuy nhiên, nếu được bảo quản đúng cách, bánh có thể giữ được độ xốp và mùi thơm trong tối đa 2 tuần. Để bánh giữ được ngon lâu, cần tuân thủ một số nguyên tắc bảo quản: (1) Đựng trong hộp kín: Sau khi làm xong hoặc mua về, nên cho bánh vào hộp kín hoặc túi zip có hút chân không. Hạn chế tiếp xúc với không khí để tránh hút ẩm và bị mềm. (2) Đặt nơi khô ráo, thoáng mát: Tránh ánh nắng trực tiếp hoặc nơi ẩm thấp vì bánh rất dễ bị chảy dầu hoặc vón cục. (3) Không để trong tủ lạnh: Bánh phục linh không thích hợp để lạnh vì độ ẩm trong tủ lạnh sẽ khiến bánh bị ỉu, mất độ xốp và hương thơm đặc trưng. (4) Tránh tiếp xúc với mùi mạnh: Bánh rất dễ hút mùi từ môi trường nên tránh để gần các loại thực phẩm có mùi nồng như hành, tỏi. (5) Nếu thấy bánh có dấu hiệu bị mềm, ẩm hoặc mốc nhẹ, tốt nhất không nên sử dụng tiếp. Vì bánh được làm thủ công, không chất bảo quản nên việc bảo quản đúng cách là rất quan trọng để giữ trọn hương vị truyền thống. Bánh phục linh có phải là món ăn chay không? Có phù hợp cho người ăn kiêng? Bánh phục linh hoàn toàn có thể được xem là món ăn chay truyền thống, bởi thành phần cơ bản của bánh gồm bột gạo nếp rang, đường cát trắng và nước cốt dừa. Tất cả đều là nguyên liệu có nguồn gốc thực vật. Bánh không chứa trứng, sữa hay bất kỳ sản phẩm động vật nào, nên rất phù hợp cho những người ăn chay theo kiểu truyền thống hoặc ăn chay trong các dịp lễ Phật giáo, cúng kiến. Tuy nhiên, nếu xét đến góc độ dinh dưỡng và chế độ ăn kiêng hiện đại, nhất là những ai đang theo đuổi chế độ ăn kiêng ít đường, ít tinh bột hoặc kiểm soát cân nặng, thì bánh phục linh không hẳn là lựa chọn lý tưởng. Dưới lớp vỏ mộc mạc, bánh thực chất chứa lượng tinh bột cao từ bột nếp và đường trắng, tạo ra năng lượng khá lớn trong một chiếc bánh nhỏ. Ngoài ra, nước cốt dừa cũng góp phần tăng lượng chất béo (dù là chất béo thực vật), nên nếu ăn nhiều có thể ảnh hưởng đến việc kiểm soát calo. Tóm lại, bánh phục linh là món chay truyền thống, lành tính, nhưng không phù hợp với những chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt về tinh bột và đường. Với người bình thường hoặc người ăn chay, thưởng thức vài chiếc bánh bên tách trà sẽ là một trải nghiệm nhẹ nhàng và đáng nhớ. Còn với người ăn kiêng, có thể cân nhắc ăn với lượng nhỏ, như một món quà thưởng ngọt dịu để không làm gián đoạn chế độ ăn uống của mình. Cảm ơn các bạn đã ghé qua, chúc mọi người buổi tối vui vẻ nha.
