[Bài Thơ] Tuyển Tập Những Bài Thơ Về Bác Hồ - Chế Lan Viên

12. Tiếng khóc đúc Việt Nam thành một khối

Bấm để xem

Một hôm qua thôi các câu ca không hay đau thương sẽ đến cho mình

Như những dòng sông trôi chảy vô tình!

Và nghìn vạn đỉnh non cao Tổ quốc

Không hay biết sẽ có ngày tang tóc

Cờ đỏ hay đâu sẽ rũ xuống thân Người

Và những màu hoa Bác ngắm lúc sinh thời

Lại có lúc thành vòng hoa tiễn biệt

Lòng thoáng nghĩ nhưng dám đâu nghĩ hết!


Bỗng sáng nay trời đất vụt thay màu

Non sông đau, cây cỏ phố phường đau

Không gian trắng im lìm tiếng nấc

Trời chợt nắng chợt mưa thảng thốt

Chốc bão xa chốc lại bão gần

Cây bên đường hai dây đứng im tăm

Ôi Tổ quốc trong giờ tang lễ

Đau sông núi cơn đau trời bể


Mà xé lòng ta trong mỗi tế bào

Cơn đau dài thẫm đến những từng sâu

Trong sâu thẳm lòng ta, ta hiểu Bác

Cái một đời, ta nhìn ra, khoảng khắc

Sáng hôm nay lòng ta nhưmiền Nam, như những chiến trường

Tiếng súng im mà dữ dội lạ thường

Lòng im ắng tự đào thành chiến trận


Đại bác gầm đưa tiễn Người đi

Cả không gian đùng đục sắc may chì

Đại bác nén nổ đau từng phát lớn

Trong bụi đất nghìn bé thơ lăn lộn

Ôi xé lòng ta là tiếng khóc trẻ con

Cơn bảo dày, cơn bão xé rừng non

Non dại thế chịu làm sao bão táp

Thôi các em từ nay lớn trong đời không gặp Bác

Chỉ còn có vầng trăng và điệu hát kết đoàn.


Không quân ta cất cánh tiễn đưa Người

Tổ quốc thương đau, cánh thép xé trời

Đây tiếng khóc các anh hùng bất khuất

Những chiến sĩ nghìn ngày đuổi giặc

Từng giẫm nát trăm nhà giam, trăm bãi chiến trường

Dù trăm phen đổ máu vẫn xem thường

Nay như con trẻ họ oà bưng mặt khóc

Bị đốn tận lòng, bị đau tận gốc

Cái cơn đau của rừng nghiến đại ngàn

Dằn xuống rồi, lại nỗi dậy từng cơn


Những phụ nữ thôi không khóc nữa, chỉ kêu gào

Tóc bỏ xõa, họ nhào lăn trong bụi đất

Họ khóc một người cha. Một con người, người nhất,

Những nhà điện ảnh từng đi trăm quốc gia quay trăm cảnh bể trời

Không cầm nỗi máy' quay, quay tang lễ

Cho đến những vì sư nhìn đời hư ảo thế

Họ khóc. Một hoa sen vừa khép lại rồi

Đóa hoa sen mặt đất toả hương trời

Hương nhân ái thấm vào hồn ta mãi.


Tiếng khóc đúc Việt Nam thành một khối

Là Việt Nam ư? Là đã khóc sáng mai này

Không phải mình khóc cho mình giọt lệ riêng tây

Cái ẩm ướt xé đời ra trăm mảnh

Mà cả Tổ quốc khóc người Cha. Đấy là Việt Nam, đấy là sức mạnh!

Tiếng khóc lọc hồn ta như lửa chói ngời,

Mình nhận ra ta, ta nhận ra Người,

Cả dân tộc tìm ra mình qua tiếng khóc.

Tập thơ: Hoa trước lăng Người (1976)

 

13. Bể và Người

I

Bấm để xem

Ai nói hết những đại dương trong đời của Bác

Những bể cuồng, tàu đến buông neo

Những bể lặng, đón vầng dương mọc,

Tuổi thanh xuân, Người nghe những thủy triều


Ngôi nhà sàn giữa vườn hoa mộc

Khi sao lên có dáng con tàu

Bác lên boong trắng ngời râu tóc

Gió trong vườn vỗ sóng lao xao.


Đi khắp năm châu về đậu bến sông Hồng

Nghe trăm giọng, giọng làng Sen, Bác nhớ.

Tự nơi đây, mắt Bác dõi vô cùng

Với bốn bể của đời, không cách trở


Ôi, rời đất mẹ, đất chôn rau năm đó

Kẻ đối thủ đầu tiên là bão tố,

Bể đau thương, sâu thẳm, bể oai hùng

Phải đủ sức dù lòng cân xứng nó.


Làm gì có đảo thần tiên đảo ngọc xứ san hô

Sóng sóng sóng và trùng dương mặn chát,

Tổ quốc ơi, trăm sóng đẩy xa bờ

Đời thủy thủ, không nữ thủy thần nào đến hát.


Đêm mê nhìn ánh lửa trên đảo xa nhấp nháy

Tắt, sáng giữa muôn trùng. Nhân loại đấy!

Sáng dậy chào vầng dương trồi lên trên sóng mỗi ngày,

Vần Thắng vút lên cao từ độ ấy.


Người Chủ tịch nước mai sau, giờ phụ bếp

Ý lớn đến cùng anh giữa dây xích, cột buồm

Khi bách bộ trên sàn tàu nhỏ hẹp

Đã đến cùng anh chưa, câu đầu tiên của bản Tuyên ngôn ?


Đã có chưa mô hình của những Điện Biên,

Khi vầng trán vĩ nhân soi bể biếc,

Thời đại sẽ làm thơ về Người. Người chẳng biết

Còn mơ những trận đánh tương lai, qua tiếng sóng rền


Xưa Phật ra đi bốn ô cuộc đời nghe vị đắng cay,

Hải triều âm xé lòng người cứu thế,

Nay trăm tiếng nói màu da nghìn kiếp sống đọa đày

Bác đã gặp giữa thủy triều người, nhân loại bể.


Bác nghe bể và tìm ra qui luật,

Bể lặng im nuôi dông bão bất thần,

Hưng vong thế vẫn mỗi ngày hồi phục

Bể nghìn đời mà mãi mãi thanh tân...


Bể không nghỉ không ngừng ở thế tấn công

Những điều ấy tìm ra trong sách Mác

Mười năm thủy thủ đưa Người vào đại học phương Đông

Biện chứng đã vỡ lòng trong bão táp.

II

Bấm để xem

Con tàu Việt Nam qua nghìn trận phong ba

Về đến đích, ngót nửa vòng thế kỷ

Cái nhà sàn ở lẫn trong hoa,

Vẫn không ngớt lắng triều nghe nhịp bể.


Bác nằm đây, lòng động đến trăm nơi

Sóng nào rách châu Phi, sóng nào đau châu Á,

Mỗi con sóng đau thương trên bể loài người,

Đều chấn động trái tim Người Thủy Thủ.


Ôi những hôm mắt Bác sáng lạ lùng.

Đèn trên nhà sàn suốt đêm sáng lửa,

Có phải lúc Bể đăm chiêu Người. Người thấy Nó,

Ấy lúc mở đầu những trận tấn công.


Bể làm Bác ít lời và bình dị các câu thơ,

Nửa chừng bỗng thấy Bác yên lặng, Người nghe nó đấy.

Ngỡ như mở một hướng tấn quân, khép một thế cờ

Người cũng nghĩ đến những bể rộng trời xa Người đã thấy.


Việt Nam vứt xuống thềm lục địa này ba tên đế quốc

Ngôi nhà sàn nằm yên trong hoa mộc hoa ngâu

Nhưng kìa, trên mặt bể chỗ Bác đi qua, sóng còn thao thức

Như lan mãi, lan xa theo vệt sóng Con Tàu.

Tập thơ: Hoa trước lăng Người (1976).

 

14. Đọc văn Người

Bấm để xem

Bác chẳng để cho ta nghìn quyển sách

Hồn thơ ấy ít ham thơ. Ham độc lập

Thay vì nghìn trang giấy bao la, Bác để tấm lòng

Một màu lộc, màu cây xanh mát mắt

Một Điện Biên. Một thành đồng Tổ quốc

Giữa đục của đời, một ngọn suối trong.


Những trang văn lỗi lạc tung hoành Bác viết ở châu Âu,

Khi cầm đến nắm đất của quê hương, Người xếp lại

Với dân tộc ít lời. Người ít nói

Thấy nhiều trời bể non sông, giờ phải nói chi nhiều!

Giàu từ ngữ văn chương mà chi, khi Tổ quốc nghèo

Bác viết cho người mù chữ nghe và hiểu được

Không gì quý hơn Tự do, Độc lập

Bác muốn nhân dân cầm trên tay không nặng lắm tuổi tên Người.

Người ký X. Y. Z, C. B. như dân ký Lúa, Xoài

Người không muốn trang sách hóa thần, nhân dân quỳ để đọc

Dẫu tuyệt bút thi, thư cũng con đẻ của đời.


Người dẹp đi các ngọn đèn dư, các ánh sáng thừa

Những phản quang hồi quang làm đời lóa mắt

Bác không thích các mùi hương lõa lồ gay gắt

Người tắt đi các tiếng ồn và lí sự chua ngoa

Bác dạy ta "lai vô ảnh, khứ vô hình"

Đến rất nhẹ và ra đi rất nhẹ

Ta lẫn Bác với bầu trời và giọt lệ

Với hương mộc trong đêm và lộc nõn trên nhành

Ngọn suối reo! Nghe như tiếng Bác cười

Và ta đi giữa NON SÔNG và TRANG VIẾT của Người.

Tập thơ: Hoa trước lăng Người (1976)