[Vũ Hạ Ngôn Thành]

Đôi bạn thanh mai trúc mã là gì?

Người ta thường nói đến những mối tình thanh mai trúc mã, ý chỉ những cặp đôi đã sớm gắn bó với nhau từ những thời còn thơ bé. Có thể là từ khi mới sinh ra, khi gặp nhau ở lớp mẫu giáo, hay ở cái tuổi cắp sách tới trường. Không thể tính từ thời đại học được vì tuổi đó đã biết thả thính rồi, không đủ mức độ trong sáng để xếp vào thanh mai trúc mã được. Đùa thôi, thực ra ở tuổi đó mà các bạn mới gặp được nhau thì thành ra quá già rồi.

Thiếp phát sơ phú ngạch

Chiết hoa môn tiền kịch

Lang kỵ trúc mã lai

Nhiễu sàng lộng thanh mai

Đồng cư Trường Can lý

Lưỡng tiểu vô hiềm sai

Thập tứ vi quân phụ

Tu nhan vị thường khai

Đê đầu hướng ám bích

Thiên hoán bất nhất hồi

Thập ngũ thủy triển mi

Nguyện đồng trần dữ hôi

Thường tồn bão trụ tín

Khởi thướng Vọng Phu đài

Thập lục quân viễn hành

Cù Đường, Diễm Dự đôi

Ngũ nguyệt bất khả xúc

Viên thanh thiên thượng ai

Môn tiền trì hành tích

Nhất nhất sinh lục đài

Đài thâm bất năng tảo

Lạc diệp thu phong tảo

Bát nguyệt hồ điệp hoàng

Song phi tây viên thảo

Cảm thử thương thiếp tâm

Tọa sầu hồng nhan lão

Tảo vãn há Tam Ba

Dự tương thư báo gia

Tương nghênh bất đạo viễn

Trực chí Trường Phong Sa

(Trường Can hành kỳ 1 – Lý Bạch)

Dịch nghĩa:

Tóc em khi mới xõa ngang trán

Bẻ hoa trước cửa nhà chơi

Chàng cưỡi ngựa tre lại

Chạy quanh giường nghịch ném quả mơ xanh

Cùng sống ở làng Trường Can

Hai trẻ nhỏ không hề có tị hiềm

Năm mười bốn thiếp về làm dâu nhà chàng

Mặt còn thẹn thùng không dám cười đùa

Cúi đầu ngoảnh vào trong vách tối

Trời gọi cả ngàn lần vẫn không dám đáp lại một câu

Năm mười lăm mới bắt đầu lộ nét tươi cười

Nguyện sống bên nhau trong cảnh gian khổ

Mãi mãi giữ lời như Vĩ Sinh ôm cột

Có nghĩ đến chuyện phải ra Vọng Phu đài ngóng chàng

Năm mười sáu chàng đi xa

Đến Cù Đường và Điễm Dự

Tháng năm nước dâng cao, không đi được đến đó

Trên cao nghe có tiếng vượn kêu ai oán

Trước sân dấu chân dạo hồi xưa còn đó

Đâu đâu cũng đầy những lớp rong rêu

Rêu mọc dày quá không quét đi hết

Lá đã rơi trong gió thu đến sớm

Tháng tám bươm bướm bay lại

Bay từng đôi với nhau trong khu vườn mé tây

Nhìn thấy vậy thiếp bỗng sinh thương tâm

Ngồi buồn sợ già đi mất

Sớm muộn gì chàng về đến Tam Ba

Nhớ gởi thư về nhà báo

Thiếp chẳng sợ đường sá xa xôi sẽ đi

Đến tận Trường Phong Sa đón chàng.

Bài thơ trên của Lý Bạch có nội dung đại khái nói về đôi trẻ từ lúc nhỏ chơi với nhau, lớn lên lại thành vợ thành chồng, cuộc sống phu thê ân ái hòa hợp. Nhưng đáng tiếc, sau hai năm nên nghĩa vợ chồng, nàng mười sáu tuổi phải tiễn chàng đi xa không biết có còn cơ hội trở về. Bài thơ kết thúc mở với hình ảnh người vợ đến Trường Phong Sa chờ đón chồng.

Hình ảnh "Lang kỵ trúc mã lai – Nhiễu sàng lộng thanh mai" chính là nguồn gốc của cụm từ "Thanh mai trúc mã" ngày nay.

Thể loại truyện thanh mai trúc mã

Những câu chuyện viết về thể loại thanh mai trúc mã thường rất đáng yêu. Ngoài yếu tố tình cảm thì quá trình trưởng thành của các nhân vật cũng là một yếu tố thu hút độc giả. Tình cảm của hai người có thể là nhẹ nhàng cùng nhau trải qua tuổi thơ, tuổi trẻ và.. tuổi đời, có những người lại đối chọi với nhau như nước với lửa, nhưng chung quy lại vẫn có một sợi dây vô hình gắn kết họ lại với nhau, sợi dây "thanh mai trúc mã", sợi dây phát triển từ tình bạn ngây thơ trong sáng thành tình yêu giữa những con người đã quá hiểu nhau.

Đương nhiên không phải cặp thanh mai trúc mã nào cũng sẽ yêu nhau, vì có khi họ là những người cùng chung dòng họ hay đơn giản vì đối phương không phải "gu" của mình, và không phải tình yêu nào trong số họ cũng có cái kết đẹp, nhưng tình bạn thanh mai trúc mã cũng vẫn là một thứ tình cảm, tình thân đáng trân trọng.

Mình không có bạn là thanh mai trúc mã nhưng mình rất hâm mộ những tình bạn như thế, dù hòa thuận hay đối nghịch nhau thì mối quan hệ của họ cũng khiến những người bạn "ngoài lề" cảm thấy ngưỡng mộ.

Sẵn đây mình sẽ giới thiệu với các bạn những tác phẩm thuộc thể loại thanh mai trúc mã mà mình tâm đắc:

Con thỏ "bắt nạt" cỏ gần hang - Ức Cẩm

Đều tại vầng trăng gây họa – 11 Giờ Phải Ngủ

Trúc mã nhà tôi – Tiểu Tiểu Vô Yêu

Mờ ám – Hốt Nhiên Chi Gian