356
1
Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao, dù cuộc sống có đầy những khoảnh khắc vui vẻ, hạnh phúc, nhưng những khoảnh khắc tồi tệ, đau buồn hay căng thẳng lại dễ dàng lưu lại trong trí nhớ lâu hơn? Điều này có thể khiến bạn cảm thấy khó hiểu, vì rõ ràng những kỷ niệm vui vẻ và tích cực đáng lẽ phải đáng nhớ hơn. Vậy tại sao lại như vậy?
Câu trả lời nằm ở cách bộ não của chúng ta hoạt động. Khi con người trải qua một tình huống căng thẳng, nguy hiểm, hoặc không vui, cơ thể và tâm trí của chúng ta có xu hướng phản ứng mạnh mẽ hơn so với khi chúng ta trải qua những khoảnh khắc vui vẻ, bình yên. Vì sao lại như vậy?
Đầu tiên, khi chúng ta trải qua cảm xúc tiêu cực, bộ não sẽ kích hoạt một phần gọi là "hệ thần kinh giao cảm" – bộ phận này giúp cơ thể chúng ta phản ứng với tình huống nguy hiểm, như khi chúng ta sợ hãi, lo lắng, hay tức giận. Khi đó, cơ thể sẽ tiết ra các hormone như adrenaline (adrenalin) và cortisol – đây là những chất giúp chúng ta tỉnh táo, tập trung, và sẵn sàng đối mặt với thử thách hoặc nguy hiểm. Quá trình này khiến cho những cảm xúc tiêu cực được "ghi nhớ" lại lâu hơn, bởi bộ não coi những tình huống như vậy là "dữ liệu quan trọng", cần phải lưu lại để ta có thể học hỏi và phòng tránh trong tương lai.
Ngược lại, khi chúng ta trải qua những khoảnh khắc vui vẻ, hạnh phúc, bộ não không có lý do để "cảnh giác" hay lưu lại quá nhiều chi tiết. Cảm giác hạnh phúc thường không kèm theo sự kích hoạt mạnh mẽ của hệ thần kinh, nên những khoảnh khắc đó thường không được lưu lại sâu trong trí nhớ. Điều này không có nghĩa là chúng ta không thể nhớ được những lúc vui vẻ, nhưng trong một số trường hợp, những cảm xúc tiêu cực sẽ chiếm ưu thế hơn, khiến cho những khoảnh khắc hạnh phúc có thể bị "mờ nhạt" hơn theo thời gian.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng con người có xu hướng chú ý nhiều hơn đến những yếu tố tiêu cực trong cuộc sống, bởi đây là một phần của sự tiến hóa. Hồi xưa, khi còn sống trong những môi trường đầy rẫy nguy hiểm, khả năng ghi nhớ và phản ứng nhanh chóng với những mối đe dọa là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự sống còn. Nếu tổ tiên của chúng ta không nhớ rõ những mối nguy hiểm và tránh được chúng, họ sẽ không sống sót lâu dài. Chính vì vậy, bộ não con người đã phát triển khả năng chú ý đặc biệt đến những yếu tố tiêu cực, để từ đó bảo vệ bản thân tốt hơn.
Tuy nhiên, việc luôn nhớ đến những khoảnh khắc tồi tệ không hoàn toàn là điều xấu. Chúng giúp chúng ta học hỏi từ sai lầm, trưởng thành qua từng khó khăn, và tránh tái phạm những sai lầm trong tương lai. Nhưng nếu chúng ta không chú ý đến những khoảnh khắc tích cực, những niềm vui nhỏ bé trong cuộc sống sẽ dễ dàng bị lãng quên. Điều này có thể khiến ta cảm thấy như cuộc sống chỉ có những thử thách và nỗi buồn, trong khi thực tế, vẫn có rất nhiều điều đẹp đẽ xung quanh.
Vậy làm sao để thay đổi điều này? Chìa khóa là chúng ta cần học cách nhận thức và trân trọng những khoảnh khắc hạnh phúc. Đôi khi, hạnh phúc không đến từ những sự kiện lớn lao, mà từ những điều rất nhỏ trong cuộc sống: Một buổi sáng bình yên, một tách cà phê ngon, hay đơn giản là những giây phút bên gia đình và bạn bè. Chúng ta có thể tự tạo ra những "khoảnh khắc hạnh phúc" cho chính mình bằng cách dừng lại, chú ý và cảm nhận những điều tốt đẹp xung quanh, thay vì chỉ tập trung vào những thứ tiêu cực.
Bộ não có thể ghi nhớ những khoảnh khắc tồi tệ lâu hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta không thể thay đổi điều đó. Hãy dành thời gian để trân trọng những điều tích cực và học cách sống trong từng khoảnh khắc. Khi làm vậy, chúng ta sẽ tạo ra một thói quen tâm lý mới, giúp chúng ta không chỉ nhớ về những khoảnh khắc vui vẻ mà còn giúp cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn, đầy đủ hơn.
Câu trả lời nằm ở cách bộ não của chúng ta hoạt động. Khi con người trải qua một tình huống căng thẳng, nguy hiểm, hoặc không vui, cơ thể và tâm trí của chúng ta có xu hướng phản ứng mạnh mẽ hơn so với khi chúng ta trải qua những khoảnh khắc vui vẻ, bình yên. Vì sao lại như vậy?
Đầu tiên, khi chúng ta trải qua cảm xúc tiêu cực, bộ não sẽ kích hoạt một phần gọi là "hệ thần kinh giao cảm" – bộ phận này giúp cơ thể chúng ta phản ứng với tình huống nguy hiểm, như khi chúng ta sợ hãi, lo lắng, hay tức giận. Khi đó, cơ thể sẽ tiết ra các hormone như adrenaline (adrenalin) và cortisol – đây là những chất giúp chúng ta tỉnh táo, tập trung, và sẵn sàng đối mặt với thử thách hoặc nguy hiểm. Quá trình này khiến cho những cảm xúc tiêu cực được "ghi nhớ" lại lâu hơn, bởi bộ não coi những tình huống như vậy là "dữ liệu quan trọng", cần phải lưu lại để ta có thể học hỏi và phòng tránh trong tương lai.
Ngược lại, khi chúng ta trải qua những khoảnh khắc vui vẻ, hạnh phúc, bộ não không có lý do để "cảnh giác" hay lưu lại quá nhiều chi tiết. Cảm giác hạnh phúc thường không kèm theo sự kích hoạt mạnh mẽ của hệ thần kinh, nên những khoảnh khắc đó thường không được lưu lại sâu trong trí nhớ. Điều này không có nghĩa là chúng ta không thể nhớ được những lúc vui vẻ, nhưng trong một số trường hợp, những cảm xúc tiêu cực sẽ chiếm ưu thế hơn, khiến cho những khoảnh khắc hạnh phúc có thể bị "mờ nhạt" hơn theo thời gian.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng con người có xu hướng chú ý nhiều hơn đến những yếu tố tiêu cực trong cuộc sống, bởi đây là một phần của sự tiến hóa. Hồi xưa, khi còn sống trong những môi trường đầy rẫy nguy hiểm, khả năng ghi nhớ và phản ứng nhanh chóng với những mối đe dọa là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự sống còn. Nếu tổ tiên của chúng ta không nhớ rõ những mối nguy hiểm và tránh được chúng, họ sẽ không sống sót lâu dài. Chính vì vậy, bộ não con người đã phát triển khả năng chú ý đặc biệt đến những yếu tố tiêu cực, để từ đó bảo vệ bản thân tốt hơn.
Tuy nhiên, việc luôn nhớ đến những khoảnh khắc tồi tệ không hoàn toàn là điều xấu. Chúng giúp chúng ta học hỏi từ sai lầm, trưởng thành qua từng khó khăn, và tránh tái phạm những sai lầm trong tương lai. Nhưng nếu chúng ta không chú ý đến những khoảnh khắc tích cực, những niềm vui nhỏ bé trong cuộc sống sẽ dễ dàng bị lãng quên. Điều này có thể khiến ta cảm thấy như cuộc sống chỉ có những thử thách và nỗi buồn, trong khi thực tế, vẫn có rất nhiều điều đẹp đẽ xung quanh.
Vậy làm sao để thay đổi điều này? Chìa khóa là chúng ta cần học cách nhận thức và trân trọng những khoảnh khắc hạnh phúc. Đôi khi, hạnh phúc không đến từ những sự kiện lớn lao, mà từ những điều rất nhỏ trong cuộc sống: Một buổi sáng bình yên, một tách cà phê ngon, hay đơn giản là những giây phút bên gia đình và bạn bè. Chúng ta có thể tự tạo ra những "khoảnh khắc hạnh phúc" cho chính mình bằng cách dừng lại, chú ý và cảm nhận những điều tốt đẹp xung quanh, thay vì chỉ tập trung vào những thứ tiêu cực.
Bộ não có thể ghi nhớ những khoảnh khắc tồi tệ lâu hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta không thể thay đổi điều đó. Hãy dành thời gian để trân trọng những điều tích cực và học cách sống trong từng khoảnh khắc. Khi làm vậy, chúng ta sẽ tạo ra một thói quen tâm lý mới, giúp chúng ta không chỉ nhớ về những khoảnh khắc vui vẻ mà còn giúp cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn, đầy đủ hơn.
