Soạn bài: Học thầy, học bạn, Ngữ Văn 6, sách Chân trời sáng tạo

Học thầy, học bạn

Học tập là quá trình không ngừng nghỉ, mỗi giai đoạn khác nhau trong cuộc đời, ta đều có thể gặp những người đáng cho ta học hỏi. Trong kho tàng tục ngữ của nhân dân ta, có câu tục ngữ đã dể cao việc học hỏi từ người thầy: Không thầy đố mày làm nên. Nhưng cũng lại có câu tục ngữ khẳng định tầm quan trọng của việc học hỏi từ bạn bè: Học thầy không tày học bạn. Liệu hai cách học này có mâu thuẫn với nhau?

Trong cuộc đời mỗi người, học từ thầy là quan trọng nhất. Nhân dân ta có tuyển thống tôn sư trọng đạo, luôn luôn đề cao vai trò của người thầy. Mỗi người trong đời, nếu không có một người thầy hiểu biết, giàu kinh nghiệm truyền thụ, dìu dắt thì khó làm nên một việc gì xứng đáng, dù đó là nghề nông, nghề rèn, nghề khắc chạm, hoặc nghiên cứu khoa học

* * *

Hai câu tục ngữ trên mới đọc qua có vẽ mâu thuẫn, phủ định lẫn nhau, nhưng suy nghĩ kĩ thì thấy chúng bổ sung cho nhau, làm cho nhận thức về việc học thêm toàn diện. Biển học mênh mông, vai trò của người thấy có thể ví như ngọn hải đăng soi đường, chỉ lối, còn bạn là những người đồng hành quan trọng để cùng ta chinh phục chân trời tri thức.

(Học thầy, học bạn – Nguyễn Thanh Tú)

** Kiến thức văn học

*Văn bản học thầy, học bạn

- Xuất xứ: Văn bản trích từ bài viết Văn biểu cảm – nghị luận, Trần Đình Sử, NXB Giáo dục, 2001.

- Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận.

- Bố cục :3 đoạn

+ Phần 1 (Từ đầu.. đến "Liệu hai cách học này có mâu thuẫn với nhau?

") : Giới thiệu hai câu tục ngữ.

+ Phần 2 (Tiếp.. đến "học hỏi, tích lũy kinh nghiệm từ các bạn") : Phân tích, bình luận, chứng minh hai câu tục ngữ.

+ Phần 3 (còn lại) : Khẳng định giá trị của hai câu tục ngữ.

- Giá trị nội dung: Tác giả nêu ý kiến về ý nghĩa và sự đúng đắn của hai câu tục ngữ Không thầy đố mày làm nên và Học thầy không tày học bạn để khẳng định vai trò quan trọng của học thầy và học bạn.

- Giá trị nghệ thuật:

+ Luận điểm rõ ràng, Lập luận chặt chẽ, lí lẽ thuyết phục.

+ Lời văn giàu hình ảnh, dẫn chứng tiêu biểu, xác đáng, thuyết phục.

** Văn bản nghị luận

-Khái niệm: Là loại văn được viết ra nhằm xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng nào đó đối với các sự việc, hiện tượng trong đời sống hay trong văn học.

- Đặc điểm: Văn nghị luận sử dụng các luận điểm, luận cứ và lập luận.

+Luận điểm: Là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của người viết, được nêu ra trong bài văn dưới dạng câu khẳng định hay phủ định. Để có sức thuyết phục, luận điểm cần phải đúng đắn, chân thực và đáp ứng nhu cầu thực tế, mang tính thời sự cao.

- Luận cứ là những lí lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm. Để bài viết có sức thuyết phục cao, người viết phải đưa ra những lí lẽ, dẫn chứng tiêu biểu, khách quan.

- Lập luận: Là cách tổ chức vận dụng lí lẽ, dẫn chứng sao cho luận điểm được nổi bật và có sức thuyết phục.

* Tác dụng của yếu tố tự sự trong văn nghị luận:

Nhằm giúp cho việc trình bày luận điểm, luận cứ dễ dàng, sinh động hơn; tăng tính thuyết phục hơn.

* Phương tiện liên kết trong văn bản:

-Là yếu tố ngôn ngữ được sử dụng để liên kết, tạo sự lô gic giữa các phần, các ý trong văn bản với nhau.

- Có thể liên kết bằng các phép liên kết chính như: Phép lặp, phép thế, phép liên tưởng, phép nghịch đối, phép nối.

Hướng dẫn Soạn bài: Học thầy, học bạn, Ngữ Văn 6, sách Chân trời sáng tạo

** Tóm tắt văn bản Học thầy, học bạn

Văn bản Học thầy, học bạn được tác giả phân tích và lập luận một cách xác đáng về vấn đề học thầy và học bạn qua hai câu tục ngữ "Không thầy đố mày làm nên" và "Học thầy không tày học bạn". Luận điểm thứ nhất làhọc thầy là quan trọng. Để làm nổi bật quan điểm trên, tác giả đã đưa các hàng loạt các lý lẽ như: Mỗi người trong đời, nếu không có một người thầy hiểu biết, giàu kinh nghiệm truyền thụ, dìu dắt thì khó làm nên một việc gì xứng đáng, dù đó là nghề nông, nghề rèn, nghề chạm khắc, hoặc nghiên cứu khoa học. Ở luận điểm này, tác giả đã đưa ra dẫn chứng tiêu biểu là danh họa Lê-ô-rơ-đô Đa Vinci nếu không có sự dẫn dắt của thầy Verrocchio thì dù có tài năng thiên bẩm cũng khó mà thành công. Luận điểm thứ hai là học bạn. Tác giả chỉ ra học bạn cũng rất cần thiết. Để làm sáng tỏ, tác giả đã đưa ra các lí lẽ như: Thói thường người ta chỉ nhận những đấng bề trên là thầy mà không nhận ra những người thầy trong những người bạn cùng lớp, cùng trang lứa, cùng nghề nghiệp của mình. Ở luận điểm này, tác giả đã đưa ra dẫn chứng là những lợi ích của việc học từ những người bạn cùng lớp, cùng trang lứa, cùng hứng thú, cùng tâm lí. Cuối cùng, tác giả khẳng định việc học từ thầy hay học từ bạn đều quan trọng và hai câu tục ngữ đều đúng đắn, bổ sung cho nhau giúp ta chinh phục chân trời tri thức.

** Chuẩn bị đọc

Việc học hỏi từ thầy cô, bạn bè có ý nghĩa gì đối với chúng ta?

Trả lời:

Việc học hỏi từ thầy cô, bạn bè có ý nghĩa quan trọng với mỗi chúng ta.

- Giúp chúng ta có thể học tập, mở mang tri thức từ mọi đối tượng khác nhau

- Giúp ta nâng cao tinh thần chủ động, tự giác học hỏi

- Giúp ta mở rộng các mối quan hệ, đoàn kết, gắn bó, gần gũi hơn với bạn bè, thầy cô.

**Trải nghiệm cùng văn bản

Trong đoạn này, tác giả kể câu chuyện về thời tuổi trẻ của Lê-ô-na-rơ Đa Vin-chi nhằm mục đích gì?

Trả lời:

Ngoài việc sử dụng phương thức chính là nghị luận; tác giả còn kết hợp phương thúc tự sự ở sự việc kể về câu chuyện thuở nhỏ của danh họa nổi tiếng Lê-ô-na-rơ-đô Đa Vin-chi. Tác dụng:

- Nhằm giúp cho việc trình bày luận điểm, luận cứ dễ dàng, sinh động hơn; tăng tính thuyết phục hơn.

- Nhằm khẳng định vai trò của người thầy rất quan trọng. Cho dù thuở bé, danh họa có thiên bẩm về hội họa, nhưng nếu không có sự dẫn dắt của người thầy thì chắc chắn ông không thể phát huy hết tài năng, khó thành công và thành danh như vậy được.

** Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Xác định những câu văn thể hiện ý kiến của người viết về việc học thầy, học bạn.

Trả lời:

Liệt kê những câu văn thể hiện ý kiến của người viết về quan điểm học thầy, học bạn là:

- Trong cuộc đời mỗi người, học từ thầy là quan trọng nhất.

- Nhân dân ta có truyền thống tôn sư trọng đạo, luôn luôn đề cao vai trò của người thầy.

- Mỗi người trong đời, nếu không có một người thầy hiểu biết, giàu kinh nghiệm truyền thụ, dìu dắt thì khó làm nên một việc gì xứng đáng, dù đó là nghề nông, nghề rèn, nghề khắc chạm, hoặc nghiên cứu khoa học

- Ngoài tài năng thiên bẩm, không thể không nhắc đến sự dẫn dắt của người thầy.

- Học hỏi từ bạn bè cũng rất cần thiết.

- Việc học ở bạn thuận lợi ở chỗ với bạn bè cùng trang lứa, cùng hứng thú, cùng tâm lí thì việc học hỏi, truyền thụ cho nhau có phần thoải mái, dễ dàng hơn.

- Hai câu tục ngữ trên mới đọc qua có vẽ mâu thuẫn, phủ định lẫn nhau, nhưng suy nghĩ kĩ thì thấy chúng bổ sung cho nhau, làm cho nhận thức về việc học thêm toàn diện.

- Biển học mênh mông, vai trò của người thấy có thể ví như ngọn hải đăng soi đường, chỉ lối, còn bạn là những người đồng hành quan trọng để cùng ta chinh phục chân trời tri thức.

Câu 2. Để thuyết phục người đọc về tầm quan trọng của việc học thầy, học bạn, tác giả đã sử dụng những lí lẽ, bằng chứng nào?

Trả lời:

- Lí lẽ, dẫn chứng để thuyết phục về tầm quan trọng của việc học thầy:

+Lí lẽ: Dân ta có truyền thống tôn sư trọng đạo

+ Dẫn chứng: Nghề nông, nghề rèn, nghề khắc chạm, nghề nghiên cứu nếu không có thầy dạy thì sẽ khó làm được việc; dẫn chứng là câu chuyện về tài năng, cuộc đời của danh họa nổi tiếng người Ý nếu không có thầy dạy thì không phát huy hết thiên tài.

- Lí lẽ, dẫn chứng để thuyết phục về Việc học bạn cũng rất quan trọng:

+Lí lẽ: Con người muốn thành đạt thì cần học mọi lúc, mọi nơi, học bất cứ ai; học cùng bạn sẽ dễ học hỏi, truyền đạt hơn vì cùng trang lứa hay học nhóm cũng là một giải pháp tốt.

+Dẫn chứng: Có nhiều cách học từ bạn, thảo luận nhóm, tương tác nhóm rất hiệu quả.

Câu 3. Các từ "mặt khác", "hơn nữa" trong văn bản có tác dụng gì?

Trả lời:

- Các từ "mặt khác", "hơn nữa" trong văn bản dùng đểliên kết các câu, đoạn, ý trong văn bản

- Các từ"này có tác dụng bổ sung thêm ý, thêm luận điểm, luận cứ cho ý trước, đoạn văn trước và góp phần làm tăng tính logic, sức gợi, sức thuyết phục cho đoạn văn.

Câu 4. Hình ảnh so sánh trong câu cuối của văn bản giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa học thầy và học bạn?

Trả lời:

Hình ảnh so sánh trong câu cuối của văn bản: Biển học mênh mông, vai trò của người thầy có thể ví như ngọn hải đăng soi đường, chỉ lối, còn bạn là những người đồng hành quan trọng để cùng ta chinh phục chân trời tri thức

- Dùng so sánh giúp em hiểu: Học thầy và học bạn đều rất quan trọng; học thầy và học bạn cần luôn song hành với nhau, không thể thiếu một trong hai phương pháp học trên. Đo là con đường thành công của mỗi người.

Câu 5. Tóm tắt văn bản nghị luận là trình bày ngắn gọn nội dung của văn bản bằng ngôn ngữ của mình dựa trên việc nhận ra ý kiến của người viết, các lí lẽ, bằng chứng làm rõ cho ý kiến. Hãy hoàn thành sơ đồ sau và viết đoạn văn tóm tắt văn bản Học thầy, học bạn.

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem