[Admin]

Tác giả: HỒ CHÍ MINH

Thể loại: Thơ ca

Trích trong Nhật ký trong tù



Phân Thủy

Mỗi nhân phân đắc thủy bán bồn,

Tẩy diện, phanh trà các tùy tiện;

Thùy yếu, tẩy diện, vật phanh trà,

Thùy yếu phanh trà, vật tẩy diện.

Dịch nghĩa

Chia nước

Mỗi người được chia nửa chậu nước,

Rửa mặt đun trà tùy ý mình;

Ai muốn rửa, mặt đừng đun trà,

Ai muốn đun trà thôi rửa mặt.

Dịch thơ

Mỗi người phần nước vừa lưng chậu,

Rửa mặt đun trà tự ý ta;

Ai muốn đun trà đừng rửa mặt,

Ai cần rửa mặt chớ đun trà.

Cảm nhận bài thơ Phân Thủy – Hồ Chí Minh​

Bài thơ Phân Thủy tuy ngắn nhưng lại rất đặc biệt, bởi nó ghi lại một khoảnh khắc đời thường trong chốn lao tù bằng giọng thơ nhẹ nhàng, hóm hỉnh và ung dung đến lạ. Điều đáng quý nhất là giữa hoàn cảnh khắc nghiệt, thiếu thốn, Hồ Chí Minh vẫn giữ được phong thái bình thản và cái nhìn đầy lạc quan, biến những điều cay cực thành một câu chuyện vui, nhỏ mà ấm.

Chỉ là chuyện chia nước - mỗi người được nửa chậu để tùy ý rửa mặt hoặc pha trà - nhưng vào tay Người, câu chuyện ấy trở thành một nụ cười mỏng. Không có tiếng than, cũng chẳng có sự tủi cực, chỉ có sự chấp nhận nhẹ nhàng và một chút dí dỏm. Nhịp thơ đều đặn, giọng điệu vui vui khiến người đọc cảm nhận rõ tinh thần tự do trong tâm hồn Hồ Chí Minh: bị giam cầm thân xác, nhưng trí không bao giờ chịu khuất phục.

Điều khiến bài thơ chạm đến người đọc chính là khí chất ung dung của tác giả. Trong hoàn cảnh khốn khổ nhất, Bác vẫn nhìn đời bằng ánh mắt thấu hiểu và yêu thương. Cách Người viết về thiếu thốn mà như viết về một sinh hoạt bình thường thể hiện thái độ sống mạnh mẽ, chủ động, không để hoàn cảnh lấy đi sự thanh thản trong lòng.

Vì thế, Phân Thủy không chỉ là một ghi chép sinh hoạt lao tù, mà là bài học về tinh thần lạc quan, bản lĩnh và phong thái của một con người vĩ đại: có thể bị trói buộc thân xác nhưng không gì giam nổi nụ cười và sức mạnh bên trong tâm hồn.

 

[Wall-E]

Phân tích bài thơ Phân Thủy – trích Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh​

Bài thơ Phân Thủy nằm trong tập Nhật ký trong tù là một bài thơ ngắn, giọng điệu nhẹ nhàng nhưng ẩn chứa tinh thần lạc quan, hóm hỉnh và trí tuệ sâu sắc của Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh lao tù vô cùng khắc nghiệt. Hoàn cảnh thiếu thốn, sinh hoạt bị bó buộc lại được Người mô tả bằng giọng thơ vừa tếu táo, vừa bình thản, tạo nên một nét đẹp rất riêng trong thơ tù của Bác: Tìm niềm vui trong điều nhỏ nhất và giữ trọn phong thái ung dung, tự tại.

Mở đầu bài thơ, tác giả ghi lại việc chia nước trong tù – một sinh hoạt rất đỗi bình thường nhưng lại cho thấy rõ sự thiếu thốn:

Mỗi nhân phân đắc thủy bán bồn,

Mỗi người được chia nửa chậu nước..

Nửa chậu nước ít ỏi trở thành tài nguyên quý giá, khiến tù nhân phải nâng niu, tính toán sử dụng. Tuy nhiên, thay vì than trách, Bác ghi lại điều đó bằng nét bút rất nhẹ, giống như kể chuyện thường ngày. Cũng chính nhờ giọng thơ ấy mà người đọc cảm nhận được tinh thần vượt lên hoàn cảnh của tác giả: Không để điều khắc nghiệt làm mất đi sự an hòa trong tâm trí.

Hai câu tiếp mang tính hướng dẫn nhưng đồng thời lại như một lời nhắc dí dỏm:

Tẩy diện, phanh trà các tùy tiện;

Rửa mặt đun trà tùy ý mình;

Nước ít nên mỗi người phải tự cân nhắc, chọn lựa. Dù là điều bắt buộc, nhưng qua cách diễn đạt của Bác, nó trở nên nhẹ nhàng, vui tươi. Giữa cảnh tù đày thiếu thốn, việc được tự quyết định dùng nước cho rửa mặt hay pha trà cũng trở thành một niềm vui nhỏ. Tinh thần tự do trong tư tưởng vì thế vẫn hiện rõ ngay cả trong điều nhỏ bé nhất.

Nét hóm hỉnh đặc biệt thể hiện ở hai câu cuối:

Thùy yếu tẩy diện, vật phanh trà,

Ai muốn rửa mặt đừng đun trà;

Thùy yếu phanh trà, vật tẩy diện.

Ai muốn đun trà thôi rửa mặt.

Hai câu thơ vừa như một quy tắc sinh hoạt, vừa như một lời nói đùa, biến hoàn cảnh khắc nghiệt thành một câu chuyện nhẹ nhàng. Sự thiếu thốn được diễn đạt bằng thái độ chủ động, vui vẻ, cho thấy bản lĩnh của Hồ Chí Minh: Luôn giữ tinh thần lạc quan trước mọi thử thách. Đây cũng chính là phẩm chất làm nên sức mạnh giúp Người vượt qua những ngày dài gian khổ.

Bài thơ Phân Thủy tuy ngắn nhưng chứa đựng tinh thần tự do trong tư tưởng, sự bình tĩnh, hóm hỉnh và khả năng nhìn thấy niềm vui trong cả những điều nhỏ bé nhất. Qua những câu thơ tưởng như chỉ ghi chép sinh hoạt đời thường, người đọc nhận ra một nhân cách lớn: Dù trong hoàn cảnh bị giam cầm, Hồ Chí Minh vẫn toát lên tâm hồn sáng, trí tuệ linh hoạt và phong thái ung dung, biến gian khổ thành bình dị, biến thiếu thốn thành nụ cười. Đây chính là nét đẹp độc đáo của Nhật ký trong tù – một tập thơ viết bằng tâm thế của người tù mà tinh thần vẫn tự do, mạnh mẽ như đang đứng trước bầu trời rộng lớn.