Đừng đợi đến khi tốt nghiệp đại học - Alpha Books biên soạn

19. Đi làm tư nhân hay thi vào công chức?

Bấm để xem

"Tiến bộ không được tạo ra bởi những người an phận."

- Frank Tyger
​

Tìm việc, thi cao học và thi công chức là ba phương án mà hầu hết các bạn sinh viên sắp tốt nghiệp đại học phải lựa chọn, mỗi phương án lại dẫn đến một cái khó khác nhau.

Nếu để ý bạn sẽ thấy vào mỗi kỳ tuyển công chức, các thí sinh đến dự đông như trảy hội dù số lượng tuyển vào có khi không tới 2 chữ số. Điều gì lý giải cho việc các bạn trẻ không muốn làm nghệ thuật, nghiên cứu khoa học hay những gì mình thích, mà lại muốn gửi mình vào chốn công chức vốn "thừa người thiếu chất" để mưu cầu một cuộc sống an nhàn?

Nhiều người vẫn tin vào câu chuyện hoang đường rằng chất lượng cuộc sống không quyết định bởi sự nỗ lực của bản thân mà do họ làm việc ở đâu. Căn bệnh hoang tưởng này đã ăn sâu vào suy nghĩ của cha mẹ và cả các bạn trẻ, khiến họ sẵn sàng tiêu tốn bao của cải để "chạy cửa sau" vào làm nhà nước với lương ba cọc ba đồng, miễn là để không bị thất nghiệp, sau này có bổng lộc rơi vãi, về già có lương hưu... Đây thực sự đã là một căn bệnh của thời đại rồi.

Mặc dù các bạn sinh viên muốn có được công việc yên ổn như đời công chức, nhưng đôi khi, trong thâm tâm họ vẫn nảy sinh cảm giác chống đối với công việc này. Xuất phát thấp của họ không cho họ nhiều cơ hội "leo cao", cả đời chỉ làm một nhân viên quèn, an nhàn nhưng cũng không có tương lai. Lựa chọn công việc này cũng giống như mua một cuốn phim xem đi xem lại, chẳng có tình tiết gì bất ngờ, đều đều và nhàm chán.

Các ông bố bà mẹ đều cho rằng: làm nhà nước vừa nhàn hạ, vừa chắc ăn nhất. Còn các bạn, bạn nghĩ sao? Cuộc đời phía trước còn rất dài, bạn đã vội vứt bỏ hoài bão của mình để nhận một công việc nhà nước yên ổn chứ? Hãy trả lời hai câu hỏi trước khi quyết định chọn nó hay không: thứ nhất, bạn thực lòng muốn sống tẻ nhạt như vậy cả đời sao?; thứ hai, bạn có dám chắc chắn trong tương lai, Việt Nam sẽ vẫn duy trì đội ngũ công chức với quy mô khổng lồ như bây giờ không?

Sau 10 hoặc 20 năm, những người từng thi trượt công chức có lẽ sẽ rất vui mừng vì khi đó mình đã thi trượt. Bởi với áp lực tài chính ngày càng lớn, chính phủ sẽ cắt giảm nhân sự (hiện nay, Việt Nam đang có dự thảo cắt giảm 100.000 biên chế), những người bị loại phải tìm việc từ đầu chắc chắn sẽ khó có thể cạnh tranh với những người đã có kỹ năng và kinh nghiệm phong phú khác.

Có một câu chuyện hài như sau:

Một tỷ phú nọ đi dạo trên bờ biển, bỗng nhìn thấy một người ăn xin đang ôm đàn ghi-ta nằm phơi nắng.

Tỷ phú hỏi: "Này, tại sao cậu không đi làm?"

Người ăn xin trả lời: "Tại sao tôi phải đi làm?"

"Để kiếm tiền chứ còn gì nữa!"

"Kiếm tiền để làm gì?"

"Có tiền sẽ mua được nhà, ăn ngon mặc đẹp, và còn có thể tận hưởng hạnh phúc gia đình nữa!"

"Sau đó thì sao?"

"Khi cậu già rồi, thì có thể vô lo vô nghĩ, giống như tôi đây, mỗi ngày đều có thể đi dạo bộ và phơi nắng."

"Không phải bây giờ tôi đang ở bờ biển và phơi nắng đấy sao?"

Rất nhiều người sau khi đọc xong câu chuyện tiếu lâm này đều thấy mình có gì đó giống như người ăn xin kia. Bạn đã thấy cái nhìn của người từng trải và người chưa từng trải khác nhau thế nào chưa?

Nếu bạn muốn tìm kiếm một sự bảo đảm trong tương lai, hãy đi theo lý tưởng của bản thân. Cần trải nghiệm đủ đầy bạn mới dám khẳng định lý tưởng theo đuổi cả đời của mình là gì. Khi theo đuổi lý tưởng, bạn sẽ nhận lại sự tự do trong tâm hồn, dẫu con đường đi đến tự do đó phải trải qua không ít đau đớn.

 

20. Tìm hiểu về đơn vị mình ứng tuyển thế nào?

Bấm để xem

"Trước khi nói, hãy lắng nghe. Trước khi viết, hãy suy ngẫm. Trước khi tiêu pha, hãy kiếm tiền. Trước khi đầu tư, hãy tìm hiểu. Trước khi phê phán, hãy chờ đợi. Trước khi cầu nguyện, hãy tha thứ. Trước khi bỏ cuộc, hãy thử. Trước khi nghỉ hưu, hãy tiết kiệm. Trước khi chết, hãy cho đi"

- William Arthur Ward​

Trước khi quyết định nộp đơn xin việc hoặc phỏng vấn, chúng ta nên tìm hiểu rõ ràng về công ty tuyển dụng. Có nhiều cách để "nghe ngóng", có người thì hỏi người quen, có người đánh liều đến phỏng vấn để nhìn tận mắt.. nhưng lựa chọn cách nào bạn cũng nên căn cứ theo các tiêu chuẩn sau đây để đánh giá:

​

Nếu như thời gian quá gấp, không kịp tìm hiểu hết những điều ở trên, bạn có ba phương án:

1. Tìm website của công ty đó, đánh giá trình độ thiết kế, các tin tức cập nhật và lượng người truy cập trên website.

2. Nhập tên công ty vào các công cụ tìm kiếm (google.vn, bing), các thông tin liên quan (trang chủ, sản phẩm có lượng truy cập cao) càng nhiều, công ty đó càng đáng tin cậy.

3. Hỏi ý kiến đánh giá của những người đã từng làm việc hoặc từng tìm hiểu qua về công ty đó.

 

21. Làm thế nào để viết hồ sơ xin việc?

Bấm để xem

"Sự may mắn vì có được tài năng là không đủ, anh còn phải có tài năng tìm được may mắn"

- Hecto Berlioz​

Hồ sơ xin việc cũng giống như một tấm danh thiếp, nó không bảo đảm cho sự thành công của bạn nhưng nếu không chăm chút cho nó thì hồ sơ xin việc của bạn sẽ dễ bị nhà tuyển dụng liếc qua rồi gạt sang một bên.

Điều cốt lõi của việc viết hồ sơ xin việc không phải là phải làm cho thật độc đáo mà là phải nêu bật được sở trường của mình, khiến nhà tuyển dụng bị thuyết phục rằng các kỹ năng của bạn thực sự phù hợp với vị trí tuyển dụng, bạn có đủ tự tin và đã chuẩn bị sẵn sàng cho quá trình phỏng vấn trực tiếp.

Không nên quá đề cao bản thân mà làm một bộ hồ sơ dày cộp. Hầu hết các nhà tuyển dụng đều dị ứng với hồ sơ phức tạp và hơi có phần lộn xộn như vậy.

Nếu xin việc vào những ngành nghề khác nhau, hãy bỏ thời gian để viết những bản CV với nội dung tương ứng, chú trọng tới các kỹ năng khớp với yêu cầu tuyển dụng. Không ít bạn mắc cùng một lỗi là tìm hoặc sao chép CV của người khác rồi điền thông tin cá nhân của mình vào. Thực ra sao chép cũng không có vấn đề gì nhưng bạn nên nhớ rằng: Mô phỏng để sáng tạo, chứ không nên rập khuôn làm theo người khác.

Sinh viên vừa ra trường thường gặp vấn đề về kinh nghiệm làm việc nên khó thuyết phục được nhà tuyển dụng. Nhưng càng như vậy, bạn càng phải nghĩ cách sao cho hồ sơ của mình lọt vào tầm ngắm của người tuyển dụng. Điều này không hề mâu thuẫn, bởi một người sáng tạo và dám làm cũng đang được đánh giá cao đấy chứ!

Nếu giỏi ngoại ngữ, bạn hoàn toàn có thể viết một bản CV tiếng Anh phụ kèm tiếng Việt (dù đơn vị đó có yêu cầu hay không). Nếu thành thục tin học văn phòng và có sở trường viết văn, bạn có thể sắp xếp bố cục hoặc câu chữ sao cho thu hút (nhưng cũng không nên quá lạm dụng). Nếu hiểu rõ về một lĩnh vực nào đó, bạn có thể sử dụng một số thuật ngữ chuyên ngành trong nội dung CV.

Trong hồ sơ xin việc, năng lực của một người không chỉ được dựa trên những giới thiệu mà còn qua những thông tin mà bạn lựa chọn. Nhiều bạn nhầm tưởng rằng viết CV là để "khoe" kinh nghiệm, bằng cấp để chứng minh khả năng của bản thân. Nhưng thực ra, những bạn sinh viên vừa mới tốt nghiệp ra trường chỉ cần viết rõ ràng rằng: Mình có thể làm tốt vấn đề gì, đã có trải nghiệm nào thành công để chứng minh điều đó.

Những bạn không tốt nghiệp ở những trường nổi tiếng hoặc có bằng cấp trung bình thường có chung một nỗi lo: Mình không có gì nổi trội, bằng cấp cũng tầm thường, công ty đó chắc sẽ chẳng để ý đến mình đâu. Vậy các bạn phải làm sao?

Không thể thay đổi được thực tế rằng đa số đơn vị tuyển dụng đều ưu tiên những ứng viên tốt nghiệp từ các trường danh tiếng hoặc có thành tích học tập xuất sắc. Nhưng bạn nên tự nhắc mình rằng, một người có năng lực sẽ không bao giờ phải lo sợ rằng bằng cấp của mình tầm thường, những người lo sợ bằng cấp của mình tầm thường đa phần là những người vì không có năng lực nên mới nhát gan như vậy. Nếu bạn không được hưởng chút hào quang danh tiếng nào từ trường của bạn thì hãy tìm cách để mang lại vinh dự cho trường. Hôm nay, nhà tuyển dụng nhận bạn vì bạn tốt nghiệp loại ưu từ trường nổi tiếng, nhưng nếu bạn không có thái độ cầu thị và kỹ năng mà công việc yêu cầu, vài ngày sau, họ sẽ loại bạn không thương tiếc. Tương lai nằm ở trong tay bạn, chứ không phải là chuyên ngành hay là bằng cấp.

Tôi tổng kết ra 4 lời khuyên để có một bộ hồ sơ xin việc tốt:

1. Viết CV ngay từ bây giờ

Đừng nên đợi đến năm cuối đại học mới bắt đầu viết CV, hay tích lũy và rèn luyện ngay từ năm thứ nhất. Đại đa số sinh viên không viết được một bản CV tốt không phải vì họ không có mẫu, mà đơn giản vì họ chưa từng viết bao giờ.

Bản CV nên được soạn ra trên word vì công cụ này phù hợp với thói quen làm việc của nhà tuyển dụng.

Nếu như bạn có thể dùng Power point hoặc các phần mềm trình bày khác thì cũng đừng ngại ngần áp dụng. Các công ty hiện đại hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, thiết kế hoặc có nhu cầu tìm ứng viên có khả năng sáng tạo mới thường thích những CV như vậy. Lựa chọn hình thức nào cũng cần xuất phát từ nhu cầu đòi hỏi của công ty ứng tuyển.

Ảnh gửi kèm trong hồ sơ cần có phong thái tự tin, thanh lịch, mỉm cười, như vậy mới để lại ấn tượng cho người nhận hồ sơ.

2. Tìm hiểu nghiêm túc

Trước khi nộp hồ sơ, hãy tìm hiểu thật kỹ yêu cầu tuyển dụng và các thông tin liên quan đến công ty, sắp xếp hồ sơ căn cứ theo nhu cầu tuyển dụng, không nên thêm thắt quá nhiều nội dung thừa.

Thông thường, các công ty tuyển dụng thường yêu cầu ứng viên: Ảnh phải có thần thái, độ tuổi và chuyên ngành phải phù hợp, nội dung CV rõ ràng mạch lạc. CV nên bắt đầu bằng những thông tin cá nhân của bạn, ảnh chụp và mục tiêu nghề nghiệp.

3. Nội dung thiết kế

Thiết kế các tiêu đề to nhỏ trong CV cho hợp lý. Chỉ viết những nội dung làm nổi bật lên cá tính, kỹ năng và sở trường của bản thân, không nên viết dài dòng lan man.

Cố gắng khiến cho người tuyển dụng thấy được những điểm bạn nổi trội và có ưu thế hơn người khác. Có thể dùng con số, biểu đồ hoặc phương thức hình ảnh nào đó để thể hiện kỹ năng của bạn.

Nếu muốn ứng tuyển vào các lĩnh vực khác nhau, nên viết những bản CV với nội dung khác nhau, sao cho phù hợp với yêu cầu tuyển dụng, không nên chỉ sử dụng duy nhất một bản CV. Nếu có thành tích hoặc kinh nghiệm thành công trong quá khứ, hãy sử dụng font chữ nổi bật để giúp nhà tuyển dụng dễ nhận thấy.

4. Bố cục hợp lý

Một bản CV tốt không nên viết chi chít chữ – đó quả là một thử thách lớn cho sự kiên nhẫn của nhà tuyển dụng. Bản CV nhìn phải nên thanh thoát, ngắt đoạn rõ ràng và có khoảng trống vừa đủ. Hàng ngày, bạn có thể học hỏi cách trình bày và bố cục từ các bài báo hay tạp chí.

CV chỉ viết một lần không phải là bản tốt nhất. Bạn trưởng thành mỗi ngày vì thế hãy thể hiện chúng trong bản CV bằng cách thường xuyên sửa chữa và cập nhật các thông tin mới.

 

22. Ký hợp đồng lao động xong lại cảm thấy hối hận

Bấm để xem

"Làm điều bạn thích là tự do. Thích điều bạn làm là hạnh phúc."

- Frank Tyger
​

Tìm công việc khá khó khăn nên khi cơ hội đến, đa số các bạn sinh viên đều vội vã nắm lấy vì sợ sau này không có cơ hội nào tốt hơn. Nhưng khi bình tĩnh trở lại, các bạn mới phát hiện ra mình chưa xem xét kỹ các nhân tố quan trọng như mức lương, niềm yêu thích, địa điểm, cơ hội phát triển... và chưa hiểu rõ về công việc mình định làm. Hẳn các bạn sẽ cảm thấy hối hận vô cùng với quyết định của mình và muốn hủy hợp đồng lao động.

Có bạn thì lo xa hơn, biết là tìm ngay một công việc tốt là rất khó, các bạn liền tìm một công ty làng nhàng để lấy chỗ trước, chờ cơ hội tốt hơn tới sẽ hủy hợp đồng. Các bạn có biết việc đơn phương vi phạm hợp đồng sẽ phiền phức thế nào không?

Tốt nhất khi sắp tốt nghiệp, chúng ta nên làm một bản danh sách các công ty và vị trí mà mình mong muốn ứng tuyển. Chỉ cần lựa chọn được nơi phù hợp thì sau này bạn sẽ không hối hận khi ký hợp đồng lao động xong. Bạn hãy tưởng tượng quá trình phát triển của một nhân viên cũng giống như một cuộc thi maratong, bạn chỉ đạt đến được vị trí mà mình mong muốn khi nỗ lực kiên trì với sự lựa chọn của mình. Bạn nên hạn chế nhảy việc, trừ khi điều kiện làm việc ở đó quá tồi tệ.
Khi muốn hủy hợp đồng, các bạn nên chú ý một chút về những rủi ro mình có thể gặp phải. Để đề phòng hiện tượng nhân viên nhảy việc, đặc biệt là các sinh viên có tâm lý "đứng núi này trông núi nọ", rất nhiều doanh nghiệp đã đưa ra các quy định phạt khi phá vỡ hợp đồng, thường là vài triệu hoặc tương ứng với một tháng lương.

Nếu như ký kết hợp đồng lao động với doanh nghiệp trước khi tốt nghiệp, bạn cũng đừng vì thế mà từ bỏ quá trình chuẩn bị học cao học hoặc thi công chức nhà nước. Hãy chủ động kiến nghị với doanh nghiệp ghi chú thêm vào hợp đồng mục: "Nếu bên B trúng tuyển cao học hoặc thi đầu vào công chức nhà nước và xuất trình được giấy nhập học/giấy tuyển dụng, hợp đồng này sẽ không còn hiệu lực." Trước khi đặt bút ký, bạn cần thương lượng về mức đãi ngộ cũng như mức phạt khi hủy hợp đồng để có những quyết định đúng đắn nhất.

Tất nhiên, khi tìm việc làm chúng ta không nhất thiết phải có hợp đồng lao động, rất nhiều công ty chỉ ký hợp đồng sau thời gian thử việc 1 – 3 tháng, thậm chí là 1 năm, sau đó nếu bạn tỏ ra phù hợp với công việc, công ty mới yêu cầu ký hợp đồng sử dụng lao động chính thức.

Nhìn chung, các bạn sinh viên cần suy xét thật kỹ trước khi ký hợp đồng lao động để không gặp phải những phiền phức không đáng có. Hãy xác định rõ ràng công việc mà mình muốn làm và kiên trì theo đuổi công việc đó đến cùng, bạn nhé!

 

23. Sinh viên lập nghiệp rất đáng được khích lệ

Bấm để xem

"Chỉ một vài người may mắn có những đường băng lớn dựng sẵn cho mình. Nếu bạn có đường băng như vậy, hãy cất cánh. Nhưng nếu bạn không có, hãy nhận thức được trách nhiệm của bạn là cầm xẻng lên và tự xây lấy cho mình, và cho những người sẽ theo sau bạn."

- Amelia Earhart
​

Nếu như lập nghiệp là lý tưởng lớn nhất của bạn sau khi đã suy nghĩ kỹ và tích lũy được một kiến thức xã hội nhất định thì chắc chắn ai cũng sẽ ủng hộ bạn. Trước khi quyết định dấn thân, bạn cần xác định trước rằng "hố nước" mang tên lập nghiệp rất sâu, bạn phải tính toán thật kỹ trước mỗi bước tiến. Vẫn còn một lựa chọn khác cho bạn là đi làm công ăn lương trước, tích lũy cho mình một nền tảng kinh nghiệm và các mối quan hệ hữu ích rồi mới lập nghiệp? Xuất phát nhanh hay chậm đôi khi không quá quan trọng, quan trọng là bạn có đủ ý chí để kiên trì đi đến cuối con đường hay không mà thôi.

Ở quốc gia dân chủ và sáng tạo cao như Mỹ, lập nghiệp cũng không phải là một việc dễ dàng gì. Còn ở Việt Nam, bạn phải đối diện với nhiều khó khăn hơn nữa. Trước hết, bạn phải đối mặt với một môi trường bảo vệ về tài sản tri thức yếu ớt và tính phức tạp trong các mối quan hệ làm ăn. Đây là hai cản trở lớn nhất khi bạn chưa đủ dạn dày và trải nghiệm.

Theo quan niệm của các bạn sinh viên, lập nghiệp không gì khác là thành lập công ty. Nên nhớ rằng những đồng tiền đầu tiên mà các nhà khởi nghiệp nhận được không phải nhờ việc lập ra công ty A hay doanh nghiệp B mà nhờ đi làm trong các công ty khác. Đó là quãng thời gian không chỉ đem về vốn liếng mà còn cả kinh nghiệm và các mối quan hệ. Khi đã tập hợp được một đội ngũ gồm những người cùng chung chí hướng, có những kỹ năng có thể bổ trợ cho nhau, bạn mới đủ mạnh để gây dựng nên sự nghiệp riêng. Tất cả các yếu tố này gần như là con số 0 khi bạn vừa tốt nghiệp đại học.

Thực ra, những người ước muốn đạt được thành tựu hay khai sáng sự nghiệp ở một lĩnh vực nào đó đều được gọi là người lập nghiệp. Vì vậy, lập nghiệp không có nghĩa là nhất định phải thành lập công ty, có cửa hàng ngoài mặt đường hay kinh doanh buôn bán; những người âm thầm phấn đấu, người lập nên các hoạt động công ích từ thiện... đều được gọi là người lập nghiệp.

Để xác định xem mình có năng lực lập nghiệp hay không, các bạn có thể tham gia một số cuộc thi hoặc hội thảo lập nghiệp dành cho sinh viên để tự đánh giá bản thân. Sau đó từng bước lên kế hoạch rèn luyện kiến thức xã hội, tăng cường các kỹ năng lập nghiệp cần thiết, xây dựng các mối quan hệ mới, tìm kiếm những người bạn có chung chí hướng... để hiện thực hóa mong muốn của mình.

Nói tóm lại, lập nghiệp là một "cửa ải" đòi hỏi bạn phải có nguồn vốn, cái nhìn tổng quan, khả năng đánh giá nhiều mặt, cũng như kỹ năng gây dựng đội ngũ và các mối quan hệ cần thiết. Những yêu cầu này không thể có trong ngày một ngày hai mà phải trải qua một quá trình học hỏi và kiên trì tích lũy. Khi mọi thứ ở bạn vẫn còn "non", tốt nhất nên tìm cho mình những cơ hội trải nghiệm, nhờ đến sự trợ giúp từ các mối quan hệ. Hãy nhớ rằng "Có vấp ngã thì mới có thành công", đừng quá kỳ vọng rằng lập nghiệp lần đầu là sẽ có thành công ngay, điều quan trọng nhất là bạn phải kiên định với mục tiêu của chính mình.

 

24. Chúng ta học gì từ những người thành công?

Bấm để xem

"Bốn ý tưởng hay cho cuộc sống: Nhìn lại phía sau & Có kinh nghiệm! Nhìn lên phía trước & Thấy hy vọng! Tìm được thực tại! Nhìn vào bên trong & Tìm thấy chính mình!"

- Khuyết danh
​

Mỗi trường đại học đều có thể xuất hiện những cá nhân xuất sắc, rất nhiều bạn sinh viên đều coi họ là tấm gương để vươn tới. Vậy chúng ta có thể học tập được gì từ thành công của những người nổi tiếng?

Trước khi trả lời câu hỏi này, tôi muốn kể cho các bạn nghe câu chuyện về một cậu bé:

Năm 6 tuổi, một vị giáo chủ Châu Phi dành cả buổi chiều để chơi bóng cùng cậu. Cậu chưa từng thấy ai đối xử với mình tốt như vậy nên nghĩ rằng những người da đen là người tuyệt vời nhất trên thế giới.

Năm 8 tuổi, cậu có thói quen gặp bố của những người bạn và hỏi xem họ có bao nhiêu tài sản. Đại đa số họ đều giật mình và trả lời qua loa cho xong.

Khi lên tiểu học, cậu thường lén xem trộm thư tình của chị mình và chưa bao giờ bị phát hiện.

Cậu bị bệnh hen suyễn, ban đêm thường trằn trọc khó ngủ nên ban ngày luôn rất mệt mỏi, căn bệnh này luôn giày vò cậu. Cậu có nỗi sợ hãi đặc biệt với một số thứ, ví dụ như biển cả.

Cậu xin bố được cùng đi câu cá, bố nói: "Con không có tính nhẫn nại, đi chỉ thêm phiền phức cho bố!" Cũng vì không có tính kiên trì, cậu luôn là một trong những học sinh cá biệt trong lớp.

Thầy giáo hỏi Napoleon là người nước nào, cậu tự cho mình là hiểu biết hơn người, bèn trả lời bừa là người Hà Lan. Kết quả là cậu bị phạt không được ăn tối.

Cậu luôn nghĩ rằng trí thông minh của mình chỉ kém thiên tài một chút mà thôi, vậy mà khi test IQ kết quả chỉ được 96, ngang với người bình thường...

Còn dưới đây là câu chuyện của một người nổi tiếng:

Ông có rất nhiều bạn bè, từ Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ, luật sư danh tiếng New York, tổng biên tập một tạp chí nổi tiếng, nữ chủ nhân của các căn biệt thự đến gia đình nông dân hàng xóm hay bác sỹ của một khu ổ chuột...

Trong Chiến tranh thế giới lần thứ 2, để phục vụ Tổ quốc của mình, ông xin công tác ở Cục Tình báo Anh và làm điệp viên.

Năm 38 tuổi, ông nhớ về cụ của mình ngày xưa từng đứng lên sau thất bại và trở thành một doanh nhân thành đạt, nên ông quyết định làm theo. Trong tay không hề có bằng cấp và chỉ có 6.000 đô-la làm vốn, ông đã lập nên một công ty quảng cáo lớn nhất thế giới, mỗi năm thu nhập hàng tỷ đô-la.

Cuộc đời ông là một chặng đường ngoằn ngoèo, chưa có bằng đại học, làm đầu bếp ở Paris, sau đó buôn bán dụng cụ làm bếp, làm nhân viên điều tra thị trường ở Hollywood, sau đó làm điệp viên, nông dân và nhà quảng cáo. Buổi tối, ông ở trong một tòa lâu đài cổ của Pháp.

Ông rất giàu trí tưởng tượng, đã từng sáng tạo ra hàng ngàn câu slogan quảng cáo xuất sắc cho đến nay vẫn được sử dụng.

Ông nói: "Đừng bao giờ cho rằng tài sản tỷ lệ thuận với đầu óc, một người kiếm được nhiều tiền hay không không liên quan gì nhiều đến đầu óc của anh ta."

Ông từng tự cười mình: "Chỉ cần sống lâu hơn các đối thủ cạnh tranh, bạn sẽ thắng thôi." Ông hưởng thọ 88 tuổi.

Thực ra cậu thiếu niên và người nổi tiếng kể trên là một người – David Ogilvy, nhà sáng lập nên công ty quảng cáo Âu Mỹ nổi tiếng nhất toàn cầu.

Bạn có thể phát hiện ra quy luật thành công trong quá trình trưởng thành của cậu thiếu niên trên không? Bạn có thể phỏng đoán rằng thói quen đọc trộm thư tình không bị phát hiện có liên quan đến tài năng làm điệp viên thiên bẩm, hay sự hiếu kỳ đối với tài sản của người khác là động cơ lập nghiệp sau này của cậu bé, nhưng với tôi, chỉ có thể tổng kết được một câu: Thành công là kết quả của một quá trình.

Nếu như chỉ đọc câu chuyện về thời thơ ấu của cậu bé, chúng ta hẳn không nhìn thấy một tiềm năng đặc biệt nào. Việc tổng kết quy luật thành công của những người nổi tiếng chẳng có gì sai cả, nhưng trong một thế giới đang ngày càng đa dạng, không thành công nào có thể mô phỏng được.

Nếu như bạn thực sự tin tưởng vào phép tắc thành công, cố tiến lên bằng cách bước theo dấu giày của những người nổi tiếng, chỉ e rằng bạn sẽ càng đi xa khỏi lý tưởng của bản thân. Chẳng phải thời gian qua đã có rất nhiều bạn sinh viên rơi vào cái bẫy của kinh doanh đa cấp cũng chỉ vì tin tưởng mù quáng rằng bản thân có thể bắt chước thành công của người khác hay sao?

Nếu như thành công thực sự có thể mô phỏng được, chúng ta cũng chẳng cần phải ngưỡng mộ làm gì, cứ cố gắng "copy" thành công của người khác rồi "paste" vào cuộc đời của mình là được. Vấn đề nằm ở chỗ, thành công không dễ dàng bắt chước được, nhưng thất bại thì lại rất dễ học theo.

Tôi nghĩ bạn cũng ý thức được một điều: Chúng ta rất khó bắt chước theo những thành công trong quá khứ của người khác. Điều duy nhất hữu ích là bạn hãy phân tích xem khi đứng trước khó khăn, họ đã làm những gì để thành công.

"Copy" lại môi trường, năng lực và sự may mắn đã từng đưa người khác đến đỉnh vinh quang gần như là điều không thể, nhưng tránh khỏi những sai lầm mà họ đã gặp thì không khó. Muốn học hỏi thành công của người khác thì đừng mắc những sai lầm giống như họ.

Học cách quan sát và phân tích những vấn đề ẩn sâu trong hành trình thành công của mỗi người thay vì tìm kiếm một đáp án tiêu chuẩn, đó mới là con đường thực sự dẫn đến thành công.

 

25. Học cách quản lý thời gian, đánh bại bệnh trì hoãn!

Bấm để xem

"Anh có thể trì hoãn, nhưng thời gian thì không."

- Benjamin Franklin​

Bệnh trì hoãn không phải chỉ là căn bệnh của các bạn trẻ mà còn là căn bệnh cố hữu của không ít người. Đó có phải là lý do có nhiều sách dạy chúng ta chữa trị thói quen này đến vậy?

Nguyên nhân chủ yếu khiến bệnh trì hoãn vẫn bám riết lấy chúng ta đó là vì chúng ta không nhận ra ngay những hậu quả nghiêm trọng mà nó mang lại.

Khi đi làm, tôi rút ra một kinh nghiệm "xương máu" là nếu chẳng may gặp phải những tình huống không mong muốn, nhất định không được tránh né. Phương án tốt nhất để giải quyết vấn đề này là chuẩn bị trước. Khi tâm lý vững vàng, bạn sẽ thấy tình huống đó không khó khăn như bạn tưởng tượng.

Những người có thói quen quản lý thời gian tốt đều có một phương pháp chữa bệnh trì hoãn là phân loại công việc theo mức độ quan trọng và khẩn cấp, sau đó lên kế hoạch hoàn thành và tuyệt đối tuân theo tiến độ đề ra. Thế nhưng với nhiều người, phương pháp này vẫn không mấy hiệu quả. Lý do không phải vì họ không biết sắp xếp thời gian mà vì sau khi lên kế hoạch rồi, họ lại chặc lưỡi: "Mai bắt đầu vẫn chưa muộn!", rồi ngày mai lại để ngày sau, công việc cứ kéo dài mãi không xong.

Bệnh trì hoãn càng để lâu càng khó thay đổi, ban đầu nó gây ra sự thất vọng về kết quả của công việc, dần dần sẽ biến thành nỗi thất vọng với cuộc đời, cuối cùng trở thành một chứng bệnh, khiến bạn lúc nào cũng hoang mang và cảm giác bất lực với thực tại.

Những rắc rối do việc quản lý thời gian gây ra được chia làm hai loại: Một là không có mục tiêu, hai là có quá nhiều kế hoạch nhưng lại không có thời gian để làm. Hãy nhớ rằng mục tiêu là do chúng ta lập ra, nếu không bắt tay vào hành động, thì mục tiêu mãi là con số 0. Ngoài việc lên dây cót tinh thần quyết tâm khắc phục bệnh trì hoãn, bạn còn cần dùng "đúng thuốc". Dưới đây là một vài phương pháp hiệu quả:

1. Viết ra kế hoạch

Thao tác này rất quan trọng, hãy viết ra những mục tiêu và deadline để hoàn thành nó. Bạn cần tính toán thời gian sao cho phù hợp với khả năng thực hiện của bản thân. Tốt nhất là bạn nên viết ra giấy, viết bằng tay đem lại một loại ám thị tâm lý: Đây là một lời hứa chính thức với bản thân.

2. Nói kế hoạch này cho bạn bè hoặc người thân của bạn

Những kế hoạch viết trên giấy kia mới chỉ là con chữ, chưa phải là lời hứa, trừ khi có người biết đó là lời hứa của bạn. Với những mắc bệnh trì hoãn, tự hứa với bản thân nhất định là chưa đủ.

3. Để bạn bè và người thân giám sát bạn

Những người mắc bệnh trì hoãn biết mình cần làm những gì nhưng vẫn khất lần khất lượt, để "nước đến chân mới nhảy". Hãy chọn một người bạn hoặc người thân để giám sát và đốc thúc bạn thực hiện theo tiến độ. Khi lời hứa của bạn bị quản lý, bạn sẽ quyết tâm lớn hơn.

Tất nhiên, phương pháp trên chỉ hữu ích ở giai đoạn đầu, khi bạn sẵn sàng sửa đổi một thói quen cố hữu. Để duy trì một thói quen tốt, bạn cần có sự quyết tâm và động lực để thay đổi.

 

26. Làm thế nào để lập kế hoạch và hoàn thành kế hoạch?

Bấm để xem

"Con người chẳng bao giờ lên kế hoạch để thất bại; chỉ đơn giản là họ đã thất bại trong việc lên kế hoạch để thành công."

- William Arthur Ward
​

Có bạn chưa xác định rõ phương hướng đã lập tức hành động, cũng có bạn đã đặt ra kế hoạch cụ thể, nhưng hành động lại không theo kịp với quyết tâm của bản thân. Vậy đấy, thói quen lập ra kế hoạch và tự giác tuân thủ kế hoạch từ đầu đến cuối có vẻ dễ nhưng không phải ai cũng làm được.

Tại sao kế hoạch lại dễ dàng bị bỏ lửng hoặc vứt bỏ không thương tiếc như vậy? Họ có kế hoạch nhưng mục tiêu của kế hoạch không rõ ràng. Một kế hoạch trường kỳ cần hướng đến một mục tiêu cao xa, khi không kiên định với mục tiêu thì dễ dàng vứt bỏ là chuyện dễ đoán.

Vậy mục tiêu phấn đấu của các bạn là gì? Có tiền? Có xe? Có nhà? Những thứ này có thể là mục tiêu phụ trong quá trình thực hiện mục tiêu lớn hoặc có thể chính là mục tiêu. Thế nhưng những mục tiêu này có lẽ hơi xa vời với các bạn sinh viên. Khi còn học đại học, tôi đặt ra cho mình một số mục tiêu lẻ tẻ, dễ hình dung và hữu dụng để lấp đầy cuộc sống của mình, như tập gym, học ghi-ta, học tiếng Anh hoặc một kỹ năng nào đó... để khiến bản thân trở nên bận rộn hơn, có chí tiến thủ, chứ chưa nghĩ đến việc tương lai mình sẽ trở thành một người như thế nào.

Rất nhiều người khi thất bại đã nhận ra nguyên nhân là do họ đã cố đặt ra mục tiêu quá cao mà không tự tìm ra động lực để thực hiện. Mục tiêu dài cần được chia thành những kế hoạch ngắn, có như vậy mục tiêu mới dễ hình dung và thực hiện.

Nhiều người không đi đến cuối con đường mình đã vẽ ra vì sau một thời gian, họ không nhìn thấy bất kỳ kết quả hay triển vọng nào, từ đó sinh ra tâm lý chán nản và thất vọng. Vì vậy, muốn kiên trì hoàn thành kế hoạch, bạn cần học hai phương pháp quan trọng: Thứ nhất, gọi tên rõ ràng mục tiêu lớn mình muốn đạt đến; thứ hai, phân chia mục tiêu lớn ra thành nhiều mục tiêu nhỏ, để có thể kiểm tra được tiến độ và đánh giá thành quả mình đã đạt được.

Nếu như có thể, hãy rủ một người có cùng quan điểm với mình cùng nhau thực hiện mục tiêu, như vậy bạn sẽ có nhiều động lực để hoàn thành hơn.

 

27. Lưu giữ sự hiếu kỳ và khả năng quan sát của bản thân

Bấm để xem

"Tôi không có tài năng gì đặc biệt, tôi chỉ có sự tò mò đầy nhiệt huyết."

- Albert Einstein
​

Người có tư duy độc lập thường có khả năng phát hiện ra những vấn đề phía sau mà ít người nhận thấy – điều này được tạo nên từ khả năng quan sát và kiến thức bạn có. Ví dụ như khi đọc báo, có người chỉ coi đó là tin tức; nhưng có người lại xâu chuỗi nội dung vừa đọc với các nội dung trước đó, có người lại dự đoán được xu hướng sắp diễn ra.

Người có khả năng tư duy đa chiều có thể phát hiện ra những tiểu tiết có ý nghĩa, thậm chí những tiểu tiết càng phong phú càng tác động mạnh tới tư duy của họ.

Tính hiếu kỳ hình thành nên thói quen lưu ý đến những chi tiết nhỏ nhặt trong cuộc sống và công việc. Các bạn trẻ khi đọc sách có để ý thấy giá sách luôn đặt ở mức 29.000, 39.000, 59.000, 69.000, 89.000... không? Tại sao lại như vậy?
Nếu khi dùng các phần mềm ứng dụng trên điện thoại, bạn có tìm hiểu xem sau mỗi lần cập nhật phiên bản mới sẽ có thêm những tính năng nào không?

Sở dĩ tôi đặt ra những câu hỏi như vậy là vì 3 lý do:

Thứ nhất, phải luôn đặt ra những câu hỏi trong quá trình đọc sách, rèn luyện hoặc thỉnh giáo ai đó, bạn mới có thể tiến bộ;
Thứ hai, nhiều người chỉ tư duy về một vấn đề sơ sài, qua loa, trong khi có nhiều vấn đề đòi hỏi tư duy cụ thể và sâu sắc.

Thứ ba, người không có thói quen phát hiện những chi tiết trong cuộc sống thì không thể bồi dưỡng được khả năng tư duy vĩ mô. Dù rèn luyện được kỹ năng tư duy vĩ mô đến mấy mà không có nền tảng của vi mô thì cũng không mang lại hiệu quả. Các bạn nên bồi dưỡng cho mình thói quen đặt ra những câu hỏi cụ thể cho những vấn đề mình gặp mọi lúc mọi nơi, sau đó cố gắng tìm ra lời giải đáp chuẩn xác nhất. Đừng nên phụ thuộc hoặc hạn chế đặt quá câu hỏi cho người khác khi bản thân vẫn chưa suy nghĩ cặn kẽ về vấn đề, có như vậy khả năng tư duy của bạn mới tiến bộ được.

Hàng ngày, khi đứng đợi xe buýt, tôi thường quan sát xem thời gian giữa các chuyến xe có đều đặn không, xe thường đến vào giờ nào? Điều này rất có ích cho việc tôi sắp xếp thời gian để ra bến xe mà không phải chờ đợi quá lâu.

Tôi hay quan sát xem những hành khách đợi xe thường đọc sách gì, điều này giúp tôi đánh giá được phần nào về văn hóa đọc và xu hướng đọc sách ở Việt Nam.

Tôi hay để ý những dòng xe cộ trên đường, thống kê xem loại xe máy hoặc xe đạp điện nào đang được ưa chuộng gần đây và thử lý giải tại sao chúng lại được ưa chuộng đến vậy.

Bạn thấy đấy, khi có thói quen quan sát chi tiết thì ngay cả lúc đợi xe, chúng ta vẫn có thể tiếp thu thêm vô số thông tin mới. Khi các câu hỏi được đưa ra, bạn sẽ phải tìm ra câu trả lời thuyết phục nhất. Với những vấn đề chưa thể đưa ra đáp án ngay, thắc mắc đó sẽ được cấy vào não bạn, trở thành động lực thúc đẩy bạn tư duy và tìm kiếm lời giải đáp. Tôi thường tư duy các vấn đề theo trình tự sau:

Phát hiện vấn đề → Tìm kiếm nguyên nhân → Xác minh lại đáp án nhiều lần → Xác định nguyên nhân chính xác → Tổng kết kinh nghiệm để sử dụng lần sau → Viết ra hoặc ghi nhớ thật kỹ.

Rất nhiều người khi phát hiện ra điều gì đó đặc biệt thường chỉ dừng lại ở bước "nhìn và biết" mà không suy nghĩ tìm hiểu nguyên nhân phía sau hoặc chỉ dùng kinh nghiệm của cá nhân để giải thích một cách đơn giản và bằng lòng với đáp án đó. Những điều này đều là cấm kỵ của quá trình tư duy độc lập.

 

28. Chăm sóc cho cơ thể của bạn

Bấm để xem

"Người có sức khỏe, có hy vọng; và người có hy vọng, có tất cả mọi thứ."

- Thomas Carlyle
​

Phải chăm chỉ rèn luyện thân thể, ăn ngủ điều độ, không nên thức đêm... những lời khuyên này hẳn bạn nào cũng từng được nghe từ bố mẹ. Đôi khi bạn cảm thấy những lời khuyên ấy thật phiền phức nhưng nếu kiên trì thực hiện, bạn sẽ dần cảm nhận được những thay đổi tích cực trong cơ thể mình.

Tôi phát hiện ra 4 điều mà các bạn sinh viên cần đặc biệt chú ý:

Thứ nhất, sinh hoạt điều độ

Thời khóa biểu đại học không đều đặn từ 7h sáng đến 12h trưa như thời trung học. Có nhiều buổi sáng bạn không phải lên giảng đường, hoặc không có tiết nào cần điểm danh, điều này dễ hình thành thói quen thức muộn ngủ nướng. Nhiều bạn có thể thức đến 4 – 5 giờ sáng chỉ để xem phim hoặc chơi điện tử, rồi ngủ một mạch tới trưa.

Thông thường, 9 giờ sáng là khoảng thời gian não bắt đầu tập trung làm việc cao độ. Nhưng giờ đó các bạn vẫn đang trên giường say ngủ, tạo thành thói quen xấu cho sự hoạt động của não bộ. Khi đi làm, bạn sẽ rất khó khăn để tỉnh táo vào khoảng thời gian này.

Với các bạn trẻ, thức đêm là chuyện thường tình, thi thoảng làm việc qua đêm để kịp bài vở thì có thể hiểu được, nhưng nếu thường xuyên thức đêm sẽ rất nguy hại đến sức khỏe.

Các bạn sinh viên nên tập thói quen dậy sớm và sinh hoạt điều độ. Dậy sớm có thể khiến đầu óc tỉnh táo, giúp chúng ta tận dụng khoảng thời gian yên tĩnh của buổi sáng để học tập và làm việc hiệu quả. Sinh hoạt điều độ giúp nhịp sinh học của cơ thể cũng ổn định theo.

Thứ hai, hãy ăn uống điều độ

Vì sinh hoạt không điều độ, nên việc ăn uống cũng khó mà điều độ được. Những bạn thích ngủ nướng thường hay bỏ bữa sáng, đến trưa tỉnh dậy mới ăn vừa tiện vừa tiết kiệm tiền. Cũng có những bạn vì mải mê chơi game nên tiếc thời gian nấu nướng hoặc ngại ra ngoài ăn quán nên sắm sẵn cả thùng mỳ ăn liền cho tiện.

Tình trạng này kéo dài sẽ khiến cho dạ dày bị rối loạn và rất dễ mắc các bệnh đường ruột. Đến lúc đó có muốn "tiết kiệm" tiền hay thời gian cũng không kịp nữa rồi!

Ăn uống điều độ còn liên quan mật thiết đến nhiều vấn đề khác. Theo nghiên cứu, một người có thói quen ăn uống điều độ và lành mạnh có khả năng tự khống chế bản thân tốt hơn. Đó là lý do tại sao một số công ty nước ngoài còn yêu cầu ứng viên điền đầy đủ thói quen ăn uống cũng như sinh hoạt hàng ngày của bản thân vào bản lý lịch cá nhân. Bởi qua những thông tin này, đơn vị tuyển dụng có thể phần nào đánh giá về khả năng tự quản lý bản thân và sắp xếp thời gian biểu của ứng viên.

Thứ ba, luyện tập một môn vận động mà mình thích

Những người không thích luyện tập thể thao thường là do họ không tìm được một phương thức vận động hấp dẫn và vừa sức. Tôi từng thấy nhiều bạn nam hăm hở mua tạ về tập nhưng chỉ được vài ba ngày đã kêu ca: "Mới tập đau người quá, khi nào khỏi thì tập lại!", "Hôm nay bận đi chơi mất rồi, mai ngày kia tập tiếp!" hay "Tớ chỉ tập để có bụng 6 múi để đi bơi là dừng!"...Chưa nói đến chuyện họ lười biếng hay không, nhìn nhận một cách đơn giản thì họ chưa thực sự yêu thích môn thể thao này, bởi khi đã thích một thứ gì đó, người ta sẽ có lý do để kiên trì theo đuổi mà không cần người khác phải đốc thúc.

Thứ tư, hạn chế hút thuốc lá và uống bia rượu

Tụ tập nhậu nhẹt có thể khiến chúng ta cảm thấy vui vẻ bất tận nhưng các bạn đâu biết chúng đang hủy hoại sức khỏe của bạn từng ngày. Các bạn cho rằng tuổi trẻ là phải hết mình, nâng cốc là phải uống cạn, rồi lại có tư tưởng không biết bia rượu châm thuốc thì hỏng, sau này không thể ngoại giao công sở được. Khi đi làm rồi các bạn mới hiểu ra rằng dù không giỏi bia rượu, bạn vẫn được quý mến, vẫn làm được thành tích tốt như thường. Tất nhiên khi giao thiệp, đôi khi chúng ta bắt buộc phải "hết mình" để công việc được suôn sẻ, nhưng hãy "hết mình" sao cho thật khéo léo, để vẫn đạt được hiệu quả công việc mà vẫn giữ gìn sức khỏe của bản thân.