[Thùy Minh]

Đọc hiểu: Tấm vé tàu Thống Nhất dành cho cha - Nguyễn Hữu Quý

ĐỀ 1​

Đọc văn bản sau:

Ngày Cha ra trận
Con
giọt máu của Người chưa bật khóc!

Mẹ lẻ loi
vượt cạn
đất phương Nam
Cha
ngã xuống miệt vườn

Bốn mươi năm sau
Cha trở lại quê hương
trên con tàu Thống Nhất
(Chiếc ba lô từng theo Cha đánh giặc
nay ấp iu Cha trong cuộc trở về)

Tấm vé tàu con mua cho cha
cũng bình thường như bao tấm vé khác
Chỉ khác
nó không bị xé đi một góc khi Cha bước lên tàu
suất cơm kèm theo dành cho khách vẫn còn nguyên
và
ngồi thay Cha
trên ghế mềm
là chiếc ba lô đựng hài cốt!

Con tàu đi trong rập rình cơn bão
Mây ngoài kia như hương khói bay cùng
chiếc – ba – lô – rưng – rưng
qua bao dải đất nghèo
sông
núi
nghiêng
nghiêng
mộ
bia
trùng
điệp
bên cánh rừng già
bập bùng ngọn bếp
núi Vọng Phu đổ bóng đường dài?

Chiếc – ba – lô – rưng – rưng
Cha nghe lại cuộc đời
Cha nhận lại một thời trai trẻ
Bên ngực trái
phập phồng
tờ nhập ngũ
bên ngực phải
buôn buốt tờ báo tử
và, linh hồn
cầm
tấm – vé - hồi – hương!

Cha ơi!
Trong hình dung của con
tấm vé tàu Thống Nhất
là giấc mơ của người lính chiến trường
ra đi là Cha
trở về cũng là Cha
không mất!

Tấm vé tàu Thống Nhất
Đưa Cha về với Mẹ

Mùa ngâu...
(Tấm vé tàu Thống Nhất dành cho cha, Nguyễn Hữu Quý)

[Chuyện kể: Có đôi vợ chồng trẻ vào Nam tìm hài cốt cha là liệt sĩ thời chống Mỹ. Khi về, anh đã mua 3 tấm vé tàu Thống Nhất, trong đó có một tấm dành cho cha.]

Trả lời câu hỏi:

Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ gì?

Câu 2. Xác định phương thức biểu đạt chính của bài thơ.

Câu 3. Xác định nhân vật trữ tình trong bài thơ.

Câu 4. Trong bài thơ, tấm vé tàu người con mua cho cha được miêu tả như thế nào?

Câu 5. Em hiểu như thế nào về nội dung những dòng thơ sau:

(Chiếc ba lô từng theo Cha đánh giặc

nay ấp iu Cha trong cuộc trở về)

Câu 6. Anh chị hãy nhận xét về tình cảm của người con trai đối với cha của mình được thể hiện trong đoạn trích trên.

Gợi ý đọc hiểu​

Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ tự do (các câu có số tiếng không giống nhau).

Câu 2. Phương thức biểu đạt chính của bài thơ: Phương thức biểu cảm.

Câu 3. Nhân vật trữ tình trong bài thơ: Người con.

Câu 4. Trong bài thơ, tấm vé tàu người con mua cho cha được miêu tả qua hai dòng thơ:

cũng bình thường như bao tấm vé khác

nó không bị xé đi một góc khi Cha bước lên tàu

Câu 5. Về nội dung những dòng thơ:

(Chiếc ba lô từng theo Cha đánh giặc

nay ấp iu Cha trong cuộc trở về)

- Cho ta hiểu: Chiếc ba lô là vật dụng gắn bó với người Cha trong từng cuộc chiến đấu, cũng là chiếc ba lô đựng hài cốt Cha khi người con đón Cha trở về.

- Hai câu thơ thể hiện lòng thành kính, trân trọng đối với sự hi sinh của Cha.

Câu 6. Tình cảm của người con trai đối với cha của mình được thể hiện trong đoạn trích trên:

- Trước sự hi sinh của cha, người con xúc động, rưng rưng, đau lòng khi chưa từng thấy mặt cha, bốn mươi năm gặp cha thì cha chỉ còn là bộ hài cốt.

- Dù đau lòng, nhớ thương cha, nhưng người con không khỏi tự hào, cảm phục vì tinh thần chiến đấu, hi sinh của cha.

Đó là những tình cảm thiêng liêng, sâu sắc, thể hiện tình phụ tử cao cả. Tình cảm đó được biểu đạt bằng lời thơ chân thành, cảm động.

Xem tiếp bên dưới: Đề 2

 

[Thùy Minh]

ĐỀ 2​

Câu 1: Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Căn cứ để xác định thể thơ là gì?

Câu 2: Theo bài thơ, những hình ảnh nào được sử dụng để miêu tả sự đau thương và hy sinh của người lính?

Câu 3: Nêu ý nghĩa biểu tượng của các yếu tố thiên nhiên như mây, sông, núi, rừng trong bài thơ.

Câu 4: Hình ảnh "ba lô đựng hài cốt" trong bài thơ có ý nghĩa gì?

Câu 5: Tại sao tác giả lại sử dụng "chiếc ba lô" và "tấm vé tàu" như một biểu tượng xuyên suốt bài thơ?

Câu 6: Trong bài thơ, "Tấm vé tàu Thống Nhất" có ý nghĩa như thế nào đối với người con?

Câu 7: Tác giả muốn truyền tải thông điệp gì qua hình ảnh "Tấm vé tàu Thống Nhất" trong bài thơ?

Câu 8: Thông điệp từ bài thơ có ý nghĩa gì với em?

Gợi ý đọc hiểu:

Câu 1:

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do. Căn cứ để xác định thể thơ này là:

- Không có cấu trúc cố định về số câu, số chữ trong mỗi câu: Bài thơ không tuân theo quy tắc của các thể thơ có hình thức nhất định (như thơ 4 chữ, 8 chữ hay lục bát). Các câu thơ có độ dài khác nhau và không có sự lặp lại nhịp điệu đều đặn.

- Không có vần điệu cố định: Bài thơ không sử dụng vần cố định, các âm cuối của các câu không có sự đối xứng hay lặp lại theo một mô hình nào, điều này cho thấy bài thơ không tuân thủ các quy tắc về vần.

Câu 2:

Các hình ảnh như "chiếc ba lô đựng hài cốt," "tờ nhập ngũ," và "tờ báo tử" đều mang đậm tính biểu tượng, thể hiện sự hy sinh của người lính trong chiến tranh, mất mát của gia đình và quê hương, và sự đau đớn trong quá trình trở về.

Câu 3:

Các yếu tố thiên nhiên như mây, sông, núi, rừng trong bài thơ không chỉ đơn thuần là cảnh vật mà còn mang ý nghĩa tượng trưng cho sự vô tận, sự hy sinh và những gian truân mà người lính đã trải qua trong chiến tranh. Chúng như những chứng nhân im lặng cho những đau thương, mất mát.

Câu 4: Hình ảnh "ba lô đựng hài cốt" là biểu tượng sâu sắc về sự hy sinh của người lính, về những đau thương không thể nói thành lời. Nó là vật chứa đựng không chỉ thân xác mà còn là linh hồn, ký ức của người cha, thể hiện một cách vô cùng xúc động về sự trở về và sự mất mát.

Câu 5:

"Chiếc ba lô" và "tấm vé tàu" được sử dụng như những biểu tượng tượng trưng cho hành trình của người lính, từ cuộc chiến trở về. Chiếc ba lô gắn liền với cuộc chiến, còn tấm vé tàu là hình ảnh của sự trở về, của những hy sinh được đền đáp và sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại.

Câu 6: Đối với người con, "Tấm vé tàu Thống Nhất" không chỉ là phương tiện đưa cha về quê hương mà còn là giấc mơ, là sự kỳ vọng và sự báo đáp đối với cha. Đó là niềm hy vọng không để cha mất đi, mà cha vẫn hiện diện trong tâm hồn và kí ức của người con.

Câu 7: Tác giả muốn truyền tải thông điệp về sự trở về của người lính sau chiến tranh, về sự nối kết giữa quá khứ và hiện tại, về lòng hiếu thảo của người con và sự vinh danh những hy sinh của cha trong chiến tranh. "Tấm vé tàu Thống Nhất" là biểu tượng của sự trở về, của sự hòa giải và là giấc mơ của người lính được quay về quê hương.

Câu 8: Thông điệp từ bài thơ mang đến cho em một cảm nhận sâu sắc về sự hy sinh, lòng kính trọng và sự biết ơn đối với những người lính đã hy sinh vì độc lập, tự do của đất nước.

Qua hình ảnh người cha trở về quê hương trên chiếc tàu Thống Nhất, dù không phải bằng con người mà là chiếc ba lô đựng hài cốt, bài thơ khắc họa nỗi đau và mất mát vô cùng lớn của những gia đình có người thân hy sinh trong chiến tranh. Tuy nhiên, thông điệp sâu sắc nhất của bài thơ là sự trở về của người cha không chỉ trong hình hài mà trong linh hồn, trong ký ức và sự tri ân của con cái.

Bài thơ cũng nhắc em về giá trị của sự hiếu thảo, lòng biết ơn đối với thế hệ đi trước, những người đã cống hiến cả tuổi trẻ và cuộc đời để bảo vệ đất nước. Đồng thời, nó cũng là lời nhắc nhở về sự tôn trọng, nhớ ơn và không quên những hy sinh trong quá khứ, để từ đó nuôi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước trong mỗi người.

Với em, bài thơ không chỉ là một tác phẩm về chiến tranh mà còn là lời nhắc nhở về tình yêu thương, sự tiếp nối giữa các thế hệ, và tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy những giá trị mà cha ông đã bảo vệ bằng cả máu xương.