[Thùy Minh]

Đọc hiểu: Buổi gặt chiều, Anh Thơ​
Đọc văn bản sau:

BUỔI GẶT CHIỀU

Mặt trời lặn, mây còn tươi ráng đỏ,
Cò từng đàn bay trắng cánh đồng xa.
Tiếng diều sáo véo von cùng tiếng gió,
Hoà nhịp nhàng giọng ả hái dâu ca.

Trong đồng lúa tươi vàng bông rủ chín,
Những trai tơ từng bọn gặt vui cười.
Cùng trong lúc ông già che nón kín,
Ngồi đầu bờ hút thuốc thổi từng hơi.

Trên đê trắng, chỏm đầu phơ phất gió,
Lũ cu con mê mải chạy theo diều.
Bỏ mặc cả trâu bò nằm vệ cỏ,
Mắt mơ màng trong gợn gió hiu hiu.

(Trích Bức tranh quê, Anh Thơ (3) NXB Hội Nhà văn, tr. 27)

Trả lời câu hỏi:

Câu 1: Bài thơ viết theo thể thơ nào?

Câu 2: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?

Câu 3: Bài thơ viết về đề tài gì?

Câu 4: Tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả cảnh quê hương trong bài thơ.

Câu 5: Khái quát nội dung bài thơ.

Câu 6: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ trong những câu thơ sau:

Mặt trời lặn, mây còn tươi ráng đỏ,

Cò từng đàn bay trắng cánh đồng xa.

Tiếng diều sáo véo von cùng tiếng gió,

Hòa nhịp nhàng giọng ả hái dâu ca.

Câu 7: Nhận xét về bức tranh quê được miêu tả trong bài thơ.

Câu 8: Những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ trên là gì?

Câu 9: Nhận xét về tình cảm của nhân vật trữ tình đối với quê hương.

Câu 10: Viết 5 -7 dòng về vẻ đẹp của bức tranh quê trong bài thơ.

Gợi ý đọc hiểu:

Câu 1: Bài thơ viết theo thể thơ tám chữ.

Câu 2: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là tác giả - Anh Thơ.

Câu 3: Bài thơ viết về đề tài: Làng quê, quê hương

Câu 4: Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả cảnh quê hương trong bài thơ: Mặt trời lặn, mây còn tươi ráng đỏ, cò từng đàn bay trắng, cánh đồng xa, tiếng diều sáo véo von, tiếng gió, đồng lúa tươi vàng, bông rủ chín, gió hiu hiu..

Câu 5: Nội dung bài thơ:

- Bức tranh thiên nhiên mang vẻ đẹp yên ả, thanh bình, tươi vui, thân thuộc, bình dị.. của một buổi chiều quê.

- Bức tranh cuộc sống lao động của con người thôn quê với tinh thần lao động vui tươi, phấn khởi, lạc quan, yêu đời và với tình yêu lao động, tình yêu cuộc sống tha thiết.

- Tâm hồn nhạy cảm, tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương và yêu quí, gắn bó với con người lao động của nhà thơ.

Câu 6:

- Phép liệt kê: Các hình ảnh như "mặt trời lặn," "mây còn tươi ráng đỏ," "cò từng đàn," "tiếng diều sáo," và "giọng ả hái dâu ca"

- Tác dụng:

+ Nhờ liệt kê các chi tiết đặc trưng, cảnh làng quê hiện lên với vẻ đẹp sinh động, tươi mới và yên bình, mỗi chi tiết đều góp phần tạo nên một bức tranh trọn vẹn của buổi chiều quê.

+ Qua việc miêu tả tỉ mỉ từng hình ảnh, tác giả thể hiện sự quan tâm và yêu mến đối với vẻ đẹp của làng quê, gợi lên tình yêu và niềm tự hào về nơi chốn thân thuộc.

+ Phép liệt kê làm cho câu thơ có nhịp điệu chậm rãi, nhẹ nhàng, uyển chuyển, giúp người đọc cảm nhận được sự êm đềm, thư thái của cảnh sắc và tâm trạng con người trong buổi chiều quê.

Câu 7: Bức tranh quê được miêu tả trong bài thơ hiện lên thật thanh bình, tĩnh lặng và đầy sức sống. Những hình ảnh như ánh hoàng hôn, đàn cò, tiếng sáo diều, giọng hát của cô gái gặt lúa.. đều tạo nên cảm giác nhẹ nhàng, yên bình, gần gũi với cuộc sống làng quê Việt Nam.

Câu 8: Những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ là:

- Giọng thơ nhẹ nhàng, trong trẻo, tha thiết và sâu lắng

- Ngôn ngữ giản dị, trong sáng, sử dụng nhiều từ láy giàu tính tạo hình, giàu giá trị biểu cảm

- Hình ảnh thơ gần gũi, mộc mạc, tươi vui; bút pháp tả thực, tinh tế đậm nữ tính

Câu 9: Tình cảm của nhân vật trữ tình đối với quê hương là tình yêu sâu sắc, sự gắn bó và trân trọng cuộc sống lao động giản dị, êm đềm nơi làng quê. Tình yêu quê hương được thể hiện qua sự miêu tả chi tiết, chân thực và giàu cảm xúc về cảnh sắc làng quê lúc chiều tà. Từng hình ảnh trong đoạn thơ được chọn lọc kỹ càng, từ ánh hoàng hôn với "mây còn tươi ráng đỏ," đến cánh đồng với đàn cò trắng bay xa, tiếng sáo diều véo von trong gió và giọng hát nhẹ nhàng của cô gái hái dâu. Tất cả những hình ảnh ấy cho thấy tác giả không chỉ quan sát mà còn cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của làng quê, như thể từng âm thanh, màu sắc đều trở nên sống động trong tâm hồn.

Câu 10: Vẻ đẹp của bức tranh quê trong bài thơ hiện lên với khung cảnh buổi chiều thanh bình, chan hòa ánh nắng cuối ngày, những đàn cò trắng bay trên cánh đồng, tiếng sáo diều hòa nhịp cùng tiếng hát người lao động. Tất cả tạo nên một không gian yên bình, ấm áp, nơi mọi người cùng tận hưởng những phút giây lao động giản dị, vui tươi, phản ánh vẻ đẹp hồn hậu và đậm chất làng quê Việt Nam.

 

[Thùy Minh]

Nét đặc sắc về ngôn từ của bài thơ: Buổi gặt chiều:

Bài thơ "Buổi gặt chiều" sử dụng ngôn từ giản dị, giàu hình ảnh, thể hiện rõ phong cách mộc mạc và gần gũi của thơ ca viết về làng quê Việt Nam. Ngôn từ trong bài thơ được chọn lọc tinh tế, phù hợp với khung cảnh thanh bình của làng quê trong buổi chiều tà. Mỗi từ ngữ như "mặt trời lặn," "mây tươi ráng đỏ," "cò từng đàn," hay "tiếng diều sáo" đều mang tính gợi hình mạnh, giúp người đọc dễ dàng hình dung khung cảnh quê hương với những hình ảnh thân thuộc, sống động và yên bình.

Những từ ngữ miêu tả thiên nhiên được tác giả lựa chọn kỹ lưỡng, không chỉ tả thực mà còn hàm chứa cảm xúc yêu thương, trân trọng quê hương. Hình ảnh "mặt trời lặn" và "mây còn tươi ráng đỏ" gợi lên khung cảnh hoàng hôn tuyệt đẹp, là biểu tượng của sự thanh bình và tĩnh lặng. Hình ảnh "cò từng đàn bay trắng cánh đồng xa" diễn tả không gian rộng lớn, mênh mang của cánh đồng quê, nhấn mạnh vẻ đẹp tinh khôi, hiền hòa của làng quê lúc chiều buông. Ngôn từ "véo von," "nhịp nhàng" khi miêu tả âm thanh tiếng sáo diều và giọng hát cô gái càng làm cho khung cảnh thêm phần sinh động, như đưa người đọc đắm chìm vào một thế giới thanh bình, đầy âm thanh và nhịp điệu tự nhiên của cuộc sống.

Từ ngữ giàu tính nhạc trong bài cũng là điểm nhấn đặc sắc. Các từ láy như "véo von," "nhịp nhàng," "tươi vàng" không chỉ tạo nên nhịp điệu uyển chuyển mà còn giúp câu thơ trở nên hài hòa, êm ái, phù hợp với không khí dịu dàng của buổi chiều quê. Qua cách sử dụng ngôn từ bình dị nhưng tinh tế, tác giả thể hiện một tình cảm chân thành, sâu sắc đối với làng quê – một vẻ đẹp giản dị nhưng chứa đựng niềm yêu mến và tự hào. Ngôn từ ấy không chỉ miêu tả khung cảnh mà còn chuyên chở tình yêu quê hương, tạo nên sức hấp dẫn riêng cho bài thơ.