Một người đang bị trầm cảm thường rơi vào một trong hai thái cực trạng thái cảm xúc.
1. Tê liệt cảm xúc hoàn toàn tức là họ sẽ không có bất kỳ phản ứng nào với tác động từ người khác, bất kể tác động đó là tích cực hay tiêu cực. Ở trường hợp này lý do thường là bởi người đó đã giống như con ốc sên thu mình hoàn toàn vào thế giới riêng, tự xây một tường ngăn thế giới tâm lý của bản thân với môi trường xung quanh.
2. Rối loạn hành vi tức người đó hoàn toàn sẽ mất khả năng kiểm soát cảm xúc của bản thân và bộc lộ nó ra ngoài. Trong trường hợp này người xung quanh sẽ có cảm giác như dù mình nói gì hay làm gì, bệnh nhân cũng phản ứng lại một cách vô cùng gay gắt. Giống như một con nhím xù lông với tất cả mọi người.
Để có thể nói chuyện hoặc khiến người trầm cảm mở rộng lòng mình người nhà cần tuân thủ ba quy tắc.
1. Người bệnh cần phải cảm thấy an toàn. Giống như động vật vậy, con vật chỉ ngừng tấn công khi nó cảm thấy môi trường xung quanh không có nguy hiểm, cá thể xung quanh không có địch ý. Chính vì thế khi tiếp cận người bạn kia, bạn nên chọn một không gian mà chắc chắn bạn ấy cảm thấy an tĩnh. Đặc biệt người bị bệnh trầm cảm rất sợ cảm giác bị người khác soi mói đánh giá, nên tránh xa đám đông hoặc địa điểm công cộng. Ví dụ thay vì quán cà phê, hãy rủ họ tới ban công nhà bạn và đưa cho họ một cốc cà phê. Thay vì tới công viên, hãy đi vào chùa..
2. Hãy đặt các câu hỏi khách quan, không có tính chủ quan, không mang cảm xúc riêng. Người bị trầm cảm đặc biệt nhạy cảm với ngôn ngữ, bất kỳ cách dùng từ nào sai cũng có thể khiến họ cảm thấy đang bị tấn công. Cách đơn giản nhất là hãy hỏi về cảm nhận của họ. Ví dụ:
"Dạo này bạn cảm thấy thế nào?"
"Mình trông bạn có vẻ mệt mỏi, bạn có gặp khó khăn gì không?"
"Đã lâu rồi mình không tâm sự với nhau, bạn có muốn nói với mình điều gì không?"
"Mình có thể giúp gì cho bạn?"
3. Hãy cho người bệnh biết họ được quan tâm và thấu hiểu thay vì đang bị soi mói đánh giá. Hãy cố gắng lắng nghe bằng đôi tai khách quan, cố gắng hiểu cảm xúc của họ mà không áp đặt cách nhìn riêng của bản thân. Tùy vào cách trưởng thành và trải nghiệm riêng, mỗi người lớn lên sẽ có khả năng chịu áp lực tâm lý khác nhau, chịu ảnh hưởng khác nhau từ các tác động khách quan từ môi trường. Hãy lắng nghe và đồng cảm thay vì đánh giá. Ví dụ
Khi người đó nói về việc họ bị áp lực vì thành tích học tập, thay vì nói "Ồ chuyện này thì có gì đâu, ai mà chẳng bị điểm kém vài lần, bạn phản ứng hơi quá rồi." hãy nói "Mình hiểu, bạn hẳn đang buồn lắm phải không? Mình sẽ ở đây cùng với bạn."
Trong nhiều tình huống, người đó có thể miêu tả những cảm xúc hoàn toàn vô lý mà một người bình thường không hiểu nổi. Ví dụ họ có thể nói rằng họ cảm thấy vô cùng sợ hãi vì lúc nào cũng có ai đó đang quan sát và theo dõi họ. Trong tình huống này, hãy nhớ bạn cần người bệnh tin tưởng vào mình chứ không phải nghĩ mình chính là kẻ bám đuôi kia. Thay vì nói "Bạn bị điên rồi, làm gì có ai rảnh rỗi mà theo dõi bạn." thì hãy nói"Cảm giác ấy thật kinh khủng, bạn hẳn là rất sợ hãi phải không? Mình có thể làm gì giúp bạn càm thấy an toàn hơn.
Cuối cùng hãy luôn nhớ bệnh tâm lý cũng có nhiều mức độ như bệnh về cơ thể. Có mức độ não bộ có thể tự lành giống như khi cơ thể bị sốt do thay đổi thời tiết, không cần uống thuố cũng có thể tự khỏi. Có loại bệnh nghiêm trọng mà não bộ không thể tự phục hồi như chứng bệnh tự hành hạ bản thân, ý muốn tự sát, rối loạn lưỡng cực, rối loạn hành vi, ám ảnh cưỡng chế, các loại bệnh này giống như ung thu trong não bộ, người bệnh cần được đưa tới chuyên gia tâm lý để được chữa trị.
Bạn hãy tùy xem phản ứng và tình trạng người bạn cùa mình để xem xét các phương án hợp lý, thậm chí hãy nói chuyện với người thân cùa bạn ấy để họ có thể phối hợp giúp đỡ bạn ấy.