Review Sách Bông Hồng Cho Emily - William Faulkner - Văn Học Gothic Nhuốm Màu Bi Quan

Sách: Bông Hồng Cho Emily

Tác giả: William Faulkner

Reviewer: TRang



Tóm tắt sơ lược tác phẩm.​

Emily Grierson sinh ra trong một gia đình quý tộc danh giá. Cô sống cô độc trong căn nhà cổ kính của mình sau khi cha mất, dù đã 30 tuổi nhưng vẫn chưa chồng. Emily từng là một tiểu thư quý tộc của dòng họ Grierson, được bao bọc kỹ lưỡng bởi cha mình. Cái chết của cha như một ngòi nổ khiến cô càng chìm vào cuộc sống nghèo túng và hoang tưởng.

Sau có sự xuất hiện của chàng Homer Barcon – một người đàn ông da màu đến từ Bắc Mỹ. Như một tia sáng lẻ loi chiếu rọi vào cuộc sống đơn độc của Emily. Nhưng người dân gần đó lại chứng kiến nhiều hành động bất thường của Emily hơn, lúc lại đi mua thuốc độc, lúc lại đi mua đồ cưới như chuẩn bị cho hôn lễ. Tưởng chừng như Emily đã có một cái kết rất đẹp của đời mình và sống kín tiếng trong lâu đài, nhưng người dân lại nhận thấy người đàn ông Homer Barcon ấy lại đột nhiên biến mất tăm hơi khỏi thị trấn.

Rất lâu sau, trong lâu đài của Emily lại xuất hiện một mùi hôi nồng nặc khiến nhiều người dân khó chịu, một vài người đàn ông lẻn vào rắc vôi trắng để bớt đi mùi kinh khủng đó. Từ đó, cũng không ai thấy Emily bước chân ra khỏi nhà nửa bước, nhiều người cảm thấy thương hại cho cô nhưng cũng chỉ biết đứng nhìn. Emily càng lúc thu mình tuyệt giao với xã hội hơn, từ chối đóng thuế cho ngôi nhà và thỉnh thoảng chỉ xuất hiện bên mép cửa sổ đờ đẫn, cô trở nên già nua đi với mái tóc bạc sắt và ra đi bởi bệnh tật. Mãi cho đến khi nấm mồ của Emily xanh cỏ thì người ta mới phát hiện ra một căn phòng bí mật chứa xác của chàng tình nhân tưởng chừng đã biến mất của Emily, tuy được trang trí như phòng tân hôn lộng lẫy nhưng giờ đây chỉ nhuốm màu kinh hoàng phủ đầy ám khí, bởi một cái xác đang phân hủy dính chặt vào giường.

Văn học Gothic.​

Gothic – một thể loại gắn liền với các bối cảnh như tu viện, nhà thờ, những nơi cao quý rộng lớn đi kèm với không khí ma mị, bí ẩn, có thể có sự xuất hiện của hồn ma hoặc xác chết. Suốt thời gian dài, thuật ngữ này mang một ý nghĩa tiêu cực. Đến những năm đầu thế kỷ XII, Gothic xuất hiện tại Pháp với phạm vi là một phong cách kiến trúc, được tạo ra bởi Suger - một mục sư, cố vấn thân cận của vua Louis VII. Công trình đầu tiên của lối kiến trúc này là tu viện Saint-Denis, và nổi tiếng nhất là kiến trúc nhà thờ Đức Bà. Những công trình này được đặc trưng bởi mái vòm, chóp nhọn, cửa sổ kính, tường thẳng đứng, những họa tiết điêu khắc.. mang đậm nét cổ kính của Châu Âu. Không gian cao và rộng trên đã tạo ra nhiều khoảng trống, mang lại cảm giác choáng ngợp và rùng rợn. Chất huyền bí phát ra từ kiến trúc này cũng là hơi thở của Gothic khi đến với văn học.

​

Thế kỷ XVIII - XIX, phong cách này dần trở nên thịnh hành, nên văn học cũng là một bộ phận không nằm ngoài sự tiếp nhận phong cách mới mẻ lập dị này. Văn học Gothic được cho là có mối quan hệ mật thiết với Chủ nghĩa Lãng Đen tối, chủ yếu khai thác tâm lý của con người. Nhưng cái bề sâu trọng tâm của Gothic là nỗi sợ hãi và ám ảnh tột độ. Vì vậy chủ đề của Gothic thường nhắm đến sự cấm kỵ như tình dục, mê tín, ma quỷ.. Thế giới của Gothic luôn có màu sắc sa ngã và lập dị với những ham muốn tiềm ẩn của con người.

Phong cách của văn học Gothic luôn mang đến cho người đọc một cảm giác rất phức tạp, bất ngờ và kinh hoàng trước những điềm báo đã có sẵn. Cả không gian mờ ám và u uất trong các tác phẩm Gothic đều dẫn đến một cảm xúc gấp khúc, không bằng phẳng, để lại rất nhiều khoảng trống mờ mịt trong lòng người đọc, khi đọc xong tác phẩm người đọc luôn phải tự đặt ra câu trả lời về ý nghĩa mà nó để lại.

Và trong tác phẩm "Bông hồng cho Emily", nhân vật Emily chính là nhân vật mang đậm nét Gothic nhất, cô sở hữu đầy đủ nét đặc trưng của thể loại này. Cô có xuất thân quý tộc nhưng đã lụi tàn, tuy mang danh tiếng của dòng họ Grierson danh giá, thì cô không còn một tài sản gì, ngoài những tàn tích để lại trong ngôi nhà nguy nga bám bụi giam cầm Emily.

Câu chuyện có một cách mở đầu rất đặc biệt, khi cái chết của cô được úp mở giới thiệu ngay từ lúc bắt đầu. Tác giả đã giới thiệu cô cực kì bi quan và bi thương, khi cô đã tách biệt với thế giới bên ngoài một thời gian rất dài, thậm chí không một bạn bè hay ai dám bước vào ngôi nhà ấy nửa bước. Đó là lý do cho chi tiết một cái xác chết đã tồn tại trong đó tận 40 năm nhưng không một ai hay biết. Người dân hiếu kì chỉ quan tâm đến Emily như một pho tượng huyền bí đẹp đẽ nằm trong một ngôi nhà lộng lẫy cũng bí ẩn không kém, một vẻ đẹp chỉ khiến người khác ngó nhìn tò mò và thưởng thức Emily, như một pho tượng tinh xảo kiều diễm chứ không có một nỗi thương cảm thật lòng nào dành cho cô.

​

Bên cạnh nhân vật chính bí ẩn, là chi tiết căn nhà huyền bí cũ kỹ. Ngôi nhà của Emily chính là một trong những chiếc "xương sườn" của Gothic. Được xây theo kiến trúc Southern Gothic với những khoảng hình vuông, những mái vòm đặc trung, và ban công bán nguyệt - đây chính là nơi Emily đã tự giam cầm cuộc đời mình. Tuy nhiên giờ đây, khi đang được kể lại thì ngôi nhà lộng lẫy ấy cũng chỉ còn là tàn tích của quá khứ, cũng chỉ từng có một gia đình giàu có đã ở đây và giờ chỉ còn lại hoang tàn sót lại giữa lòng thành phố. Giữa một thị trấn Jefferson đang phát triển, dần hiện đại hơn, thì ngôi nhà cổ kính cũ kỹ của Emily lại trở thành một điểm nhấn dậm chân tại chỗ, giữa một nơi vốn đã oằng mình thay đổi. Cũng như việc, chỉ còn một mình Emily là dòng dõi của Grierson, một dòng dõi vốn đã chìm vào quên lãng và sự danh giá hay quý tộc cũng không còn là thuật ngữ phổ biến ở thị trấn này nữa.

Những tàn tích và chấn thương tâm lý của nhân vật Emily.

​

Xuyên suốt tác phẩm ta thầm nghĩ, tại sao Emily – một cô gái đẹp kiêu sa lại chôn vùi cuộc đời mình trong ngôi nhà ấy và có những tâm lý bất ổn như vậy. Đó đến từ sự chấn thương tâm lý và khủng hoảng mà chính cha của Emily mang lại cho cô. Cha cô từng là một quý tộc cực kì cao ngạo bởi địa vị của mình. Chính vì vậy mà ông cho rằng không một chàng trai nào xứng với đứa con gái cao quý nhất của mình, tính ích kỷ này đã khiến cho Emily sống trong cô độc khi đã ngoài 30 tuổi nhưng vẫn không còn ai dám đến cầu hôn cô. Emily sống trong sự độc đoán của cha mình nên cũng đành chấp nhận phục tùng ông, xem ông là điểm dựa duy nhất của cuộc đời mình. Đây chính là biểu hiện của chế độ gia trưởng phụ hệ, một đặc điểm được phản ánh trong văn học Gothic. Hình ảnh của người cha giờ đây như bóng ma tâm lý bao trùm lên tâm trí của Emily, và đến khi ông mất đi thì sự mất mát ấy khiến cô chênh vênh và không còn có thể kết nối với ai khác bên ngoài thế giới nữa.

Khi cha mất, một gánh nặng tâm lý khác lại đến với Emily, đó là những áp lực nghĩa vụ của một quý tộc cao quý. Tuy bấy giờ, ở thị trấn cũng đã thôi không còn tồn tại những thuật ngữ như quý tộc nữa. Nhưng Emily vẫn ám ảnh danh vọng đó cho đến bấy giờ, cô vẫn thực hiện những nghĩa vụ và cử chỉ nên có của một quý tộc, và nơi đó Emily hiện lên như một cô tiểu thư tượng trưng duy nhất cho quá khứ vinh quang của Châu Âu. Không phụ lòng cô, tất cả mọi người trong thị trấn đều đối xử với cô như một tiểu thư cao quý, không dám đến gần hay hỏi han gì đến việc một tiểu thư đi mua thuốc độc để làm gì. Người ta luôn quan niệm rằng, Emily là một phụ nữ quý tộc và cô phải đảm bảo giữ gìn sự trong sạch và bí mật của mình.

Chính hai sự tổn thương tâm lý ám ảnh trên mà Emily đã sinh ra sự khiếm khuyết trong tâm hồn. Từ việc trốn tránh sự thật rằng cha cô đã chết, không còn một sự bảo bọc nào. Hay sự tàn lụi nhanh chóng của một xã hội quý tộc đã tồn tại trước đây, khiến cô gái mỏng manh trong tâm trí càng không thể thích ứng kịp. Emily chọn trốn tránh thực tại và sống như một kẻ quẫn trí níu kéo quá khứ vinh quang của mình. Có hai chi tiết kinh dị cho thấy Emily là nhân vật không bao giờ chấp nhận sự thật và đối diện với nó. Một là khi cha cô mất, cô đã không đem chôn cất ông ấy mà vẫn giữ xác ông ấy trong ngôi nhà như thể ông vẫn còn sống, cho đến khi bị người khác cưỡng chế mang ông đi chôn cất. Thứ hai là khi người ta phát hiện cái chết của Barcon – người tình của cô, được phát hiện sau 40 năm cùng với vết lõm kế bên anh ta, cho thấy Emily đã giết anh ta và nằm bên cạnh xác anh ta cho đến khi cô chết vì bệnh. Đây là suy nghĩ muốn đóng băng thời gian để Emily mãi mãi mắc kẹt với những điều quý giá mà cô yêu quý nhất cuộc đời của mình, rằng cô không bao giờ chấp nhận được sự thay đổi của dòng thời gian tuyến tính. Bi kịch không dừng lại khi chính cô cũng phải chấp nhận cái chết cô quạnh rồi cũng sẽ đến với chính mình, không bao giờ trốn tránh được.

Emily đã bị cô lập và tự cô lập, sau tất cả, cô cũng bị bỏ lại phía sau bởi tâm lý bất ổn của chính mình. Sự tự ti và nỗi sợ bị bỏ rơi đã khiến cô sinh ra nỗi ám ảnh muốn kiểm soát với người khác. Bản tính kiểm soát độc đoán của cha cùng những truyền thống bị đè nén lên vai đã để lại cho Emily một chấn thương tâm lý lớn nhất, tất cả đã dần dần đi vào vô thức và bộc lộ khi cô trưởng thành. Cho đến cuối cùng, người đọc đã luôn tự đặt một câu hỏi rằng: Emily là một nhân vật thiện hay ác. Cô tàn ác giết chết người mình yêu vì tính kiểm soát của mình, rùng rợn sống cùng với xác chết nhưng sau cùng lại là nạn nhân của một người cha độc đoán và một xã hội thờ ơ vô cảm.

​

Qua câu chuyện "Bông hồng của Emily", ta thấy rõ một nỗi đau đớn khôn cùng trong cuộc đời của Emily - nỗi đau từ mâu thuẫn giữa cái mới và cái cũ. Cô luôn cố gắng níu giữ thời gian một cách cực đoan, để được sống mãi với quá khứ dù cho thực tế đau lòng luôn hiện ra trước mắt cô rằng không có điều gì tồn tại mãi mãi với thời gian. Emily rõ ràng là kiểu nhân vật lập dị và đen tối rất điển hình trong văn học Gothic, cũng là một biểu tượng mà Faulkner ghi dấu về quá khứ miền Nam nước Mỹ lúc bấy giờ.

Như đã nói, tác phẩm mang phong cách Gothic luôn để lại trong lòng độc giả một khoảng trống rất kì quái, và nhiều sự thắc mắc về tầng ý nghĩa của tác phẩm. Vì vậy, hãy tìm đọc tác phẩm kinh điển "Bông hồng cho Emily" của Faulkner, để tự mỗi người trong chúng ta giải đáp được những thắc mắc ấy theo cách riêng của mình.