Review Sách Âm Thanh Và Cuồng Nộ - William Flaulkner

William Faulkner là nhà văn có đóng góp lớn không những đối với văn học Hoa Kì mà còn với cả nền văn học thế giới hiện đại. Một trong những thành công của ông chính là việc cách tân thể loại tiểu thuyết Gothic, một tiểu loại tiểu thuyết ra đời ở Anh vào thế kỷ XVIII. "Âm thanh và cuồng nộ" được xem là một trong bốn tiểu thuyết thành công nhất của William Faulkner được viết trên nền chủ đề đen (dark theme) với hệ thống nhân vật xuất hiện như những bóng ma của quá khứ, điên dại, ngẩn ngơ trong cuộc đời thực..

Thế giới nhân vật – sự bất toàn, ám ảnh và nỗi đau

"Âm thanh và cuồng nộ" là tác phẩm độc đáo, một bản anh hùng ca về thân phận con người. Đặc biệt hơn, Âm thanh và cuồng nộ đã tái tạo thế giới nội tâm bí ẩn và đa dạng của nhân vật, đầy âm thanh và cuồng nộ nhưng rất giàu chất thơ. Trong các sáng tác của Faulkner, mỗi nhân vật, đặc biệt là các nhân vật chính đều nhìn thế giới dưới một nhãn quan buồn thảm, dường như họ đang khóc cho thân phận cô đơn, lạc lõng và xa lạ trong thế giới thực, một thế giới không ngừng biến chuyển mà dường như không có sự tồn tại của chính họ.

​

Trong tiểu thuyết Gothic truyền thống, thế giới nhân vật thường được phân làm hai tuyến có tính chất đối kháng, tuyến thứ nhất là những nhân vật độc ác như ác quỉ, bạo chúa, những gã săn lùng người dị giáo.. tuyến còn lại là những nạn nhân, thì trong tiểu thuyết Gothic Hoa Kì, hệ nhân vật được thay bằng những thằng khờ, những kẻ loạn trí, những bà cô không chồng cay nghiệt, những triết gia, luật sư sống ẩn dật và bí ẩn.. Các nhân vật này đều có chung một điểm đó là đều mang một khuyết tật, không chỉ ở trên cơ thể mà cả trong tâm hồn. Mỗi nhân vật đều bị ám ảnh bởi một điều gì đấy. Họ vừa đáng giận, lại vừa đáng thương. Các nhân vật gắn kết với nhau một cách chặt chẽ trên nền liên tuyến và đa chiều trong phương thức trần thuật theo một cấu trúc đồng tâm. Ở "Âm thanh và cuồng nộ", nhân vật Quentin, là một sinh viên năm nhất của trường Harvard, những suy tư của nhân vật này dường như cũng là suy tư của giới trí thức, của các triết gia.. xa lạ, cô lập với thế giới bên ngoài. Quentin luôn bị ám ảnh bởi thời gian, tội loạn luân, mà thực ra tất cả những điều này đều là hình ảnh ẩn dụ của quá khứ, anh ta bị quá khứ ám ảnh.



Ám ảnh về thời gian

Thời gian là một trong những tiêu chí để phân định chủ nghĩa hiện đại, dòng văn học bị ám ảnh bởi thời gian, từ Đi tìm thời gian đã mất của Marcel Proust, cho đến Ulysses của James Joyce, và các sáng tác của William Faulkner. Thời gian không những là đối tượng phản ánh mà còn là một kỹ thuật – một phương tiện nghệ thuật của tiểu thuyết hiện đại chịu ảnh hưởng từ các sáng tác của triết gia đồng thời cũng là nhà văn Pháp Henry Bergson. Tiểu thuyết Gothic châu Âu chỉ dừng lại ở việc phân tích tâm lý, các sáng tác của Hawthorne, A. E. Poe cũng chỉ dừng lại ở việc phân tích tâm lý, William Faulkner là người đầu tiên đã vận dụng những lý thuyết của chủ nghĩa hiện đại (modernism) vào trong thể loại tiểu thuyết Gothic thông qua ám ảnh về thời gian và thời gian đồng hiện trong dòng tâm thức của nhân vật.

Trong tiểu thuyết này, việc vận dụng điểm nhìn của điện ảnh – không cần dẫn truyện cũng như giới thiệu về nhân vật mà tác giả bắt đầu câu chuyện vào ngay ở giữa (in the middle of things) cùng với việc đặt điểm nhìn ở ngôi thứ nhất (phần 1, 2 và 3), bên cạnh tái hiện những xung đột, những tầng tầng lớp lớp trong thế giới nội tâm của nhân vật thì kỹ thuật trần thuật này cũng góp phần diễn đạt một đối tượng rất trừu tượng đó chính là thời gian. Thời gian được tìm thấy trong diễn biến tâm trạng của nhân vật, quá khứ, hiện tại, những suy tư cho tương lai đều được đặt trong hiện tại, vì suy tư và đặc biệt là xúc cảm chỉ có được ở hiện tại.

Thời gian dưới nhãn quan của Quentin đó là hình ảnh ẩn dụ đầy bi quan về lịch sử, về đời người mà cuộc sống dường như chỉ là sự tồn tại đầy đau khổ và phi lý. Có lẽ chính vì vậy mà khi xây dựng nhân vật chính Caddy, William Faulkner đã cố tình quên không cho nhân vật này xuất hiện, hay nói đúng hơn nhân vật này đã thuộc về quá khứ, chỉ là một hoài niệm đầy tình yêu thương và đau buồn.

Lưu đày và cầm tù

Môtíp bỏ tù (Imperisonment), là một trong những môtíp phổ biến của văn học Gothic, các nhân vật bị giam trong các hầm bí mật, trên các gác chuông, ngọn tháp.. để trừng phạt. Môtíp này nhằm góp phần thể hiện sự độc ác của những nhân vật theo tuyến cai trị và góp phần gây thương cảm cũng cho người đọc đối với các nạn nhân và một trong những đóng góp quan trọng cho thể loại tiểu thuyết Gothic đó là yếu tố rùng rợn, ma quái nhằm gây tâm lý sợ hãi cho người đọc. Mặc dầu vậy, môtíp cầm tù trong tiểu thuyết Gothic châu Âu chỉ dừng lại ở việc miêu tả nỗi đau có tính chất cá nhân, còn William Faulkner sử dụng môtíp cầm tù và lưu đày như biểu tượng của thân phận con người.

Nhân vật Benji thường xuyên bị nhốt trong khu nhà của gia đình Compson, hình ảnh cái hàng rào thường xuyên trở đi trở lại trong tâm tưởng của nó, cuối cùng nó bị bỏ tù thực sự trong nhà thương điên. Nếu như nhân vật Emily trong Bông hồng cho Emily tự giam hãm chính trong ngôi nhà của mình thì nhân vật Benjy bị người khác bỏ tù. Và nếu như nhân vật Emily là một ẩn số về tâm lý với mọi người dân vùng Jefferson, thì ở Âm thanh và cuồng nộ chúng ta sẽ hiểu hơn về tâm lý của những nhân vật bị bỏ tù và những nhân vật tự bỏ tù.

Các nhân vật của William Faulkner đều bị giam hãm trong quá khứ và chính điều này làm cho họ không thể đối mặt với thế giới hiện tại, bởi hiện tại của họ cũng chính là quá khứ. Trong phần giới thiệu công trình nghiên cứu của mình về William Faulkner, William Faulkner sự sáng tạo tính hiện đại (William Faulkner the making of Modernist), Daniel J. Singal cho rằng, "với Faulkner, quá khứ được xem là không tồn tại mà tiếp tục sống trong hiện tại".

Sự di chuyển môtíp bị cầm tù về xác cho đến sự cầm tù về mặt tâm linh và từ những nhà tù hữu hình thành vô hình cho ta thấy được những điều mà Faulkner dự định khi diễn tả nỗi sợ phổ quát của nhân loại hay cũng chính là bi kịch của nhân sinh. Từ nỗi đau về những điều không thể nói được của nhân vật Benjy (nhân vật này bị câm), rào cản không thể vượt qua được trong quan hệ của người da trắng và người da đen của nhân vật Dilsey cho ta thấy được rằng mỗi con người ta khi sinh ra đều bị cầm tù trong chính giới hạn về thể xác của mình và sau đó chính là những giới hạn về địa vị xã hội, và cuối cùng đó là nhà tù của chính các ham muốn và dục vọng. Khi đọc phần độc thoại nội tâm của nhân vật Jason ta nhận thấy rõ điều này. Đó là từ gia đình cho đến công sở và xã hội, tất thảy đều là nhà tù, là những chốn lưu đày. Hắn thường xuyên bị căn bệnh đau đầu ám ảnh. Ta thấy như đâu đây thấp thoáng bóng dáng nhân vật Hamlet của Shakespeare, "thế gian là một ngục thất, mà Đan Mạch là cái ngục thất ghê tởm nhất".

Cửa sổ - sự giải thoát

Không gian cửa sổ xuất hiện nhiều trong các tiểu thuyết Gothic như một biểu tượng đầy bí ẩn, đằng sau những cửa sổ nhỏ bé là cả một thế giới âm u, đầy tội lỗi và cũng có khi đó lại là lối thoát cho các nhân vật muốn vượt thoát khỏi sự tù đày.

Trong đám tang của bà nội Daddmudy, tất cả bọn trẻ con đều bị cấm vào nhà, "vì chúng quá nhỏ để biết đến cái chết". Nhưng Caddy, với sự chủ động và dũng cảm của mình đã dám trèo lên cây và nhìn qua cửa sổ trong khi các anh trai của cô vẫn đứng ở dưới. Chính cô là người duy nhất và đầu tiên trong số mấy anh chị em phát hiện ra cái chết.

Cửa sổ còn bênh vực cho những khát vọng bản năng của cả hai nhân vật, Caddy và Quentin để chạy theo tiếng gọi của dục vọng. Đằng sau những hành động bị buộc tội là "hư hỏng", là "đồ đĩ" thì hành động của Caddy và Quentin là biểu tượng của sự vượt thoát, trốn chạy những ràng buộc của lễ giáo, chạy khỏi căn nhà lạnh lẽo và thiếu tình thương và hơn thế nữa, vượt thoát khỏi quá khứ. Vì thế, trong chừng mực nào đó, cửa sổ là biểu tượng của sự giải thoát.

Mặc dầu chỉ thông qua những câu chuyện của gia đình Compson, nhưng toàn bộ bi kịch của miền Nam được thể hiện một cách chân thực thông qua những hình tượng có tính chất ẩn dụ. Âm thanh và cuồng nộ là tiểu thuyết Gothic của thời hiện đại, mang đậm hơi thở của Hoa Kì trong nỗi đau của buổi giao thời. Không còn những yếu tố rùng rợn, trong một không gian rùng rợn, nhưng khi đọc Âm thanh và cuồng nộ ta vẫn cảm nhận được những nỗi sợ hãi của nhân vật và nỗi sợ hãi, nỗi lo âu của chính độc giả khi tiếp xúc với câu chuyện.

Thông qua "Âm thanh và cuồng nộ", ta thấy được đóng góp của Faulkner trong việc đổi mới và cách tân tiểu thuyết Gothic. Ông đã kết hợp với những yếu tố của tiểu thuyết trinh thám và tiểu thuyết lịch sử tạo cho câu chuyện thành công ở nhiều phương diện, những đóng góp cách tân đối với văn chương, nghệ thuật mà còn ở phương diện lịch sử và tư tưởng.

Đọc truyện:

Full - Âm Thanh Và Cuồng Nộ - William Faulkner

 

Cuốn sách này rất hay, hay một cách kì diệu và vô cùng khó hiểu (theo quan điểm của bản thân mình). William Faulkner là một trong những gương mặt sáng giá của văn học hiện đại, ai ai cũng quý mến và kính trọng ông. Như bạn đã nói, ông là một nhà cách tân tiểu thuyết vô cùng táo bạo, ông là tiểu thuyết gia lỗi lạc bậc nhất trên Thế giới. "Âm thanh và cuồng nộ" được vinh dự nhận giải thưởng Nobel vào năm 1949 là là cuốn tiểu thuyết kinh điển thứ tư của tác giả. Cuốn sách quả thực rất hay và đáng đọc, giới văn học đánh giá cao cuốn tiểu thuyết này của William Faulkner, nhưng bạn phải là người am hiểu sâu sắc mới có thể cảm nhận hết thế giới âm u, mãnh liệt, náo động và thấm đẫm triết lí nhân sinh trong cuốn sách. Đối với mình, cuốn tiểu thuyết này là một sự thách đố đầy khó khăn, cho đến bây giờ mình vẫn rất mơ màng về thế giới ẩn sâu trong đó.