Dừa​

Dừa thích ngắm trăng

Thích reo tàu lá

Đem nước lên quả

Lúc nào ai hay!


Trèo tít lên cây

Đung đưa trời rộng

Chặt buồng, buộc dây

Anh tôi giòng xuống


Phạt chúm để uống

Cái bát to sao!

Cổ tôi mát ngọt

Nước giữa trời cao..


Võng treo nhà sau

Bà đưa kẽo kẹt

Yêu đứa cho xơ

Cha đan võng đẹp


Lại nhìn lên mái

Lá dứa lợp nghiêng

Mặc mưa, mặc gió

Cả nhà ngủ yên..


Cha bảo: hai miền

Dừa đều đẹp cả

Trưa nay uống dừa

Nhớ Miền Nam quá!


Nguồn:

Phạm Hổ, Chú bò tìm bạn, NXB Kim Đồng, 1970

Cảm nhận bài thơ Dừa - Phạm Hổ​

Bài thơ Dừa của Phạm Hổ mang giọng điệu hồn nhiên, trong trẻo và rất giàu hình ảnh, gợi lên vẻ đẹp thân thuộc của cây dừa trong đời sống người Việt. Từ những quan sát giản dị của một đứa trẻ, cây dừa hiện lên như một người bạn hiền lành, gắn bó và chan hòa với con người, với quê hương.

Khổ thơ đầu mở ra một thế giới rất thơ: dừa thích ngắm trăng, thích reo tàu lá. Các hình ảnh thiên nhiên được nhân hoá khiến cây dừa như có tâm hồn, có cảm xúc. Còn hành động đem nước lên quả lúc nào ai hay lại gợi cảm giác trân trọng những điều âm thầm mà cây dừa dành cho con người. Dừa lặng lẽ nuôi quả, trao tặng vị ngọt mát mà không hề đòi hỏi gì.

Khổ thơ tiếp theo miêu tả hình ảnh trèo dừa hết sức quen thuộc ở làng quê. Anh tôi trèo tít lên cây, đong đưa giữa trời rộng tạo cảm giác phiêu lưu và khỏe khoắn. Cảnh chặt buồng, buộc dây rồi giòng xuống tái hiện một nét sinh hoạt đời thường giản dị nhưng gần gũi, gợi lại cả tuổi thơ miền quê trong trẻo.



Những câu thơ sau lại chuyển sang cảm xúc rất thật của đứa trẻ: cái bát to sao, cổ tôi mát ngọt – chỉ vài từ mà gợi trọn vẹn hương vị nước dừa giữa trời cao, vừa mát, vừa thơm, vừa chứa đựng niềm vui nhỏ bé của trẻ con.

Khổ thơ về chiếc võng càng làm không khí bài thơ thêm ấm áp. Bà đưa kẽo kẹt, cha đan võng đẹp – những hình ảnh gia đình thân thương, chất chứa tình cảm yêu thương, sự đùm bọc qua bao thế hệ. Từ chiếc võng, tác giả nhìn lên mái lá dừa, hình ảnh gợi cảm giác yên bình: mặc mưa, mặc gió, cả nhà ngủ yên. Cây dừa không chỉ cho nước, cho bóng mát mà còn góp phần dựng nên mái nhà êm ấm cho mọi người.

Câu kết cha bảo: hai miền dừa đều đẹp cả – trưa nay uống dừa, nhớ miền Nam quá! mở ra chiều sâu tình cảm quê hương, đất nước. Cây dừa trở thành biểu tượng nối liền hai miền, gợi nhớ tình nghĩa, gợi nhớ quê hương xa xăm. Nỗi nhớ miền Nam trong câu thơ vừa nhẹ nhưng lại thấm, gợi tình yêu đất nước giản dị mà sâu lắng.

Bài thơ Dừa vì thế không chỉ là những câu miêu tả đẹp đẽ mà còn là lời ca ngợi một loài cây thân thuộc, gắn bó với đời sống và văn hóa Việt Nam. Qua giọng thơ hồn nhiên của Phạm Hổ, cây dừa hiện lên chan chứa yêu thương, nuôi dưỡng tuổi thơ và lưu giữ tình cảm quê hương, gia đình trong từng tàu lá reo trước gió.

Phân tích bài thơ Dừa – Phạm Hổ​

Bài thơ Dừa của Phạm Hổ là một bức tranh hồn nhiên, trong trẻo về cây dừa – loài cây gần gũi với đời sống người Việt. Qua giọng thơ mộc mạc và những hình ảnh được nhân hóa đáng yêu, tác giả không chỉ tái hiện vẻ đẹp của cây dừa mà còn khắc họa cả một không gian gia đình ấm áp, thấm đượm tình quê.

Mở đầu bài thơ, cây dừa hiện lên như một sinh thể có tâm hồn, biết cảm, biết vui với thiên nhiên:

"Dừa thích ngắm trăng

Thích reo tàu lá

Đem nước lên quả

Lúc nào ai hay!"

Việc nhân hóa cây dừa "thích ngắm trăng", "thích reo tàu lá" khiến hình ảnh cây dừa trở nên sống động, đáng yêu như một người bạn thân thiết của trẻ thơ. Câu thơ "Đem nước lên quả / Lúc nào ai hay!" gợi sự âm thầm, lặng lẽ của cây dừa trong việc dâng hiến cho con người vị ngọt mát lành. Cây dừa không khoe mình mà chỉ lặng lẽ làm công việc nuôi quả – điều này tạo nên sự trân trọng đối với công sức của thiên nhiên.

Không chỉ là hình ảnh cây dừa, tác giả đưa vào bài thơ nét sinh hoạt quen thuộc của vùng quê qua hình ảnh người anh trèo dừa:

"Trèo tít lên cây

Đung đưa trời rộng

Chặt buồng, buộc dây

Anh tôi giòng xuống"

Hình ảnh "trèo tít lên cây", "đung đưa trời rộng" gợi sự can đảm, khỏe khoắn của người lao động. Những động tác "chặt buồng, buộc dây, giòng xuống" vừa chân thực vừa thân thuộc, gợi lại tuổi thơ của biết bao thế hệ từng lớn lên dưới bóng dừa. Không gian quê hiện lên bao la nhưng gần gũi, gắn liền với lao động và niềm vui bình dị.

Niềm vui trẻ thơ được thể hiện rõ khi nhân vật trữ tình được uống nước dừa:

"Phạt chúm để uống

Cái bát to sao!

Cổ tôi mát ngọt

Nước giữa trời cao.."

Giọng thơ bộc lộ sự thích thú chân thật. Nước dừa mát lạnh, ngọt trong "giữa trời cao" khiến cảm xúc bật lên đầy tự nhiên. Chỉ vài câu thơ nhưng tác giả đã tái hiện trọn vẹn hương vị tuổi thơ – hồn nhiên, ngọt ngào, không toan tính.

Không gian gia đình trong bài thơ cũng được tái hiện với hình ảnh chiếc võng nhà sau:

"Võng treo nhà sau

Bà đưa kẽo kẹt

Yêu đứa cho xơ

Cha đan võng đẹp"

Tiếng võng "kẽo kẹt" là âm thanh đặc trưng của những buổi trưa quê, mang theo sự chở che và yêu thương của bà. Cha hiện lên với đôi tay đan võng khéo léo, gửi vào đó tình yêu dành cho con. Những hình ảnh bình dị ấy đã làm cho bài thơ không chỉ nói về cây dừa, mà còn nói về mái ấm – nơi mỗi thành viên đều gắn bó với nhau bằng tình yêu mộc mạc.

Nhìn lên mái nhà, hình ảnh lá dừa xuất hiện thêm lần nữa:

"Lại nhìn lên mái

Lá dứa lợp nghiêng

Mặc mưa, mặc gió

Cả nhà ngủ yên.."

Cây dừa hiện diện trong mái nhà, trong giấc ngủ yên bình của gia đình. Lá dừa che mưa che nắng, góp phần tạo nên không gian sống ấm áp và an toàn. Hình ảnh này khẳng định cây dừa không chỉ là loài cây ở vườn, mà còn trở thành một phần của cuộc sống, của mái ấm quê hương.

Bài thơ khép lại bằng một cảm xúc bất ngờ nhưng chan chứa tình quê:

"Cha bảo: Hai miền

Dừa đều đẹp cả

Trưa nay uống dừa

Nhớ Miền Nam quá!"

Những câu thơ cho thấy cây dừa không chỉ gắn bó với một miền, mà là biểu tượng của cả đất nước. Câu cuối "Nhớ Miền Nam quá!" vừa là lời nhắc nhở tình cảm Bắc – Nam thắm thiết, vừa thể hiện nỗi nhớ da diết của người cha đối với một vùng đất thân thương, nơi cây dừa sum suê, nơi chất chứa bao kỷ niệm.

Như vậy, bài thơ Dừa không chỉ ca ngợi vẻ đẹp của cây dừa mà còn gợi nên tình yêu thiên nhiên, tình gia đình, tình quê hương sâu nặng. Với giọng điệu hồn nhiên, hình ảnh quen thuộc và sự chân thật trong từng câu thơ, Phạm Hổ đã tạo nên một bài thơ giàu cảm xúc, gợi nhớ về một miền tuổi thơ bình yên, ngọt mát như chính nước dừa quê nhà.