Cảm nhận về bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến Dàn ý 1. Mở bài - Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khuyễn (những nét tiêu biểu về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác) - Giới thiệu về bài thơ "Bạn đến chơi nhà" (hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật) 2. Thân bài: Cảm nhận về tác phẩm a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà - Cách giới thiệu giản dị, gần gũi với đời sống: + Đã bấy lâu nay: Chỉ thời gian đã lâu lắm rồi + Bác tới nhà: Chỉ sự việc bạn đến thăm - Giọng điệu: Vồn vã, chân thành, cởi mở. - Cách xưng hô: Bác – một danh từ chỉ người, được dùng như đại từ, qua đó thể hiện thái độ niềm nở, thân tình, quý trọng của tác giả đối với bạn. - Hai vế câu sóng đôi như một lời reo vui, đón khách, thể hiện sự xúc động ngọt ngào. Qua đó, cho thấy mối quan hệ gần gũi, thân mật giữa chủ và khách. ⇒ Câu nhập đề tự nhiên như một lời nói mộc mạc, như một tiếng reo vui, thể hiện sự chân tình, niềm xúc động của tác giả khi bạn đến chơi nhà. b. Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến chơi nhà - Tác giả đã tạo ra một tình huống, một hoàn cảnh rất đặc biệt khi bạn đến chơi nhà: + Muốn ra chợ thì chợ xa + Muốn sai trẻ thì trẻ đi vắng + Muốn bắt cá thì ao sâu + Muốn đuổi gà thì vườn rộng, rào thưa + Những thực phẩm như thịt, cá, rau đậu của vườn lại chưa ăn được + Miếng trầu cũng không có ⇒ Tình huống được tạo ra có tính bông đùa, có sẵn nhưng hóa ra lại không có gì, từ đó cho thấy hoàn cảnh éo le của tác giả. Vật chất không có, chỉ có sự chân tình tiếp đãi bạn. - Nghệ thuật: + Nhịp thơ 3/4: Tạo âm hưởng nhịp nhàng, chậm rãi, khoan thai + Phép đối chặt chẽ, lặp cấu trúc cụm từ, sử dụng tính từ, từ phủ định.. ⇒ Tạo dựng một tình huống éo le đó là cách nói hài hước, phóng đại về cuộc sống thiếu thốn vật chất của tác giả, qua đó thể hiện sự hóm hỉnh, hài hước của một nhà nho thanh bạch. c. Tình bạn thắm thiết của tác giả - Sử dụng từ nhiều nghĩa "ta" : + Ta (1) : Chủ nhà – nhà thơ + Ta (2) : Khách – bạn - Sử dụng quan hệ từ "với" nối liền hai chữ ta, qua đó ta thấy giưa chủ và khách dường như không còn khoảng cách, tuy hai mà một, gắn bó, hòa hợp, vui vẻ, trọn vẹn. ⇒ Câu thơ đã đúc kết lại giá trị của toàn bài thơ, bộc lộ tình cảm sâu sắc của nhà thơ đối với bạn, khẳng định một tình bạn đậm đà thắm thiết, trọn vẹn mà trong sáng, vượt qua mọi thử thách tầm thường. 3. Kết bài - Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ: + Nội dung: Ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết, mộc mạc của tác giả + Nghệ thuật: Thể thơ thất ngôn bát cú, giọng thơ chất phác, hồn nhiên, tạo tình huống thú vị, bất ngờ, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn ngữ bác học và ngôn ngữ đời thường.. - Cảm nhận về bài thơ và liên hệ với tình bạn của bản thân. Bài văn tham khảo: Phân tích bài thơ "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến Nguyễn Khuyến là một trong những tác giả nổi bật của nền văn học Việt Nam trong thời kỳ phong kiến. Ông là nhà nho, nhà thơ lớn của văn học dân tộc, nổi tiếng với các tác phẩm giàu giá trị nhân văn và triết lý sâu sắc. Các bài thơ của ông thường mang đậm tinh thần yêu nước, thương dân và phản ánh đời sống nông thôn giản dị nhưng cũng đầy chất triết lý. Trong đó, bài thơ "Bạn đến chơi nhà" là một tác phẩm tiêu biểu, thể hiện tình bạn chân thành, sâu sắc và phong cách thơ hóm hỉnh, vui tươi của ông. Bài thơ "Bạn đến chơi nhà" được sáng tác trong bối cảnh Nguyễn Khuyến đã về sống ở quê, tận hưởng cuộc sống thanh bình sau khi từ bỏ công danh. Bài thơ không chỉ ghi lại cảm xúc của tác giả khi bạn đến thăm mà còn phản ánh một phần bản sắc văn hóa của người dân Việt Nam trong cuộc sống nông thôn. Nội dung bài thơ không chỉ là câu chuyện về cuộc tiếp đón bạn bè mà còn là sự biểu lộ sự mộc mạc, thanh bạch của cuộc sống nông thôn và tình bạn chân thành, gắn bó giữa chủ và khách. Từ đó, tác phẩm không chỉ ca ngợi tình bạn mà còn phản ánh thái độ sống giản dị, khiêm nhường của tác giả. Mở đầu bài thơ, Nguyễn Khuyến đã thể hiện sự phấn khởi, vui mừng khi bạn đến chơi. Câu thơ đầu tiên "Đã bấy lâu nay, bác đến nhà" là một cách mở đầu giản dị, chân thành và gần gũi. Cụm từ "bấy lâu nay" chỉ thời gian đã lâu rồi bạn mới có dịp ghé thăm, tạo cảm giác nhớ nhung, mong mỏi. Đặc biệt, cách gọi "bác", một từ thân mật, vừa thể hiện sự kính trọng vừa thể hiện sự gần gũi, thân tình giữa tác giả và bạn bè. Giọng điệu thơ như một lời reo vui, hồ hởi chào đón khách, như muốn nói lên sự xúc động ngọt ngào khi bạn đến thăm. Ngoài ra, cấu trúc câu "Bác đến chơi nhà" không chỉ là một lời mời mà còn là một câu khẳng định, cho thấy sự thân mật trong quan hệ giữa tác giả và người bạn. Hai vế câu "Đã bấy lâu nay"... " Bác đến nhà" như là một lời reo vui, mời gọi, thể hiện sự xúc động của tác giả khi bạn đến thăm, qua đó khẳng định mối quan hệ thân thiết, gần gũi. Tuy nhiên, sự tiếp đón của nhà thơ không hề giống như một buổi tiếp khách thông thường. Nguyễn Khuyến đã tạo ra một tình huống đặc biệt để thể hiện sự nghèo khó nhưng cũng đầy hài hước trong cuộc sống của mình. Nhà thơ liệt kê hàng loạt các hoàn cảnh khó khăn như "chợ xa", "trẻ đi vắng", "ao sâu khôn chài cá", "vườn rộng, rào thưa khó đuổi gà".. Những hình ảnh này không chỉ phản ánh sự thiếu thốn vật chất mà còn là sự phóng đại có chủ ý, tạo nên không khí bông đùa, hài hước. Nhịp thơ 3/4 cùng cách sử dụng lặp cấu trúc, từ phủ định như "không có", "chưa ăn được" đã làm nổi bật sự nghèo khó nhưng không làm cho không khí trở nên bi thương mà ngược lại, lại tạo ra một không khí vui tươi, nhẹ nhàng, pha chút hài hước. Điều này phản ánh phong thái sống thanh bạch, vui vẻ và không quan tâm đến những thiếu thốn vật chất của nhà nho Nguyễn Khuyến. Qua đó, ta thấy một cách nhìn đầy lạc quan và trí thức của tác giả về cuộc sống. Sự thắm thiết trong tình bạn được thể hiện rõ qua cách sử dụng từ ngữ trong bài thơ. Đặc biệt, từ "ta" được sử dụng nhiều lần, với hai nghĩa khác nhau. "Ta" thứ nhất là chỉ chủ nhà, nhà thơ, còn "ta" thứ hai là chỉ khách, người bạn đến thăm. Qua đó, tác giả muốn khẳng định một điều rằng giữa chủ và khách không có khoảng cách, giữa họ tồn tại một mối quan hệ rất gần gũi, hòa hợp, vui vẻ và trọn vẹn. Câu thơ "Cùng ta, ta với ta" không chỉ là sự lặp lại về âm thanh mà còn là sự khẳng định mối quan hệ đặc biệt này, thể hiện tình bạn không có khoảng cách, không gian, chỉ có sự đồng điệu trong tâm hồn. Tình bạn này không chỉ gắn bó về mặt tâm hồn mà còn là sự gần gũi, chia sẻ trong cuộc sống. Thông qua bài thơ, tác giả đã thể hiện được giá trị của tình bạn thật sự, không cần sự hào nhoáng, chỉ cần sự chân thành, giản dị là đủ. Bài thơ "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến không chỉ ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết mà còn thể hiện sự khiêm nhường, thanh bạch trong lối sống của tác giả. Qua việc xây dựng tình huống hài hước và phong cách thơ chất phác, hồn nhiên, bài thơ đã tạo ra một không gian sống động, gần gũi, phản ánh một phần bản sắc của văn hóa nông thôn Việt Nam. Giá trị nghệ thuật của bài thơ không chỉ ở hình thức thơ thất ngôn bát cú mà còn ở sự kết hợp khéo léo giữa ngôn ngữ bác học và ngôn ngữ đời thường, tạo nên một tác phẩm có sức sống lâu bền trong lòng người đọc. Bài thơ khiến em suy nghĩ về giá trị của tình bạn, về sự chân thành trong các mối quan hệ và sự trân trọng những khoảnh khắc giản dị, mộc mạc trong cuộc sống.
