Review Sách So Good That They Can’t Ignore You - Cal Newport

So good that they can't ignore you

Tên tiếng Việt: Kỹ năng đi trước đam mê

Tác giả: Cal Newport

Review by Pedestrian



"So good that they can't ignore you" - Bắt lấy cơ hội cho chính mình​

So good that they can't ignore you - bạn không cần chứng minh bạn giỏi hơn bất kỳ ai ngoài chính mình, bạn có thể giỏi hơn thế nữa.

So good that they can't ignore bàn về câu hỏi "Why do some people end up loving what they do (for a living), while so many others fail at this goal?". Nếu là bạn, bạn sẽ có quan điểm thế nào về vấn đề này?

1. Về tác giả Cal Newport

Calvin Cal Newport (sinh năm 1982) là một tác giả phi hư cấu người Mỹ và là phó giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Georgetown. Bạn dễ dàng tìm thấy chất "phi hư cấu" thông qua nhiều ví dụ ông đề cập qua ngòi bút của mình - rất thẳng thắn, rất chân thực.

Các tác phẩm nổi tiếng và có sức ảnh hưởng nhất của Cal Newport là​

• Digital Minimalism (Lối Sống Tối Giản Thời Công Nghệ Số) : Choosing a Focused Life in a Noisy World (2019)
  
• Deep Work: Rules for Focused Success in a Distracted World (Làm Ra Làm Chơi Ra Chơi) (2016)

Và đương nhiên không thể thiếu So Good They Can't Ignore You: Why Skills Trump Passion In The Quest For Work You Love (2012) - tác phẩm mà ngay sau đây chúng ta sẽ cùng nhau khám phá.

2. Tác phẩm "So good that they can't ignore you"

"So good that they can't ignore you" có tên Việt hóa là "Kỹ Năng Đi Trước Đam Mê". Thật vậy, hai phạm trù "kỹ năng" và "đam mê" chính là chủ đề xuyên suốt của quyển sách. Trong thế thế cạnh tranh khốc liệt cho những cơ hội thăng tiến, đâu mới là yếu tố giúp bạn tiến xa hơn. Trải qua 2 quan điểm cốt lõi trong thế giới lập luận của Cal Newport, bạn rất có thể sẽ tự tìm câu trả lời cho mình!

2.1 Passion Mindset và Craftsman Mindset



Mọi câu chuyện bắt đầu khi không chỉ Cal Newport mà chính chúng ta cũng nhận ra công việc quan trọng như thế nào trong suốt cuộc đời của mỗi con người. Bạn phải làm một công việc mình yêu thích và có hứng thú thì một phần của cuộc sống mới trở nên tương sáng.

Cal Newport tổ chức phỏng vấn những người hào hứng với mỗi ngày đi làm và công việc là một phần của họ, và rồi ông tìm ra một điểm chung giữa những người này -mà ông gọi họ là những người có Craftsman mindset.

Vậy Craftsman mindset là gì?

Craftsman mindset có thể hiểu là những người có tư duy sáng tạo cải tiến và thích nghi. Những người có craftsman mindset làm chủ công việc của họ với suy nghĩ: "How can I improve and have something uniquely valuable to offer the world? Am I willing to stick with this, despite how boring and tedious the process may be?" ( "Làm thế nào tôi có thể cải thiện và có một thứ gì đó có giá trị độc đáo để giúp cho thế giới xung quanh? Tôi có sẵn sàng gắn bó với điều này, bất chấp quá trình này có thể nhàm chán và tẻ nhạt như thế nào không?")

Bằng cách đó, thay vì mãi lo lắng khư khư vào việc liệu công việc mà mình đang làm có tốt, có hoàn hảo chưa? , bạn sẽ lao đầu vào làm việc thật tốt.

Cal Newport cũng nhấn mạnh: "Không ai nợ bạn một sự nghiệp tuyệt vời cả, khỏi phải bàn; Chính bạn phải tìm kiếm nó quá trình này sẽ không dễ dàng."

Thế Passion mindset là gì?

Người làm việc với tư duy Passion mindset là người bắt đầu và duy trì công việc của mình vì sự đam mê, nói cách khác là do cảm xúc của bản thân. Theo đó bạn có thể cảm thấy công việc của mình "bất ổn" và muốn đăng xuất khỏi công ty và đương nhiên có rất nhiều lý do cho điều đó những cội nguồn của chúng là "trái tim này đã nguội lạnh".

Người có Passion mindset thường nghĩ "Thế giới có thể mang đến cho mình điều gì? Công việc nào có thể duy trì niềm đam mê sẵn có của tôi?"

Passion mindset dễ khiến bạn không khẳng định được vị trí của mình vì thế hứng thú với công việc cũng dần cạn kiệt. Chúng ta - nhưng người có Passion mindset mà không hề biết, rất có thể sẽ bị cuốn theo dòng xoáy đi tìm chính mình, mà không có phương hướng.

2.2 Tại sao Craftsman mindset lại khiến bạn yêu thích việc mình đang làm hơn

Craftsman mindset và Passion mindset không phải là khái niệm hoàn toàn đối lập nhau. Chỉ là Craftsman mindset có thể coi là điều kiện cần và đủ để bạn làm việc và duy trì trạng thái trong công việc của mình. Ngược lại Passion mindset là điều kiện cần những bạn khó có thể kéo dài trạng thái hứng thú đó chỉ bằng động lực và cảm xúc.

Bạn biết không, con người yêu thích một việc gì đó vì họ khẳng định được chính mình khi làm công việc đó. Người Việt Nam mình có một câu rất chí lý: "Trăm hay không bằng tay quen" và 3 yếu tố khiến bạn "tay quen" trong công việc của mình được Cal Newport đề cập như sau:​

• Tác động (Impact) : Chất lượng công việc của bạn có tác động đáng chú ý và tích cực đến những người bạn quan tâm (đồng đội, khách hàng, v. V). Nói cách khác, khi bạn hoàn thành tốt công việc của mình, bạn biết chắc rằng mình đang mang lại giá trị cho một người khác.
  
• Sáng tạo (Creativity) : Bạn có cơ hội ứng biến công việc và thực hiện ý tưởng của mình. Đó cũng là lúc bạn có thể tận hưởng cảm giác được công nhận. Đừng hiểu lầm bạn phải thể hiện cho người khác, người bạn cần chúng tỏa nhất là chính mình - nó mang lại cho bạn sự tự tin.
  
• Kiểm soát (Control) : Bạn biết cách thức, thời gian, nơi bạn làm việc. Bạn hiểu mình cần làm gì và khi nào mình xong việc. Trạng thái này rất quan trọng, nó cho bạn cảm giác vững chắc để xác định được vị trí của chính mình. Không ai có thể duy trì trạng thái tích cực khi không thể tự mình quản lý được những thứ mình đã, đang và sẽ làm.

Hiểu về chi phí cơ hội, chúng ta hiểu rằng 3 yếu tố trên không thể dễ dàng có được. Bạn phải rèn luyện và "đánh đổi" những thứ có giá trị tương tự. Cal Newport gọi đó là sự lựa chọn: Nếu bạn muốn đạt được 3 giá trị độc nhất và giá trị kia, bạn cùng phải trở nên độc nhất và giá trị.

2.3 Làm thế nào để trở nên độc nhất và giá trị

Trở nên độc nhất và giá trị nghĩa là bạn xây dựng cho mình những kỹ năng khác biệt. Đó không nhất thiết là kỹ năng quá "siêu sao", quá độc đáo. Mà chỉ cần là một điều đặc biệt, để các công sự của bạn nhất thiết phải nhận ra sự vắng mặt của bạn, tuyệt với hơn họ có thể nghĩ thầm nếu có bạn ở đây thì tốt quá! Điều đó thể hiện bạn có một vị trí nhất định và mang lại giá trị cho mọi người.

Đừng nghĩa điều này quá xa vời, chúng ta có cách để tự khiến mình trở nên độc nhất và giá trị hơn. Đó là hành trình chứng kiến chính mình trở nên tốt hơn nên đừng quá căng thẳng và áp đặt bản thân.

Đầu tiên, "say yes" với những thử thách.

Những thử thách mới sẽ đưa bạn vào một trạng thái bắt buộc phải học kỹ năng mới. Hãy chấp nhận những thử thách như một cơ hội để hoàn thiện mình.

Điều kiện tiên quyết để "say yes" là bạn phải có nền tảng và sự hứng thú với lĩnh vực đó. Hơn nữa hãy chắc rằng những thử thách đó có liên quan đến công việc và sự tiến bộ mà bạn mong muốn. Cal Newport có những định hướng như sau:

Hiện tại nhóm, công ty hoặc ngành của bạn thiếu kỹ năng cụ thể nào (ví dụ: Kiến thức miền cụ thể, chương trình phần mềm, v. V) ?

Yêu cầu cao về chuyên môn công nghệ nào trong ngành của bạn (ví dụ: Lập trình SQL, quảng cáo trên Facebook, v. V) ?

Những người đứng đầu trong nghề của bạn dường như có những kỹ năng gì (ví dụ: Viết kinh doanh rõ ràng, thuyết trình trước đám đông, quản lý thời gian, v. V) ?

Sau khi xác định được kỹ năng mà bạn muốn phát triển và "say yes" với thử thách trước mắt, bạn hãy tuân theo những nguyên tắc sau để biến thử thách thành một cơ hội quý giá:

Khắc phục các khoảng thời gian không bị phân tán. Đề cao sự tập trung để có thể hoàn thành tốt những mục tiêu nhỏ trong thử thách của bạn.

Đẩy bản thân đến rìa khả năng của bạn. Nghĩa là bạn phải đặt mình trong chu kỳ giữa thoải mái và khó chịu: Đánh đổi không gian an toàn của mình để thực hiện những nhiệm vụ có thể khiến bạn thấy bất an, vượt qua những khoảnh khắc bạn nghĩa mình không thể làm được.

Tìm kiếm phản hồi và cố vấn ngay lập tức. Quá trình học tập những điều mới luôn cần có người định hướng cho bạn. Tuy nhiên, hỏi cũng là một nghệ thuật, hãy phân biệt đâu là vấn đề thực thụ mà bạn cần sự hỗ trợ bằng cách tự học trước.

Một điều cuối cùng, Cal Newport viết "Hãy luôn tự hỏi: Có phải bạn đang ngày càng trở nên độc nhất (bạn sẽ mất bao lâu để đào tạo một sinh viên tốt nghiệp đại học làm được những việc như bạn làm) và vô cùng có giá trị như thế nào (mọi người sẽ bỏ lỡ những giá trị gì nếu bạn từ bỏ công việc) ?"​

3. Đôi lời của Pedestrian

Mình cho rằng, Craftsman mindset hay Passion mindset đều rất quan trọng sự nghiệp của mỗi người. Chúng giống như sự hài hòa giữa lý trí và tình cảm trong đời sống của chúng ta.

Chúng ta có thể bắt đầu sự nghiệp hay bất cứ thứ gì bằng động lực bằng đam mê (Passion Mindset) và cần sự kiên định cùng cũng như rèn luyện (Craftsman Mindset) để duy trì đó.

Tuy vậy, không lúc nào sự duy trì cùng kết được quả ngọt. Như Cal Newport đã nói đó là sự lựa chọn. Sự hiểu biết thêm về Craftsman Mindset và Passion Mindset giúp chúng ta hiểu rõ về chính những quyết định của mình. Chính điều đó giúp bạn có cái nhìn toàn diện, bao quát hơn những khi bạn bị cảm xúc chi phối quá nhiều. Những vẫn hãy nhớ điều mà mỗi chúng ta thực sự muốn và thực sự có ý nghĩa trong cuộc sống của mình.

So good that they can't ignore you là một quyển sách cho bạn nhiều góc nhìn mới về tư duy của chính mình. Bản tóm tắt chỉ thể hiện một phần ý nghĩa theo cách hiểu của mình. Vì thể để hiểu được trọn vẹn nhất những tinh túy bạn hãy tìm đọc sách gốc với rất nhiều ví dụ trực quan và quan điểm thú vị nhé!​