[Meid ND]

[Pháp luật đại cương] Bài tập về Quyền Thừa kế

​

Bài 1.

Ông Sang và bà Vân có 3 người con là A (1989), B (1991) và C (1994). Do mâu thuẫn gia đình nên ông Sang viết di chúc để lại sổ tiết kiệm là 600 triệu đồng cho bà Hoa (em ruột của ông Sang). Vào cuối năm 2017, tức giận nên bà Vân giết bà Hoa với mục đích để chia tài sản cho các con, bà Hoa chết. Sau đó, ông Sang chết năm 2018.

1) Di chúc có hiệu lực hay không?

2) Chia tài sản theo BLDS như thế nào?

Gợi ý trả lời:

1) Di chúc trên không có hiệu lực toàn bộ vì người thừa kế theo di chúc - bà Hoa chết năm 2017, trước người lập di chúc – ông Sang (chết năm 2018).

2) Chia tài sản theo pháp luật tại điểm c Đ650 BLDS 2015 và Đ651 BLDS 2015 là: Phần tài sản (600 triệu đồng) của ông Sang sẽ được chia làm 4 phần bằng nhau cho bà Vân, A, B, và C mỗi người 150 triệu đồng.

Nếu bà Vân bị kết án (giết bà Hoa – người thừa kế ông Sang chọn) thì không được nhận di sản theo Đ621 BLDS 2015 về thừa kế theo pháp luật.

Bài 2.

Vợ chồng ông A và bà B có 3 đứa con trai là C, D, E và một đứa con nuôi là H. Năm 2009 ông A chết do bệnh nặng không có di chúc. Sau khi ông A chết bà B quyết định chia tài sản của ông A cho các con trai là con đẻ mà không chia cho H là con nuôi. Biết rằng tài sản của hai ông bà là căn nhà trị giá 900 triệu đồng, sổ tiết kiệm 100 triệu đồng và một số vật dụng khác trị giá 20 triệu đồng.

1) Việc làm của bà B đúng hay sai? Tại sao?

2) Chia thừa kế trong trường hợp này?

Gợi ý trả lời:

[HIDETHANKS=1]1) Việc làm của bà B là sai. Vì: Diện thừa kế bao gồm: Hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng. H là con nuôi (diện nuôi dưỡng) nên phải được hưởng tài sản ông A để lại theo hàng thừa kế thứ nhất.

2) Chia thừa kế như sau:

Tổng di sản của ông A :(900 + 100 + 20) /2 = 510 triệu đồng (vì là tài sản chung của ông bà A - B). Theo Đ650 BLDS 2015, tài sản của ông A sẽ được thừa kế theo pháp luật vì ông A chết (thời điểm thừa kế mở) mà không để lại di chúc. Và theo Đ651 BLDS 2015, người thừa kế theo pháp luật được quy định theo hàng thừa kế và những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Bà B, C, D, E, và H thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Nên tài sản của ông A sẽ được chia làm 5 phần bằng nhau cho B (vợ), C (con), D (con), E (con), và H (con nuôi), mỗi người 102 triệu đồng.

Vậy: Bà B có 612 triệu đồng; các con C = D = E = H = 102 triệu đồng.[/HIDETHANKS]

Bài 3.

Ông A có khối tài sản riêng trị giá 3, 6 tỷ đồng. Ông A làm di chúc chia cho bà B (vợ ông) và 3 con là C (30 tuổi), D (25 tuổi), E (20 tuổi) : Mỗi người 400 triệu; còn lại 2 tỷ đồng để cho Hội chữ thập đỏ. Năm 2017, ông A chết chia di sản của ông A. (Biết, ông A và bà B không có tài sản chung nào).

1) Chia di sản của ông A?

2) Chia di sản của ông A như thế nào, nếu D là người không còn khả năng lao động do bị tai nạn lao động năm 2015?

Gợi ý trả lời:

[HIDETHANKS=1]1) Chia di sản của ông A như sau:

Tài sản riêng của ông A là 3, 6 tỷ đồng. Bà B được chia 400 triệu theo di chúc của A, nhưng 400 triệu chưa đủ 2/3 suất thừa kế theo pháp luật (Đ644 BLDS 2015) vì B – vợ A được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc phải được hưởng bằng 2/3 suất thừa kế theo pháp luật [ (3, 6 tỷ /4) * (2/3) = 600 triệu] . Các con, mỗi đứa 400 triệu, hội chữ thập đỏ nhận 1, 8 tỷ.

2) D là người không còn khả năng lao động do bị tai nạn lao động năm 2015, chia di sản của A như sau:

Theo Đ644 BLDS 2015, thì D là con thành niên (25 tuổi) mà không có khả năng lao động thì được hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật là 600 triệu. Và bà B (vợ A) cũng được hưởng phần di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật là 600 triệu, C = E = 400 triệu, hội chữ thập đỏ = 1, 8 tỷ.[/HIDETHANKS]

Bài 4.

Ông A kết hôn với bà B và có hai người con chung là C sinh năm 1976 và D sinh năm 1980. C bị tâm thần từ nhỏ, D có vợ là E và có con là F, G, H và I. Vợ chồng D không có tài sản gì và sống nhờ nhà của ông bà A – B. Tháng 10/2016, D chết. Tháng 01/2017, bà B chết. Biết căn nhà là tài sản chung của ông A, bà B trị giá 4 tỷ đồng. Biết rằng, mẹ bà B là cụ G còn sống.

1) Chia di sản của bà B trong trường hợp B chết mà không có di chúc để lại?

2) Chia di sản của bà B trong trường hợp B chết có di chúc (Năm 2015, bà B lập di chúc để lại cho D 1/2 tài sản của bà) ?

Gợi ý trả lời:

[HIDETHANKS=1]1) Chia di sản của B trong trường hợp B chết không có di chúc:

Tài sản của bà B là 2 tỷ đồng (trong khối tài sản chung của A và B). Trong trường hợp không có di chúc để lại, tài sản của B được chia theo pháp luật (điểm a, Khoản 1 Đ650 BLDS 2015) mỗi người 500 triệu đồng theo hàng thừa kế thứ nhất: Cụ G (mẹ bà B), ông A (chồng), C (con) và D (con bà B nhưng đã chết nên F, G, H, I được hưởng thừa kế thế vị của D theo Đ652 BLDS 2015, nên F = G = H = I = 125 triệu) được hưởng thừa kế theo pháp luật của bà B (theo Điều 651 BLDS 2015).

2) Chia di sản của B trong trường hợp B chết có di chúc:

Tài sản của bà B là 2 tỷ đồng (trong khối tài sản chung của A và B). Năm 2015, B lập di chúc để lại cho D 1/2 di sản của bà. Do D chết (tháng 10/2016) trước bà B (tháng 1/2017) nên di chúc bà B để lại cho D hưởng 1/2 di sản của bà không có hiệu lực (điểm a, khoản 2 Đ643 BLDS 2015). Khi đó, di sản bà B để lại được chia theo pháp luật (Đ650 BLDS 2015) theo hàng thừa kế thứ nhất: Cụ G (mẹ bà B), ông A (chồng), C (con) và D (con bà B nhưng đã chết nên F, G, H, I được hưởng thừa kế thế vị của D theo Đ652 BLDS 2015) được hưởng thừa kế theo pháp luật của bà B (theo Điều 651 BLDS 2015). [/HIDETHANKS]

Bài 5.

Anh A và chị B kết hôn với nhau năm 1990, có con là C sinh năm 1994 và D sinh năm 2008 và một người con nuôi là T sinh năm 2010. Anh C kết hôn với chị X và có 2 con là Y và Z.

Anh A chung sống với chị K, cả hai cũng có một con chung là N sinh năm 1998. Tháng 10/2017, Anh A lập di chúc (hợp pháp) để lại toàn bộ tài sản của mình cho C, K và N. Tháng 2/2019, anh A và C chết cùng lúc trong tai nạn đó.

Tài sản chung của anh A và chị B là 2 tỷ 400 triệu, tài sản chung của Anh A và chị K là 1 tỷ 600 triệu. Tài sản chung của C và X là 500 triệu. Chi phí mai táng cho anh A là 100 triệu và C là 50 triệu. Chia di sản trong trường hợp trên.

Gợi ý trả lời:

[HIDETHANKS=1]- Di sản của anh A: 2, 4 tỷ/2 + 1, 6 tỷ/4 - 100 triệu (chi phí mai táng) = 1, 5 tỷ

- Di sản của anh C: 500 triệu/2 – 50 triệu (chi phí mai táng) = 200 triệu

- Theo di chúc của A: 1, 5 tỷ chia cho C = K = N = 500 triệu

+ Do anh C chết cùng lúc với anh A nên phần của C bị vô hiệu và được chia theo pháp luật: 500 triệu chia cho (B, Y và Z, D, T, N) = 100 triệu

+ B, D, T là người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc.

Theo Đ644 BLDS 2015: Bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật:

1, 5 tỷ/5 x 2/3 = 200 triệu

Số tiền còn thiếu của (B = D = T) : 200 triệu - 100 triệu = 100 triệu.

K = 500 triệu x 300 triệu/1, 2 tỷ = 125 triệu

N = 600 triệu x 300 triệu/1, 2 tỷ = 150 triệu

Y và Z = 100 triệu x 300 triệu/1, 2 tỷ = 25 triệu[/HIDETHANKS]