1230
17
[HIDETHANKS=1]N hư chúng ta đã biết, hình như mỗi nhà văn đều mang đậm nét của một vùng miền nào đó. Nếu Tô Hoài là nhà văn của núi rừng Tây Bắc, Nguyễn Trung Thành là nhà văn của vùng Tây Nguyên, Nguyễn Thi là nhà văn của vùng đồng bằng Nam Bộ, thì Kim Lân chính là nhà văn của vùng nông thôn Bắc Bộ. Bởi vì mỗi nhân vật trong tác phẩm của ông đều mang hình ảnh người dân Bắc Bộ sống trong cảnh nghèo khổ, cơ cực. Tiêu biểu nhất chính là tác phẩm "Vợ nhặt", ông đã hình ảnh nạn đói 1945 vừa là một cơ hội vừa à một thử thách vào câu chuyện rất thành công.
K im Lân tên khai sinh là Nguyễn Văn Tài, quê ở huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Ông là cây bút chuyên viết về truyện ngắn. Thế giới nghệ thuật của ông là khung cảnh làng quê và hình tượng người nông dân. Đó là mảng hiện thực mà ông hiểu và gắn bó sâu sắc. Ông viết chân thực và xúc động về đời sống người dân quê mà ông hiểu sâu sắc cảnh ngộ và tâm lí của họ - những con người gắn bó tha thiết và thủy chung với quê hương và cách mạng. Sáng lên trong tác phẩm của ông là vẻ đẹp tâm hồ của người nông dân Việt Nam, những người sống cực nhọc, lam lũ, nghèo khổ nhưng vẫn yêu đời, chất phác, hóm hỉnh, lạc quan và tài hoa. Gắn với tên tuổi của Kim Lân là hai tập truyện ngắn "Nên vợ nên chồng" và "Con chó xấu xí". "Vợ nhặt" là truyện ngắn xuất sắc nhất của Kim Lân in trong tập "Con chó xấu xí". Có nhà nghiên cứu văn học đã xếp "Vợ nhặt" gần như thần bút. Tiền thân của truyện ngắn này là tiểu thuyết "Xóm ngụ cư" - được viết ngay sau Cách mạng tháng Tám nhưng dang dở và thất lạc bản thảo. Sau khi hòa bình lặp lại năm 1954 ông dựa vào một phần cốt truyện cũ để viết truyện ngắn này.
T ruyện lấy bối cảnh là nạn đói năm 1945. Tràng - một thanh niên nghèo, lại là dân ngụ cư, trong một lần đẩy hàng đã tình cờ có vợ. Cô vợ nhặt đã tình nguyện theo Tràng chỉ sau câu nói đùa và bốn bát bánh đúc. Tràng đưa "thị" về giữa cảnh đói khát đang dần tràng đến xó ngụ cư. Bà cụ Tứ thấy con có vợ vừa mừng, vừa buồn tủi cho thân phận nghèo khó của mình và thương con, thương nàng dâu đói khổ. Họ sống với nhau trong cảnh đói nghèo nhưng hạnh phúc.
C ái đói vừa là một cơ hội vừa là một thử thách. Cái đói là thử thách bởi đối mặt với nó là hiện thực về cuộc sống thiếu thốn, nghiệt ngã và con người vì cái đói mà rẻ rúng cả nhân cách của mình. Cái đó là cơ hội bởi trong chính cái đói đó con người tìm thấy những hạnh phúc bình dị, đời thường và tìm thấy con đường để đổi đời cho mình, cơ hội bộc lộ tình người tha thiết.
C on người phải đối mặt với cuộc sống thiếu thốn, đối mặt với cái chết cận kề hàng ngày. Kim Lân đã mở đầu truyện ngắn bằng hình ảnh một buổi hoàng hôn lạnh lẽo, ảm đạm về cả màu sắc, âm thanh, mùi vị và đường nét. Màu da xanh xám của người chết "đội chiếu lũ lượt bồng bế, dắt díu nhau", màu đen kịt của bầy quạ bay trên bầu trời. Kết hợp "mùi ẩm thói của rác rưởi và mùi gây của xác chết" và tiếng quạ gào lên từng hồi, tiếng hờ khóc những nhà có người chết. Tác giả đã miêu tả thành công khung cảnh thê lương đến nhói lòng của xóm ngụ cư. Bên cạnh đó, "không buổi sáng nào người trong làng đi chợ, đi làm đồng không gặp ba bốn cái thây nằm cong queo bên đường". Cũng vì cái đói, cái nghèo túng thiếu thốn mà người dân bị đẩy đến bước đường cùng, đó là cái chết. Ánh sáng hắt lên trang viết của Kim Lân là ánh sáng chạng vạng. Ông đã không né tránh sự thật mà phơi bày một cách sâu sắc. Con người trong hoàn cảnh khắc nghiệt, đói khổ thì nhân cách cũng bị rẻ rúng. Điển hình là nhân vật "thị". Cưới sinh là chuyện hệ trọng của con người nhưng nàng lại đồng ý theo Tràng, một chàng trai xa lạ, chẳng biết người tốt hay kẻ xấu về nhà chỉ sau câu nói đùa:
Hay "Này nói đùa chứ có về với tớ thì ra khuân hàng lên xe rồi cùng về" và bốn bát bánh đúc. Con người có thể xem nhẹ chuyện quan trọng, tin tưởng một cách bất cần vào người xa lạ chỉ vì họ cho mình được miếng ăn và chẳng có gì đảm bảo cho tương lai, vì có lẻ đối với họ hiện tại có được cái ăn đã là quý là sướng nhất rồi.
C ái đói không chỉ là thử thách mà nó còn là cơ hội. Cơ hội cho con người tìm thấy những hạnh phúc bình dị, đời thường. Tràng đã có cơ hội được hưởng hạnh phúc gia đình với người vợ nhặt của mình. Tràng, bản thân anh là dân ngụ cư, nghèo túng, vẻ ngoài thô kệch, sống với mẹ già trong "một căn nhà rẹo rọ trên bãi đất hoang mọc lỏm thỏm những búi cỏ dại". Hoàn cảnh xuất thân, tướng mạo khó lòng mà lấy được vợ. Tuy nhiên, giữa khung cảnh tối sầm lại vì đói khát, tràng một lần tầm phơ tầm phào, Tràng đã nhặt được vợ. Chúng ta thử hỏi, nếu không phải trong nạn đói, không phải nghèo khổ quẫn đến chừng ấy, liệu hai con người thiện lương kia chắc gì đã gặp nhau và có được hạnh phúc. Trong hạnh phúc mới, Tràng chợt thức tĩnh ra nhiều thứ, thấy mình cần phải có trách nhiệm với gia đình. "Bỗng nhiên hắn thấy yêu thương gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng". "Hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đấ y". Cả thị cũng vậy, nàng từ một người con gái thô kệch, vô duyên mà trở nên có ý tứ, dịu dàng, biết chăm lo cho chồng, cho gia đình của mình. Tràng bắt đầu lờ mờ nhận ra con đường để đổi đời - lá cờ đỏ Việt Minh lẫn khuất trong đầu anh. Cơ hội để bộc lộ tình người tha thiết. Trong lúc khó khăn, nghiệt ngã, tình người vẫn được thể hiện nồng hậu. Đó chính là sức mạnh để con người ta dám cưu mang nhau, vượt qua cái đói. Cơ hội con người có khao khát và dám ước mơ đến tương lai tốt đẹp. Như cụ Tứ nói về tương lai tốt đẹp sau này của đôi vợ chồng trẻ. Hay hình ảnh lá cờ đỏ cuối tác phẩm, biểu tượng cho tự do, hạnh phúc.
B ằng giọng văn mộc mạc, giản dị, ngôn ngữ gần gũi với khẩu ngữ, cách viết như thế tạo nên một phong vị và sức lôi cuốn riêng. Nhân vật bà cụ Tứ, Tràng và thị được tác giả khắc họa sinh động, biểu trưng cho người lao động cơ cực, nhưng vẫn vẹn nguyên tấm lòng nhân hậu, trong sáng.
V ới sự tinh tế trong cảm nhận, chân thực trong miêu tả cùng sự am hiểu sâu sắc đối với tinh thần người nông dân nghèo nhà văn Kim Lân không chỉ tái hiện thành công không khí ngột ngạt nạn đói 1945 mà nhà văn còn làm nổi bật vẻ đẹp của sự sống, tình thương bên trong con người. Như chúng ta thường nói, "trong cái rủi có cái may", đúng thế, tuy cái đói bủa vây nhưng họ lại có được tình thương ấm áp của con người. Qua tác phẩm tôi học được tấm lòng lương thiện, sống chất phác thì sẽ luôn tìm được ánh sáng lối thoát vượt qua hiểm nghèo, khó khăn.
K im Lân tên khai sinh là Nguyễn Văn Tài, quê ở huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Ông là cây bút chuyên viết về truyện ngắn. Thế giới nghệ thuật của ông là khung cảnh làng quê và hình tượng người nông dân. Đó là mảng hiện thực mà ông hiểu và gắn bó sâu sắc. Ông viết chân thực và xúc động về đời sống người dân quê mà ông hiểu sâu sắc cảnh ngộ và tâm lí của họ - những con người gắn bó tha thiết và thủy chung với quê hương và cách mạng. Sáng lên trong tác phẩm của ông là vẻ đẹp tâm hồ của người nông dân Việt Nam, những người sống cực nhọc, lam lũ, nghèo khổ nhưng vẫn yêu đời, chất phác, hóm hỉnh, lạc quan và tài hoa. Gắn với tên tuổi của Kim Lân là hai tập truyện ngắn "Nên vợ nên chồng" và "Con chó xấu xí". "Vợ nhặt" là truyện ngắn xuất sắc nhất của Kim Lân in trong tập "Con chó xấu xí". Có nhà nghiên cứu văn học đã xếp "Vợ nhặt" gần như thần bút. Tiền thân của truyện ngắn này là tiểu thuyết "Xóm ngụ cư" - được viết ngay sau Cách mạng tháng Tám nhưng dang dở và thất lạc bản thảo. Sau khi hòa bình lặp lại năm 1954 ông dựa vào một phần cốt truyện cũ để viết truyện ngắn này.
T ruyện lấy bối cảnh là nạn đói năm 1945. Tràng - một thanh niên nghèo, lại là dân ngụ cư, trong một lần đẩy hàng đã tình cờ có vợ. Cô vợ nhặt đã tình nguyện theo Tràng chỉ sau câu nói đùa và bốn bát bánh đúc. Tràng đưa "thị" về giữa cảnh đói khát đang dần tràng đến xó ngụ cư. Bà cụ Tứ thấy con có vợ vừa mừng, vừa buồn tủi cho thân phận nghèo khó của mình và thương con, thương nàng dâu đói khổ. Họ sống với nhau trong cảnh đói nghèo nhưng hạnh phúc.
C ái đói vừa là một cơ hội vừa là một thử thách. Cái đói là thử thách bởi đối mặt với nó là hiện thực về cuộc sống thiếu thốn, nghiệt ngã và con người vì cái đói mà rẻ rúng cả nhân cách của mình. Cái đó là cơ hội bởi trong chính cái đói đó con người tìm thấy những hạnh phúc bình dị, đời thường và tìm thấy con đường để đổi đời cho mình, cơ hội bộc lộ tình người tha thiết.
C on người phải đối mặt với cuộc sống thiếu thốn, đối mặt với cái chết cận kề hàng ngày. Kim Lân đã mở đầu truyện ngắn bằng hình ảnh một buổi hoàng hôn lạnh lẽo, ảm đạm về cả màu sắc, âm thanh, mùi vị và đường nét. Màu da xanh xám của người chết "đội chiếu lũ lượt bồng bế, dắt díu nhau", màu đen kịt của bầy quạ bay trên bầu trời. Kết hợp "mùi ẩm thói của rác rưởi và mùi gây của xác chết" và tiếng quạ gào lên từng hồi, tiếng hờ khóc những nhà có người chết. Tác giả đã miêu tả thành công khung cảnh thê lương đến nhói lòng của xóm ngụ cư. Bên cạnh đó, "không buổi sáng nào người trong làng đi chợ, đi làm đồng không gặp ba bốn cái thây nằm cong queo bên đường". Cũng vì cái đói, cái nghèo túng thiếu thốn mà người dân bị đẩy đến bước đường cùng, đó là cái chết. Ánh sáng hắt lên trang viết của Kim Lân là ánh sáng chạng vạng. Ông đã không né tránh sự thật mà phơi bày một cách sâu sắc. Con người trong hoàn cảnh khắc nghiệt, đói khổ thì nhân cách cũng bị rẻ rúng. Điển hình là nhân vật "thị". Cưới sinh là chuyện hệ trọng của con người nhưng nàng lại đồng ý theo Tràng, một chàng trai xa lạ, chẳng biết người tốt hay kẻ xấu về nhà chỉ sau câu nói đùa:
"Muốn ăn cơm trắng mấy giò này!
Lại đây mà đẩy xe bò với anh, nì!"
Hay "Này nói đùa chứ có về với tớ thì ra khuân hàng lên xe rồi cùng về" và bốn bát bánh đúc. Con người có thể xem nhẹ chuyện quan trọng, tin tưởng một cách bất cần vào người xa lạ chỉ vì họ cho mình được miếng ăn và chẳng có gì đảm bảo cho tương lai, vì có lẻ đối với họ hiện tại có được cái ăn đã là quý là sướng nhất rồi.
C ái đói không chỉ là thử thách mà nó còn là cơ hội. Cơ hội cho con người tìm thấy những hạnh phúc bình dị, đời thường. Tràng đã có cơ hội được hưởng hạnh phúc gia đình với người vợ nhặt của mình. Tràng, bản thân anh là dân ngụ cư, nghèo túng, vẻ ngoài thô kệch, sống với mẹ già trong "một căn nhà rẹo rọ trên bãi đất hoang mọc lỏm thỏm những búi cỏ dại". Hoàn cảnh xuất thân, tướng mạo khó lòng mà lấy được vợ. Tuy nhiên, giữa khung cảnh tối sầm lại vì đói khát, tràng một lần tầm phơ tầm phào, Tràng đã nhặt được vợ. Chúng ta thử hỏi, nếu không phải trong nạn đói, không phải nghèo khổ quẫn đến chừng ấy, liệu hai con người thiện lương kia chắc gì đã gặp nhau và có được hạnh phúc. Trong hạnh phúc mới, Tràng chợt thức tĩnh ra nhiều thứ, thấy mình cần phải có trách nhiệm với gia đình. "Bỗng nhiên hắn thấy yêu thương gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng". "Hắn sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đấ y". Cả thị cũng vậy, nàng từ một người con gái thô kệch, vô duyên mà trở nên có ý tứ, dịu dàng, biết chăm lo cho chồng, cho gia đình của mình. Tràng bắt đầu lờ mờ nhận ra con đường để đổi đời - lá cờ đỏ Việt Minh lẫn khuất trong đầu anh. Cơ hội để bộc lộ tình người tha thiết. Trong lúc khó khăn, nghiệt ngã, tình người vẫn được thể hiện nồng hậu. Đó chính là sức mạnh để con người ta dám cưu mang nhau, vượt qua cái đói. Cơ hội con người có khao khát và dám ước mơ đến tương lai tốt đẹp. Như cụ Tứ nói về tương lai tốt đẹp sau này của đôi vợ chồng trẻ. Hay hình ảnh lá cờ đỏ cuối tác phẩm, biểu tượng cho tự do, hạnh phúc.
B ằng giọng văn mộc mạc, giản dị, ngôn ngữ gần gũi với khẩu ngữ, cách viết như thế tạo nên một phong vị và sức lôi cuốn riêng. Nhân vật bà cụ Tứ, Tràng và thị được tác giả khắc họa sinh động, biểu trưng cho người lao động cơ cực, nhưng vẫn vẹn nguyên tấm lòng nhân hậu, trong sáng.
V ới sự tinh tế trong cảm nhận, chân thực trong miêu tả cùng sự am hiểu sâu sắc đối với tinh thần người nông dân nghèo nhà văn Kim Lân không chỉ tái hiện thành công không khí ngột ngạt nạn đói 1945 mà nhà văn còn làm nổi bật vẻ đẹp của sự sống, tình thương bên trong con người. Như chúng ta thường nói, "trong cái rủi có cái may", đúng thế, tuy cái đói bủa vây nhưng họ lại có được tình thương ấm áp của con người. Qua tác phẩm tôi học được tấm lòng lương thiện, sống chất phác thì sẽ luôn tìm được ánh sáng lối thoát vượt qua hiểm nghèo, khó khăn.
(Khi phân tích các tác phẩm truyện, các bạn nên học thuộc các dẫn chứng sgk để đạt điểm cao hơn mà còn không bị diễn suông theo câu chuyện. Ở bài văn trên, màu đỏ là những dẫn chứng chứng minh luận cứ được trích từ sgk)
[/HIDETHANKS]
Chỉnh sửa cuối:
