[dollarupload39]

Đêm ấy, trăng tròn như con mắt đang mở to, nhìn xuống ngôi làng nhỏ nép bên bờ sông. Cả không gian vàng rực, sáng đến nỗi những tán cây cũng hóa thành lửa.

Người làng nói, "- Đêm ni trăng điên."

Trên triền đê, có một người con gái đứng một mình. Tóc cô bay tán loạn trong gió, đôi mắt dõi về phía dòng nước chảy. Người ta bảo cô từng yêu một người lính. Anh hứa sẽ về, khi mùa lúa chín. Nhưng năm nào lúa cũng vàng, mà anh chẳng trở lại.

Cô vẫn ra bờ sông mỗi đêm trăng tròn, như thể trăng là người duy nhất còn chịu nghe cô nói. Có đêm, người ta thấy cô cười – tiếng cười lẫn trong gió, nghe như ai đó đang khóc. Có đêm, cô ngồi hát, giọng khàn đặc nhưng tha thiết lạ lùng.

Rồi một đêm, trăng to đến mức nước sông cũng ánh lên sắc đỏ nhàn nhạt. Cô bước xuống dòng nước, nhẹ như đang đi trong giấc mơ. Sáng hôm sau, người ta chỉ thấy dấu chân in đến giữa bờ sông rồi dừng lại.

Từ đó, mỗi khi trăng sáng khác thường, dân làng lại thì thầm:

"- Đêm ni trăng điên.. Chắc cô ấy về."

Còn ánh trăng thì vẫn sáng, vẫn soi qua những mái nhà yên ả, chỉ có gió là biết - đôi khi, có tiếng hát rất xa, lẫn trong đêm.

Sau đêm ấy, người ta đồn rằng bên triền sông có tiếng bước chân nhẹ lắm, như ai đang đi trên nước. Thỉnh thoảng, vài đứa trẻ chăn trâu nghịch ngợm rủ nhau lại đó, rồi hốt hoảng chạy về, nói rằng vừa thấy tà áo trắng lay trong gió, lẫn với ánh trăng lấp loáng.

Bà Mười – người già nhất làng – bảo rằng cô gái ấy tên là Lụa. Năm đó, cô mới hai mươi. Cô yêu anh lính tên Tư Khải, hai người hứa hẹn với nhau trước ngày anh ra trận. Đêm tiễn, họ đứng bên bờ sông, dưới ánh trăng tròn. Anh hứa:

"- Nếu còn sống, anh sẽ về đúng đêm trăng như ri."

Nhưng rồi chiến tranh đi qua, trăng vẫn tròn đều, mà người chẳng thấy đâu. Có người nói anh hy sinh ở mặt trận phía Nam, có người lại nói anh mất tích trong rừng sâu. Lụa không tin. Mỗi khi trăng tròn, cô lại ra sông, thả xuống dòng nước một cánh hoa cau – loài hoa anh từng thích.

Cứ thế, năm này qua năm khác.

Người trong làng bảo cô hóa dại, gọi cô là "con Lụa trăng điên". Nhưng cô vẫn chỉ cười:

"- Trăng điên, chớ người không điên."

Rồi một năm, đêm trăng sáng đến kỳ lạ. Mặt trăng như treo ngay trên ngọn tre, to và đỏ ối. Ai nhìn cũng sợ, riêng cô thì mỉm cười. Cô nói nhỏ, như nói với ai đó bên kia bờ:

"- Anh về thật rồi phải không?"

Cô đi xuống sông. Nước không lạnh. Gió không thổi. Chỉ có ánh trăng đang run rẩy trên mặt nước.

Sáng hôm sau, dân làng chỉ thấy vạt áo trắng mắc lại trên cành lau, còn nước sông thì dâng cao hơn thường lệ.

Từ đó, mỗi mùa trăng tròn, người ta nghe có tiếng hát vẳng từ giữa sông. Giọng hát nhẹ như hơi thở, vừa buồn vừa đẹp:​

"Trăng điên hay lòng người điên..

Ta về, ta hóa thành miền sương bay.."​

Những ai nghe thấy, đêm đó thường mơ thấy ánh trăng đỏ và một người con gái đứng trên mặt nước, tóc xõa, cười rất khẽ.​

người lính trở về​

Mấy chục năm sau, vào một mùa gió lặng, có người đàn ông trung niên tìm về ngôi làng cũ. Mái tóc ông điểm sương, vai áo sờn cũ, trên ngực vẫn gắn mảnh huân chương đã xỉn màu. Ông là Tư Khải.

Làng không còn như xưa. Cầu gỗ đã mục, hàng cau đã già. Chỉ có bờ sông vẫn chảy, và đêm trăng vẫn sáng. Người ta kể lại chuyện cô Lụa cho ông nghe - người con gái đã chờ trăng điên suốt đời.

Đêm ấy, ông ra triền đê, đứng nhìn sông. Trăng lên, to và vàng như năm nào. Nước sông gợn nhẹ, phản chiếu khuôn mặt ông – vừa xa lạ vừa thân quen.

Bỗng, gió nổi. Một làn sương trắng mỏng trôi ngang, và ông nghe đâu đó giọng hát khe khẽ:​

"Trăng điên hay lòng người điên..

Ta về, ta hóa thành miền sương bay.."​

Ông khụy xuống, nước mắt chảy dài. Ánh trăng lay nhẹ, và trong khoảnh khắc, ông thấy giữa dòng sông có một bóng áo trắng, đứng yên như đang mỉm cười.

Sáng ra, người làng tìm thấy ông ngồi dựa gốc tre, đôi mắt khép lại, khuôn mặt bình yên. Trên tay ông nắm chặt một cánh hoa cau trắng muốt.

Từ đó, chẳng ai còn gọi trăng điên nữa - họ chỉ nói:

"- Đêm trăng có người về."​

làng trong cơn lũ​

Cũng có người kể rằng, vài năm sau đêm cô Lụa mất, sông nổi lũ lớn. Nước tràn về dữ dội, cuốn cả ngôi làng vào mênh mông. Cầu trôi, tre bật gốc, mái nhà tan tác.

Sáng hôm sau, khi nước rút, người ta chỉ thấy một khoảng đất trống mờ mịt bùn non, và giữa đó mọc lên một khóm lau trắng. Đêm đến, trăng soi xuống, khóm lau ấy sáng rực như lửa.

Dân vùng khác đi qua, hỏi dân vạn chài quanh đó:

"- Hồi trước đây là làng chi mà lạ rứa?"

Người ta chỉ đáp:

"- Làng Trăng Điên. Giờ chẳng còn ai, chỉ có bóng người con gái chờ mãi bên sông."

Từ đó, mỗi năm, vào đúng ngày trăng tròn tháng Tám, người ta lại thấy trên mặt sông xuất hiện một vệt sáng hình người, đứng im giữa làn sương, áo trắng phất phơ. Ai thấy cũng khẽ cúi đầu, rồi đi qua trong im lặng.

Và thế là, câu chuyện về Đêm Trăng Điên sống mãi - không phải trong ký ức người làng, mà trong ánh trăng đỏ kỳ lạ mỗi khi gió đổi mùa.​