Đề văn Nghị luận xã hội: Ở đời này không có con đường cùng

Đề: Nhà văn Nguyễn Khải trong truyện ngắn "Mùa lạc" (1960) đã có một đoạn trữ tình ngoại đề như sau:

"Ở đời này không có con đường cùng, chỉ có những ranh giới, điều cốt yếu là phải có đủ sức mạnh để bước qua những ranh giới ấy".

Còn Nick Vujicic trong "Cuộc sống không giới hạn" đã từng tâm sự:

"Từ sâu thẳm trái tim mình, tôi tin rằng cuộc đời không có bất cứ giới hạn nào hết. Cho dù những thách thức mà bạn đang phải đối mặt là gì đi chăng nữa, những thách thức ấy có khốc liệt, nghiệt ngã đến mức nào chăng nữa, tôi cũng mong bạn hãy tin tưởng và cảm thấy như vậy về cuộc sống của mình"

Anh (chị) có suy nghĩ gì về những ý kiến trên?

GỢI Ý LÀM BÀI

1. Giải thích

- "Con đường cùng" : Con đường bế tắc, không có lối thoát, con đường mà ở đó con người buộc phải chấp nhận sự thất bại, bất lực. Phủ nhận "con đường cùng" đồng nghĩa với việc khẳng định niềm tin tưởng, lạc quan trước cuộc sống.

- "Ranh giới" hay "giới hạn" : Phạm vi, mức độ nhất định không thể hoặc không được phép vượt qua- giới hạn ngăn cách giữa bên này và bên kia, có thể là giữa khổ đau và hạnh phúc, thất bại và thành công, khó khăn và thuận lợi.. Trong trường hợp này, ranh giới, giới hạn tượng trưng cho những khó khăn thử thách trước mắt, những trở ngại trên đường đi của con người mà ở phía sau nó là bước ngoặt, là sự đổi thay nào đó (trong ngữ cảnh là sự thay đổi theo hướng tốt đẹp)

- "Sức mạnh" : Khả năng, sức sống và nghị lực, tinh thần mạnh mẽ, niềm tin

- "Điều cốt yếu" : Điều quan trọng, bản chất nhất.

- Hai câu nói trên thể hiện niềm tin vào khả năng vô hạn của con người trong cuộc sống, tin vào nội lực của con người có thể vượt lên hoàn cảnh, vượt lên mọi khó khăn trở ngại để khẳng định sự sống và kiếm tìm hạnh phúc. Câu của Nguyễn Khải mang tính khẳng định, câu của Nick là lời tâm sự và nhắn gửi thiết tha.



2. Bình luận

- Vì sao "trên đời không có đường cùng", "không có bất cứ giới hạn nào"? Vì mọi sự khốn cùng, bế tắc không hoàn toàn do hoàn cảnh cảnh khách quan mà do chính khả năng nhận thức và đặc điểm tâm lý của con người. Người yếu đuối chỉ cần một vướng mắc nhỏ đã lo sợ, buông xuôi, đầu hàng. Người mạnh mẽ thì sẽ tìm cách giải quyết khó khăn trước mắt, xác định con đường lựa chọn cho tương lai, tự thay đổi cho bản thân để thích ứng với hoàn cảnh, thậm chí buộc hoàn cảnh phải thay đổi để phục vụ cho chính mình.

- Vì sao con người cần có sức mạnh để bước qua ranh giới? Cuộc sống nhiều rủi ro, đường đời nhiều cạm bẫy, quan hệ con người lại phức tạp.. những trở ngại khó khăn có thể xảy ra bất cứ lúc nào: Khi thi trượt, khi người thân nhất bỏ ta ra đi, khi tai nạn bất ngờ ập đến.. nghĩa là có rất nhiều lý do để

Con người có thể gặp nhiều cản trở, tưởng như có thể bị dồn đến cùng đường tuyệt lộ. Không vượt qua ta sẽ bị nó đè bẹp! Cuộc sống trước mắt sẽ vô cùng buồn thảm. Khi có sức mạnh vượt lên những thử thách của bản thân, con người có điểm tựa, có cơ sở để vượt qua tất cả. Cuộc sống không bao giờ là dấu chấm cuối cùng.

- Sức mạnh mang lại điều gì? Sức mạnh thể chất làm tăng khả năng gánh vác. Sức mạnh trí tuệ giúp con người hiểu biết, phân tích, đánh giá tình hình, trên cơ sở đó mà có những lựa chọn đúng, quyết định chính xác. Sức mạnh tinh thần giúp con người tự tin, vững vàng. Sức mạnh là điều kiện cần và đủ để bước qua ranh giới.

- Làm thế nào để có sức mạnh? Để có sức mạnh thể chất cần tập luyện và điều chỉnh chế độ sinh hoạt. Để có sức mạnh tinh thần cần rèn luyện về bản lĩnh. Để có sức mạnh trí tuệ cần học tập tu dưỡng không ngừng.

3. Bài học nhận thức, hành động

- Lời văn của Nguyễn Khải và tâm sự của Nick, cuộc sống giàu trải nghiệm của Nguyễn Khải và cuộc đời chói sáng của Nick đã khẳng định một chân lí: Không có giới hạn nào lớn hơn giới hạn của chính mình. Đây là thái độ đúng đắn khi đề cao vai trò của sức mạnh- một phẩm chất đáng quý của con người.

- Câu trữ tình ngoại đề, lời tâm sự đó là tâm huyết, là trải nghiệm của những con người đã từng trải qua những khó khăn thử thách trong cuộc sống, nó có nghĩa động viên chia sẻ rất lớn với tất cả những ai đã và đang đối mặt với những giới hạn; là lời thức tỉnh và nâng đỡ với những ai từng bị giới hạn ngáng trở phía trước.

- Bài học của bản thân: Cần có thái độ sống đúng đắn, luôn trau dồi tri thức, rèn luyện bản thân, phấn đấu không ngừng để tồn tại như một con người chân chính giữa vòng sinh tồn của vũ trụ.

- Đề cao sức mạnh của con người không có nghĩa là phủ nhận vai trò của tập thể. Trong hành trình dài dặc của cuộc sống, cũng cần lắm sự trợ giúp của những người xung quanh, về cả tinh thần lẫn vật chất. Một ngôi sao chẳng sáng đêm..

Đumbatziê cũng từng nói: Tâm hồn con người ta nặng gấp trăm lần thể xác..

Thủ khoa Đại học Y HÀ NỘI: Nguyễn Xuân Tiến..

Hiểu thêm một chút về những người nói hai câu trên:

1. Nguyễn Khải có một tuổi thơ buồn, éo le và cả tủi nhục nữa – cũng như cái "tuổi thơ" của nhân dân mình vậy, một sức tự vươn lên kỳ lạ, im lặng, nhẫn nhục, mà kiên trì, kiên định, dũng cảm một cách thực sự, không hề ồn ào, để thành người, một con người đàng hoàng trong cuộc đời, thành đạt trong sự nghiệp và ở đỉnh cao.. Cũng từ chính chìm nổi của cuộc đời mình mà Nguyễn Khải hiểu và có quan niệm rất sâu, rất nghiêm về nghề và nghiệp cầm bút, nghề làm người. Nghiêm trang và khó nhọc như nghề làm người.

2. Câu chuyện diệu kỳ của chàng trai đặc biệt nhất hành tinh - Hãy để chính mình là điều kỳ diệu

Cuộc sống có rất nhiều điều kỳ diệu, mà đôi khi nằm ngay trong những điều giản dị, bình thường. Ví dụ việc cầm nắm đồ vật quanh ta hàng ngày, hay như dùng chân đi lại chẳng hạn, đều là những điều quá đỗi bình thường, nhưng nếu bạn sinh ra với một cơ thể không có tay chân thì liệu điều đó có còn là bình thường nữa hay không? Hãy tưởng tượng bạn không có tay để ôm chầm bạn hữu, để tay bắt mặt mừng với những người thân yêu nhất.

Không ngón tay để sờ, chạm, tiếp xúc.

Không cách gì để nâng đỡ, cầm, mang.

Còn nếu không có chân thì sao?

Không thể chạy, nhảy, đi dạo. Và ngay cả đứng vững trên đôi chân của mình.

Vậy nếu không có cả tay lẫn chân thì bạn làm được gì?

Nick sinh ra mắc hội chứng Tetra-amelia bẩm sinh, một rối loạn gene hiếm gặp gây ra sự thiếu hụt chân, tay. Điều đó đồng nghĩa với việc anh có rất ít hy vọng để sống một cuộc đời bình thường. Người mẹ và người cha thân yêu của anh lần đầu nhìn thấy con trai đã sốc kinh khủng. Sự ra đời của Nick đã làm chao đảo cả cuộc sống của một gia đình trẻ. Họ khó có thể chấp nhân được sự thật đau lòng về đứa con bé bỏng; không chỉ vô cùng đau khổ, họ còn hết sức lo lắng cho tương lai của con trai. Lớn lên, bắt đầu ý thức về thân phận của mình cũng là lúc Nick chỉ muốn biến mất khỏi cuộc sống. Như anh từng tâm sự: "Hoàn cảnh nghiệt ngã tưởng đã có lúc nhấn chìm tôi. Hơn ai hết, tôi từng muốn tự tử, và đã từng rất nhiều lần định bỏ cuộc. Nhưng cuối cùng, tôi đã can đảm đứng dậy sau hàng ngàn lần ngã..". Điều gì đã khiến Nick đứng dậy và đi qua tất cả? Đó thật sự là một điều kỳ diệu lớn lao - Khát vọng sống mãnh liệt và ý chí quật cường chiến thắng số phận.

"Thường thì chúng ta cứ tự nhủ rằng mình không đủ thông minh hoặc không đủ hấp dẫn hoặc không đủ tài năng để theo đuổi những ước mơ. Chúng ta tin những gì người khác nói về chúng ta, hoặc tự đặt ra những giới hạn cho bản thân mình. Tồi tệ hơn, khi bạn tự coi mình là một người vô giá trị có nghĩa là bạn đang đặt ra giới hạn cho những điều kỳ diệu mà Chúa có thể trao gửi cho bạn!"

"Từ sâu thẳm trái tim mình, tôi tin rằng cuộc đời không có bất cứ giới hạn nào hết. Cho dù những thách thức mà bạn đang phải đối mặt là gì đi nữa, cho dù những thách thức ấy có khốc liệt, nghiệt ngã đến mức nào chăng nữa, tôi cũng mong bạn hãy tin tưởng và cảm thấy như vậy về cuộc sống của chính mình.." - (Nick Vujicic). Nick đã và đang sống để chứng minh chân lý lớn lao: Không có giới hạn nào lớn hơn sự tự giới hạn chính mình. Chỉ cần nhắc tới cái tên Nick Vujicic, hàng triệu người trên toàn cầu đã có thể bật khóc vì xúc động và cảm phục. Nick đã trở thành một ân phúc thật sự cho những ai được tiếp xúc với anh, hoặc từng biết đến anh qua sách, báo, băng đĩa, internet..

Không tay, không chân, không giới hạn

Không có tay, Nick Vujicic vẫn chạm tới trái tim của hàng triệu người mỗi khi hiện diện. Không có chân, Nick vẫn đi tới khắp mọi nơi trên toàn thế giới. Hiện tại, Nick là Chủ tịch và là CEO của tổ chức quốc tế Life Without Limbs, là giám đốc công ty Attitude Is Altitude, đồng thời là một diễn giả có sức truyền cảm lớn nhất và đặc biệt nhất hành tinh.

"Cuộc sống không giới hạn" (Life Without Limits) được Nick viết năm 27 tuổi, với mục đích chia sẻ sức mạnh nhằm khám phá chân lý cao đẹp từ những vấp ngã trong cuộc đời, để tiếp tục vững bước trên con đường chinh phục ước mơ, và cuộc sống từ đó sẽ ý nghĩa hơn rất nhiều. Đó không chỉ là mục đích quyển tự truyện đầy cảm động của Nick mà còn là mục đích cuộc sống của anh, bởi giờ đây, anh trở thành một nhân vật đặc biệt, nổi tiếng khắp thế giới, đi khắp mọi nơi mang theo sứ mệnh chia sẻ để tiếp thêm sức mạnh, động lực đến với hàng triệu người trên thế giới, giúp con người vững tin hơn vào chính mình và cuộc đời, tìm ra những lối đi phong phú để đến với hạnh phúc thật sự trong cuộc sống.

"Là đứa con của Chúa, bạn chắc chắn đẹp đẽ và quý giá hơn tất cả những viên kim cương trên thế gian này. Bạn và tôi cực kỳ thích hợp để trở thành những con người mà đấng sáng tạo ra chúng ta muốn chúng ta trở thành! Dẫu vậy, chúng ta nên luôn luôn đặt ra cho m. Nh mục tiêu trở thành những con người tốt hơn, toàn thiện hơn, đẩy lùi và loại bỏ những giới hạn bằng cách mơ những giấc mơ lớn lao. Trong hành trình đó, chúng ta luôn cần có những điều chỉnh (bởi vì cuộc đời này không phải lúc nào cũng toàn là màu hồng), nhưng cuộc đời này luôn đáng sống. Tôi đến đây để nói với bạn rằng cho dù bạn đang ở trong hoàn cảnh nào, miễn là bạn còn thở, thì bạn vẫn có thể đóng góp cho cuộc đời này.."

"Tôi không thể đặt bàn tay lên vai bạn để động viên, nhưng tôi có thể nói lời nói chân thành nhất từ tận đáy lòng mình. Dù cuộc đời của bạn có đáng thất vọng đến mức nào, thì niềm hy vọng vẫn luôn ở phía trước. Trong khốn cùng, vẫn có ngày mai tươi sáng đang chờ bạn.." - (Nick Vujicic)

Quyển sách không chỉ đơn giản kể lại câu chuyện của cậu bé Nick không tay, không chân vượt qua những khó khăn trong cuộc sống như thế nào, để có được cuộc sống tràn ngập tiếng cười ngày hôm nay, Nick đã có những ngày tháng đầy nước mắt như thế nào. Vượt lên trên hết là nghị lực phi thường, sự mạnh mẽ không biên giới, ý chí vượt thoát khỏi hoàn cảnh nghiệt ngã của số phận.

Chuyện cổ tích hiện hữu trong đời thực

Nick hiện tại đang vô cùng hạnh phúc bên người vợ tên là Kanae Miyahara, một cô gái xinh đẹp, hoàn toàn bình thường. Đám cưới của họ diễn ra vào ngày 10 tháng 2 năm 2012 ở California, Mỹ. Hàng trăm tờ báo trên thế giới đã đưa tin về đám cưới của Nick. Người ta gọi đám cưới của Nick là đám cưới của thế kỷ, là sự kiện tuyệt vời nhất, thông điệp hy vọng có sức thuyết phục nhất của năm 2012. Và hơn thế, Nick đang hồi hộp chờ đón đứa con đầu lòng. Đó là đứa bé được sinh ra từ lòng can trường của người bố và tình yêu tuyệt vời của người mẹ. Nhưng đó không phải là điều kỳ diệu duy nhất của cuộc sống và của Nick, chính chúng ta cũng hoàn toàn có thể biến cuộc sống của chính chúng ta trở thành kỳ diệu khi biết thoát ra những điều giới hạn, biết đối mặt với thử thách, và hơn hết đừng bao giờ hoài nghi về khả năng của bản thân mình, như Nick mong muốn thông qua cuốn tự truyện "Cuộc sống không giới hạn". Vô cùng thú vị khi dịch giả dịch quyển sách này lại là một dịch giả vô cùng đặc biệt: Nguyễn Bích Lan. Dù không phải là một người khuyết tật tay chân như Nick, nhưng Bích Lan lại cùng có một nghị lực sống phi thường như Nick. Cô bị bệnh loạn dưỡng cơ từ năm 13 tuổi, tự học anh văn tại nhà và trở thành dịch giả sở hữu hơn 50 đầu sách dịch, được vinh danh qua giải thưởng văn học dịch của Hội Nhà văn năm 2010. Mời bạn đón đọc.