Đáp án đề thi THPT quốc gia 2022 môn Ngữ văn - Đáp án Bộ Giáo dục 2022 - Đáp án chính thức của Bộ

Đề thi THPT quốc gia 2022 môn Ngữ văn:

​

Đáp án đề thi THPT quốc gia 2022 môn Ngữ văn - Đáp án Bộ Giáo dục 2022 - Đáp án chính thức của Bộ:

I. Đọc hiểu

• 0,75 điểm: Thể thơ: Tự do.
  
  
• 0,75 điểm: Những tính từ miêu tả vẻ đẹp của tuổi trẻ: Trong, tinh khiết, khỏe, mơn mởn.
  
  
• 1 điểm: Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh:
  
  - Làm nổi bật vẻ đẹp của tuổi trẻ: Tâm hồn trong sáng, nhiều mơ ước. Giàu nhiệt huyết, lý tưởng cống hiến và hi sinh cho Tổ quốc.
  
  - Làm cho đoạn thơ giàu hình ảnh, tăng tính biểu cảm.

• 0,5 điểm: Nhận xét những suy ngẫm của tác giả về ý nghĩa sự hi sinh của tuổi trẻ:
  
  - Những suy ngẫm của tác giả: Sự hi sinh cao cả có ý nghĩa thôi thúc bao lớp người tiếp tục đứng lên; dù hi sinh nhưng vẫn sống mãi trong lòng dân tộc.
  
  - Nhận xét những suy ngẫm của tác giả. Có thể theo hướng: Những suy ngẫm của tác giả đúng đắn và sâu sắc.

II. Làm văn

1. Viết đoạn văn về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước:

• 0,25 điểm: Bảo đảm yêu cầu về hình thức đoạn văn: Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo một cách hoặc kết hợp các cách: Diễn dịch, quy nạp, móc xích, song hành hoặc tổng - phân - hợp, bảo đảm yêu cầu về cấu trúc đoạn văn.
  
  
• 0,25 điểm: Xác định đúng vấn đề nghị luận: Nhận thức, thái độ, hành động thể hiện trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước.
  
  
• 1 điểm: Triển khai vấn đề nghị luận: Thí sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp, triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách để làm rõ trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước; bảo đảm hợp lí, thuyết phục, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Có thể theo hướng: Thế hệ trẻ cần nhận thức được sự tiếp bước của các thế hệ làm nên hành trình phát triển đất nước, có thái độ trân trọng, biết ơn những cống hiến, hi sinh của các thế hệ đi trước; có hành động cụ thể, phù hợp để kế thừa, phát huy thành quả của các thế hệ đi trước, thực hiện sứ mệnh của thế hệ mình trong sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước.
  
  
• 0,25 điểm: Chính tả, từ ngữ, ngữ pháp: Bảo đảm chuẩn chính tả, từ ngữ, ngữ pháp tiếng Việt.
  
  
• 0,25 điểm: Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc, có ý tưởng riêng, phù hợp với vấn đề nghị luận; có cách lập luận, diễn đạt mới mẻ.

2. Phân tích đoạn trích & liên hệ hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống:

• 0,25 điểm: Bảo đảm cấu trúc bài văn nghị luận: Mở bài giới thiệu khái quát vấn đề nghị luận, thân bài thực hiện các yếu cầu của đề bài, kết bài khẳng định vấn đề nghị luận.
  
  
• 0,5 điểm: Xác định đúng vấn đề nghị luận: Nội dung và nghệ thuật của đoạn trích, liên hệ hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.

Triển khai vấn đề nghị luận: Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, cần vận dụng kết hợp các thao tác lập luận, phối hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng:

• 0,5 điểm: Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Minh Châu, tác phẩm "Chiếc thuyền ngoài xa" và vấn đề nghị luận.

Phân tích đoạn trích:

• 1,75 điểm: Nội dung:
  
  - Khung cảnh buổi sớm mờ sương yên bình, thơ mộng: Trời đầy mù từ ngoài biến bay vào, lác đác mấy hạt mưa, bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào.
  
  - Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa nổi bật trong khung cảnh tĩnh lặng và huyền ảo; hài hòa giữa đường nét và màu sắc, giữa thiên nhiên và con người; đẹp đơn giản và toàn bích: Bức tranh mục tàu của danh họa thời cổ, mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe, vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc, hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa là cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh trong cái nhìn của nhân vật Phùng.
  
  - Nhân vật Phùng: Hạnh phúc khi phát hiện vẻ đẹp của chiếc thuyền (bối rồi, trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào) ; tâm hồn trở nên trong trẻo hơn, nhận ra ý nghĩa đạo đức của cái đẹp (khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn, khám phá chân lí của sự toàn thiện, bản thân cái đẹp chính là đạo đức), nhạy cảm với cái đẹp, đam mê sáng tạo (bấm liên thanh một hồi hết một phần tư cuốn phim).

• 0,5 điểm: Nghệ thuật:
  
  - Lựa chọn điểm nhìn, ngôi kể phù hợp.
  
  - Bút pháp tạo hình đặc sắc.
  
  - Ngôn ngữ linh hoạt, sáng tạo và giàu sắc thái biểu cảm.
  
  - Hình ảnh mang ý nghĩa ẩn dụ.

• 0,25 điểm: Đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật. Có thể theo hướng: Vẻ đẹp của hình ảnh chiếc thuyền trong buổi sớm mờ sương khơi nguồn cho sáng tạo nghệ thuật của Phùng; nghệ thuật trần thuật đặc sắc.
  
  
• 0,5 điểm: Liên hệ hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống:
  
  - Hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích biểu tượng cho vẻ đẹp thơ mộng, lãng mạn, khác với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện tượng trưng cho sự vất vả, gian nạn của cuộc sống.
  
  - Cuộc sống là đối tượng khám phá của nghệ thuật, nghệ thuật hướng tới khám phá cuộc sống không chỉ ở cái đẹp thơ mộng, lãng mạn mà còn ở cả những lam lũ, nhọc nhằn.

• 0,25 điểm: Chính tả, từ ngữ, ngữ pháp: Bảo đảm chuẩn chính tả, từ ngữ, ngữ pháp tiếng Việt.
  
  
• 0,5 điểm: Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc, có ý tưởng riêng, phù hợp với vấn đề nghị luận; có cách lập luận, diễn đạt mới mẻ.

​

Bài làm văn tham khảo:

1. Viết đoạn văn về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước:

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

2. Phân tích đoạn trích & liên hệ hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống:

Bấm để xem

Nguyễn Minh Châu là cây bút văn xuôi tài năng của văn học Việt Nam hiện đại. Trước những năm tám mươi, ông sáng tác theo khuynh hướng sử thi thiên về trữ tình, lãng mạn. Sau đó, ông chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức, triết lí nhân sinh, là người mở đường tinh anh, cây bút tiên phong trong văn học thời kì đổi mới. Tác phẩm "Chiếc thuyền ngoài xa" là một trong những truyện in đậm phong cách tự sự triết lí của Nguyễn Minh Châu, thể hiện những chiêm nghiệm sâu sắc của ông về nghệ thuật và cuộc đời. Đoạn trích (đã cho) nằm ở phần đầu tác phẩm đã tập trung khắc họa vẻ đẹp của "chiếc thuyền ngoài xa", qua đó gửi gắm thông điệp nghệ thuật sâu sắc của nhà văn.

Đoạn trích nằm ở phần đầu tiên của tác phẩm khi nhân vật Phùng sau bao ngày tìm kiếm cũng phát hiện được một "cảnh đắt trời cho". Cảnh "chiếc thuyền ngoài xa" thơ mộng, lãng mạn với điểm nhìn từ xa, trong làn sương mờ ảo. Khung cảnh biển buổi sáng trong sương mai hiện lên đẹp đẽ, tuyệt bích như bức họa mực tàu. Khung cảnh rộng lớn của biển cả với hình ảnh chiếc thuyền thơ mộng, thanh bình xuất hiện giữa bầu sương mù trắng như sữa lại pha chút hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im như tượng trên chiếc mui khum khum đang hướng mặt vào bờ. Đó là "cảnh đắt trời cho", "cái đẹp tuyệt đỉnh", "bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ", "toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích". Nghệ thuật là sự giản dị, tự nhiên.

Phùng nhạy bén với vẻ đẹp "trời cho" hết sức thơ mộng của cảnh vật trên đầm phá làng chài, "bối rối", "trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào". Đây là cơn "đau đẻ", khoảnh khắc xung động cực điểm để tác phẩm hoài thai. Phùng mải mê thưởng lãm, vồ vập nắm bắt, háo hức ghi vào ống kính điêu luyện của mình. Không phải lựa chọn gì nữa, Phùng bấm một hồi "liên thanh". Dường như, thiên nhiên đã bày sẵn tuyệt tác, người nghệ sĩ chỉ việc ghi lại một cách dễ dàng.

Cảm nhận tinh tế cùng với đôi mắt của người nghệ sĩ đã phát hiện ra vẻ đẹp của bức tranh cuộc sống mà anh cho rằng đây là "cảnh đắt trời cho". Đó là bức họa diệu kỳ do thiên nhiên, cuộc sống ban tặng cho con người; là sản phẩm quý hiếm của hóa công mà trong đời người nghệ sĩ nhiếp ảnh nào cũng khao khát được chứng kiến. Niềm hân hoan của sự khám phá và sáng tạo tràn ngập tâm hồn khi chìm đắm trong những suy tưởng về sự thống nhất giữa cái đẹp và cái thiện, về sự tận thiện tận mỹ của nghệ thuật và cuộc sống. Chính vì thế người nghệ sĩ cảm thấy bị rung động, hạnh phúc đó là niềm hạnh phúc của sự khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu. Trong giây lát, Phùng đã nhận ra được chân lý của sự hoàn mỹ, thì ra đứng trước cảnh đẹp, trước sự toàn bích, hài hòa, lãng mạn của cuộc đời, tâm hồn người nghệ sĩ có thể được thanh lọc để trở nên trong trẻo hơn. "Cái đẹp là đạo đức", khoảnh khắc phát hiện ra một tác phẩm độc đáo là sự "khám phá chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn". Cái đẹp "thanh lọc" tâm hồn, giúp tâm hồn con người cao khiết, không gợn đục, thánh thiện.

Đoạn trích cho thấy Phùng có tâm hồn nhạy cảm và say mê cái đẹp thơ mộng của cảnh vật, tức là có khả năng khám phá, phát hiện tinh tế và có những rung động mãnh liệt trước những vẻ đẹp phong phú trong cuộc sống. Phát hiện đầu tiên của nhân vật Phùng cho chúng ta thấy hình ảnh của một người nghệ sĩ chân chính, một người nghệ sĩ với sự một tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, yêu cái đẹp và trân trọng cái đẹp. Đối với anh cái đẹp chính là đạo đức. Thế nhưng cũng từ phát hiện này ta cũng nhận ra cái nhìn của nhân vật Phùng có chút phiến diện, chỉ toàn màu hồng, toàn những điều đẹp đẽ mà chưa mang sự từng trải, cái nhìn đa chiều.

Hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích là hình ảnh đẹp, bình dị có chút thơ mộng. Đây chính là hình ảnh tượng trưng cho nghệ thuật, vẻ đẹp của cuộc sống. Hình ảnh này trái ngược với hình ảnh "chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió" ở cuối truyện. Chiếc thuyền chống chọi với sóng gió gợi nỗi bất an, sự lo lắng về những gia đình thuyền chài tăm tối, khổ nghèo vẫn đang vật lộn mưu sinh giữa "sóng gió" cuộc đời. Hình ảnh chiếc thuyền phải chống chọi giữa phá là hình ảnh mang tính hiện thực thể hiện những khó khăn, những góc khuất của cuộc đời. Nghệ thuật trùng điệp được sử dụng ở phần đầu và cuối truyện đã khơi mở thêm một góc nhìn khác về "chiếc thuyền", gần gũi hơn, chân thực hơn. "Chiếc thuyền" không chỉ mang ý nghĩa tả thực cụ thể mà còn có thêm nét nghĩa tượng trưng sâu sắc.

Nhìn hiện tượng thì đây là hai hình ảnh đối lập nhau nhưng trên thực tế cả hai con thuyền đều hướng đến giá trị riêng: Một giá trị là cái dễ thấy, dễ nhìn, một giá trị thì cần đào sâu, tìm tòi mới có thể phát hiện ra. Người nghệ sĩ đứng trước cái đẹp không chỉ đơn giản là nhìn thấy mà còn cần phải nhìn thấu.

Qua đó, chúng ta thấy được thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống: Hai yếu tố này có mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhau, nghệ thuật phải bắt nguồn từ đời sống và phản ánh chân thực hiện thực cuộc sống, không "tô hồng", "thi vị hóa" nó. Giữa nghệ thuật và cuộc sống có sự vênh lệch nhất định, người nghệ sĩ chân chính càng phải có bản lĩnh dũng cảm, trung thực cất lên tiếng nói vì con người, kéo gần khoảng cách giữa nghệ thuật và cuộc sống. Đó chính là thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật với cuộc sống: Nghệ thuật phải gắn liền và bắt nguồn từ cuộc sống, không được xa rời cuộc sống và phải quay trở về để phục vụ cuộc sống.

Đoạn trích cho thấy mối quan hệ giữa cuộc đời và nghệ thuật, đặt ra vấn đề cách nhìn, cách tiếp cận cuộc sống và trách nhiệm của người nghệ sĩ với nghệ thuật và cuộc đời. Phát hiện nghệ thuật, ở một chừng mực nhất định dễ thấy hơn phát hiện về hiện thực. Hiện thực đời sống không giản đơn, toàn màu hồng mà chất chứa nhiều mảng sáng tối. Nhà văn nếu đứng ở ngoài xa để quan sát sẽ chỉ thấy một hiện thực mờ ảo - chiếc thuyền thấp thoáng biển khơi, nên cần phải có cái nhìn sâu sắc hơn.

Phùng vừa là một nhân vật trong truyện, vừa là người kể chuyện tạo nên tính đa dạng về điểm nhìn; lời kể trở nên khách quan, chân thực và giàu sức thuyết phục. Giọng điệu suy tư chiêm nghiệm khiến đoạn trích vừa có chất trữ tình vừa gợi mở những suy tư mang tính triết lý sâu sắc. Nhiều chi tiết nghệ thuật được sử dụng có chọn lọc. Ngôn ngữ dung dị, tự nhiên.

Qua đoạn trích nói riêng và truyện ngắn "Chiếc thuyền ngoài xa" nói chung, Nguyễn Minh Châu đã nêu lên bài học về cái nhìn đa diện, cái nhìn khám phá trong sáng tạo nghệ thuật đối với các nghệ sĩ chân chính, khẳng định mối quan hệ giữa nghệ thuật và hiện thực. Theo ông, bổn phận của người nghệ sĩ là phải phát hiện ra bản chất của cuộc đời. Cái Đẹp, cái Thiện trước hết phải là sự chân thực. Cuộc sống vốn phức tạp, chúng ta không thể đơn giản, sơ lược khi nhìn nhận con người và cuộc sống mà cần có cái nhìn tỉnh táo, sâu sắc cùng với sự tìm tòi, phát hiện để hiểu đúng bản chất của nó.