Theo từ điển tiếng việt, "Lợi dụng" là một động từ, có hai nghĩa chính là: "Dựa vào điều kiện thuận lợi nào đó để làm việc gì (sẽ dễ thành công)" và "dựa vào điều kiện thuận lợi nào đó để mưu lợi riêng không chính đáng", trong đó nghĩa thứ hai thường được sử dụng một cách phổ biến hơn nghĩa thứ nhất. Do đó, khi nhắc tới "Lợi dụng", người ta thường bản năng mang theo tâm lý tiêu cực. Không chỉ thế, do tâm lý "có được thì sẽ có mất" cho nên người ta sẽ có thường hiểu rằng, khi có người "lợi dụng thì thường sẽ thu được lợi ích, do đó làm ảnh hưởng xấu đến lợi ích của người khác. Trên thực tế, lợi dụng không chỉ đối với người mà còn đối với sự vật, hiện tượng.. ví dụ như là con người lợi dụng sức nước để phát điện, hay là lợi dụng gió để thả diều, thậm chí là thực vật lợi dụng sức nước và sức gió để phát tán hạt giống.
Đối với việc người bị lợi dụng, như đã nói ở trên, thường làm người ta có cảm giác tiêu cực. Việc lợi dụng (trường hợp người đối với người) thường mang cho người lợi dụng lợi ích nhất định, như là vật chất (tiền bạc, đồ ăn) hay là tinh thần (tình cảm của người khác, cảm xúc của người đi lợi dụng). Việc lợi dụng người khác thừng mang tính chất ích kỷ, làm cho đại đa số người càng phản cảm việc lợi dụng người khác, cho dù là bản thân chỉ chứng kiến việc lợi dụng nhưng bản thân không bị lợi dụng. Những người bị lợi dụng (ở mức độ nhẹ và trung bình) thường là những người tốt hoặc là nhẹ dạ cả tin. Người nhẹ dạ cả tin bị lợi dụng do họ thiếu kiến thức về xã hội, hoặc là họ không có tính cảnh giác đối với việc bị lợi dụng, do đó họ dễ bị người khác lợi dụng. Người tốt thường bị lợi dụng do họ.. tốt, họ thường giúp đỡ người khác, do đó người khác cảm thấy họ dễ dãi, cảm thấy cho dù bị phát hiện thì người tốt sẽ không làm hại họ, do đó chi phí và nguy hiểm khi lợi dụng người tốt sẽ thấp hơn người bình thường, cho nên họ sẽ lợi dụng người tốt để thu lấy lợi ích.
Đương nhiên, cánh rừng lớn loại chim nào cũng sẽ có, người bị lợi dụng không chỉ có người tốt mà kẻ xấu cũng sẽ lợi dụng lẫn nhau, đây là điều thường thấy trong các tác phẩm truyện, phim và cả trong đời thực. Rốt cuộc lợi dụng là có mục đích thu lợi, do đó những người xấu sẽ lẫn nhau lợi dụng để thu lợi cho bản thân mình là rất bình thường.
Như vật thì tại sao một số người biết bản thân bị lợi dụng nhưng vẫn mặc kệ đâu? Thực ra có nhiều nguyên nhân, nhưng cơ bản là nguyên nhân sau:
1, Bị lợi dụng sẽ mang đến ích lợi lớn hơn: Như đã đề cập ở phần đầu, lợi dụng thường bị ma quỷ hóa, trên thực tế vẫn còn tình huống hai bên cộng thắng do lợi dụng lẫn nhau, vì thế họ mặc kệ việc bị lợi dụng. Bản chất ở đây là trong tâm lý việc trả giá và thu hoạch, khi trả giá (bị lợi dụng) nhỏ hơn nhiều so với thu hoạch (Chú ý, đây là kỳ vọng thu hoạch trong tương lai, không nhất định sẽ thu được) khi bị lợi dụng, khi đó tất nhiên họ sẽ mặc kệ bị lợi dụng. Việc song thắng xảy ra trong suốt lịch sử loài người, từ cùng nhau săn thú (lợi dụng lẫn nhau) để đảm bảo thu hoạch nhiều hơn con mồi và an toàn hơn khi đi săn, cho đến việc thành lập quốc gia (vua chúa và quý tộc lợi dụng lẫn nhau để đảm bảo thống trị nhân dân), hay thậm chí là thành lập công ty (cổ đông lợi dụng tiền vốn của nhau). Đây là bản chất của tổ chức, tức là lợi dụng nguồn lực của lẫn nhau để thu được lợi ích lớn hơn (For the geater good - Grindelwald).
2, Do cảm tình che mắt: Mặc dù là tình yêu, hay tham làm, sợ hãi.. đều có thể che mắt con người, nhất là khi người đó có tâm lý may mắn, ví dụ như:" Vạn nhất anh ấy/em ấy có nỗi khổ riêng mới ngoại tình/ lừa dối mình đâu? "(tình yêu), " Nếu mình trả tiền thì bọn họ sẽ bỏ qua cho mình "(Sợ hãi), hay là" Lần này nhất định mình sẽ trúng đề (lô đề)"(tham lam).. Qua mức mãnh liệt tình cảm che mắt lý trí, do đó phạm phải sai lầm trong tương lai. Trên thực tế, bản chất của nguyên nhân này cũng là việc so sánh trong tâm lý giữa trả giá (tiền bạc, tình cảm) và thu hoạch (tiền bạc, tình cảm).
2899
2
