Soạn bài Thương nhớ bầy ong - Ngữ văn 6 , Chân trời sáng tạo

Kiến thức Ngữ Văn

*Tác giả

- Huy Cận (1919-2005) quê ở làng Ân Phú, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

- Sau cách mạng tháng 8, giữ nhiều trọng trách quan trọng trong chính quyền cách mạng.

- Tháng 6 năm 2001, Huy Cận được bầu là viện sĩ Viện Hàn lâm Thơ Thế giới.

- Ngày 23 tháng 2 năm 2005, ông được Nhà nước truy tặng Huân chương Sao Vàng.

- Huy Cận là nhà thơ lớn, một đại biểu xuất sắc của phong trào Thơ Mới với hồn thơ ảo não. Thơ Huy Cận hàm súc, giàu chất suy tưởng triết lí.

- Tác phẩm chính

+Trước cách mạng tháng 8: Lửa thiêng, Kinh cầu tự, Vũ trụ ca

+ Sau cách mạng tháng 8: Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa, Chiến trường gần đến chiến trường xa..

- Xuất xứ: Tác giả đặt tên là Tổ ong "trại" trích từ tập 1 Hồi kí Song đôi.

- Thể loại: Hồi kí.

- Phương thức biểu đạt: Tự sự.

- Bố cục: 2 đoạn

+ Đoạn 1 (Từ đầu đến "ra đồng cày tra") : Bầy ong trong kí ức tuổi thơ của nhân vật tôi.

+ Đoạn 2 (Đoạn còn lại) : Bầy ong và nỗi buồn của nhân vật tôi trong hiện tại.

- Giá trị nội dung

Thương nhớ bầy ong là hồi ức của nhân vật tôi về những đõ ong mà nhân vật tôi đã từng được nhìn thấy, cảm nhận, mê đắm ngày nhỏ. Kèm theo những hồi ức tươi đẹp ấy là nỗi buồn không dứt, buồn đến phát khóc khi chúng rời xa. Từ đó nêu lên triết lí, những vật nhỏ bé, vô tri vô giác đều gây vương vấn, ám ảnh vào tâm hồn, ảnh hưởng đến thơ ca, nghệ thuật của mỗi người.

-Giá trị nghệ thuật

Hồi kí kết hợp các biện pháp tu từ: So sánh, câu hỏi tu từ, đối lập.

Thể loại hồi kí có đan xen giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm (kể chuyện với giọng văn thấm đẫm chất trữ tình) giúp diễn tả đầy đủ, sâu sắc chủ đề văn bản.

Chuẩn bị đọc

(Hướng dẫn Soạn bài Thương nhớ bầy ong - Sách Ngữ văn 6 tập 1, Chân trời sáng tạo)

Câu 1. Trang 117 Đã bao giờ em phải cha tay mãi mãi với một con vật nuôi, một đồ chơi, một vật dụng.. hết sức thân thiết đối với mình? Tâm trạng của em khi ấy thế nào?

Trả lời

- Năm ngoái, em đã phải chia tay với chú chó phốc sóc trắng nhà em vì hôm đó cổng mở, chú đã chạy ra ngoài. Khi cả nhà em phát hiện chú không có trong nhà thì đã đi tìm suốt cả ngày hôm đó và cả mấy ngày hôm sau mà vẫn không thấy

- Khi ấy, em rất buồn, hụt hẫng, trống vắng như mất đi một người thân yêu của mình. Đến giờ em vẫn nhớ chú vô cùng

Câu 2. Trang 117 Em hãy tìm hiểu về công việc nuôi ong và tình cảm của người nuôi ong với bầy ong của mình.

Trả lời

* Tìm hiểu về công việc nuôi ong:

- Công việc nuôi ong lấy mật đã đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân. Đây là công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn.

- Khi nuôi, người ta thường chọn những đàn ong giống có nguồn gốc rõ ràng, không nhiễm các bệnh ấu trùng.

- Thức ăn chính của ong mật là mật và phấn hoa tự nhiên do đó nên đặt thùng ong gần những nguồn hoa tự nhiên như vườn hoa nhãn, hoa vải, vườn hoa cải, hoa tam giác mạch, rừng keo.. ong sẽ cho mật thơm mùi hương tự nhiên của các loại hoa.

- Địa điểm đặt thùng nuôi ong mật là đặt thùng nuôi ong tại các vườn hoa có nhiều phấn hoa, đặt nơi yên tĩnh tránh đặt nơi nhiều người đi lại, gần nhà máy hóa chất, khu vực hay phun thuốc trừ sâu. Theo các chuyên gia về ong các thùng nuôi ong lấy mật nên sơn các màu xanh, vàng hay trắng ở bên ngoài vừa để chống ẩm, vừa để ong dễ nhận biết tổ.

- Chăm sóc đàn ong không phức tạp khó khăn, tuy không đòi hỏi thường xuyên nhưng người nuôi ong phải biết khi nào thì cần có tác động của mình để tránh cho đàn ong xẩy ra các tình huống phải xử lý.

- Công việc quản lý đàn ong là thường xuyên theo dõi hoạt động của đàn ong để từ đó phát hiện ra những hiện tượng khả nghi có thay đổi trong đàn ong như ong chuẩn bị chia đàn, ong muốn bốc bay, ong bị sâu bệnh, v. V..

- Người nuôi ong phải định kỳ kiểm tra đàn, làm vệ sinh thùng ong; cho ong ăn bổ sung hoặc kết hợp xử lý thuốc phòng trừ bệnh cho ong.

- Mùa đông những ngày mưa gió rét, mùa không hoa không nở nhiều óng khó kiếm mật lúc này người nuôi nên bổ sung thức ăn cho ong. Pha trộn thức ăn cho ong: Phấn hoa tự nhiên: 10kg; bột đậu nành (đậu tương) : 25kg; đường: 40kg; bột vi lượng (các vitamin và khoáng chất) : Gói 50gr; sữa chua: 1kg; nước: 20 lít. Hoặc cho ăn nước đường và các loại vitamin, phấn hoa để ong bị đói.

- Hạn chế mở thùng ong lấy cầu ra vì thường làm cho ong bị xáo trộn và trở thành đàn ong dữ). Ví như khi quay mật phải lấy cầu ra thì kiểm tra tình hình đàn ong trước, vừa làm vừa kiểm tra và ghi chép mọi hiện tượng của đàn ong.

- Dụng cụ người nuôi cần trang bị khi chăm sóc ong lấy mật: Mũ lưới, bộ tạo chúa, bộ gắn tầng chân, găng tay nhựa, giầy, tất, lưới lọc mật, dao cắt mật, thùng quay mật làm bằng thép không gỉ, bên trong thiết kế bộ phận đặt cầu bánh tổ ong, bộ phận quay ly tâm. Khi quay, mật ong từ các cầu văng ra ngoài, bắn lên thành thùng và được thu lại ở dưới đáy thùng.

* Tình cảm của người nuôi ong với bầy ong:

- Công việc nuôi ong đòi hỏi sự tỉ mỉ, cần cù, cố gắng và chịu khó, khéo léo để đàn ong cho số lượng mật nhiều và chất lượng mật tốt nhất.

- Người nuôi ong cần luôn trân trọng, yêu quý những hũ mật, những chú ong đem lại miếng cơm, manh áo cho họ.

Trải Nghiệm cùng văn bản

Câu 1 trang 118 Câu văn nào trong đoạn ăn này giải thích thế nào là ong "trại"?

Trả lời:

Câu văn: Buồn nhất là mấy lần "ong trại", nghĩa là một phần đàn ong rời xa, bỏ tổ nhà, mang theo một ong chúa.

"Ong trại" có nghĩa là một phần đàn ong rời xa, bỏ bỏ tổ nhà, mang theo một ong chúa – con duy nhất trong đàn ong có khả năng sinh sản. (dòng đầu trang 118)

Câu 2. Trang 118 Trong hai đoạn cuối, cậu bé đã mấy lần dùng từ "linh hồn? Cách dùng từ" linh hồn "ở đây có gì khác thường?

Trả lời:

*Tác giả đã sử dụng từ" linh hồn "lặp lại 3 lần:

- Nơi xa xôi nào đó đã nhận một phần cốt tủy của linh hồn nhà tôi với bầy ong trại.

- Một thi sĩ phương Tây ngày trước đã nói đúng lắm: Những vật vô tri vô giác đều có một linh hồn..

- Linh hồn của bọn đất đá có phải là một phần bịa đặc của bọn thi nhân đâu?

*Cách dùng từ" linh hồn "ở đây có khác thường là:

-Nghĩa gốc: Linh hồn trong tiếng Hy Lạp là Psyche mang ý nghĩa là tinh thần, ý thức, sự sống, lý trí, tình cảm. Như vậy, linh hồn được hiểu là phần tinh thần sâu kín thiêng liêng nhất mang lại sức sống cho con người, sự vật.

- So sánh: Cách dùng từ" linh hồn "của tác giả trong đoạn văn có nét khác biệt: Những vật vô tri, vô giác, nhỏ nhẹ, vụn vặt như giá đặt đõ ong, chậu nước con ở chân giá.. đều có linh hồn khiến cho con người phải nhớ nhung, yêu mến, trân trọng.

Suy Ngẫm và Phản Hồi

Câu 1. Trang 118 Những dấu hiệu nào đã giúp em biết văn bản trên thuộc thể hồi kí?

Trả lời

Những dấu hiệu nào đã giúp em biết văn bản trên thuộc thể hồi kí là: Nó mang 3 đặc điểm đặc trưng của thể loại:

- Văn bản này được người viết kể lại những sự việc mà mình đã trực tiếp tham dự, có mặt chứng kiến. Đó là: Trong văn bản, tác giả đã kể lại sự việc trong quá khứ khi gia đình nuôi ong và chứng kiến cảnh ong trại bỏ nhà với tâm trạng buồn bã.

- Người kể chuyện xưng" tôi ", sử dụng ngôi thứ nhất để kể

- Các sự việc trong hồi kí này được kể theo trình tự thời gian

- Hình thức ghi chép: Tác giả ghi chép lại những sự việc có thật; kết hợp kể với tả biểu cảm để truyện được kể hấp dẫn, sâu sắc, thể hiện những tâm sự, chiêm nghiệm của tác giả.

Câu 2. Trang 118 Trong câu văn" Và ý thơ cuộc đời, ý thơ vũ trụ, cái xa xôi vắng vẻ sau này ám ảnh tôi, ngày thơ bé tôi đã nghe rồi, mỗi lần ong trại ", theo em, có thể bỏ bớt cụm từ" sau này "hoặc" ngày thơ bé "được không? Vì sao? Từ đó nêu tác dụng của việc sử dụng các cụm từ chỉ thời gian trong hồi kí.

Trả lời

*Theo em, không thể bỏ bớt cụm từ" sau này "hoặc" ngày thơ bé ". Vì:

- Đây là các cụm từ chỉ thời gian để xác định được thời điểm xảy ra sự việc.

Từ" ngày thơ bé "nói đến sự việc, kỉ niệm trong quá khứ. Từ" sau này ": Cho thấy sự việc trong quá khứ ấy đã tạo nên kỉ niệm sâu sắc không bao giờ quên, tạo áng văn hồi kí

- Cả câu văn đã diễn tả cảm xúc, suy tư về việc đã xảy ra trong quá khứ, nó định hình nên ý thơ và những cảm xúc trong thơ của tác giả sau này.

- Nếu bỏ các cụm từ này, người đọc sẽ không thể hiểu được ý nghĩa của câu văn, tính thuyết phục của hồi kí cũng giảm đi

* Tác dụng của việc sử dụng các cụm từ chỉ thời gian trong hồi kí:

- Việc sử dụng các cụm từ sau này" hoặc "ngày thơ bé" góp phần làm rõ mối liên hệ giữa quá khứ với hiện tại và tương lai. Làm nôi bật trình tự thời gian xảy ra sự việc. Làm nổi bật nỗi nhớ, cảm xúc với bầy ong của ng viết.

Câu 3. Trang 119 Tìm trong văn bản một số từ ngữ, câu văn diễn tả nỗi buồn của nhân vật "tôi" khi chứng kiến bày ong bỏ tổ bay đi. Em có nhận xét gì về tình cảm mà cậu bé dành cho bày ong?

Trả lời

* Một số từ ngữ, câu văn diễn tả nỗi buồn của nhân vật "tôi" khi chứng kiến bày ong bỏ tổ bay đi:

- Tôi nhìn theo, buồn không nói được.

- Cái buồn của đứa bé rộng lớn đến bao nhiêu..

- Nhìn ong trại đi, tưởng như một mảnh hồn của tôi đã san đi nơi khác.

*Qua những câu văn hồi ức đó, cho thấy tác giả có tình cảm yêu mến, gắn bó đặc biệt với bầy ong. Khi chúng rời xa, cậu cảm thấy buồn bã, trống trải, cô đơn như mất đi một phần vốn rất thân quen với mình, như tưởng một mảnh hồn đã san đi nơi khác.

Câu 4 . Trang 119 Để tái hiện lại quá khứ một cách chân thực, sinh động người viết hồi kí có thể tập trung kể lại sự việc, cũng có thể vừa kể lại sự việc vừa kể lại cảm xúc, suy tư của mình trước sự việc ấy. Theo em, Thương nhớ bày ong thuộc trường hợp nào trong hai trường hợp trên? Dựa vào đâu có thể khẳng định như vậy?

Trả lời

Văn bản Thương nhớ bày ong thuộc kiểu hồi kí thứ 2: Vừa kể lại sự việc vừa kể lại cảm xúc, suy tư của mình trước sự việc ấy.

*Lí do khẳng định như vậy:

- Vì nhân vật tôi đã kể về những lần ong trại bỏ tổ nhà với tâm trạng buồn bã, trống trải, cô đơn như tưởng một mảnh hồn đã san đi nơi khác.

- Từ đó thể hiện những suy nghĩ, chiêm nghiệm của nhân vật tôi: Những vật vô tri vô giác, nhỏ nhẻ, vụn vặt cũng mang một linh hồn vương vấn với hồn ta và khiến ta yêu mến.

+ Gợi cảm xúc đầu tiên về ý nghĩa cuộc đời, vũ trụ, ý thơ cuộc đời, ý thơ vũ trụ. Đất đá cũng có linh hồn

=> Những cảm xúc ngày thơ bé đó cũng đã ảnh hưởng, ám ảnh đến sáng tác của tác giả.

Câu 5 . Trang 119 Em có nhận xét gì về cách quan sát, cảm nhận thiên nhiên, loài vật của nhân vật "tôi"?

Trả lời

Nhận xét:

- Cách quan sát, thiên nhiên, loài vật của nhân vật "tôi" rất tỉ mỉ, kiên nhẫn, thấu đáo, thể hiện những hiểu biết về đặc điểm loài ong

- Cách cảm nhận về thiên nhiên, loài vật vô cùng tinh tế, sâu sắc và độc đáo mang đạm cảm xúc nhân văn: Mọi vật đều mang trong nó một linh hồn, gần gũi và thân thuộc với con người.

- Qua đó thể thiện tình cảm yêu mến, gắn bó với vật nuôi nhỏ bé; tình cảm quý trọng thiên nhiên và cuộc sống

Câu 6. Trang 119 Đọc hồi kí Thương nhớ bày ong, có bạn khẳng định rằng nhân vật cậu bé xưng "tôi", trong văn bản chính là tác giả Cù Huy Cận, một số bạn khác lại cho là không phải như vậy. Cho biết ý kiến của em về các nhận định trên.

Trả lời

Theo em, nhân vật cậu bé xưng "tôi", trong văn bản chính là tác giả Cù Huy Cận. 3 lý do để khẳng định được như vậy là:

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

* * * Soạn Bài tiếp: