100 câu vấn đáp lý luận chung về nhà nước và pháp luật

11. Phân tích những yêu cầu, đòi hỏi đối với chức năng của nhà nước VN hiện nay (số lượng chức năng, nội dung chức năng, phương pháp thực hiện chức năng).

Bấm để xem

* Số lượng chức năng: 6 chức năng chính:

- Chức năng kinh tế

- Chức năng chính trị

- Chức năng xã hội

- Chức năng bảo vệ trật tự pháp luật, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong xã hội

- Chức năng bảo vệ đất nước

- Chức năng quan hệ với các nước khác

* Nội dung chức năng:

- Chức năng kinh tế: Chức năng quan trọng nhất của NN VN hiện nay.

+ NN thừa nhận sự tồn tại của các thành phần kinh tế đang vận động và phát triển trong nền kinh tế. Nền kinh tế VN là nền kinh tế thị trường định hướng XHCN với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo.

+ NN quản lí vĩ mô, tạo môi trường cho các hoạt động kinh doanh, định hướng, điều tiết, kiểm soát các hoạt động kinh tế.

- Chức năng chính trị: Chức năng rất quan trọng

+ NN kiên quyết nghiêm trị mọi sự phản kháng của bất cứ lực lượng chống đối nào nhằm bảo vệ thành quả cách mạng, giữ vững an ninh chính trị, trật tự xã hội, phát triển đất nước, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

- Chức năng xã hội: Chức năng cơ bản, chủ yếu, thể hiện rõ nét bản chất của NN CHXHCNVN. MĐ của chức năng này là đem lại lợi ích cho đại bộ phận nhân dân.

+ Về văn hóa: Bảo vệ, tôn tạo các di tích văn hóa, danh lam thắng cảnh, lễ hội, chăm lo cho đời sống tinh thần của người dân, XD nền văn hóa mới, con người mới.

+ Về giáo dục: Đổi mới việc tổ chức và quản lí giáo dục một cách toàn diện, từ nội dung, chương trình học, đến thời gian học, phương pháp dạy và học.. NN chú trọng việc đào tạo và chế độ đãi ngộ với giáo viên, thực hiện chính sách phổ cập giáo dục, xã hội hóa, học bổng, học phí..

+ Về y tế và phát triển nguồn nhân lực: Mở rộng mạng lưới y tế, nâng cao chất lượng đội ngũ y bác sĩ, cơ sở khám chữa bệnh, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm.. NN có chính sách dân số hợp lí, giải quyết vấn đề việc làm và thu nhập cho người lao động..

+ Về khoa học công nghệ: Chú trọng NCKH, bồi dưỡng, đào tạo, có chính sách đãi ngộ hợp lí cho người tài.

+ Về vấn đề dân tộc, tôn giáo: Đảm bảo sự phát triển hài hòa của mọi vùng miền, có chính sách ưu tiên phát triển ở vùng sâu, vùng xa, nơi sinh sống của đồng bào thiểu số.

+ Về bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó thảm họa: Có chính sách khai thác tài nguyên hợp lí, tiết kiệm, chống ô nhiễm môi trường, bảo vệ môi trường, xử lý nghiêm khắc những hành vi gây ô nhiễm môi trường. NN hoạch định chủ trương, chính sách ngăn chặn khủng hoảng KTXH..

- Chức năng bảo vệ trật tự pháp luật, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong xã hội:

+ NN ban hành pháp luật quy định cách xử sự cho mọi thành viên trong xã hội khi tham gia vào các QHXH được PL bảo vệ.

+ Khuyến khích người dân tham gia chống hành vi VPPL, kiểm tra, giám sát hoạt động của các CQNN.

- Chức năng bảo vệ đất nước:

+ Củng cố nền quốc phòng toàn dân, XD lực lượng quân đội chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, trung thành với tổ quốc, nhân dân

+ Phát huy sức mạnh toàn dân tộc, sử dụng các diễn đàn quốc tế để bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ..

- Chức năng quan hệ với các nước khác:

+ Chủ trương: Lợi ích dân tộc cao hơn hết. Đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại.

+ NN thực hiện chính sách hòa bình, hợp tác với tất cả các nước trên cơ sở tôn trọng độc lập, hòa bình, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhau, các bên bình đẳng, cùng có lợi.

* Phương thức thực hiện chức năng:

- Hình thức:

+ Xây dựng pháp luật

+ Tổ chức thực hiện pháp luật

+ Bảo vệ pháp luật

- Phương pháp:

+ Giáo dục thuyết phục

+ Cưỡng chế

 

12. Phân tích ý nghĩa của hoạt động lập pháp, hành pháp, tư pháp đối với việc thực hiện chức năng nhà nước.

Bấm để xem

- Chức năng nhà nước được thực hiện thông qua các hình thức cơ bản: XDPL (lập pháp), tổ chức thực hiện pháp luật (hành pháp), bảo vệ pháp luật (tư pháp).

- Lập pháp:

+ Đời sống xã hội vốn vô cùng đa dạng, phức tạp, vì vậy, để tổ chức và quản lý các mặt của đời sống xã hội, cần phải có 1 hệ thống pháp luật hoàn thiện, xác định rõ những việc được làm, không được làm cho các cá nhân, tổ chức.

+ Thông qua hoạt động lập pháp, hệ thống pháp luật được từng bước hình thành và hoàn thiện.

+ Khi thực hiện các chức năng nhà nước ở từng lĩnh vực khác nhau, cần phải có quy định chung thống nhất để đảm bảo cho các mặt hoạt động của nhà nước được đồng bộ, nhịp nhàng, hiệu quả trên cả nước.

- Hành pháp:

+ Pháp luật sau khi được ban hành thường không thể tự đi vào đời sống. Trong nhiều trường hợp, các cá nhân, tổ chức trong xã hội không tự thực hiện được các quy định trong hệ thống pháp luật.

+ Vì vậy, nhà nước phải tiến hành các hoạt động cần thiết nhằm tổ chức cho các chủ thể trong xã hội thực hiện các quy định của pháp luật, chẳng hạn, nhà nwocs phải tiến hành phổ biến pháp luật cho người dân, giải thích, tuyên truyền, động viên, khuyến khích tính tích cực của họ, tháo dỡ những khó khăn vướng mắc tong quá trình thực hiện quy định của pháp luật.. Có như vậy, những mong muốn yêu cầu, đòi hỏi của nhà nước mới có thể được thực hiện một cách có hiệu quả.

- Tư pháp:

Hidden Content:

**Hidden Content: You must click 'Like' before you can see the hidden data contained here.**

 

13. Phân tích vai trò của BMNN đối với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.

Bấm để xem

- BMNN được thiết lập để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.

- Chức năng, nhiệm vụ của nhà nước được thực hiện thông qua BMNN, khi nhà nước cần thực hiện chức năng, nhiệm vụ nào đó, nhà nước thành lập ra các cơ quan tương ứng để thực hiện chức năng, nhiệm vụ ấy.

- Chính vì vậy, quy mô, cơ cấu của BMNN cũng như cách thức tổ chức, hoạt động của từng cơ quan nhà nước.. trước tiên chịu sự chi phối của chức năng nhà nước.

Chẳng hạn, nếu chức năng chủ yếu của nhà nước là trấn áp thì trong BMNN các cơ quan cưỡng chế, trấn áp cũng là chủ yếu và được coi trọng nhất, ngược lại, nếu chức năng chủ yếu của nhà nước là tổ chức và quản lí kinh tế, xã hội thì trong BMNN cũng chủ yếu gồm các cơ quan quản lí các lĩnh vực của đời sống xã hội.

 

14. Phân tích mối quan hệ giữa BMNN và chức năng nhà nước của nhà nước VN hiện nay.

Bấm để xem

- BMNN được thiết lập để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.

- Chức năng, nhiệm vụ của nhà nước được thực hiện thông qua BMNN, khi nhà nước cần thực hiện chức năng, nhiệm vụ nào đó, nhà nước thành lập ra các cơ quan tương ứng để thực hiện chức năng, nhiệm vụ ấy.

- Chính vì vậy, quy mô, cơ cấu của BMNN cũng như cách thức tổ chức, hoạt động của từng cơ quan nhà nước.. trước tiên chịu sự chi phối của chức năng nhà nước.

Chẳng hạn, nếu chức năng chủ yếu của nhà nước là trấn áp thì trong BMNN các cơ quan cưỡng chế, trấn áp cũng là chủ yếu và được coi trọng nhất, ngược lại, nếu chức năng chủ yếu của nhà nước là tổ chức và quản lí kinh tế, xã hội thì trong BMNN cũng chủ yếu gồm các cơ quan quản lí các lĩnh vực của đời sống xã hội.

 

15. Phân tích khái niệm cơ quan nhà nước, phân biệt cơ quan nhà nước với bộ phận khác của nhà nước.

Bấm để xem

* Khái niệm cơ quan nhà nước:

- Định nghĩa: Cơ quan nhà nước là bộ phận cơ bản cấu thành nhà nước, bao gồm số lượng người nhất định, được tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật, nhân danh nhà nước thực hiện quyền lực nhà nước.

- Đặc điểm:

+ Cơ quan nhà nước là bộ phận cơ bản cấu thành nhà nước, có nghĩa là cơ quan nhà nước chỉ là những bộ phận then chốt, thiết yếu của nhà nước.

Mỗi cơ quan nhà nước gồm một số lượng người nhất định, có thể gồm một người (nguyên thủ quốc gia ở nhiều nước) hoặc một nhóm người (quốc hội, chính phủ)

+ Cơ quan nhà nước được thành lập theo các cách thức hay trình tự khác nhau, có thể là cha truyền con nối hoặc bầu cử hoặc bổ nhiệm..

+ Tổ chức và hoạt động của cơ quan nhà nước do pháp luật quy định.

Pháp luật quy định cụ thể về vị trí, vai trò, con đường hình thành, cơ cấu tổ chức, nội dung, hình thức, phương pháp hoạt động.. của mỗi cơ quan trong BMNN.

+ Mỗi cơ quan nhà nước có những chức năng, nhiệm vụ quyền hạn riêng do pháp luật quy định.

VD: Chức năng của nghị viện (quốc hội) là lập pháp, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.. ; chức năng của tòa án là xét xử các vụ án.

+ Mỗi cơ quan nhà nước được trao cho những quyền năng nhất định để thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao.

Cơ quan nhà nước nhân danh và sử dụng quyền lực nhà nước để thực hiện thẩm quyền của mình, nó có quyền ban hành những quyết định nhất định; yêu cầu các tổ chức, cá nhân có liên quan phải tôn trọng và thực hiện nghiêm chỉnh những quyết định do nó hoặc các chủ thể khác có thẩm quyền ban hành; kiểm tra, giám sát việc thực hiện những quyết định đó, khi cần thiết, nó có thể sử dụng các biện pháp cưỡng chế nhà nước để đảm bảo thực hiện những quyết định đó.

* Phân biệt cơ quan nhà nước với bộ phận khác của nhà nước.

Hidden Content:

**Hidden Content: You must click 'Like' before you can see the hidden data contained here.**

 

16. Phân tích nội dung, giá trị của nguyên tắc đảm bảo chủ quyền nhân dân trong tổ chức và hoạt động của BMNN.

Bấm để xem

* Phân tích nội dung:

- Đây là nguyên tắc được áp dụng phổ biến trong tổ chức và hoạt động của BMNN đương đại.

- Trong các xã hội trước đây, chủ quyền quốc gia thuộc về nhà nước. Nhà nước có quyền quyết định tối cao mọi vấn đề của đất nước, người dân bị coi như "bề tôi" của nhà nước, họ phải phục tùng một cách tuyệt đối.

- Trong xã hội hiện đại, chủ quyền quốc gia thuộc về nhân dân. Nhân dân là người chủ tối cao của đất nước, là người thành lập ra nhà nước, trao quyền cho nhà nước và kiểm tra, giám sát hoạt động của nhà nước. Nhân dân có quyền quyết định tối cao các vấn đề quan trọng của đất nước, nhà nước phải phục tùng các quyết định của nhân dân.

- Hiện nay nhìn chung, Hiến pháp và pháp luật của các quốc gia trên thế giới đều:

+ Quy định chủ quyền thuộc về nhân dân

+ Quy định các hình thức để nhân dân tham gia vào tổ chức và hoạt động của BMNN

+ Quy định vị trí, vai trò của cơ quan dân cử trong BMNN

+ Quy định những vấn đề quan trọng của đất nước mà nhà nước không được tự ý quyết định, nhà nước phải trưng cầu ý kiến nhân dân

+ Quy định trách nhiệm của nhà nước trong việc thừa nhận, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ các quyền con người, quyền công dân

+ Quy định vai trò của xã hội dân sự..

- Ở các nhà nước khác nhau, nguyên tắc đảm bảo chủ quyền nhân dân được nhận thức và thực hiện với những mức độ, phạm vi khác nhau. Tại VN, chủ quyền nhân dân đã trở thành một nguyên tắc hiến định với nội dung rằng: "Nước CHXHCNVN do nhân dân làm chủ; tất cả quyền lự nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức."

* Ý nghĩa:

Hidden Content:

**Hidden Content: You must click 'Like' before you can see the hidden data contained here.**

 

17. Phân tích nội dung, giá trị của nguyên tắc BMNN được tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật

Bấm để xem

* Phân tích nội dung:

- Đây là nguyên tắc đòi hỏi việc tổ chức và hoạt động của BMNN không thể được tiến hành một cách tùy tiện, độc đoán theo ý chí cá nhân của người cầm quyền mà phải dựa trên cơ sở các quy định của Hiến pháp và pháp luật.

- Hầu hết các nhà nước đương đại đều có Hiến pháp, đồng thời hệ thống pháp luật có quy định khá đầy đủ về cơ cấu tổ chức BMNN, trình tự thành lập, chức năng, thẩm quyền.. của các cơ quan, nhân viên nhà nước.

- Về mặt tổ chức, nguyên tắc này đòi hỏi việc thành lập mới, giải thể, chia tách, sáp nhập một cơ quan nhà nước, cơ cấu của nó, vấn đề tuyển dụng, bổ nhiệm các thành viên trong cơ quan đó.. đều phải được tiến hành theo đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật,

- Về mặt hoạt động, nguyên tắc này đòi hỏi các cơ quan và nhân viên nhà nước phải thực hiện đúng đắn, đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình, theo đúng trình tự, thủ tục đã được Hiến pháp và pháp luật quy định..

- Nguyên tắc này được áp dụng rộng rãi trong nhà nước tư sản và nhà nước XHCN. Tuy nhiên, việc thực hiện nguyên tắc này ở các nhà nước tư sản không hoàn toàn nhất quán mà có sự thay dổi qua các giai đoạn phát triển của chủ nghĩa tư bản.

- Đối với nhà nước VN, đây cũng là một nguyên tắc hiến định và được ghi nhận trong Hiến pháp ngày càng rõ ràng, cụ thể hơn. Chẳng hạn, Hiến pháp 1992 quy định: "Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, không ngừng tăng cường pháp chế XHCN" hoặc Hiến pháp 2013 quy định: "Nhà nước được tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật.."

* Giá trị:

Hidden Content:

**Hidden Content: You must click 'Like' before you can see the hidden data contained here.**

 

Các câu còn lại xem tại đây: 80 CÂU VẤN ĐÁP LÝ LUẬN CHUNG VỀ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT (có đáp án) - Rey & Law