Một Đường Một Nẻo Viết bởi: @Can Qua Bài tham dự Cuộc thi Nét Bút Tuổi Xanh Thể loại: Truyện ngắn; Tâm sự; Hiện thực huyền ảo Bản ghi âm: Thay lời tựa: Khi nào ta lớn đây em nhỉ? Thơ ấu dường như chỉ nhắc chừng. Giữa đời chật chội, mình chưng hững. Xin đừng lớn nữa, có được không? Nội dung: Trời vẫn sáng, nhưng cũng không còn sớm nữa. Sau khi học trò đã vào lớp, nắng ngả nghiêng trên những chiếc lá bạch đàn. Bên dưới hai hàng cây xanh thắm và cao vút, vết bánh xe quyện lấy dấu chân người, hong khô con đường nhỏ dẫn vào ngôi trường tiểu học. Tựa đầu vào nhựa xám, đất đen đổ dốc, ung dung ngước nhìn mây trắng. Cảnh vật tự nhiên dường như hứa hẹn cho ngày hôm nay sẽ trôi đi theo một cách rất đỗi bình thường. Ấy vậy, sự yên ổn ở nơi nhóc Ninh và Thạnh đang theo học không kéo dài quá lâu. - Thằng nào, con nào dám động tới vợ tao! Tao chém chết hết! Đứng chắn trước mộ vợ, như điên như dại, ông Bảy Ban thét lên. Trên chiếc đầu trọc lốc chi chít sẹo, cơn thịnh nộ lẫn nỗi thống khổ tột cùng được biểu lộ rõ mồn một thông qua hai con mắt đỏ ngầu và long sòng sọc. Lăm lăm cây liềm trong tay, nôm vẻ ông Bảy nhất quyết không nhượng bộ. Đôi dép lốp cũ mèm, cặp chân khẳng khiu, cái quần xà lỏn nhàu nhĩ màu xanh rêu, mình trần gầy guộc rám nắng mà đầy rẫy vết thương cũ,... Nhìn từ dưới lên trên, theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, ông đúng là chẳng còn gì để mất ngoài tính mạng. Thế nhưng bất chấp tất cả, ông vẫn liều thân ngăn cản đội ngũ thi công giải phóng mặt bằng. - Bà mẹ tụi bây. Buông ra. Vợ tao chưa chết. Tao phải ở đây với bả. Ông Bảy Ban kêu gào trong vô vọng. Cả đời tranh đấu rồi chiến thắng biết bao kẻ thù nhưng cuộc giằng co này, ông Bảy đã thua. Vật vã ít lâu, cuối cùng người ta đã thành công đưa ông đi ra chỗ khác. Trải qua một phen náo động, điều gì được định sẵn phải đến cũng đến. Học sinh tan học. Người nhà đón rước. Giáo viên ra về. Còn cánh thầy thợ làm hồ vẫn cứ tiếp tục việc xây cất các dãy phòng mới và di dời hoặc loại bỏ những chướng ngại vật nằm chồng lên công trường của họ. Đưa đôi mắt bồ câu đen láy nhìn người ta chặt cây, đào bới, đóng cừ, đổ móng và bốc mộ, Thạnh cảm thán: - Nghĩ kĩ cũng tội nghiệp cho ông Bảy thiệt... Tức thì, nhóc Ninh liền đáp lời cô bạn: - Tự ổng làm ổng khổ thôi bà. Thiệt tình. Vợ ổng mất cũng mấy chục năm có hơn rồi. Biết là buồn, là nhớ nhưng ổng cũng phải nghĩ cho người sống, cho ổng nữa chứ. Giờ thì sao. Chắc gì vợ ổng muốn vậy. Làm xong rồi có được gì đâu. Thiệt thân ổng mà còn ảnh hưởng tui với bà nữa chứ. Hồi nãy lớp mình ngồi học không được, đi về cũng hổng xong. Trong khi ngón tay măng đang gõ gõ cánh mũi thon, đôi môi trái tim nhỏ nhắn của Thạnh nói lên nỗi suy tư: - Có khi bản thân ông Bảy cũng không muốn vậy đâu. Vui giọng, nhóc Ninh hỏi bạn: - Là sao? Tui chưa hiểu ý bà lắm? Từ tốn, Thạnh gợi chuyện: - Ông nhớ vụ ông Sáu Xi chứ? Nhóc Ninh lập tức tiếp lời: - Nhớ chứ, mẹ kể tui nghe hoài! Hồi xưa, ông Sáu Xi thương bà nọ. Nhưng mà theo sự sắp đặt của gia đình, bả lấy chồng xa xứ rồi bặt tăm luôn. Mười mấy năm sau, vào một buổi chiều, ông Sáu Xi nhậu xỉn quắc cần câu xong đi về ngang qua cầu lớn thì gặp lại bả. Nghe đồn hai người tay bắt mặt mừng, quấn quýt tâm sự dữ lắm trên đường đi. Tới lúc ông Sáu Xi muốn "nối lại tình xưa" thì bả từ giã ra về và dặn dò ổng tuyệt đối không nói cho ai biết về cuộc gặp. Ông Sáu cũng ừ ờ cho qua chuyện. Tỉnh rượu, ông Sáu mới nhớ ra lý do ổng đi nhậu say bí tỉ là vì vừa được người bà con đi làm ăn xa về cho hay tin người mình thương đã chết rồi. Không hiểu ổng uống kiểu gì mà quên luôn. Thấy sợ, ổng cố gắng giữ lời. Tuy nhiên rốt cuộc, ổng cũng buộc miệng kể ra trong một cuộc nhậu. Kết cục tụi mình cũng biết rồi. Ông Sáu Xi điên nổi tiếng xóm mình. Nói dứt dạt rồi nhóc mới nghĩ ngợi và con mắt tựa hồ chữ "o" vì cả kinh. Gật gù đầu ý với Thạnh mà gương mặt tròn đầy nao núng. Ngay thời điểm ấy, người ta vừa khai quật xong mộ phần và móc cốt vợ ông Bảy Ban lên. Hai đứa trẻ nhận ra mình đang đứng rất gần. Tử khí hòa trộn với mùn sình rửa mục xộc vào mặt, choáng ngợp khoang mũi, nồng nặc đến mức khiến mặt mày xây xẩm. Mùi hôi tanh chết chóc ẩn chứa một cái hậu ngọt gắt rất quái đản khiến người ta dễ bề lợm giọng nôn trớ. Mau chóng lấy tay che mũi miệng, Thạnh và nhóc Ninh nhanh chân chạy ra xa. Tới khu vực an toàn, thở phào nhẹ nhõm, Thạnh nói với bạn: - Đúng là không hiểu nổi mấy người lớn. Nhưng mà đó giờ chắc là nhiều người cũng thắc mắc giống tui, giống ông. Cớ sao trường mình lại được xây đè trên một khu đất toàn là mả mồ như vầy để rồi xảy ra đủ thứ chuyện? Hít vào thở ra mấy bận, nhóc Ninh mới lấy lại bình tĩnh để đáp: - Tui cũng như bà, hổng hiểu được. Chỉ nghe cha tui kể trước đây chỗ này là bãi đất tập bắn. Sau này nó trở thành nghĩa địa. Cuối cùng thì trường mình được xây lên. Kéo cậu bạn xuống chiếc ghế đá cạnh bên để dựa lưng ngồi nghỉ, cô học trò nhỏ lại tiếp nối chủ đề: - Tui thì tui biết chuyện này còn dữ dội hơn nữa. Thời còn chiến tranh, có một người tù chính trị vượt ngục, chạy vô đây trốn. Bị ruồng bố bao vây ngặt quá, để không rơi vào tay giặc lần nữa, ông này đã lấy một cây đũa dài vót nhọn, đâm xuyên qua lỗ tai thấu tới não để tự sát. Chỗ ổng chết, nghe đâu cũng là vị trí của ngôi mộ sau trường hiện giờ đó. Nhóc Ninh chợt tò mò: - Ổng chôn tại đấy luôn hả bà? Xòe tay, lắc đầu, cô bé lên mười vừa cười vừa nói: - Hì hì! Ông hỏi tui, tui biết hỏi ai. Chữ trên bia mờ hết rồi, không đọc được tên tuổi. Nói tới bàn lui, sự tìm tòi cùng óc hiếu kỳ dẫn dắt hai đứa trẻ tự dọa mình và hù lẫn nhau. Cả Ninh lẫn Thạnh đều thống nhất là cần một sự thay đổi. Thế nên đôi bạn quyết định sẽ chơi "đá gà" để giết thì giờ trong khi chờ cha mẹ tới đón về. Từ sáng tới giờ có khá nhiều gốc phượng bị đốn hạ. Vô số nụ xanh mơn mởn chưa kịp hóa đuốc hoa rực hồng, đã phải cam chịu phận số, nằm dài trên đất cát. Không khó để nhóc Ninh và Thạnh nhặt nhạnh, tuyển lựa ra những cọng chỉ nhị nổi trội bậc nhất. Gom đủ bầy "gà chiến", cả hai bắt đầu cuộc chơi. Từ chỗ đang tiếp đầu móc ngoéo, hai cặp "gà chiến" quay ngoắt sang thế kèn cựa, giằng co. Xác định tranh đấu thì đâu tránh được các pha chèo kéo hay đưa đẩy hoặc giựt giộc. Với những ngón thon dài đủ đầy hoa tay, Thạnh đã khéo léo lách luồng điều khiển, làm cho "gà" bạn rụng đầu, què giò ngon ơ. Tuy sức mạnh hơn, nhưng vì nôn nóng, nhóc Ninh cũng có nhiều pha tự hủy. Bao phấn rớt rụng và văng tung tóe ra sân. Cả hai cười giòn bởi đều chơi trên tinh thần vui là chính. Thua keo này thì bày keo khác, chứ nào có ai ganh đua, tị hiềm. Song, niềm vui ấy chưa đủ để xóa nhòa nỗi lo sợ bấy giờ của Ninh. Lởn vởn trong khối óc cậu nhóc là cảnh tượng lúc người ta bốc mộ, móc xương lên. Cái đầu lâu khô khốc hô hố nụ cười quỷ dị bởi mất hẳn hàm dưới, sậm màu vàng đất và loang lổ nám đen. Trên chiếc sọ đó, thứ ám ảnh nhóc Ninh nhất chính là hai hốc mắt trống tuếch trống toác và sâu hoắm. Lỡ ngó thấy mà Ninh rất hãi hùng, cứ ngỡ mình bị lọt xuống hố sâu hun hút và bị xẻ đôi, nuốt chửng. Dẫu đã được di dời ra sau văn phòng, nhưng Ninh có cảm giác chiếc sọ vẫn biết ngoái trông. Tựa hồ cậu và Thạnh bị dõi theo bằng một ánh nhìn âm u hung hiểm như thể muốn đòi lấy con ngươi của kẻ liếc trộm. Nắng dần nhạt màu trên khoảng sân trường. Nhận ra xung quanh đã vắng thưa người, tự dưng Ninh thấy sống lưng ớn lạnh. Càng bối rối hơn khi phát hiện, từ lúc trong tay không còn "gà chiến", Thạnh chỉ chăm chăm nhìn thẳng vào nhóc, chứ chẳng hề thả mắt ngắm nghía xa gần. Vẫn chưa ai tới rước hai đứa về nhà. Tồi tệ hơn, dù cố tránh cố né đủ kiểu, đường nào cái đầu lâu ma quái cũng bổ nhào vào, ám ảnh tâm trí cậu nhóc mười tuổi. Cảnh tượng kinh dị kia, cậu chẳng thể quẳng đi nẻo nào. Đã vậy, ảnh hưởng sâu sắc từ phim chưởng, trước mặt Thạnh, nhóc Ninh cho rằng phải cố tỏ ra cứng rắn để đáng mặt "nam nhi, đại trượng phu". Xoa xoa đôi má bầu bĩnh, hít sâu thở hết lấy bình tĩnh, cậu nhóc góp gom can đảm đề nghị với cô bé: - Tui đưa Thạnh về nhe. Nghe bạn mình nói thế, đôi mắt bồ câu lấp lánh ngạc nhiên: - Ơ. Giờ mình có xe đâu. Ráng gồng cho giọng khỏi yếu mềm, Ninh tuyên bố: - Tụi mình đi bộ về thôi. Tui hộ tống bà tới tận nhà. Thạnh không trả lời ngay. Mười ngón tay măng cột gọn suối tóc đen nhánh thành một búi củ hành và ôm chiếc ba lô vào lòng. Xong xuôi, nửa thật nửa giỡn, cô học trò nhỏ nhìn thẳng vào mắt Ninh rồi hỏi kỹ: - Ngộ nhỡ gặp xe bắt cóc thì sao? Bấy giờ, chẳng ngập ngừng, cậu nhóc vỗ vai cô bạn và đáp: - Lỡ mà đụng độ băng bắt cóc, tui sẽ đứng lại, cản tụi nó cho bà có thời gian chạy đi trốn. Bắt thì bắt tui thôi. Tui chấp nhận thương đau. Thế rồi vẻ âu lo đang thấp thoáng trên khuôn mặt trái xoan phía đối diện Ninh biến tan. Hai má lúng đồng tiền nhẹ nhàng ửng hồng, Thạnh mỉm cười duyên dáng. Đôi môi trái tim cùng hàm răng trắng đều tăm tắp nôm vẻ còn rạng rỡ hơn tất cả nắng của ngày hôm nay. Đôi bên đều đồng ý, đeo ba lô lên, tay nắm tay rời khỏi ngôi trường tiểu học. *** Nếu đứng đây ngay thời điểm hiện tại thì chắc chắn nhóc Ninh sẽ chửi thẳng vô mặt tôi: - Anh là một thằng tồi, là cái thứ mắc dịch mắc ôn, nói một đường làm một nẻo. Thế nhưng đó là chuyện viển vông. Nhóc Ninh đã lớn lên và trở thành tôi mất rồi. Dù chán ngán hay buồn giận hoặc hối hận đến mấy thì cả tôi ngày nay lẫn nhóc thuở xưa cũng chẳng làm được gì hơn. Chung quy, tuổi thơ tôi đã một đi không trở lại. Giữa thế giới người lớn thừa mứa sự phũ phàng, chẳng hiếm hoi những lầm lỗi không thể sửa chữa từa tựa cái tôi mắc phải, giống như người chết rồi không thể sống dậy. (20/04/2020 - 20/04/2025) Can Qua - Nguyễn Phúc Vĩnh Nguyên
Chào bạn! Chúc mừng bạn đã hoàn thành bài thi. Sau đây là nhận xét của các giám khảo ạ. GK1: Chào bạn! Tôi đang nghiền ngẫm rất lâu về nội dung của bạn. Công nhận bạn đã tạo ra một sự tương phản thú vị giữa khung cảnh yên bình ban đầu và sự náo động bất ngờ ngay sau đó. Câu văn "Cảnh vật tự nhiên dường như hứa hẹn cho ngày hôm nay sẽ trôi đi theo một cách rất đỗi bình thường. Ấy vậy, sự yên ổn ở nơi nhóc Ninh và Thạnh đang theo học không kéo dài quá lâu" đã khéo léo dẫn dắt người đọc vào câu chuyện. Bạn tả nhân vật rất sinh động. Hình ảnh ông Bảy Ban hiện lên rất rõ nét qua ngoại hình, hành động và lời nói. Bạn đã sử dụng nhiều chi tiết cụ thể để khắc họa sự đau khổ và quyết liệt của ông. Tương tự, nhóc Ninh và Thạnh cũng được xây dựng với những nét tính cách riêng, thể hiện qua lời thoại và hành động của các em. Bạn dẫn thoại rất tự nhiên, tôi rất thích điều này. Các đoạn hội thoại giữa Ninh và Thạnh khá đời thường, phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học. Cách các em suy nghĩ và trò chuyện về những sự việc xung quanh vừa đáng yêu mà cũng chân thật lắm. Đoạn kết thể hiện sự trưởng thành và những suy tư về quá khứ của nhân vật "tôi", để lại một dư âm buồn man mác trong lòng người đọc. Nói chung là dùng một từ để diễn tả nội dung này: Hay! Sẵn đóng góp vài ý nhỏ cho bạn: Liên kết giữa các đoạn: Ở một vài chỗ, sự chuyển tiếp giữa các đoạn có thể mượt mà hơn. Ví dụ, sau đoạn miêu tả sự việc của ông Bảy Ban, bạn có thể có một câu văn ngắn gọn hơn để dẫn vào cảnh học sinh tan học. Câu "Nói dứt dạt rồi nhóc mới nghĩ ngợi và con mắt tựa hồ chữ"... " Vì cả kinh" có thể diễn đạt lại để tránh lặp từ "nhóc". Ví dụ: "Nghe Thạnh kể xong, Ninh mới ngẫm nghĩ, đôi mắt tròn xoe vì kinh ngạc." Cụm từ "búi gọn suối tóc đen nhánh theo lối củ hành" có thể hơi lạ. Có lẽ bạn muốn diễn tả kiểu tóc búi tròn trên đỉnh đầu? Đôi chỗ, bạn có thể điều chỉnh nhịp điệu câu văn để tạo sự uyển chuyển và thu hút hơn. Nhìn chung, đây là một câu chuyện rất hay. Bạn đã thể hiện được khả năng quan sát và diễn đạt ngôn ngữ một cách sinh động. Chúc bạn tiếp tục phát huy và có những tác phẩm hay hơn nữa nhé! GK2: - Lỗi đánh máy/ chính tả: "Gồi" nghỉ - Đoạn miêu tả đầu lủng củng - Sử dụng phương ngữ/ khẩu ngữ khá nhiều, dễ gây khó hiểu. Muốn sử dụng để tạo nét riêng thì nên có phần giải nghĩa kèm theo ở kết truyện, Hoặc chỉ sử dụng cho thoại của nhân vật - Có ý tưởng nhưng không biết cách dẫn dắt khai thác, khá lan man, - Chưa liên kết được mạch truyện và các tuyến nhân vật - Kết vội gây hụt hẫng, cũng không truyền tải được ý nghĩa gì GK3: Đọc câu chuyện của bạn đúng là rùng rợn
@datcompa1 @Tiên Phan @Nhật Thiên Thanh @Mèo A Mao Huỳnh Mai Mến chào Ban Tổ chức, Ban Giám khảo cuộc thi! Can Qua rất cảm ơn và tiếp thu những lời nhận xét thẳng thắn, hợp lý hợp tình. Kết quả này, Qua xin vui vẻ chấp nhận. Tiền thân của truyện ngắn này là bản thảo bộ truyện dài kỳ "Ngôi Mộ Sau Trường" mà Qua bắt tay vào viết năm 2020. Vì nhiều lý do, bộ ấy chưa thể hoàn thành và chưa được công bố. Tuy nhiên, vì không muốn nó cứ hoài dở dang, Qua đã đem ra rút gọn và chỉnh sửa cho phù hợp để đăng tải trong khuôn khổ tuần thi. Nội dung của "Ngôi Mộ Sau Trường" quả thực chưa dừng lại ở đoạn kết của "Một Đường Một Nẻo". Hy vọng một ngày không xa, Qua sẽ có thể đưa bộ truyện trở lại một cách trọn vẹn. Đối với lỗi chính tả và lỗi ngữ nghĩa trong bài thi, Qua xin nhận trách nhiệm về phần mình. Từ buổi khuya khi đăng truyện lên cho tới ngày kết thúc tuần thi, Qua đã chủ quan, không kịp thời rà soát và hiệu chỉnh đầy đủ. Việc để từ "nhóc" bị lặp lại nhiều lần là hạn chế của Qua. Chỗ từ "gồi" đúng ra phải là "ngồi" nhưng mình đánh máy thiếu chữ "n" mất rồi. Còn chi tiết "búi gọn suối tóc đen nhánh theo lối củ hành", mình thừa nhận đã diễn tả rối rắm và tối nghĩa. Đáng lẽ ra phải là "cột gọn suối tóc đen nhánh thành một búi củ hành" thì mới rõ ràng, chuẩn xác và hay hơn. Chung quy ở tuần thi ấy, Qua mong muốn kể một câu chuyện đậm chất Nam Bộ theo lối gần gũi và có cú ngoặt cốt truyện với kết mở nhưng đã thất bại. Tuy nhiên Qua không nản lòng thoái chí. Tiếp thu góp ý từ Ban Giám khảo, Qua sẽ cố gắng khắc phục các hạn chế và phát huy những gì đã đạt được, để ngòi bút tiến bộ hơn. Trân trọng và thân ái.
Xin thân mời bà con cô bác, anh chị em bạn hữu cùng lắng nghe bản ghi truyện "Một Đường Một Nẻo" do Can Qua thực hiện. Đây là lần đầu mình thử sức, nên khó lòng tránh khỏi nhưng thiếu sót. Nếu có gì chưa phải mong cả nhà lượng thứ và góp ý nhé. ^^