Bộ đề ôn thi vào 10 môn Ngữ Văn: Đọc hiểu truyện Hoa đào nở trên vai

Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi bên dưới:

HOA ĐÀO NỞ TRÊN VAI

[..] Vậy là Lụm trở thành con cháu nhà này cũng đã được hơn ba tháng. Ông vẫn nhớ như in buổi sáng hôm ấy. Lúc trở về từ nơi tránh lũ ông thất thần nhìn nhà cửa tan hoang. Lúc đang bới trong đống đổ nát tìm nồi niêu, xoong chảo ông giật mình nhìn thấy trên bụi tre bị bão quật nằm rạp xuống bám đầy bùn đất sau cơn lũ có hình hài một con người. Nói đúng hơn đó là một đứa trẻ, quần áo nhuốm màu bùn, tay cố ôm lấy thân cây. Xứ này đâu lạ gì cảnh sau mỗi trận bão lũ lại thấy đồ đạc nhà mình trôi đi, đồ đạc nhà người ta trôi đến. Khi thì xoong nồi, khi thì cây cối, gà, vịt, khi thì quần áo, búp bê, cặp sách. Nói chung đủ cả, lẫn lộn trong bùn đất chẳng còn dùng được. Nhưng chưa bao giờ ông nghĩ thứ trôi đến sau cơn lũ lại là một thằng bé sáu tuổi, người ngợm đặc như một khối bùn.

Sau lũ, nguồn nước cũng ô nhiễm nặng. Những gáo nước đục ngầu không thể gột rửa hết bùn đất trên cơ thể đứa bé tội nghiệp. Ngay cả sau này cũng vậy, dù ông Vại và vợ chồng đứa con trai có yêu thương ra sao cũng không thể nào xóa đi ký ức đau buồn trong nó. Ông từng dắt thằng nhỏ ngược dòng cơn lũ tìm về nhà. Nhưng về đến nơi chỉ thấy cảnh tượng tan hoang. Người ta nói người thân thằng nhỏ đã trôi theo cơn lũ, không về. Kể từ đó thằng nhỏ trở thành con cháu trong nhà. Người làng nói chắc ông trời thương vợ chồng chị Thảo lấy nhau chục năm vẫn chưa có con nên cơn lũ đã đưa thằng nhỏ dừng lại nơi này. Từ khi có nó nhà cửa tự nhiên cứ ấm dần lên. Dù sau lũ, dựng tạm cái lều, ba con người co cụm lại bên mâm cơm đạm bạc và giấc ngủ tứ bề gió thổi. Chồng Thảo đi xuất khẩu lao động đã được gần hai năm. Ở xa, quặn lòng thương quê nhà mưa lũ. Nên Vĩnh nói số tiền anh tiết kiệm được sẽ gửi về xây một căn nhà tử tế, nền cao, móng chắc để những mùa bão sau bớt đi phần thấp thỏm, âu lo. "Hơn nữa, không thể để cho thằng nhỏ sống tạm bợ thế được. Sẽ chỉ càng khiến nó nghĩ về mất mát". Thế là một ngôi nhà nhỏ được xây lên. Thỉnh thoảng ông Vại ới thằng nhỏ xách hộ cái xô, giữ giùm cái thang, trông giùm mấy mẻ cá đang phơi ngoài sân sợ con mèo ăn mất. Sợ nó ngồi không hay nghĩ ngợi vẩn vơ, lúc giải lao ông thường đạp xe đèo nó đi chơi làng trên xóm dưới. Mấy đứa nhỏ hàng xóm chạy sang kéo thằng Lụm chạy mất tiêu sau rặng cúc tần. Trời tối nhá nhem thằng Lụm trở về với bộ dạng lấm lem, miệng cười hở hàm răng sún chưa thay hết. Thảo vờ mắng nó vài câu chứ bụng dạ thì mừng vui quá chừng. Ít ra cũng thấy Lụm bắt đầu cười trở lại. Nửa đêm cũng ít dần những cơn ác mộng khiến thằng nhỏ bật dậy mếu máo gọi "mẹ ơi". Nó cũng thôi bám chặt vào cột nhà mỗi khi thấy ngoài trời nổi gió.

[..] Cảnh tát cá đồng mới đông vui làm sao. Bà con ai cũng ghé chọn vài con cá to mua về để ăn Tết. Cá đồng ăn cỏ, nước sạch chảy lưu thông nên thơm thịt ai cũng thích. Lụm bận bịu với chiếc giỏ đựng đầy tôm tép của mình. Cô Thảo nói Lụm bán được bao nhiêu tiền đều được giữ lại để đi chợ Tết. Thằng nhỏ sướng rơn lội cả ngày dưới đồng, bùn bết từ đỉnh đầu xuống chân, chỉ hàm răng trắng thỉnh thoảng thích chí cười khanh khách. Tối về cô Thảo đun sẵn nồi nước lá, lôi Lụm ra kì cọ. Tay Thảo dừng lại bên chiếc bớt đỏ trên vai thằng nhỏ, khẽ cười bảo:

- Con nhìn xem, hoa đào ngoài vườn chưa kịp nở mà hoa đào trên vai con đã nở hoa rồi.

- Hồi trước mẹ con hay nói ai có chiếc bớt đỏ như hoa sau này nhất định sẽ hạnh phúc. Có thật vậy không cô?

- Đúng thế. Cô cũng tin sau này Lụm nhất định sẽ trở thành một chàng trai tươi vui, hạnh phúc. Bởi con mang cả mùa xuân đang nở thắm trên vai.

Lụm nhắm mắt, ngửa cổ cảm nhận sự ấm áp của từng gáo nước lá dội xuống người mình và những cánh hoa đào chầm chậm nở trên vai..

(Vũ Thị Huyền Trang)



Câu 1: Xác định thể loại của văn bản. Cho biết văn bản kể theo ngôi thứ mấy? Vì sao em biết?

Câu 2: Khái quát nội dung chính của văn bản.

Câu 3. Theo văn bản "Hoa đào nở trên vai", ông Vại đã nhặt được Lụm trong hoàn cảnh nào?

Câu 4. Tìm những chi tiết thể hiện diễn biến tâm trạng của Lụm từ khi sống với gia đình ông Vại.

Câu 5. Câu văn in đậm trong đoạn trích dưới đây là lời của ai? Nhận xét hình thức sử dụng lời văn này?

"Chồng Thảo đi xuất khẩu lao động đã được gần hai năm. Ở xa, quặn lòng thương quê nhà mưa lũ. Nên Vĩnh nói số tiền anh tiết kiệm được sẽ giải về xây một căn nhà từ tế, nền cao, móng chắc để những mùa bão sau bớt đi phần thấp thỏm, âu lo. " Hơn nữa, không thể để cho thằng nhỏ sống tạm bợ thế được. Sẽ chỉ càng khiến nó nghĩ về mất mát . "?

Câu 6. Em hiểu thế nào về hình ảnh" hoa đào nở trên vai "trong câu chuyện trên?

Câu 7. Chỉ ra và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ được sử dụng trong câu " Con nhìn xem, hoa đào ngoài vườn chưa kịp nở mà hoa đào trên vai con đã nở hoa rồi. ".

Câu 8: Theo em, thông điệp sâu sắc nhất mà văn bản gửi tới bạn đọc là gì? Hãy lí giải điều đó?

Câu 9. Viết đoạn văn (khoảng từ 8 – 10 câu) trình bày suy nghĩ của em về vai trò của tình yêu thương trong cuộc sống?

Câu 10. Làm văn:

Phân tích đoạn trích văn bản " Hoa đào nở trên vai " của tác giả Vũ Thị Huyền Trang (Đoạn trích ở phần đọc – hiểu).



Trả Lời:

Bộ đề đọc hiểu - ôn thi vào 10 môn Ngữ Văn:

Câu 1: Xác định thể loại của văn bản. Cho biết văn bản kể theo ngôi thứ mấy? Vì sao em biết?

- Thể loại truyện ngắn

- Văn bản kể theo ngôi thứ ba. Vì người kể chuyện giấu mặt.

Câu 2: Khái quát nội dung chính của văn bản.

- Nội dung chính: Câu chuyện xoay quanh nhân vật Lụm-một cậu bé mất gia đình trong một trận lũ và được ông Vại nhặt về. Được sống trong sự yêu thương chân thành và chăm sóc của gia đình ông Vại, Lụm đã mở lòng và vơi dần nỗi đau mất gia đình.

Câu 3. Theo văn bản" Hoa đào nở trên vai ", ông Vại đã nhặt được Lụm trong hoàn cảnh nào?

Ông Vại nhặt được Lụm trong hoàn cảnh là: Ông Vại làm nghề chài lưới. Một hôm, khi thả lưới ở khúc sông gần cầu, bất ngờ ông phát hiện trong lưới có một bé trai chừng hai tuổi bị bỏ rơi. Xót xa trước tình cảnh của đứa trẻ, ông quyết định mang cậu bé về nhà và nhận nuôi cậu.

Câu 4. Tìm những chi tiết thể hiện diễn biến tâm trạng của Lụm từ khi sống với gia đình ông Vại.

- Diễn biến tâm trạng của Lụm từ khi sống với gia đình ông Vị được thể hiện qua các chi tiết sau:

+ Lụm sợ hãi, thấp thỏm, âu lo vì không biết tương lai mình sẽ ra sao.

+ Cậu không muốn ở cùng ông Vị nhưng lại không dám bỏ trốn.

+ Cảm thấy bất an, lo lắng khi nghe thấy tiếng mưa rơi.

+ Bị ám ảnh bởi những hình ảnh của mẹ.

+ Được gia đình ông Vị chăm sóc, yêu thương nên Lụm dần dần lấy lại tinh thần.

Câu 5. Câu văn in đậm trong đoạn trích dưới đây là lời của ai? Nhận xét hình thức sử dụng lời văn này?

Câu" Hơn nữa, không thể để cho thằng nhỏ sống tạm bợ thế được. Sẽ chỉ càng khiến nó nghĩ về mất mát . "Là lời của nhân vật Vĩnh, chồng cô Thảo

- Tác dụng:

+Là lời dẫn trực tiếp, nhằm làm nổi bật ý nghĩa hành động của nhân vật, đồng thời tăng sự kết nối giữa độc giả và câu chuyện

+Giúp thể hiện suy nghĩ và tâm tư của nhân vật Vĩnh một cách cụ thể.

+ Giúp người đọc cảm nhận rõ được tình cảm chân thành mà anh dành cho gia đình và cho quê hương, đặc biệt là mong muốn đảm bảo một tương lai tốt đẹp hơn cho con.

+ Tạo điểm nhấn trong mạch truyện

Câu 6. Em hiểu thế nào về hình ảnh" hoa đào nở trên vai "trong câu chuyện trên?

- Hình ảnh" Hoa đào nở trên vai "đại diện cho những điều tốt đẹp đang chờ đón chúng ta ở phía trước, cùng khả năng vượt qua mọi khó khăn.

- Tượng trưng cho hy vọng và niềm tin vào tương lai tốt đẹp của nhân vật Lụm và cuộc sống con người nơi đây.

- Trong bối cảnh câu chuyện, hình ảnh" hoa đào nở trên vai "còn mang ý nghĩa của một khởi đầu mới, sự thay đổi tích cực hoặc sự hồi sinh sau những nỗi đau đã trải qua.

Câu 7. Chỉ ra và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ được sử dụng trong câu " Con nhìn xem, hoa đào ngoài vườn chưa kịp nở mà hoa đào trên vai con đã nở hoa rồi. ".

- Biện pháp tu từ điệp ngữ: Hoa đào

- Biện pháp tu từ ẩn dụ:

Nội dung HOT bị ẩn:

Bạn cần đăng nhập & nhấn Thích để xem

Câu 8: Theo em, thông điệp sâu sắc nhất mà văn bản gửi tới bạn đọc là gì? Hãy lí giải điều đó?

-" Hoa đào nở trên vai "của Vũ Thị Huyền Trang gửi đến bạn đọc thông điệp sâu sắc về tình yêu thương, sự ấm áp trong cách ứng xử giữa con người với con người trong những hoàn cảnh sống ngặt nghèo.

- Lí giải:

+ Đây là đạo lý" Thương người như thể thương thân "xuyên suốt chảy trong huyết quản bao đời nay của nhân dân ta.

+ Tình yêu thương không chỉ là nguồn gốc của con người mà còn là sợi dây vô hình gắn kết mọi mối quan hệ xã hội, từ gia đình, tình bạn đến tình yêu đôi lứa và đoàn kết giữa mọi người.

(Có thể nêu thông điệp khác: Bài học về niềm tin, nghị lực kiên cường vượt qua khó khăn để hướng về tương lai và lí giải phù hợp)

Câu 9. Viết đoạn văn (khoảng từ 8 – 10 câu) trình bày suy nghĩ của em về vai trò của tình yêu thương trong cuộc sống?

* Yêu cầu hình thức: Viết đúng hình thức đoạn văn, đủ số câu quy định, không sai lỗi chính tả và diễn đạt.

* Yêu cầu nội dung: Cần đảm bảo các ý chính sau:

- Giải thích: Tình yêu thương là đồng cảm và sẻ chia xuất phát từ trái tim, tấm lòng, tình cảm. Đó là lòng nhân ái, vị tha, đức hi sinh, sẵn sàng cho đi một cách tự nguyện.

- Bàn luận: Tình yêu thương trong cuộc sống có vai trò quan trọng:

+ Tình yêu thương xoa dịu những nỗi đau, làm vơi đi bớt khó khăn, nhọc nhằn trong đời sống của mỗi con người

+ Tình yêu thương có sức mạnh cảm hóa, khiến cho con người ngày càng trở nên hướng thiện, tốt đẹp hơn.

+ Tình yêu thương con người giúp gắn kết người với người. Là nền tảng là cơ sở để xây dựng xã hội nhân văn tiến bộ

(HS lấy dẫn chứng phù hợp).

- Mở rộng phê phán:

Phê phán lối sống thờ ơ, vô cảm, thiếu tình thương, không biết quan tâm, chia sẻ, đồng cảm và giúp đỡ người khác..

- Bài học nhận thức và hành động.

+ Nhận thức được ý nghĩa của tình yêu thương

+ Biết mở rộng tấm lòng, lan tỏa những điều tốt đẹp tới mọi người xung quanh

Câu 10. Làm văn:

Phân tích đoạn trích truyện " Hoa đào nở trên vai " của tác giả Vũ Thị Huyền Trang (Đoạn trích ở phần đọc – hiểu).

*Chú thích: Vũ Thị Huyền Trang là tác giả của 14 đầu sách văn học đã xuất bản, sở hữu một bộ sưu tập khá lớn các giải thưởng lớn nhỏ trong các cuộc thi sáng tác văn xuôi, truyện ngắn. Các sáng tác chủ yếu viết về đề tài gia đình và người phụ nữ. Ở chị luôn có sự yêu thương day dứt cho những số phận, những bi kịch của con người nhất là người phụ nữ và trẻ em.

Truyện" Hoa đào nở trên vai ": Là câu chuyện cảm động, giàu giá trị nhân văn, để lại trong tâm hồn bạn đọc những ấn tượng tốt đẹp về tình cảm của con người sau mùa lũ. Đọc truyện, chắc hắn trong trái tim ta cảm thấy vô cùng ấm áp bởi tình cảm của bố con ông Vại dành cho Lụm - cậu bé bị trôi dạt theo dòng nước lũ may mắn được ông Vại cứu sống và cưu mang.

Gợi ý: Triển khai vấn đề theo các ý sau:

a. Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm (nhan đề, tác giả), nêu ý kiến khái quát về tác phẩm.

(Ví dụ:

+ Trong dòng chảy của văn học Việt Nam, nhiều tác phẩm đã khắc sâu vào lòng người đọc bằng những câu chuyện cảm động và giàu giá trị nhân văn.

+ Một trong số đó là truyện ngắn" Hoa đào nở trên vai "của Vũ Thị Huyền Trang.

+ Tác phẩm kể về tình cảm chân thành của ông Vại và gia đình dành cho cậu bé Lụm, người bị cuốn trôi theo dòng lũ và được họ cưu mang qua đó gửi gắm một thông điệp sâu sắc về tình người và niềmhy vọng).

b. Thân bài:

-Giới thiệu đôi nét về tác phẩm:

Bạn cần ủng hộ tác giả 500 xu để đọc nội dung

(Còn nữa)