Từ xưa đến nay, ý chí nghị lực luôn là phẩm chất cần có trong cuộc sống. Bởi lẽ cuộc sống của chúng ta có muôn vàn khó khăn, nhưng nếu không có lòng kiên trì vượt qua khó khăn chúng ta sẽ bị bỏ lại phía sau. Phẩm chất đáng quý ấy còn được ông cha ta đút kết qua những câu ca dao tục ngữ để rồi truyền đạt lại cho con cháu bao thế hệ. Câu tục ngữ "Có chí thì nên" là một câu nói hết sức quen thuộc, nó đề cao ý chí, khát vọng của con người vượt qua khó khăn nghịch cảnh để vươn đến thành công. Đầu tiên, chúng ta cùng tìm hiểu "chí" ở đây là gì? Chí là chỉ cho ý chí, nghị lực của con người. Chí cũng là lòng quyết tâm, sự kiên trì nhẫn nại cùng sự phấn đấu, nỗ lực, vươn lên không ngừng nghỉ, bất chấp mọi khó khăn mà không ngừng đấu tranh, dai dẳng đi đến cuối cùng. Hình ảnh của chí vẫn luôn khắc sâu trong tâm trí người Việt Nam, bởi lẽ con người nơi đây xưa nay vẫn luôn dùng chính ý chí của chính mình để dành lại độc lập, giành lại đất nước từ những thế lực ngoại xâm vô cùng lớn mạnh kia. Vậy thì "Nên" nghĩa là gì? Nên là chỉ sự thành công, mục đích đạt được của chúng ta. Nên là chỉ cho một việc nào đó đã được hoàn thành, nên chỉ cho sự thắng lợi, sự thành công. "Có chí thì nên" trước tiên có thể hiểu là chỉ cần có nghị lực, ta sẽ có được thành công. Cũng tức là nói, quá trình để có được kết quả tốt đẹp cuối cùng là sự nỗ lực không ngừng trước đó. Vậy vì sao lại nói "Có chí thì nên"? Quan niệm này hoàn toàn đúng đắn, bởi một phần nó được đút ra từ vốn sống lâu dài của cha ông chúng ta. Chúng ta có thể thấy được vận mệnh đất nước từ xưa đã không ngừng đổi thay. Ta chịu nghìn năm Bắc thuộc, bị Pháp, Nhật, Mỹ chiếm đóng, nhưng sự quật cường mạnh mẽ cùng ý chí giữ lại tổ quốc của nhân dân, của dân tộc ta luôn mạnh mẽ và tràn đầy quyết tâm. Và chiến thắng ấy đã về với chúng ta, về khắp mọi miền tổ quốc. Chúng ta cũng có thể nhìn thấy những số phận mang trong mình sự bất hạnh mà lại có ý chí sống vô cùng lớn lao. Nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký chính là ví dụ điển hình nhất, từ khi còn nhỏ, ông không may mắn khi bị liệt cả đôi tay. Nhưng ông không đầu hàng số phận của mình, vượt lên nghịch cảnh dùng đôi chân thay tay viết chữ. Sau này ông trở thành nhà giáo, có nhiều đóng góp vô cùng to lớn cho nước nhà. Chính những hình ảnh ấy cho chúng ta niềm tin vào câu nói "Có chí thì nên". "Có chí" thì mới có thể chịu đựng được, đứng vững được trước mọi thử thách khó khăn, không bị gục ngã trước thất bại tạm thời. Nhưng trái ngược với hình ảnh đẹp về sự mạnh mẽ, kiên cường, ý chí nghị lực, chúng ta cũng bắt gặp những trường hợp khác về sự yếu đuối, dễ buông tay đầu hàng số phận. Sự thiếu tự tin, cùng với việc không nhận được sự ủng hộ từ người thân bạn bè dễ khiến cho một số người sinh lòng nản chí. Họ không tin vào việc ý chí có thể giúp họ thành công, hay nói đúng hơn là họ sợ hãi. "Có chí thì nên" là quy luật không thể thiếu nếu một ai đó muốn vươn mình để có thể trở nên thành công. Trong cuộc sống vốn đầy rẫy những khó khăn, những thử thách và những người có thể mạnh mẽ vượt qua là những người sẽ đón nhận được trái ngọt. Tục ngữ "Có chí thì nên" là lời khuyên sâu sắc giúp con người thấy được giá trị của ý chí, nghị lực. Không có tinh thần vượt khó thì làm sao có thể làm chủ cuộc đời, có được tương lai tươi sáng. Ý chí sẽ giúp ta vượt qua mọi trở ngại trong học tập cũng như trong cuộc sống.
