[Vương Tâm Nguyên]

Napoléon Bonaparte - "Chiều cao của người đàn ông tính từ đầu đến trời"​

Napoléon Bonaparte là vị tướng tài ba của nước Pháp, ông được coi là một trong những quái kiệt quân sự và là nhà chính trị tài ba nhất trong lịch sử thế giới.

​

• Những năm đầu đời

Cách đây 250 năm, ngày 15 tháng 8, một vị tướng tài ba của nước Pháp và thế giới ra đời tại tỉnh Ajaccio, trên hòn đảo Corsia, vị tướng đó mang tên Napoléon Bonaparte. Napoleon là con trai thứ hai của Carlo Bonaparte và Letizia Ramolino với cha là luật sư, còn mẹ là một người rất nghiêm khắc và kỉ luật, nhờ vậy mà bà mới dạy được cậu bé Napoléon ngỗ nghịch. Napoléon cũng ảnh hưởng rất nhiều từ mẹ của mình.

Trong khoảng thời gian Napoléon ra đời, vùng Corsia bị người Pháp chiếm đóng, điều này gây cho người dân Corsia những phản ứng gay gắt. Cha ông là Carlo lúc đầu ủng hộ những người theo chủ nghĩa dân tộc, đứng về phía Pasquale Paoli nhưng sau khi người này bị buộc phải rời khỏi Corsia, Carlo đã hướng lòng trung thành của mình vào người Pháp. Nhờ vậy, ông được bổ nhiệm làm giám định viên của khu tư pháp Ajaccio vào năm 1771. Công việc này giúp ông có thể đăng ký cho hai con trai mình là Joseph và Napoléon vào trường Autun ở Burgundy năm 1779.

• Nền tảng giáo dục quân sự

Sau đó, Napoléon được cha gửi tới một trường quân sự tại tỉnh Brienne-le Chateau nước Pháp. Tại đây, cậu bé Napoléon nói giọng vùng Corse, không thể đánh vần đúng cách nên bị bạn bè chế giễu. Cậu cũng bị trêu chọc vì ngoại hình nhỏ bé của mình. Chính sự bắt nạt của bạn bè làm cho Napoléon trở nên cô đơn và ngày càng thu mình, mơ mộng về những vinh quang cá nhân cũng như chiến thắng quân sự. Mặc cho sự xa lánh của bạn bè xung quanh, Napoléon vẫn tiếp tục học tập, cậu học rất tốt môn Toán còn ở các môn khác chỉ ở mức trung bình.

Sau năm năm học tại Brienne, năm 1784 Napoléon được nhận vào trường quân sự danh giá École Miliraire tại Paris, theo học Binh chủng Pháo binh. Tại đây cấp bậc của ông được xếp hạng 42/58 tân sĩ quan toàn trường. Trong khoảng thời gian theo học ở đây, cha ông qua đời vì ung thư dạ dày khiến cho thu nhập gia đình giảm sút, Napoléon phải rút ngắn thời gian hoàn thành khóa học hai năm của mình xuống một nửa.

Từ khi người cha qua đời, Napoléon trở thành trụ cột cho gia đình, Napoleon tốt nghiệp École Miliraire sớm và trở về Corsica năm 1786 với cấp bậc Thiếu úy Pháo binh. Ông cũng là người Corse đầu tiên tốt nghiệp từ École Miliraire.

Trở về Corse, Napoléon đứng sau cuộc kháng chiến của người dân Corse đối với sự chiếm đóng của Pháp. Năm 1792, ông tham gia vào cuộc đấu tranh quyền lực giữa các lực lượng ủng hộ đồng minh cũ của cha mình là Pasquale Paoli. Không ngờ rằng, sau khi chiến thắng, Paoli chống lại Napoléon và gia đình Bornaparte, buộc họ phải chạy trốn vào Pháp. Thời gian này, cuộc Cách mạng tư sản Pháp nhằm lật đổ vua Louis XVI và thiết lập nền dân chủ cộng hòa đã bắt đầu.

• Cách mạng Pháp

Sự hỗn loạn của Cách mạng Pháp đã tạo ra cơ hội cho các nhà lãnh đạo quân sự đầy tham vọng như Napoléon. Nhà lãnh đạo trẻ nhanh chóng thể hiện sự ủng hộ của mình đối với Jacobins, một phong trào chính trị ở phái cánh tả, cũng là câu lạc bộ chính trị nổi tiếng và có ảnh hưởng nhất trong tiến trình Cách mạng Pháp.

Năm 1792, ba năm sau khi Cách mạng bắt đầu, Pháp được tuyên bố là nước cộng hòa; một năm sau đó, vua Louis XVI bị xử tử. Những động thái này đã dẫn đến sự trỗi dậy của Maximilien de Robespierre (ông là nhân vật chủ chốt của Ủy ban an toàn công cộng) nắm quyền kiểm soát đất nước, bắt đầu thực hiện chế độ cai trị độc tài.

Năm 1793, Napoléon trở lại quê hương Corse - nơi được mệnh danh Nàng thơ Pháp giữa Địa Trung Hải. Với sự giúp đỡ của một người đồng đội người Corse là Antoine Christophe Saliceti, Napoléon được bổ nhiệm làm chỉ huy pháo binh của quân đội Cộng hòa trong cuộc vây hãm Toulon, đánh bại người Anh và giành lại lãnh thổ đó cho Pháp. Thành công này khiến ông được thăng lên hàm chuẩn tướng.

Những năm 1793 và 1794 được coi là "Triều đại Khủng bố", có tới 40.000 người đã thiệt mạng do sự cai trị độc tài của Robespierre. Chế độ chuyên quyền của Robespierre khiến ông ngày càng mất dần sự ủng hộ của quần chúng. Cuối cùng, Jacobins mất dần quyền lực và Robespierre bị xử tử. Năm 1795, Hội đồng Đốc chính (chính phủ Cách mạng Pháp) nắm quyền kiểm soát đất nước.

(còn tiếp)

 

[Vương Tâm Nguyên]

Napoléon bước lên quyền lực

Sau khi chế độ độc tài của Robespierre sụp đổ, Napoléon đã giúp chính phủ thoát khỏi các lực lượng phản cách mạng nên nhận được những ưu ái từ Hội đồng Đốc chính. Napoléon sớm được bổ nhiệm làm chỉ huy của Quân đội Nội vụ, ngoài ra ông còn là một cố vấn đáng tin cậy cho Hội đồng Đốc chính về các vấn đề quân sự.

Năm 1796, Napoléon nắm quyền lãnh đạo Quân đội đóng ở Italia - một vị thế mà ông rất mong muốn có được. Người lính chỉ huy trẻ tuổi đã "hồi sinh" đội quân gồm 30.000 mạnh mẽ nhưng bất mãn vì chịu cảnh thiếu thốn. Dưới sự lãnh đạo của ông, quân đội giành được nhiều chiến thắng quan trọng chống lại người Áo, mở rộng đáng kể đế chế Pháp, dẹp tan mối đe dọa nội bộ của quân đội hoàng gia – những người muốn đưa nước Pháp trở lại chế độ quân chủ. Đoàn quân của Napoléon trở về Paris trong vinh quang rực rỡ, đưa tên tuổi Napoléon trở thành ngôi sao sáng nhất trong quân đội.

Năm 1798, ông dẫn một đội quân Pháp xâm lược Ai Cập nhưng không thành công. Năm 1799, ông trở về Pháp. Tại Pháp, ông nhận thấy mọi người vẫn nhớ tới thắng lợi của ông trong chiến dịch ở Italia chứ không phải thất bại ở Ai Cập, lấy đó làm động lực, ông cùng một giáo sĩ và những người khác tham gia vào cuộc chính biến, lập nên chính phủ mới mà ông là người đứng đầu, thống trị nước Pháp suốt 14 năm sau đó.

Vị Hoàng đế nước Pháp

Trong thời gian cầm quyền, Napoléon tiến hành cải cách lớn đối với chế độ hành chính và pháp luật Pháp. Năm 1804, ông tự phong mình là Hoàng đế đầu tiên của Pháp, ông còn bổ nhiệm ba anh em của mình làm quốc vương của các nước châu Âu khác, điều này làm dấy lên sự bất mãn của những đảng viên cộng hòa Pháp vì họ cho rằng hành vi đó hoàn toàn đi ngược lại cuộc đại cách mạng Pháp.

Sai lầm của Napoléon là cuộc chiến tranh với Nga, sau khi "Hòa ước" cam kết duy trì tình hữu nghị giữa hai bên bị phá hủy, tháng 6 năm 1812, Napoléon dẫn đại quân tiến vào Nga và gặp thất bại thảm hại. Chưa đầy 10% đội quân sống sót chạy khỏi Nga.

​

Các nước châu Âu khác như Áo, Phổ lợi dụng thời cơ này để thoát khỏi ách thống trị của Pháp, họ cùng nhau liên kết lại chống Pháp. Năm 1814, Napoléon rời ngôi Hoàng đế và bị lưu đày ra đảo Elbe gần vùng biển Italia.

Một năm sau, Napoléon trốn khỏi đảo Elbe trở về Pháp, ông được chào đón và khôi phục quyền lực. 100 ngày sau đó, ông đã nhận thất bại cuối cùng trong trận Waterloo, bị Anh cầm tù tại đảo Saint Helene ở Nam Thái Bình Dương và mất tại đó năm 1821. Trước lúc trút hơi thở cuối cùng, ông đã nói: "Nước Pháp.. Quân đội.. Tiến lên" . Xoay quanh cái chết của ông, có tài liệu cho rằng ông chết do bị người thân cận đầu độc bằng thủy ngân, cũng có tài liệu khác gần đây nói rằng ông chết do ung thư dạ dày.

"Chiều cao của người đàn ông tính từ đầu lên đến trời"

Napoléon cao khoảng 5 feet 7 inch (khoảng 168 cm), chỉ cao hơn một chút so với người Pháp trung bình thời đó. Chiều cao của ông thường trở thành vấn đề nhiều người bàn tán. Mặc dù cao hơn so với chiều cao trung bình nhưng ông vẫn hay bị chế giễu, một phần vì khi đứng chỉ huy trong quân đội, Napoléon khá thấp bé so với những người lính của ông. Thêm nữa, phong hàm của ông khi tốt nghiệp trường quân sự cũng không cao nên có một khoảng thời gian ông bị đồng đội chế nhạo là "chàng lùn".

​

"Chiều cao của người đàn ông tính từ đầu lên đến trời" là câu nói nổi tiếng của Napoléon. Quả như vậy, dù bị chế giễu với tầm vóc bên ngoài nhưng Napoléon không phải là một "con người nhỏ bé". Tài chính trị và cầm quân của ông là điều mà không phải ai cũng có thể làm được. 24 tuổi chưa có tiếng tăm gì song chưa đầy 6 năm sau, Napoléon Bonaparte đã là nhà thống trị nước Pháp trong suốt 14 năm sau đó. Mưu trí thao lược, bày binh bố trận của Napoléon khó ai sánh bằng nhưng ông cũng đã phải nhận nhiều thất bại. Điều làm nên một Napoléon vĩ đại như thế chính nhờ ý chí mạnh mẽ, tư duy kiên định và không ngần ngại với thất bại. Hiện nay tại Pháp có rất nhiều tượng đài tưởng niệm Napoléon, ông còn trở thành một tượng đài vô hình đi vào lịch sử như là một trong những vị tướng tài ba nhất thế giới.

Câu hỏi đặt ra không phải làm thế nào để trở nên vĩ đại được như Napoléon Bonaparte mà bạn có dám dẫm lên thất bại để đứng lên hay không?

Vương Tâm Nguyên.