Nếu đọc qua, hay xem qua Hana yori dango (Con nhà giàu), chắc hẳn bạn đã từng nghe nói đến câu "Ichgo ichie" hay "Đời người chỉ gặp một lần" hay "Nhất kỳ nhất hội". Bạn có thật sự hiểu ý nghĩa của nó không? Câu chuyện về Ichigo Ichie và ý nghĩa của nó Nằm sâu trong những con phố nhỏ hẹp của Gion, con đường mang đầy nét đẹp cổ kính của Nhật Bản ở trung tâm của Kyoto, có một quán trà sữa mộc mạc hay còn gọi là Chashitsu. Khu phố cổ đó là nơi sinh sống của những geishas cuối cùng còn sót lại và những bí ẩn chưa được kể về một lối sống đang dần phai nhạt, là những kỷ niệm của một thời kỳ huy hoàng và rực rỡ. Vào mùa xuân, những con đường lát đá cuội được trải thảm trong những cánh hoa anh đào rơi, nền rêu phong nhợt nhạt dần biến mất, nhưng nét đẹp cổ kính ấy lại chẳng thể nào phai nhạt được, cũng chính trong phòng trà đó, những vị khách đặc biệt tinh ý có thể nhận thấy một tấm bảng gỗ treo trên một cây cột màu nâu. Nó có dòng chữ: 一 期 一 会 Phát âm theo tiếng Nhật là ichigo ichie, ý nghĩa của nó là như sau: Những gì chúng ta đang trải qua ngay bây giờ sẽ không bao giờ xảy ra nữa. Chúng ta phải quý trọng từng khoảnh khắc như một kho báu đẹp đẽ. Chúng ta phải trở thành những người săn khoảnh khắc. Nếu theo Hán tự, ta có thể đọc theo Hán Việt là "Nhất kỳ nhất hội". Đây là một câu nói có nguồn gốc từ Triết lý trong Trà Đạo. Ichigo ichie nghĩa là đời người chỉ gặp một lần. Mọi thứ mà chúng ta gặp gỡ trên đời, đều chỉ một lần, đều là nhưng giây phút thoảng qua. Hãy trân trọng những phút giây gặp gỡ ấy, và hãy đối xử với nhau một cách chân thành và bằng cả tấm lòng. Đừng để hối tiếc trong những năm tháng sau này. Bởi ra đời trong mối quan hệ của Triết lý Trà Đạo, thế nên khái niệm này gắn liền về nhiều chuyện nhân sinh. Và nó có thể áp dụng vào cuộc, với những triết lý sâu xa, những bài học khiến đời người phải ngẫm nghĩ. Một cách để xem xét trọng lượng biến đổi của các khoảnh khắc đơn lẻ là thông qua khái niệm lý thuyết hỗn loạn nổi tiếng về hiệu ứng cánh bướm. Thuật ngữ này được kết hợp với câu ngạn ngữ rằng "một con bướm đập cánh ở Hồng Kông có thể gây ra một cơn bão ở New York." Nói cách khác, bất kỳ thay đổi nào, dù nhỏ đến đâu, cuối cùng sẽ gây ra những tình huống hoàn toàn khác do một quá trình khuếch đại. Nó là một chuỗi dây liên kết, ảnh hưởng đến nhiều mặt trong cuộc sống của chính bạn. Mà bản thân bạn cũng là cánh bướm nhỏ ấy, một cử chỉ, một nhịp động, một nhịp vỗ cách, dẫu là gì cũng sẽ kéo theo vô vàng sự ảnh hưởng. Mối liên hệ quan trọng giữa ichigo ichie và hiệu ứng cánh bướm chính là sự tồn tại tương liên giữa chúng, là sự kết hợp rộng sâu mà người ta khó ngẫm nghĩ: Mặc dù chúng ta sẽ chẳng bao giờ biết được hậu quả cuối cùng của các hành động và quyết định của mình, sẽ chẳng rõ được ở cuối cùng con đường sẽ có gì chờ đợi, nhưng mỗi khoảnh khắc trong quá trình ấy đều có giá trị thiết yếu. Những gì bạn làm bây giờ sẽ có một kết quả duy nhất và hoàn toàn khác với những gì bạn có thể làm vào lúc khác. Mỗi một phút giây, một khoảng khắc trôi qua, thì có hàng vạn thứ đều thay đổi. Khái niệm này điểu chỉnh cuộc sống của bạn như thế nào? Ichigo ichie bao hàm cả ý tưởng về việc quan sát và trân trọng từng khoảnh khắc, và việc thực hành khai thác sự chú ý đó để đạt được sự hòa hợp với người khác và tình yêu cuộc sống. Những lời dạy của Thiền, phiên bản Phật giáo của Nhật Bản, cho chúng ta nhiều cơ hội để kết hợp ichigo ichie vào cuộc sống hàng ngày của mình. Nhưng chung quy, Ichigo ichie cũng có một mối tương liên với nhiều câu ngạn ngữ Việt Nam, giả dụ như "thời gian là vàng bạc". Vì chính ichigo ichie cũng dạy người ta quý trọng từng khoảnh khắc giống vậy. Tám hướng dẫn sau đây đặc biệt hữu ích để trau dồi sức mạnh của quan sát: 1. Chỉ cần ngồi và xem điều gì sẽ xảy ra: Sự thiển cận về tâm linh của chúng ta thường khiến chúng ta phải nhìn xa - về không gian và thời gian - đối với những gì thực sự ở ngay trước mắt. Zen dạy chúng ta chỉ cần ngồi và nắm lấy khoảnh khắc, không có tham vọng nào xa hơn thế này. Nếu chúng tôi ở cùng với những người khác, chúng tôi kỷ niệm công ty của họ như một món quà. 2. Tận hưởng khoảnh khắc này như thể đó là hơi thở cuối cùng của bạn: Bạn chỉ có thể sống một ngày tại một thời điểm, và không ai có thể chắc chắn rằng họ sẽ thức dậy vào sáng hôm sau. Vì vậy, đừng trì hoãn hạnh phúc. Khoảnh khắc tuyệt vời nhất trong cuộc đời bạn luôn là khoảnh khắc này. 3. Tránh sao nhãng: Một câu ngạn ngữ cổ của Nhật Bản nói rằng một người thợ săn nhắm vào hai con mồi cùng một lúc sẽ không giết được con nào. Điều tương tự cũng xảy ra khi chúng ta cố gắng theo dõi cuộc trò chuyện hoặc đọc sách cùng lúc với việc kiểm tra điện thoại. Đã khống ít người dạy chúng ta làm từng việc một, như thể đó là việc quan trọng nhất trên thế giới. Nếu bạn làm theo cách đó, chắc chắn sẽ được. Tuy cuộc sống này có nhiều sự trái ngược, không ít kẻ lại nghĩ cùng lúc làm nhiều việc sẽ giúp cải thiện năng suất. Nhưng hãy nhớ, bất cứ đều gì cũng cần sự tập trung. Thứ bạn cần chính là bỏ đi tất cả những sự quấy nhiễu khác nhau. 4. Giải phóng bản thân khỏi mọi thứ không cần thiết: Người ta có thể nhận ra một khách du lịch lão luyện qua những gì họ để lại ở nhà hơn là những gì họ mang theo trong vali. Cuộc sống là một cuộc phiêu lưu ly kỳ mà qua đó, tốt nhất là bạn nên đi lại nhẹ nhàng, vì vậy mỗi ngày, bất cứ khi nào bạn cảm thấy quá tải, hãy tự hỏi bản thân: "Tôi có thể buông bỏ điều gì?" 5. Hãy là bạn của chính bạn: Thay vì so sánh bản thân với người khác và lo lắng về những gì người khác nghĩ, hãy cho rằng bạn là duy nhất trên thế giới. Không phải rằng coi bạn là độc nhất trên thế gian, giỏi nhất về mọi mặt. Mà hãy nghĩ rằng cuộc đời này, bạn chẳng giống ai cả, cũng chẳng ai giống bạn. Bạn chẳng phải là con rối, chẳng phải là những kẻ đi theo dấu chân của người khác. Đừng so sánh để rồi nản chí. Hãy bước đi trên đôi chân của bạn. 6. Tôn vinh sự không hoàn hảo: Nếu không phải bản chất trong tất cả sự phức tạp của nó, với tất cả những lần sinh và cái chết của nó, là hoàn hảo, thì tại sao bạn phải như vậy? Mỗi lần thất bại là một dấu hiệu cho thấy bạn nên đi một con đường khác. Mỗi lỗ hổng là một lời mời đánh bóng viên kim cương. Nếu bạn có ý chí tiến bộ, thì việc không hoàn hảo là điều hoàn hảo. 7. Thực hành lòng từ bi: Theo quan điểm của Phật giáo, cảm thấy có lỗi với ai đó không có nghĩa là cảm thấy thương hại mà là một sự đồng cảm sâu sắc cho phép chúng ta đi đến hoàn cảnh của người kia để hiểu động cơ của họ và nếu cần, những sai lầm của họ. Mỗi người hành động theo thời điểm phát triển cá nhân mà họ tìm thấy chính mình. Ngay cả khi họ cư xử theo những cách đáng ghét, đó là điều tốt nhất họ có thể làm với những gì họ có. 8. Bỏ qua kỳ vọng của bạn: Đưa ra dự đoán, chờ đợi những điều chắc chắn xảy ra, là một cách chắc chắn để giết thời điểm. Ichigo ichie được trải nghiệm với tâm trí gọn gàng được dạy bởi Thiền. Một cách khác để trau dồi sự chú ý là ghi nhật ký. Viết ra những trải nghiệm hàng ngày của chúng ta giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về các sắc thái của thực tế và huấn luyện chúng ta tiếp thu những thông điệp tinh tế của sự may rủi. Cuối cùng, thực hành thiền định có thể giúp chúng ta nhận ra sự trùng hợp dễ dàng hơn. Thiền định neo chúng ta vào khoảnh khắc, nơi mà sự trùng hợp xuất hiện, và nó làm tăng băng thông nhận thức của chúng ta. Khi chúng ta trải nghiệm - trải nghiệm thực sự - những khoảnh khắc đặc biệt, giống như thể cuộc sống đang cho chúng ta biết chúng ta đang đi đúng hướng. Chúng tôi đang sống ichigo ichie. Có nhiều thứ trên đời, sẽ khiến bạn phải tiếc nuối ở tương lai. Có nhiều việc khiến cuộc sống phải ngẫm nghĩ. Nếu bạn đã lựa chọn, hãy vững chân về phía trước. Nhất kỳ nhất hội, không chỉ xuất hiện trong ngạn ngữ Nhật, mà cũng được mượn trong nhiều câu truyện Nhật, hay những câu truyện ngôn tình.
Về phần tránh sao nhãng làm từng việc một, tập trung từng việc, tôi muốn hiểu thêm. Liệu việc chúng ta vừa luyện tập thể dục, vừa nghe tin tức thì nó có bị coi là là tránh sao nhãng việc tập thể dục không? Hay là chúng ta vừa có một cơ thể khoẻ mạnh lại tiếp thu thêm được những thông tin bổ ích. Chúng ta, con người có những bộ phận hoàn toàn có thể hoạt động độc lập. Thật sự con người có rất nhiều việc để làm. Nếu cứ tập trung vào một việc thì sẽ mất bao lâu để làm hết những việc ta cần? Liệu có cách nào tốt hơn không?
Như đã nói thì có nhiều người, có thể làm nhiều việc cùng một lúc. Nhưng cái quan trọng là bạn phải tránh sao nhãng. Có thể vừa tập thể dục vừa nghe tin tức, nhưng bản phải đảm bảo đó là hai hành động song song, chứ không phải nghe đến đoạn tin tức quan trọng thì dừng lại việc tập thể dục, hay đừng có vì chuyên chú tập thể dục thì trong tai chẳng nghe được chút thông tin nào. Cái quan trọng là tập trung và tránh sao nhãng, miễn bạn đủ khả năng, thì làm ban nhiêu việc vẫn được. Còn không thì hãy thử tập trung làm một việc trước.
