1. Sấm sét là gì? Sấm sét được hình thành như thế nào? Sấm sét là một hiện tượng tự nhiên. Sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa các đám mây và mặt đất hay giữa các đám mây mang các điện tích khác dấu, đôi khi còn xuất hiện trong các trận phun trào núi lửa hay bão cát. Sấm là âm thanh gây ra bởi tia sét. Đó là một luồng điện cực mạnh và sẵn sàng phá hủy mọi thứ mà nó phóng xuống. Những trận mưa dông, những đám mây đen u ám trên bầu trời kéo theo những luồng điện cực đại phóng các tia chớp giữa các đám mây luôn chờ nơi phù hợp để tạo bệ phóng xuống mặt đất mà con người đang sinh sống. Đó chính là sấm sét. Sét là sự di chuyển của các ion nhưng hình ảnh của sét là do dòng plasma phát sáng tạo ra, nên có thể thấy nó trước khi nghe tiếng động vì tiếng động chỉ di chuyển với tốc độ 1.230km/h trong điều kiện bình thường của không khí còn ánh sáng đi được 299.792.458 m/s. Khi phóng điện trong khí quyển tia sét có thể di chuyển với tốc độ 36.000km/h. Sét có thể đạt tới nhiệt độ 30.000°C, gấp 20 lần nhiệt độ cần thiết để biến cát silica thành thủy tinh. Sau khi ánh sáng của tia chớp lóe lên, ta thường nghe thấy tiếng sấm. Khi tia chớp lóe lên, theo sau đó một khoảng thời gian là có tiếng sấm nổ, đó là hiện tượng mô tả rõ ràng rằng tốc độ âm thanh chậm hơn so với tốc độ ánh sáng. Âm thanh sấm nghe được có thể dạng thanh ngắn hoặc dàng âm trầm lớn kéo dài, điều này tùy thuộc vào bản chất của những tia chớp. Vì sự khác biệt này, người ta có thể tính toán được tia chớp cách bao xa bằng việc đo khoảng thời gian giữa việc nhìn thấy tia chớp lóe lên và âm thanh sấm nghe được. Sét gây thương tích cho con người bằng các cách đánh thẳng vào vị trí nạn nhân từ trên đám mây xuống. Nạn nhân bị sét đánh khi đứng cạnh vật bị sét đánh, sét có thể phóng qua khoảng cách không khí giữa người và vật, nạn nhân tiếp xúc với vật bị sét đánh hoặc người tiếp xúc với mặt đất ở một vài điểm. Sét đánh thường gây tổn thương rất nặng cho các cơ quan trong cơ thể như tim, da và cơ gân, hệ thần kinh. Những người bị sét đánh thường bị các tổn thương vĩnh viễn ở não, điếc hay mù nếu chậm được phát hiện và cấp cứu tại chỗ, trường hợp nặng có thể tử vong. Có khoảng 30% nạn nhân sét đánh bị tử vong do tim ngừng đập. 2. Phòng chống sấm sét như thế nào? Sét là hiện tượng thời tiết cực đoan ngẫu nhiên nên không có vị trí an toàn tuyệt đối để tránh sét. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn khuyến cáo rằng việc chủ động tìm nơi an toàn, đề phòng tránh sét khi gặp trời mưa giông, nhất là trong mùa mưa bão, có thể làm giảm đáng kể khả năng bị sét đánh và tránh được những tổn thương về sức khỏe. - Điều đầu tiên để phòng chống bị sét đánh, chúng ta cần chủ động nắm rõ thông tin thời tiết. - Khi ở trong nhà thì nên đứng xa cửa sổ (nhất là những cửa sổ có song sắt), cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện thoại và các thiết bị thu sóng trừ trường hợp rất cần thiết. - Nên rút phích cắm của các thiết bị điện trước lúc có cơn giông gần xảy ra. Các đường dây điện thoại hay dây điện rất có thể bị ảnh hưởng khi sét đánh lan truyền vì được nối với lưới điện ở bên ngoài. Vì vậy, nên tránh xa các dây này và các vật đồ dùng thiết bị điện với khoảng cách ít nhất là 1m. Nên rút ăng ten ra khỏi ti vi khi có dông. - Nếu ở ngoài trời, tuyệt đối không được dùng bóng cây cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, máy, hàng rào sắt.. - Nên tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm những chỗ có vị trí thấp, cây thấp. Người ở vị trí càng thấp càng tốt, tay ôm cổ; nhón chân để phần tiếp xúc của người với mặt đất là ít nhất, không được nằm xuống đất. Đặc biệt, không đứng thành nhóm người gần nhau, tránh hiện tượng truyền điện. - Nếu cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay trước mặt ti-vi) thì điều đó có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào, lập tức cúi ngồi xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất.
