Quả mít​

Thân em như quả mít trên cây

Da nó xù xì múi nó dày

Quân tử có yêu xin đóng cọc

Đừng mân mó nữa nhựa ra tay

Bản khắc 1914

Khảo dị:

Bản khắc 1922

Câu 3: Quân tử có yêu thì đóng nõ

Câu 4: Xin đừng mân mó nhựa ra tay

Bản Quốc văn tùng ký​

Câu 3: Quân tử có thương thì đóng cọc

Câu 4: Xin đừng mân mó nhựa ra tay

Bản Xuân Hương thi sao​

Tựa đề: Vịnh quả mít

Câu 1: Của tôi như quả mít trên cây

Câu 3: Quân tử có yêu thì đóng cọc

Câu 4: Xin đừng mân mó nhựa ra tay

Bản Quế Sơn thi tập​

Tựa đề: Ba la mật

Câu 1: Dái này hẳn ở chạc ba cây

Câu 3: Quân tử có say xin đóng cọc

Câu 4: Chớ đừng mân mó nhựa ra tay

Nguồn: Kiều Thu Hoạch, Thơ nôm Hồ Xuân Hương, Nxb Văn học, 2008

Cảm nhận bài thơ Quả Mít – Hồ Xuân Hương​

Quả Mít là một trong những bài thơ tiêu biểu cho phong cách trào lộng, táo bạo mà duyên dáng của Hồ Xuân Hương. Chỉ bằng bốn câu thơ ngắn, bà đã mượn hình ảnh quả mít dân dã để nói về thân phận và phẩm giá của người phụ nữ. Giọng thơ vừa hóm hỉnh, vừa mạnh mẽ, lại vừa đượm nỗi xót xa.

Hình ảnh quả mít với da xù xì, múi dày nghe có vẻ thô mộc, nhưng khi đặt vào lời tự ví của người phụ nữ lại trở thành cách nói rất tự nhiên mà đầy ẩn ý. Nó thể hiện sự ý thức về vẻ ngoài, về giá trị của bản thân, đồng thời cũng là cách người phụ nữ tự bộc bạch tình cảm và khát khao được yêu thương chân thật.

Hai câu cuối mang đậm màu sắc trào phúng: người phụ nữ như muốn nhắc nhở, thậm chí cảnh báo những kẻ chỉ biết mân mê bề ngoài mà không thật lòng. Đó là lời khẳng định về phẩm giá: nếu đã yêu thì phải chân thành, nghiêm túc, chứ đừng hời hợt. Giọng thơ vừa đùa vui vừa cứng cỏi, khiến bài thơ trở nên nổi bật bởi sự thẳng thắn và tinh nghịch đặc trưng của Hồ Xuân Hương.

Bài thơ vì thế không chỉ vui mà còn rất sâu sắc: phụ nữ dù sống trong xã hội phong kiến đầy ràng buộc nhưng vẫn biết tự trân trọng mình, biết đòi hỏi tình yêu xứng đáng và chân thật.

Phân tích bài thơ Quả Mít – Hồ Xuân Hương​

Bài thơ mở đầu bằng cách ví von rất táo bạo:

Thân em như quả mít trên cây

Câu thơ nằm trong mạch thơ thân em quen thuộc của văn học dân gian, nhưng Hồ Xuân Hương đã biến đổi thành hình ảnh quả mít – một loại quả dân dã, thô mộc. Việc ví mình với quả mít vừa gây bất ngờ vừa thể hiện sự hóm hỉnh. Quả mít không đẹp theo chuẩn mực thẩm mỹ thông thường, nhưng lại ngon, thơm, hấp dẫn bên trong. Đây là cách nhà thơ khẳng định giá trị thật sự của người phụ nữ không nằm ở vẻ ngoài mà ở phẩm chất bên trong.

Câu thơ tiếp theo giải thích thêm cho liên tưởng ấy:

Da nó xù xì múi nó dày

Vẻ ngoài sần sùi, không mịn màng của quả mít lại càng trở thành dụng ý trào lộng của tác giả. Hồ Xuân Hương không ngại cái xấu, ngược lại còn dùng nó để nói lên sự chân thật và tự nhiên của người phụ nữ quê mùa, mộc mạc. Ẩn sau hình ảnh vui này là một quan điểm thẩm mỹ: Không phải cái gì đẹp bề ngoài mới có giá trị.

Hai câu cuối đem đến cú xoay vừa dí dỏm vừa sâu sắc:

Quân tử có yêu xin đóng cọc

Đừng mân mó nữa nhựa ra tay

Đây là chất Hồ Xuân Hương rõ nhất. Những từ như đóng cọc, mân mó, nhựa.. Đều mang sắc thái rất táo bạo, mang dấu ấn của nghệ thuật tục mà thanh. Bà mượn những hành động liên quan đến quả mít để nói về quan hệ nam nữ nhưng vẫn đảm bảo sự tinh tế, dí dỏm.

Đằng sau sự đùa vui là lời nhắn gửi nghiêm túc: Quân tử nếu yêu thì phải đàng hoàng, đứng đắn, có trách nhiệm (đóng cọc) chứ đừng chỉ ve vuốt, tán tỉnh hời hợt (mân mó) khiến người phụ nữ chịu tổn thương (nhựa ra tay). Đây là tiếng nói bảo vệ phụ nữ, khẳng định quyền được yêu thương chân chính.

Như vậy, bài thơ tuy ngắn nhưng giàu ý nghĩa: Vừa hài hước, vừa mạnh mẽ, vừa thể hiện cá tính riêng của Hồ Xuân Hương – người phụ nữ dám cất tiếng nói cho phái nữ trong xã hội phong kiến. Nó cho thấy sự hòa hợp giữa chất dân gian, tinh thần phản kháng và lối biểu đạt thông minh đầy duyên dáng.