Ngày 22 tháng 02 năm 2025
Buổi chiều hôm đó, tôi đang ngồi gõ dở một bài "10 tips tiết kiệm dành cho người đi làm ở thành phố" thì Zalo máy rung bần bật. Nhóm "AGU – Lớp DH12TH" hiện lên một chấm đỏ.
Tôi nhấp vào.
Trên màn hình là một tin nhắn dài của Ngọc Ánh – MC không chính thức của lớp.
Sau khi ra trường, Ánh đầu quân cho một công ty chuyên tổ chức sự kiện – nhân sự. Chức danh trên namecard nghe rất sang:
"Chuyên viên thiết kế trải nghiệm gắn kết nhân sự & điều phối nghi lễ doanh nghiệp"
Nói vậy cho sang, chứ thực tế là:
– Chỗ nào công ty cần người cầm micro, bưng hoa, gắn nơ khai trương, đứng cười chào khách, hò hét kéo tay nhân viên lên nhảy, dập drama giữa các phòng ban, là gọi Ánh.
Nếu công ty có bộ phận HR (nhân sự), thì Ánh chính là phiên bản mở rộng: "Hề-Rờ – bộ phận chuyên trách tạo tiếng cười cho nhân sự".
Nhưng chức vụ chính yếu trong vũ trụ DH12TH thì vẫn như cũ: Đầu têu mọi cuộc tụ tập.
"alo alo!
Thông báo khẩn cấp:
Thứ bảy này, 7h tối, họp lớp kỷ niệm 10 năm ra trường.
Địa điểm: Quán Hồi Ức Xanh, gần trường cũ.
Đứa nào không đi là mất quyền phát biểu về thanh xuân nha!"
Bên dưới là loạt icon cười, tim, ha ha, kèm theo hàng loạt tag:
"@Lê Hải Nam mày mà không đi là tao bóc phốt trên Facebook."
"@Trần Minh Tú nhớ mang bụng bia tới."
"@Võ Thanh Tâm giảng viên ưu tú sắp thành cô giáo rồi, không đi là bỏ phiếu kỷ luật."
Rồi dòng cuối cùng:
"@Lâm nhà văn truyện ma bò ra khỏi hang nha. Về kể cho tụi tao mấy con ma của mày coi."
Tôi nhìn cái tag "nhà văn truyện ma", ngồi im mấy giây.
Thật ra, "nhà văn truyện ma" đối với tôi hiện tại chủ yếu là danh xưng tụi bạn tự phong. VNO thì trả bản thảo về kèm góp ý, sách thì chưa in, tiền nhuận bút thì chưa thấy. Nhưng nghe ba chữ đó giữa đám bạn, tự nhiên lòng cũng mềm đi một chút, giống như trong danh mục lỗ triền miên lâu lâu có một cây nến xanh nhỏ nhú lên.
Đám bạn phía dưới bắt đầu bàn:
"Đi chứ, uống vài chai thôi."
"Tụi bay nhớ tới đầy đủ để tao còn đi quay vlog 'Họp lớp sau 10 năm – ai là người thành công?'nha."
"Ai đang thất nghiệp đi cho đông, để không bị lộ."
Tôi tựa lưng vào ghế, nhìn màn hình, lòng phân vân.
Đi hay không đi?
Nếu không đi, tôi sẽ tránh được việc phải trả lời những câu kiểu "Giờ mày làm gì rồi?", "Lương ổn không?", "Bao giờ mua nhà, mua xe?". Đỡ phải trình bày báo cáo tài chính đời sống trước một hội đồng cổ đông mang tên "bạn học".
Nhưng nếu không đi, tôi sẽ bỏ lỡ một "bảo tàng hiện thực" khác – lần này không phải là dãy trọ 121, mà là một lớp đại học sau 10 năm tốt nghiệp.
Về mặt dữ liệu, buổi họp lớp này là một cơ hội thu thập thông tin vàng cho Nhật ký Nhà văn kinh dị. Bao nhiêu chart đời, bao nhiêu đường nến, bao nhiêu "bluechip thành token mất thanh khoản" nằm gọn trong một quán ăn.
Tôi nhắn một icon cười cho Ngọc Ánh, kèm dòng:
"Ok, nhà văn truyện ma đăng ký một slot."
Nhìn chữ "Đã gửi" hiện lên, tôi thầm nghĩ:
"Được rồi. Mai sẽ có thêm một chương mới cho nhật ký, dù ví không chắc dày thêm."
Buổi tối thứ bảy, tôi từ Bình Tân chạy xe hơn nửa tiếng về gần trường cũ. Đường đông, xe chen nhau như cá nục trong hộp. Gió từ con kênh bên cạnh thổi lên mùi ngai ngái, trộn với mùi khói xe, mùi thịt nướng vỉa hè.
Quán "Hồi Ức Xanh" nằm ở góc đường, bảng hiệu màu xanh lá, bên trong là bàn inox, ghế nhựa, đèn vàng, mấy chậu cây giả, tường dán vài tấm poster "Thanh xuân chúng ta từng.." để gợi lại cảm giác ngày xưa.
Tôi dựng xe, khóa cẩn thận, bước vào.
Vừa ló đầu qua cửa, một giọng nữ quen thuộc vang lên:
– Ê ê tụi bay, lâu quá không gặp. Thằng Lâm kìa, nhà văn truyện ma vô rồi kìa bà con!
Ngọc Ánh đứng giữa quán, tay cầm ly nước, miệng cười tươi. Vẫn cái kiểu nói năng rổn rảng, cười như chưa từng biết mệt.
Cả bàn quay lại.
Một loạt tiếng "ồ", "ê", "mày" vang lên.
– Ô, nhà văn! – Trần Minh Tú – bụng tròn lên thấy rõ, áo sơ mi trắng căng nút – vẫy tay. – Ra sách chưa mày?
– Ma thành phố nó có khó kể hơn ma ký túc xá không? – Lê Hải Nam nhăn nhở.
Tôi cười, kéo ghế:
– Ma thì chưa thấy, chỉ thấy editor VNO xuất hiện đều đều trong inbox với mấy file góp ý là đủ lạnh gáy rồi.
Tiếng cười rộ lên.
Ngọc Ánh vỗ tay cái bốp:
– Rồi, ổn rồi. Lớp ta hôm nay gần đủ đội hình. Tụi bay uống trước đi, lát nữa thủ khoa tới sau. Nó báo còn đang "tắc đường" gì đó.
Cả đám huýt sáo.
Một khay bia được mang tới, kèm theo mực nướng, đậu phộng rang, dĩa gỏi. Tôi nhận một ly nước ngọt – đủ để hòa vào không khí nhưng không làm ví mỏng thêm quá mức.
Ngọc Ánh ngó quanh, ánh mắt sáng lên như MC show truyền hình:
– Bây giờ vậy nè: Họp lớp 10 năm mà tụi bay cứ ngồi ăn uống nói chuyện lặt vặt thì chán. Tao đề nghị mỗi đứa giới thiệu lại bản thân sau 10 năm, nghe cho sang. Nói thiệt hay nói phóng đại tuỳ tụi bay, miễn là có "chức danh" đàng hoàng. Nói xong mới cho ăn.
Cả bàn đồng thanh phản đối cho có, rồi cũng cười chịu.
Lê Hải Nam chọt liền:
– Mày bày trò thì mày làm mẫu trước chứ Ánh. MC mà không mở hàng là bị trừ KPI nha.
Cả bàn "ồ" lên hưởng ứng:
– Đúng rồi đó. MC giới thiệu trước!
– Nổ coi, xem 10 năm qua mày thăng tiến tới đâu rồi.
Ngọc Ánh hắng giọng, đưa ly bia lên như đang đứng trên sân khấu Year End Party:
– Vâng, kính thưa quý anh chị em đồng môn AGU thân mến. Hiện tại, Ánh đang giữ vai trò chuyên viên thiết kế trải nghiệm gắn kết nhân sự, điều phối nghi lễ doanh nghiệp và kiến tạo văn hóa nội bộ tại một tập đoàn đa ngành.
Cả bàn im lặng đúng một nhịp.
Phạm Thúy Vy nheo mắt:
– Dịch ra tiếng người giùm cái?
Ánh bật cười, buông tay:
– Dịch ra là: Chỗ nào công ty cần người bày trò, cầm micro, hô "3, 2, 1, cheer!", bắt nhân viên chơi game kỳ cục, dán băng-rôn, ôm loa kéo đi khắp văn phòng.. Là gọi tao. Đặc biệt, tao là người duy nhất trong công ty có mô tả công việc ghi rõ: "Sẵn sàng mặc đồ mascot nếu cần".
Trần Minh Tú vỗ đùi:
– Vậy là mày đang làm Giám đốc chương trình tiếng cười nội bộ đó Ánh.
– Ờ, chức danh thật thì không to, nhưng mỗi lần sếp muốn chụp hình "cả công ty cười tươi" thì tao là người phải chạy vòng vòng hét: "Cười lên, cười lên, coi như lương sắp tăng!". – Ánh nhún vai. – Khách hàng của tụi bay là "thị trường", khách hàng của tao là mấy ông đang muốn nghỉ việc nhưng bị tao kéo vô chơi trò chuyền bóng.
Cả bàn cười ầm.
Không khí đã được "phá băng" đúng kiểu nghề của Ánh.
– Rồi, MC đã làm mẫu, coi như đạt yêu cầu – Ánh đặt ly xuống. – Bây giờ tới vòng nóng: Trần Minh Tú, Tú bụng bia, mời anh.
Tú chỉnh lại áo, làm vẻ nghiêm túc:
– Kính thưa quý cổ đông, à lộn, quý bạn học. Hiện tại, tôi đang công tác tại một tập đoàn tài chính tiêu dùng, giữ vị trí chuyên viên quản trị khủng hoảng cảm xúc khách hàng đa kênh và tối ưu hóa trải nghiệm hậu tiêu dùng sản phẩm.
Mọi người "ồ" lên.
Vy chớp mắt:
– Nghe muốn ký hợp đồng nghe mày nói luôn. Nghĩa là?
Tú giơ tay đầu hàng:
– Nghĩa là tao ngồi tổng đài. Ngày nào cũng nghe đủ thứ cung bậc cảm xúc: Từ "chị yêu bên mình lắm" cho tới "tụi em lừa đảo vừa thôi". Nhiệm vụ chính: Nghe khách than, khách chửi, khách khóc, khách đòi giãn nợ.. Rồi trả lời bằng giọng đã được huấn luyện là "luôn thấu hiểu, luôn đồng hành".
Hắn nhún vai:
– Giờ tao phân biệt vùng miền qua.. Tông giọng chửi luôn. Lương đủ cho tao nuôi hai cái màng nhĩ và cái bụng bia này.
Cả quán cười vang.
Tôi nhìn Tú, nhớ lại ngày xưa nó hiền queo, chỉ biết ngồi soát bài cho nhóm. Bây giờ, hiền vẫn hiền, chỉ khác là phải "cứng tai" hơn phần đông dân số.
Ngọc Ánh vỗ tay:
– Quá xuất sắc. Rồi, tiếp theo, xin mời Lê Hải Nam – cựu chiến binh công nghệ thông tin, hiện là gương mặt đại diện cho "bất động sản trên mọi mặt báo Facebook cá nhân".
Nam vuốt mái tóc undercut bóng loáng, nâng ly như đang chào khách ở hội thảo:
– Dạ, thưa quý anh chị, em hiện là chuyên gia hoạch định chiến lược an cư – đầu tư tài sản hữu hình và tối ưu hóa dòng tiền bất động sản tại một tập đoàn địa ốc hàng đầu.
Tú nhăn mặt:
– Nghe vô là tao muốn.. Đi xem đất liền luôn á. Dịch đi.
Nam cười khì:
– Dịch ra là: Tao dắt người ta đi xem đất, xem nhà mẫu. Mỗi sáng vô công ty nghe sếp hô "ai cũng xứng đáng có một căn nhà đầu tiên trong đời", xong chiều dắt khách đi coi căn nhà đó, tối về tự hỏi: "Còn tao thì bao giờ?".
Hắn nhún vai:
– Khi nào khách đặt cọc thì tao có hoa hồng. Khi khách bảo "để anh chị suy nghĩ thêm" là tao.. Có thêm kinh nghiệm.
Cả bàn lại cười.
Ngọc Ánh đảo mắt:
– Rồi, tới Phạm Thúy Vy – đại diện khối "tương lai bình an tài chính".
Vy mỉm cười, chỉnh lại tóc, chất giọng bán hàng bật lên:
– Hiện tại, Vy là chuyên gia tư vấn giải pháp bình an tài chính trọn đời và bảo vệ rủi ro toàn vẹn cho gia đình Việt tại một tập đoàn bảo hiểm toàn cầu.
Nam huýt sáo:
– "Bình an trọn đời" dữ ha. Nghĩa là?
Vy nhún vai:
– Nghĩa là tao bán bảo hiểm. Tao vẽ cho người ta một bản đồ tương lai: Nếu bệnh thì sao, nếu tai nạn thì sao, nếu không có tao thì gia đình họ cầm cự thế nào. Còn tương lai của tao thì.. Đang chờ chỉ tiêu tháng này có đủ không. Tháng đủ thì bình an, tháng thiếu thì.. Tăng ca cà phê thêm vài buổi.
Cô cười:
– Đứa nào chưa có hợp đồng, lát nữa ở lại bàn riêng với tao. Tao hứa giải thích rủi ro theo kiểu.. Ít đau lòng nhất.
Tiếng cười lại bật ra, lần này pha thêm chút "sợ bị chốt kèo".
– Nhân vật tiếp theo, mời Đinh Quốc Huy – người duy nhất trong lớp có "start-up sự nghiệp" được ba mẹ tài trợ nhiều vòng – Ánh tiếp lời.
Huy đỏ mặt, xoay xoay ly nước, cố lấy giọng nghiêm:
– Tao.. Hiện đang trong giai đoạn nghiên cứu chuyên sâu về thể chế, luật công vụ và tối ưu hóa con đường gia nhập khối dịch vụ công ổn định dài hạn.
Cả bàn cười nắc nẻ.
Tú nói giùm:
– Nghĩa là mày đang ôn thi công chức lần thứ mấy?
Huy gãi đầu:
– Chuẩn bị lần thứ ba. Lần một rớt, lần hai rớt. Hiện tại, start-up mang tên "sự nghiệp công chức" của tao đang ở vòng gọi vốn thứ n, nguồn vốn chính đến từ ba mẹ. Nhưng mà ổn, mẹ tao vẫn tin là "rồi cũng đậu thôi con, cỡ nào cũng phải có chỗ cho tụi bây".
Tôi nhìn Huy, nghĩ đến ba mình. Người từng bỏ giấc mơ vẽ tranh để cầm cưa đi phụ hồ. Còn Huy, có lẽ đang dùng cả tuổi trẻ để đổi lấy một chiếc ghế ổn định nào đó trong tương lai – nếu thi đậu.
– Tiếp theo, Võ Thanh Tâm – nữ sinh hiền nhất lớp ngày xưa, giờ là niềm hy vọng giảng đường – Ánh quay sang.
Tâm đẩy nhẹ gọng kính đen, giọng trầm nhưng rõ:
– Hiện tại, tao là trợ lý học thuật kiêm kiến trúc sư trải nghiệm tri thức cơ bản cho sinh viên năm nhất. Nói vậy cho sang, chứ là phụ giảng, coi thi, chấm bài, dạy mấy lớp nhập môn.
Tú chen vô:
– Tức là.. "Cô giáo nửa mùa" hả?
Tâm mỉm cười:
– Ừ, nửa mùa nhưng cũng phải lên lớp đúng giờ, ra đề đúng hạn, vô coi thi đúng tiết. Bảng lương đi lên chậm hơn bậc thang ký túc xá, nhưng ba mẹ nghe câu "con làm ở trường đại học" là thấy đáng hết.
Cả bàn gật gù.
Bốn, năm nghề, bốn, năm kiểu "phóng đại chức danh" rồi tự tay giải mã. Tiếng cười trộn với cảm giác gì đó châm chích bên trong.
Ngọc Ánh vỗ tay:
– Rồi, còn một nhân vật chính nữa trong bàn: Lâm – nhà văn truyện ma. Mời anh lên sàn.
Cả đám đổ dồn ánh mắt.
Tôi hắng giọng, quyết định tự nổ một lần cho bằng bạn bằng bè:
– Hiện tại, tôi đang hành nghề tự do trong một hệ sinh thái nội dung số, có vai trò đem đến những câu chuyện & sắp đặt câu chữ cho một số thương hiệu trên mạng, đồng thời phát triển dự án cá nhân là bộ "Nhật ký Nhà văn kinh dị".
Cả bàn "ồ" lên, rồi Lê Hải Nam chốt ngay:
– Dịch ra là: Thằng này ngồi phòng trọ gõ chữ, viết bài cho khách, viết truyện ma cho mình, lấy tiền chuyển khoản. Đúng không?
Tôi cười:
– Ờ, gần vậy. Tao viết bài thuê, viết content cho mấy fanpage nhỏ nhỏ, blog các kiểu. Rảnh thì viết truyện, gửi bản thảo. Editor VNO đọc xong thì gửi lại góp ý "anh sửa thêm nha", nên hiện tại thành quả lớn nhất vẫn là một folder đầy bản thảo "gần được".
Tôi nháy mắt:
– Còn danh xưng "nhà văn kinh dị" là tao tự phong, để tự dọa mình tiếp tục viết. Tụi bay cứ gọi tao "nhà văn truyện ma" như cũ cho dễ.
Vy chống cằm:
– Ít ra mày còn được người ta đọc xong rồi phản hồi. Tao gửi hợp đồng bảo hiểm, nhiều khi khách đọc xong im luôn, giống như.. Đã qua đời trong lòng tao vậy.
Cả bàn lại cười, lần này tiếng cười chao qua lại giữa hai bờ "hài hước" và "thấm".
– Rồi, vòng đầu kết thúc. – Ngọc Ánh nâng ly. – Chúng ta đã có: Chuyên gia khủng hoảng cảm xúc, chiến lược gia bất động sản, kiến trúc sư bình an tài chính, nhà nghiên cứu thể chế, kiến trúc sư tri thức, nhà văn kinh dị tự phong và Hề-Rờ nội bộ. Còn một mắt xích nữa chưa xuất hiện: Thủ khoa.
Như có người đạo diễn, đúng lúc đó, nhân vật cuối cùng, đã xuất hiện.
Một dáng người bước vào, tay cầm nón bảo hiểm, vai khoác áo màu xanh lá quen thuộc, lưng áo in logo một tập đoàn công nghệ ai cũng biết.
Khuôn mặt gầy, da ngăm, đôi mắt vẫn sáng sau cặp kính mỏng.
Nguyễn Hoàng Khánh – Thủ khoa lớp DH12TH.
Cả bàn tự động đứng lên, vỗ tay, huýt sáo:
– Ê ê, Thủ khoa tới rồi kìa!
– Anh hùng của lớp, vô đây!
– Ủa, tổng giám đốc công ty nào đây?
Khánh cười, phẩy tay:
– Xin lỗi, xin lỗi, kẹt xe xíu. Trên đường tới đây nhận được hai cuốc, mà khách hủy một, app nó báo "xin lỗi" rất chân thành.
Nó kéo ghế ngồi xuống, đặt mũ bảo hiểm dưới chân. Áo khoác tài xế công nghệ hơi ướt mồ hôi.
Tôi nhìn Khánh, trong đầu chợt hiện lại hình ảnh mười năm trước: Nó trong áo cử nhân, bước lên bục nhận giấy khen, thầy khoa vỗ vai, thầy hiệu trưởng bắt tay. Cả lớp đứng dưới hò reo, chụp hình, ai cũng tin rằng tương lai của nó sẽ sáng như bảng điện tử khi vừa list một mã bluechip.
Ngọc Ánh không bỏ lỡ cơ hội:
– Rồi, nhân vật được kỳ vọng nhất lớp, xin mời phát biểu. Anh hiện đang giữ vai trò gì trên thương trường khốc liệt?
Khánh đặt tay lên ngực, giả vờ chỉnh cà vạt dù đang mặc áo khoác xanh:
– Thưa quý vị, hiện nay tôi đang công tác trong một nền tảng công nghệ đa quốc gia về dịch vụ vận chuyển, với vai trò chuyên gia tối ưu hóa dòng chảy vận chuyển đô thị & kết nối nhu cầu di chuyển thời gian thực của khách hàng với hạ tầng giao thông hiện hữu.
Cả bàn im lặng đúng 3 giây, rồi nổ tung:
– Hả?
– Nghe còn "căng" hơn hồi xưa thầy đọc tên thủ khoa.
– Tức là.. Mày chạy Grab phải không?
Khánh bật cười:
– Ừ, nói tiếng đời thường là chạy xe công nghệ. Tao nhận cuốc, chở người ta đi làm, đi chơi, đi cãi nhau, đi chia tay, đi khám bệnh. Đôi khi tao còn kiêm luôn vai trò chuyên gia tâm sự 15 phút trên đường.
Tiếng cười bật ra lần nữa, lần này lẫn cả tiếng vỗ ly vào nhau.
Tôi nhìn áo khoác xanh trên người nó, nhìn nụ cười vẫn không mất đi cái chất thông minh ngày xưa, lòng chợt thấy vị đắng nhẹ.
Ngày trước, có người bảo: "Thủ khoa kiểu này, chắc ở lại trường làm giảng viên" hoặc "Tương lai để dành cho mấy đứa như nó, tụi mình ráng lót đường theo sau là được".
Hóa ra, tương lai không đọc bảng xếp hạng.
Sau một lúc ồn ào, mọi người rộn ràng gọi thêm đồ ăn, nâng ly, kể chuyện ngày xưa: Chuyện trốn tiết, chuyện thi lại, chuyện crush thầy cô. Ánh mắt đảo qua đảo lại, tiếng cười lấp vào những khoảng lặng.
Một lúc sau, vài đứa kéo nhau ra ngoài hút thuốc, vài đứa tranh chụp hình check-in, khoe "họp lớp sau 10 năm". Trong quán bớt đông lại, tôi với Khánh vô tình ngồi cùng một bên bàn.
Khánh uống hết ly nước, đặt xuống, cởi bớt khóa áo khoác cho đỡ nóng.
– Dạo này mày sao, nhà văn truyện ma? – nó hỏi, cười. – Viết ma có nuôi nổi mày không?
– Cũng.. Nuôi nửa mùa – tôi đáp. – Tháng nào khách hiền thì nuôi đủ. Tháng nào khách "bỏ đơn" thì tao ăn mì gói nhiều hơn cơm. Còn mày thì sao, thủ khoa chạy xe?
Khánh ngoái nhìn cái áo khoác của mình, nhún vai:
– Cũng sống. Sáng mở app, tối tắt app. Ngày nào trời thương thì nhiều cuốc, trời giận thì nhiều hủy. Nói chung, giờ tao thuộc bản đồ thành phố còn hơn thuộc giáo trình ngày xưa.
Nó nói giọng nhẹ nhưng tôi nghe trong đó có chút mệt.
– Hồi mới ra trường tao tưởng mày được "book" về trường luôn chứ – tôi lên tiếng. – Thầy cô quý mày mà.
Khánh cười, ánh mắt nhìn xa một chút:
– Hồi mới ra, tao cũng tưởng vậy. Thầy nói "em cứ làm vài năm, trường sẽ có suất cho em". Nhưng suất đó lâu lắm mới có, mà đời thì không chờ. Tao đi xin việc đúng ngành ngân hàng, tài chính. Công ty nào cũng hỏi "Em có kinh nghiệm chưa?", "Em có ngoại ngữ, chứng chỉ này kia đủ chưa?".
Nó ngừng lại, uống một ngụm bia, rồi tiếp:
– Có chỗ nhận vô thực tập, thử việc ba tháng. Tao cắm đầu cắm cổ làm, nghĩ rồi cũng được giữ lại. Cuối cùng, người ta nói "Em giỏi, nhưng không phù hợp văn hóa doanh nghiệp". Nghe xong tao chỉ muốn hỏi: "Văn hóa doanh nghiệp là gì, sao không ghi trong đề thi tốt nghiệp cho tụi em học luôn cho rồi?".
Tôi bật cười, nhưng đó là kiểu cười không dễ.
– Vài lần vậy, tiền tiết kiệm không còn, tiền nhà tới ngày, tiền ăn mỗi ngày vẫn phải có. Tao bắt đầu đi làm thêm đủ thứ: Phát tờ rơi, phụ bán hàng, dạy kèm. Sau thấy mấy thằng bạn chạy xe công nghệ, nó bảo "Đăng ký đi, có tiền liền, miễn chịu cực là được". Thế là tao cũng đăng ký. Ban đầu nghĩ chạy tạm, ai dè tạm hoài tới giờ.
Nó nheo mắt, như đang nhìn cái gì đó phía ngoài khung cửa.
– Bằng đại học, bằng thủ khoa của tao bây giờ treo ở tường phòng trọ cho đẹp. Treo giống mấy tờ giấy khen hồi cấp một. Còn cái áo khoác xanh này thì trả tiền cơm hàng ngày.
Nó cười, nhưng trong mắt loé lên tia chua chát:
– Bằng đại học của tao giống cổ phiếu bluechip từng được khen trên báo, giờ rơi vào diện "mã ít người quan tâm". Niêm yết thì vẫn niêm yết, nhưng thanh khoản gần bằng zero. Ai lỡ mua đu đỉnh hồi mới IPO, chắc giờ ôm kỷ niệm thôi.
Tôi nghe tới chữ "thanh khoản" mà thấy nhói.
Tôi cũng từng nghĩ tấm bằng đại học mình là một dạng tài sản ổn định. Sau này mới biết, giá trị của nó âm thầm trượt giống altcoin mùa đông, còn sức khoẻ, thời gian và khả năng thích nghi mới là thứ được thị trường đời thực giao dịch mỗi ngày.
– Mày có buồn không? – tôi hỏi.
Khánh ngẫm nghĩ một chút, rồi gật đầu:
– Buồn chứ. Có những hôm chạy xe ngang qua trường cũ, nhìn cổng trường mà muốn quay xe chạy vô, hỏi thầy: "Thầy ơi, cho em trả lại giấy khen, lấy lại tuổi trẻ được không?". Nhưng buồn để làm gì? Tao không dám buồn lâu, vì buồn lâu là hết giờ bật app.
Nó khoanh hai tay lại trên bàn:
– Tao nghĩ vậy: Ngày xưa mình giỏi trong một cuộc chơi tên là "thi đại học". Tao đứng trên bục nhận giấy khen vì tao chơi trò đó tốt. Bây giờ, đời đổi luật, chuyển qua trò "giữ được việc, có tiền, không gục". Tao chả có lợi thế gì đặc biệt, nên tao chơi theo kiểu sống sót. Không thắng nổi thì ráng đừng bị loại sớm.
Tôi im lặng nhìn nó.
Trong khoảnh khắc, áo khoác tài xế trên vai Khánh không còn là "bằng chứng thất bại", mà giống như một loại giáp. Một loại giáp đã bạc màu, nhưng vẫn đang bảo vệ nó khỏi những cú tạt ngang của đời.
– Thế còn mày, nhà văn truyện ma – nó quay sang hỏi ngược. – Có bao giờ thấy mình lựa sai đường không?
Tôi cười, tựa lưng:
– Có chứ. Mỗi lần nhìn sổ chi tiêu là thấy như đang xem chart coin lao dốc. Ba mẹ gọi điện thì hỏi "Bao giờ có công việc ổn định?", bạn bè thì nói "Mày viết truyện ma bao giờ mới giàu?". Nhiều lúc tao nghĩ, giá như hồi đó lấy cái bằng xong, chen vô công ty nào đó, ngày đi làm, tối về ngủ, không nghĩ nhiều. Nhưng mỗi lần tưởng tượng cảnh phải thức dậy mỗi sáng đi tới một nơi mình không thích, tao lại lạnh gáy y như đọc truyện ma do chính mình viết.
Khánh nhếch môi:
– Vậy là mày vẫn muốn chơi trò khác.
– Ừ – tôi nói. – Tao chọn cách này thì tao chấp nhận. Mệt thật, nhưng ít ra tao còn cảm giác mình chưa đầu hàng. Còn mày, mày thấy mình thua hả?
Khánh lắc đầu:
– Tao thấy.. Tao không thắng, nhưng cũng chưa thua. Tao chỉ đang ở giai đoạn đi ngang. Như một mã token nằm ở vùng tích luỹ, chờ ai đó thèm để ý. Trong lúc chờ, tao chạy xe, giữ sức khỏe, giữ cái đầu tỉnh. Biết đâu sau này tao làm cái gì khác, không liên quan gì tới ngành học, nhưng cũng không liên quan gì tới áo tài xế nữa.
Nó nâng ly bia, chạm nhẹ vào ly nước ngọt của tôi:
– Thôi, tụi mình uống cái coi. Uống cho đỡ buồn. Uống cho thế hệ bluechip từng được hứa hẹn nhưng bị thị trường xả dần.
Tôi cụng ly, cười:
– Uống cho thế hệ token mất thanh khoản, nhưng vẫn chưa chịu delist.
Cuối buổi, khi đồ ăn đã vơi, bia đã cạn, Ngọc Ánh lại đứng dậy, cầm điện thoại:
– Rồi rồi, trước khi về, tụi bay xếp hàng chụp tấm ảnh tập thể. Họp lớp không có ảnh là không tính.
Cả đám lục tục đứng lên, sắp xếp chỗ.
Phía sau là tường quán với mấy chữ "Thanh xuân", phía trước là một thế hệ "sau thanh xuân".
Trần Minh Tú đứng hàng sau, bụng hơi lấp lánh dưới ánh đèn.
Lê Hải Nam chọn vị trí gần giữa, áo sơ mi bỏ trong quần, tay cầm ly bia như đang cầm micro.
Phạm Thúy Vy nghiêng người, tóc che bớt một bên má, giơ dấu "V" trước ống kính.
Đinh Quốc Huy đứng góc phải, tay vẫn giữ thói quen nắm vào quai cặp như ngày xưa ôm sách.
Võ Thanh Tâm ở bên trái, dáng hơi nghiêm, như đang chụp ảnh cho hồ sơ trường.
Nguyễn Hoàng Khánh – áo tài xế xanh – đứng giữa, nụ cười vẫn hiền.
Tôi đứng hơi chếch về phía trước, Ngọc Ánh cầm điện thoại phía đối diện, giọng lanh lảnh:
– Rồi, chuẩn bị nè. Tao đếm tới ba, tụi bay hô "Ổn định" nha. Cho nó có tí niềm tin.
– Một.
– Hai.
– Ba.
Cả đám cùng cất tiếng:
– ổn định!
Trong khoảnh khắc màn trập kêu "tạch", tôi nhìn nhanh qua màn hình, thấy mấy chục gương mặt đang cười hết mức có thể. Nụ cười nào cũng tươi, nhưng mỗi góc mắt, mỗi nếp nhăn, mỗi quầng thâm đều đang nói một câu khác.
"Ổn định" – có lẽ chỉ là một khẩu hiệu cho bức ảnh.
Tối đó, tôi chạy xe về lại Bình Tân. Đường vắng dần, gió đêm mát hơn, xe tải vẫn gầm rú trên quốc lộ. Đèn đường như những chấm vàng dài vô tận.
Về đến dãy trọ 121, tôi dắt xe vào, chào qua loa bà chủ đang ngồi xem TV, leo cầu thang lên "tầng ba rưỡi". Căn phòng nhỏ chào tôi bằng mùi ẩm nhẹ quen thuộc.
Tôi tắm qua loa, thay áo, rồi ngồi vào bàn xếp, mở laptop.
File "Nhat_ky_Nha_van_kinh_di_Hoi_1. Docx" hiện lên. Tôi kéo xuống cuối, tạo một heading mới:
"Chương I. 4 – Họp lớp của những kẻ" ổn định "
Con trỏ nhấp nháy.
Tôi bắt đầu gõ.
" Mười năm sau ngày tốt nghiệp, lớp tôi họp lại trong một quán có tên là Hồi Ức Xanh.
Ngày xưa, tụi tôi tụ tập để xin đề cương, chia sẻ phao thi.
Bây giờ, tụi tôi tụ tập để làm một việc khó hơn nhiều: Cố tỏ ra mình ổn trước mặt nhau. "
Tôi dừng một chút, rồi tiếp:
" Trần Minh Tú – từng mơ được làm kế toán trưởng – giờ là chuyên viên quản trị khủng hoảng cảm xúc khách hàng đa kênh.
Công việc của nó là nghe tiếng thở dài, tiếng mắng vốn, tiếng năn nỉ xin giãn nợ mỗi ngày, rồi trả lời bằng giọng đều đều được đào tạo.
Lương đủ cho Tú nuôi hai cái màng nhĩ và một bụng bia đang lớn dần. "
" Lê Hải Nam – từng ngồi cuối lớp cắn bút trong giờ lập trình – giờ là chuyên gia hoạch định chiến lược an cư & tối ưu hóa dòng tiền tài sản hữu hình.
Nó dẫn người ta đi xem những căn phòng mẫu đẹp hơn rất nhiều so với dãy trọ 121 của tôi, thuyết phục họ đặt cọc tương lai vào một tờ hợp đồng dài.
Tương lai của chính nó thì treo trên những cái bảng 'booking' mà khách có thể huỷ bất cứ lúc nào. "
" Phạm Thúy Vy – nữ hoàng thuyết trình ngày xưa – giờ là chuyên gia tư vấn bình an tài chính trọn đời.
Cô nói cho người ta nghe về việc chuẩn bị cho bệnh tật, tai nạn, tuổi già.
Còn câu chuyện của mình thì Vy kể bằng một nụ cười khéo léo, lấp đi những tháng hoa hồng thấp. "
" Đinh Quốc Huy – người luôn ngồi bàn đầu – nói rằng cậu đang nghiên cứu chế độ, luật công vụ để chuẩn bị bước vào môi trường dịch vụ công ổn định.
Dịch sang ngôn ngữ làng quê: Huy đang ôn thi công chức lần thứ ba, startup tên 'sự nghiệp' của cậu sống bằng vốn rót từ ba mẹ.
Mỗi mùa thi rớt là một vòng gọi vốn mới. "
" Võ Thanh Tâm – người được thầy cô khen 'có tố chất giảng dạy' – đã ở lại trường với vai trò trợ lý học thuật, kiến trúc sư trải nghiệm tri thức cho sinh viên năm nhất.
Tâm chấm bài của những đứa năm nhất, đứng ở phía bảng, trả lời những câu hỏi mà ngày xưa chính Tâm từng hỏi.
Bảng lương của Tâm đi lên chậm hơn từng nấc bậc cầu thang ký túc xá, nhưng trong mắt ba mẹ, Tâm đang có một cái mác sáng: 'Gần như cô giáo'. "
" Ngọc Ánh – MC của lớp – trở thành người thiết kế trải nghiệm cho nhân sự một công ty nào đó.
Công việc của Ánh là biến những buổi tổng kết khô khan thành show diễn, biến những nhân viên muốn nghỉ việc thành những người.. Chịu khó ở lại thêm vài tháng nữa cho đủ KPI.
Hễ công ty cần nụ cười tập thể, Ánh sẽ cầm micro xuất hiện, dù lương của Ánh không phải lúc nào cũng cười nổi. "
Tôi dừng lại, hít sâu, rồi gõ tiếp:
" Và có một người nữa:
Nguyễn Hoàng Khánh – Thủ khoa lớp DH12TH.
Ngày xưa, nó đứng trên bục, tay cầm bằng khen, cả lớp nhìn lên.
Thầy cô gọi tên nó với niềm tin rằng đời nó sẽ không đi vào những con hẻm chật. "
" Tối nay, nó bước vào quán với chiếc áo khoác tài xế công nghệ, tay cầm mũ bảo hiểm còn vương mồ hôi.
Nó nói mình là chuyên gia tối ưu hóa dòng chảy di chuyển đô thị, rồi cười, bảo rằng mình 'chạy Grab'. "
" Bi kịch không nằm ở chỗ một Thủ khoa phải chạy xe.
Bi kịch nằm ở chỗ từng có một thời, người ta tin rằng chỉ cần học giỏi, đỗ thủ khoa, là sẽ được bảo hiểm khỏi mọi rủi ro của thị trường lao động.
Còn bây giờ, bảo hiểm đó không chi trả cho những tháng chờ việc, những buổi phỏng vấn kết thúc bằng câu 'em không phù hợp văn hóa doanh nghiệp'. "
Tôi đọc lại mấy dòng đó, rồi viết thêm:
" Thế hệ tụi tôi là thế hệ được bán một câu slogan rất hấp dẫn: 'Cứ học đại học đi, ra trường sẽ đỡ khổ.'
Chúng tôi tin, nộp bốn năm thanh xuân, nhận về một cái bìa đỏ, một tấm bằng có chữ 'chính quy', giống như mua vào một cổ phiếu bluechip.
Mười năm sau, cổ phiếu đó vẫn còn, nhưng nhiều mã đã rơi vào trạng thái 'ít người quan tâm', thanh khoản thấp.
Không ai mua, không ai bán, chỉ có người cầm nó nhìn bảng điện mà cười gượng. "
Tôi nhớ lại tiếng hô" Ổn định "khi chụp ảnh, tay vẫn ở trên bàn phím:
" Trong bức ảnh tập thể tối nay, khi Ngọc Ánh đếm đến ba, cả lớp cùng hô 'Ổn định'.
Bức ảnh lưu lại hàng chục nụ cười, vài cái bụng bia, một chiếc áo tài xế xanh lẫn trong mấy chiếc áo sơ mi trắng, vài mái đầu đã bắt đầu mỏng.
Ở góc phải, Đinh Quốc Huy cười với gương mặt của người chưa một ngày đi làm nhưng đã mệt với những kỳ thi.
Ở góc trái, Võ Thanh Tâm đứng đoan trang như cô giáo trong tương lai.
Ở giữa, Thủ khoa Khánh cười bằng nụ cười không còn ngây thơ nhưng vẫn chưa tắt hy vọng. "
" 'Ổn định' – trong tấm ảnh đó – là một khẩu hiệu, không phải một trạng thái.
Nhưng có lẽ, chỉ cần tụi tôi còn rủ nhau được một buổi tối thế này, ngồi quanh một cái bàn, tự giới thiệu với nhau bằng những chức danh hoa mỹ rồi tự lật tẩy bằng những câu nói thiệt lòng, thì cũng đã là một dạng ổn định kỳ lạ: Ổn định trong việc không che giấu sự chênh vênh trước những người từng chép chung một đề cương. "
Tôi ngồi thẳng lưng, gõ câu chốt:
" Nếu sau này tôi viết truyện ma về thế hệ mình, chắc cảnh đáng sợ nhất không phải là khu chung cư bỏ hoang hay con ma đứng cuối hành lang, mà là cảnh một lớp đại học họp lại sau mười năm, ngồi quanh bàn, cười hỏi nhau: 'Giờ mày làm gì rồi?'
Chỉ câu hỏi đó thôi, đối với nhiều đứa, đã đủ làm tay run hơn cả khi cầm bút ký hợp đồng vay nợ. "
Tôi nhấn lưu.
Biểu tượng cái đĩa mềm nhỏ hiện lên rồi biến mất.
Ngoài cửa sổ, quận Bình Tân chìm vào yên tĩnh tương đối. Đâu đó xa xa vẫn có tiếng xe tải, tiếng chó sủa, tiếng tivi vọng từ một phòng trọ khác.
Trong phòng" tầng ba rưỡi", chỉ có tiếng quạt quay và tiếng tim tôi đập đều.
Ngày mai, Khánh sẽ lại mặc áo khoác xanh, bật app.
Tú sẽ lại mở máy, đeo tai nghe nghe khách phàn nàn.
Nam sẽ lại dẫn khách đi xem đất.
Vy sẽ lại hẹn cà phê tư vấn tương lai cho ai đó.
Huy sẽ lại mở sách ôn thi công chức.
Tâm sẽ lại bước vào giảng đường.
Ánh sẽ lại cầm micro, bắt cả công ty cười vào lúc.. Chẳng ai muốn cười.
Còn tôi, tôi sẽ mở laptop, mở file Word, ghi thêm một chương nữa vào Nhật ký Nhà văn kinh dị.
Không ai biết mã nào sẽ tăng giá, mã nào sẽ mất thanh khoản, mã nào bị huỷ niêm yết khỏi thị trường.
Nhưng đêm nay, ít nhất chúng tôi đã có một bức ảnh chung, và một chương mới trong cuốn nhật ký mà tôi tự in trước hết trong đầu mình.