Tại sao giấc mơ lại thường phản ánh những gì ta đang lo lắng? Không biết bạn thế nào, nhưng có những ngày tôi tỉnh dậy với một cảm giác hoang mang lạ kỳ – vừa mơ thấy mình quên làm bài kiểm tra, hay đang đi giữa đám đông mà quên mặc quần áo. Nghe có vẻ buồn cười, nhưng những giấc mơ như vậy xảy ra không ít, đặc biệt là khi tôi đang trong giai đoạn căng thẳng. Vậy tại sao giấc mơ lại mang những nỗi lo thầm kín ra phơi bày giữa đêm? Hóa ra, giấc mơ không hề là "sản phẩm vô nghĩa" của bộ não. Trái lại, nó là cách mà não bộ xử lý cảm xúc, đặc biệt là những cảm xúc chưa có cơ hội giải tỏa ban ngày. Giấc mơ – não bộ không hề nghỉ ngơi Khi chúng ta ngủ, cơ thể nghỉ ngơi nhưng não bộ vẫn hoạt động tích cực, đặc biệt là trong giai đoạn REM – Rapid Eye Movement. Đây là thời điểm não xử lý lại những ký ức, cảm xúc và thông tin thu thập được trong ngày. Nhiều nhà khoa học tin rằng, giấc mơ là cách não "tái tổ chức" các trải nghiệm, giống như một bản nháp mà nó thử viết ra để hiểu chính mình hơn. Chính vì vậy, nếu ban ngày bạn lo lắng về một bài thuyết trình, một buổi gặp gỡ quan trọng, hay một quyết định còn bỏ ngỏ, rất có thể não bạn sẽ "mượn" giấc mơ để diễn lại những cảm xúc đó. Nhưng không nhất thiết phải giống hệt, nó có thể là phiên bản kỳ lạ hơn – như mơ thấy rớt xuống từ một tòa nhà, hay lạc trong mê cung – nhưng gốc rễ vẫn là: Lo sợ, áp lực, mất kiểm soát. Cảm xúc tiêu cực dễ in sâu vào giấc mơ Các nghiên cứu cho thấy những cảm xúc tiêu cực như lo lắng, buồn bã, tức giận thường có mặt trong giấc mơ nhiều hơn các cảm xúc tích cực. Lý do là vì não có xu hướng "ưu tiên" những thông tin liên quan đến nguy cơ hoặc sinh tồn. Những lo âu, dù là về học hành, công việc hay các mối quan hệ, đều được đánh dấu là "đáng chú ý" và sẽ xuất hiện trong tiềm thức khi bạn ngủ. Thử nghĩ xem: Bạn có thường mơ thấy mình rượt theo điều gì đó? Hay bị người khác truy đuổi? Những hình ảnh này không phải ngẫu nhiên. Chúng là sự lặp lại của trạng thái tâm lý ban ngày – khi ta cảm thấy bị dồn ép, chưa kịp phản kháng hay chưa có lối thoát. Giấc mơ là một "bản nháp cảm xúc" Một lý thuyết thú vị gọi là "giả thuyết mô phỏng đe dọa" (threat simulation theory) cho rằng giấc mơ giống như một cuộc tổng duyệt. Não sẽ tạo ra những kịch bản giả lập – nơi bạn phải đối mặt với thất bại, mất mát, sợ hãi – để luyện tập cách phản ứng. Giống như cơ thể luyện cơ bắp qua thể thao, não cũng "tập luyện cảm xúc" thông qua giấc mơ. Điều đó giải thích vì sao nhiều người mơ thấy mình trễ tàu, thi rớt, nói sai điều gì đó giữa đám đông. Không phải vì những điều đó sẽ xảy ra, mà vì não đang chuẩn bị bạn cho tình huống xấu nhất – để bạn biết cách đối mặt. Tiềm thức không nói dối Sigmund Freud từng nói: "Giấc mơ là con đường hoàng gia dẫn đến vô thức". Dù quan điểm của Freud vẫn gây tranh cãi, nhưng ý tưởng rằng giấc mơ phản ánh những điều ta không dám đối diện ban ngày vẫn rất đúng trong nhiều trường hợp. Khi bạn cố kìm nén cảm xúc – sợ hãi, ghen tị, cô đơn hay tổn thương – những cảm xúc ấy không biến mất. Chúng chỉ tạm lùi vào hậu trường, và rồi khi bạn ngủ, rào chắn ý thức được gỡ bỏ, tất cả ùa ra thành giấc mơ. Nó có thể mang hình dạng ẩn dụ: Như mơ thấy mình bị bỏ rơi giữa biển, hay mất đi một người thân. Nhưng ý nghĩa thật sự có thể là: "Tôi đang thấy mình vô hình", hoặc "Tôi sợ bị quên lãng". Hiểu giấc mơ – hiểu chính mình Tất nhiên, không phải giấc mơ nào cũng có ý nghĩa. Có những giấc mơ đơn giản chỉ là sự pha trộn ngẫu nhiên từ những mảnh ký ức rời rạc. Nhưng khi một giấc mơ cứ lặp lại, hoặc để lại cho bạn cảm xúc mạnh mẽ khi tỉnh giấc, đó thường là lúc tiềm thức đang cố lên tiếng. Thay vì lo lắng vì "tại sao mình lại mơ điều đó", bạn có thể hỏi: "Giấc mơ này muốn nói điều gì về mình?" Có thể bạn đang ôm một nỗi sợ nào đó chưa gọi tên được. Có thể bạn đang cần lắng nghe bản thân nhiều hơn. Và cũng có thể, bạn chỉ cần một cái ôm ấm áp sau một ngày dài mỏi mệt. "Giấc mơ không nói dối. Nó chỉ phản chiếu những gì trái tim bạn đang thầm thì." Nếu bạn sẵn sàng lắng nghe, đôi khi, giấc mơ chính là khởi đầu của sự chữa lành. Bạn đã từng mơ những giấc mơ như thế nào có thể kể với mình bên dưới nhee nếu bạn sẵn lòng. Đăng nhập để xem và ủng hộ mình nha. Thanks
