[mon29032010]

Phim: Survival Family

Đạo diễn: Shinobu Yaguchi

Diễn viên: Kohinata Fumiyo, Fukatsu Eri, Izumisawa Yuki, Wakana Aoi

Năm ra mắt: 2016

Có những bộ phim đưa ta vào một thế giới xa lạ, nhưng cũng có những bộ phim khiến ta nhìn lại chính cuộc sống mình đang sống. Survival Family của đạo diễn Yaguchi Shinobu là một tác phẩm như vậy. Không cần đến những thảm họa kinh hoàng, những sinh vật kỳ bí hay những cuộc chiến quy mô lớn, bộ phim chỉ đơn giản đặt con người vào một tình huống rất thật - mất điện toàn cầu - và từ đó mở ra câu chuyện đầy cảm xúc về sinh tồn, gia đình và những giá trị ta thường xem nhẹ trong cuộc sống hiện đại.

Ngay từ những cảnh đầu tiên, bộ phim đã vẽ lên một hình ảnh về gia đình Suzuki bình thường đến mức tẻ nhạt. Người cha Yoshiyuki luôn bận rộn với công việc, không thực sự gắn kết với vợ con. Người mẹ Mitsue quen với sự tiện nghi của đời sống đô thị. Cậu con trai Kenji và cô con gái Yui thì dường như chẳng mấy quan tâm đến gia đình, mỗi người đều chìm trong thế giới riêng của mình. Đó là một bức tranh quen thuộc, giống như nhiều gia đình hiện đại ngoài đời thực, nơi các thành viên sống cùng một mái nhà nhưng lại xa cách trong tâm hồn.

Rồi đột nhiên, tất cả sụp đổ. Mất điện. Nhưng không chỉ là mất điện trong vài tiếng hay một ngày, mà là mất điện hoàn toàn, không có tín hiệu, không có nước, không có phương tiện giao thông. Cả thành phố Tokyo lâm vào hỗn loạn. Nếu như ngày thường, chỉ cần một cú chạm là có thể kết nối với cả thế giới, thì giờ đây, mọi thiết bị đều trở nên vô dụng. Những con người từng phụ thuộc vào công nghệ giờ đây phải đối diện với một thực tế nghiệt ngã: Làm thế nào để sống sót?

Bộ phim không đẩy ngay nhân vật vào hiểm nguy cực đoan mà để họ từ từ nhận ra sự mong manh của cuộc sống hiện đại. Ban đầu, họ cố gắng thích nghi bằng cách tích trữ đồ ăn, tìm cách nấu nướng mà không có bếp gas, đi bộ đến chỗ làm với hy vọng rằng hệ thống sẽ sớm được khôi phục. Nhưng khi nhận ra rằng tình trạng này không hề tạm thời, gia đình Suzuki buộc phải đưa ra một quyết định lớn, đó là rời khỏi Tokyo và tìm đến vùng quê, nơi có cơ hội sống sót cao hơn.

Chuyến hành trình bắt đầu, và đây cũng chính là lúc bộ phim bộc lộ rõ nhất sự tinh tế trong cách kể chuyện của mình. Survival Family không chỉ đơn thuần là một câu chuyện sinh tồn với những khó khăn vật chất, mà còn là một hành trình cảm xúc. Từ một gia đình xa cách, họ dần trở nên gắn bó hơn qua từng thử thách. Từ những con người vốn quen với sự tiện lợi, họ học cách tự mình kiếm thức ăn, tìm nước uống, ngủ ngoài trời và đối diện với những hiểm nguy mà trước đây họ chưa từng nghĩ đến. Những ngày đầu của chuyến hành trình là một cú sốc thực sự. Gia đình Suzuki rơi vào cảnh phải vật lộn với những thứ tưởng chừng như đơn giản. Họ lục lọi từng dòng sông, ao hồ, chấp nhận cả việc uống nước chưa qua xử lý để cầm cự. Thức ăn không còn là những món nóng hổi từ siêu thị, mà là những mẩu vụn còn sót lại, đôi khi là cá bắt được bằng tay không hay thậm chí là những con vật mà trước đây họ chưa từng nghĩ sẽ ăn. Những cảnh phim không tô vẽ sự khổ cực một cách quá mức mà thể hiện nó rất tự nhiên, rất thực. Ta thấy sự bối rối, lo lắng của từng thành viên khi đối diện với thực tế nghiệt ngã, nhưng đồng thời cũng cảm nhận được sự thay đổi đang dần diễn ra trong họ.

Cuộc hành trình cũng đặt ra những tình huống éo le mà ở đó, bản năng con người lộ rõ. Họ gặp những người cùng cảnh ngộ, có kẻ sẵn sàng giúp đỡ, nhưng cũng có người lợi dụng tình thế để trục lợi. Có lúc, gia đình Suzuki suýt bị lừa mất chiếc xe đạp quý giá - phương tiện duy nhất giúp họ đi xa hơn trong hành trình sinh tồn. Cũng có lúc họ được người khác giúp đỡ vô điều kiện, chỉ đơn giản vì tình người. Những lát cắt nhỏ ấy khiến bộ phim chân thực đến lạ. Nó là câu chuyện của riêng gia đình Suzuki, phản ánh một bức tranh lớn về cách con người hành xử khi đứng trước thử thách sinh tồn.

Điều làm nên sức hút đặc biệt của Survival Family chính là sự phát triển của nhân vật qua từng giai đoạn. Yoshiyuki, người cha từng nghiêm khắc và xa cách, dần trở thành trụ cột thực sự của gia đình. Từ một người chỉ quen với công việc văn phòng, ông học cách chèo lái cả nhà qua từng khó khăn, từng bước trưởng thành đúng nghĩa. Mitsue, người mẹ từng quen với sự tiện nghi, trở nên mạnh mẽ hơn, thích nghi với những thử thách một cách đáng kinh ngạc. Kenji và Yui, hai đứa trẻ ban đầu chỉ biết than vãn, giờ đây học cách tự lập, biết quan tâm và trân trọng những điều nhỏ bé nhất. Bộ phim không phô trương sự thay đổi ấy bằng những câu thoại hùng hồn, mà để nó diễn ra tự nhiên, qua ánh mắt, hành động, qua cách họ dần dựa vào nhau nhiều hơn theo từng chặng đường.

Về mặt hình ảnh, Survival Family có cách quay rất chân thực, không lạm dụng những góc máy hoành tráng hay hiệu ứng phức tạp. Thế giới hậu tận thế trong phim không phải là một bãi đổ nát hoang tàn, mà là một Tokyo yên lặng đến rợn người, nơi những con đường không còn tấp nập, những cửa hàng bỏ hoang, những đoàn người lũ lượt rời đi với vẻ mặt hoang mang. Không có cảnh cháy nổ, không có quái vật hay thảm họa siêu nhiên, chỉ có sự tĩnh lặng đáng sợ của một thế giới đột ngột mất đi nguồn năng lượng sống. Chính sự tối giản này đã khiến người xem cảm nhận rõ hơn sự mong manh của xã hội hiện đại, khi mà chỉ cần một cú sụp đổ của hệ thống, mọi thứ sẽ trở nên xa lạ và con người sẽ phải bộc lộ bản năng nguyên thủy nhất của mình.

Những cảnh cuối cùng khép lại với một dư vị đầy cảm xúc. Khi cuối cùng cũng tìm được một nơi có thể sinh sống, gia đình Suzuki không còn là những con người như trước. Họ không cần điện thoại, không cần internet để gắn kết với nhau nữa. Họ đã học được bài học quý giá nhất: Gia đình chính là điểm tựa quan trọng nhất. Để rồi khi điện được khôi phục, họ không vội vã trở về với những thói quen cũ, mà ngồi lại, tận hưởng một bữa ăn, cùng trò chuyện như những con người thực sự kết nối với nhau.

Survival Family không phải là một bộ phim kịch tính, nhưng lại có sức nặng riêng, chạm đến những điều gần gũi mà ta vô tình lãng quên trong cuộc sống hiện đại. Một câu chuyện nhẹ nhàng, sâu sắc.

Vậy còn bạn thì sao, nếu một ngày thế giới không còn điện, bạn sẽ sống thế nào?