[Chơn Định]

Cáo tật thị chúng

Tác giả: Mãn Giác thiền sư

Ngôn ngữ: Chữ Hán

Thể thơ: Cổ phong (cổ thể)

Thời kỳ: Lý

* * *​

Chữ Hán:

春去百花落,

春到百花開.

事逐眼前過,

老從頭上來.

莫謂春殘花落盡,

庭前昨夜一枝梅.

Phiên âm:

Xuân khứ bách hoa lạc

Xuân đáo bách hoa khai

Sự trục nhãn tiền quá

Lão tòng đầu thượng lai

Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận

Đình tiền tạc dạ nhất chi mai

Dịch nghĩa:

Xuân đi, trăm hoa rụng,

Xuân đến, trăm hoa nở.

Việc đời ruổi qua trước mắt,

Tuổi già hiện đến từ trên mái đầu.

Đừng cho rằng xuân tàn hoa rụng hết,

Đêm qua, một cành mai trước sân.

Dịch thơ:

1.

Xuân đi trăm hoa rụng

Xuân đến trăm hoa cười

Trước mắt việc đi mãi

Trên đầu già đến rồi

Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết

Đêm qua sân trước một nhành mai

(Bản dịch của Ngô Tất Tố)

2.

Xuân đi, trăm hoa rãi

Xuân đến, trăm hoa khai

Xem chuyện đời trước mắt

Tóc trên đầu đã phai

Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết

Tối qua, vườn trước một cành mai.

(Bản dịch của Võ Đình)

***​

Đây là một bài thơ nổi tiếng của văn học trung đại. Bài thơ nói lên quy luật vô thường. Xuân đi rồi đến, hoa rụng rồi nở. Đời người chẳng mấy chốc mà già đi. Vô thường nhắc chúng ta không nên bám víu vào bất cứ một thứ gì, cho dù đó là cảnh đẹp như hoa nở, cảnh buồn như hoa tàn.

Vô thường nhắc chúng ta không có gì là mãi mãi trên cuộc đời này. Vô thường nhắc chúng ta nhìn mọi việc một cách bình thản, không lo lắng, sợ hãi, dù cho là sợ hãi vè cái già, cái bệnh, và cái chết. Bởi vô thường, già, bệnh, chết là một quy luật của tự nhiên, của vũ trụ.

Sống với vô thường, chấp nhận vô thường, chúng ta sẽ không bị khổ đau. Bình thản, an nhiên như cuối mùa xuân rồi mà vẫn còn nở một cành mai. Cành mai ấy tượng trưng cho niềm vui sống, sự lạc quan bất chấp quy luật nghiệt ngã của vô thường. Mong rằng trong tâm chúng ta luôn nở rộ một cành mai như thế.