Review Phim Whiplash (2014) - Damien Chazelle - Cái Giá Của Đỉnh Cao Vinh Quang

Trong hơn 15 năm kinh nghiệm xem phim: D, Damien Chazelle là một trong những đạo diễn gây ấn tượng nhất với mình. Ông có cách kể chuyện rất đặc trưng, cách xây dựng những phân cảnh dài gây choáng ngợp và một tình yêu lạ kì với âm nhạc. Ông và người bạn thân Justin Hurwitz - một nhạc trưởng - đã tạo được dấu ấn nhất định qua ba bộ phim đã được khởi chiếu.

Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về người đạo diễn trẻ tài năng này qua bộ phim đầu tiên: Whiplash. Với ba chiến thắng tại lễ trao giải Oscar lần thứ 87 (Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất, Dựng phim xuất sắc nhất, Hòa âm hay nhất) cùng hai đề cử trong đó có hạng mục Phim hay nhất, không còn nghi ngờ gì nữa về độ thành công của Whiplash.

Và như mọi khi, các bạn hãy đi xem phim trước khi đọc tiếp, vì dĩ nhiên là review này có.. spoil nặng: D.



Whiplash mở đầu với khung cảnh trong một hành lang hẹp và tối tại nhạc viện Shaffer, khi ánh điện duy nhất trong căn phòng cuối dãy vẫn còn chiếu rọi vào bộ trống bên dưới. Và cuộc gặp gỡ đầu tiên của chàng sinh viên năm nhất Andrew Neiman (Miles Teller) và nhạc trưởng chỉ huy ban nhạc Phòng thu Terence Fletcher (J. K. Simmons) đã mở đầu bằng tiếng trống - chất liệu âm nhạc chính của phim.

Xuyên suốt chiều dài bộ phim là cuộc dấn thân đầy thú vị và hấp dẫn của hai con người đi tìm những đỉnh cao trong nghệ thuật. Neiman muốn mình sẽ tỏa sáng rực rỡ trên sân khấu như một người nghệ sĩ vĩ đại, còn Fletcher thì đang đi tìm người nghệ sĩ ấy trong cả quãng đời giảng dạy của mình. Damien Chazelle cùng hai diễn viên chính tài năng đã tạo được ba khoảnh khắc ấn tượng với nhiều cung bậc cảm xúc.

Hồi 1 của phim diễn ra tương đối chậm rãi cho đến khi một nút thắt lớn xuất hiện. Neiman có cái hẹn lúc 6 giờ sáng tại ban nhạc Phòng thu. Nhưng căn phòng vắng lặng. Và lịch tập thì thực ra bắt đầu lúc.. 9 giờ. Fletcher đã cố tình chơi Neiman.

Trong phân cảnh này, đạo diễn đã sử dụng tuyệt hay thủ thuật thay đổi địa vị của hai nhân vật chính. Neiman từ cảm giác tự hào, sung sướng khi mình được chọn vào ban nhạc được coi là xuất sắc nhất của Nhạc viện, anh đã bị ông thầy của mình quăng xuống đáy của sự xấu hổ và tuyệt vọng. Fletcher liên tiếp miệt thị, cà khịa, la hét, chửi bới vào mặt anh và thậm chí là tặng anh.. một cái ghế phang vào đầu vì anh đã đánh sai nhịp trong hai ô nhạc của bản nhạc mà ông đã đưa. "Nếu cậu cố tình phá hoại ban nhạc của tôi, tôi sẽ mổ cậu như lợn". Và sự tự tin của Neiman đã bị đập tan hoàn toàn.

Suốt cuộc đối thoại, máy quay đặt góc nhìn của Fletcher luôn cao hơn góc nhìn của Neiman. Ông thầy đang ở thế cửa trên .

Từ bây giờ Neiman đã nhận ra, con đường chinh phục đỉnh cao phía trước của anh không hề thuận lợi và dễ dàng. Vỏ bọc an toàn của anh đang bị phá vỡ. Một Neiman trầm tính, ít nói, nhạy cảm và có phần yếu đuối đang đụng phải một Fletcher nóng nảy, dữ dằn và khắc nghiệt. Hai tính cách hoàn toàn trái ngược, chỉ có một điểm chung là niềm đam mê với Jazz.



Hồi 2 là quá trình Neiman nhận thức rõ hơn về con đường của mình. Bằng sự kiên trì khổ luyện anh mới giành được vị trí tay trống chính trong ban nhạc. Và một biến cố đã xảy ra. Nút thắt hồi 2. Neiman có nguy cơ bỏ lỡ buổi biểu diễn đầu tiên trên sân khấu vì để quên.. dùi trống. Một trận tranh cãi nảy lửa đã xảy ra.

Phân cảnh này đặt địa vị hai nhân vật đã dần cân bằng. Hai người đang ở thế ngang bằng nhau .

Neiman: "Đó là vị trí của em. Không, thầy không được làm thế với em. Em xứng đáng có vị trí đó. Câm miệng đi Johnny Utah. Lật trang cho tôi, con phò!". Chúng ta có thể thấy sự phản kháng của Neiman theo từng mức độ tăng dần. Từ im lặng chịu đựng, van xin, chuyển sang thuyết phục, tranh cãi, khẳng định rồi hét thẳng vào mặt ông thầy của mình.

Còn Fletcher: "Tôi cho ban nhạc khởi động đây. Neiman, cậu mất vị trí rồi. Từ khi nào cậu là chuyên gia về việc tôi được hay không được làm gì thế, đồ mít ướt ẻo lả?". Ông đang đe dọa cướp mất vị trí của Neiman hay đang đánh thức một thứ gì đó trong anh sẽ trỗi dậy? Và phân cảnh kết thúc bằng việc Neiman nhảy bổ vào đánh ông. Giới hạn chịu đựng của anh đã bị phá vỡ.

Sau nút thắt hồi 2, hồi 3 bắt đầu tương đối êm đềm sau khi Neiman và Fletcher rời khỏi Nhạc viện. Neiman cất bộ trống thân thuộc của mình vào một xó. Fletcher thì chơi đàn ở một quán bar nhỏ. Nhưng nhờ tình yêu với Jazz, cả hai đã gặp lại nhau. Cuộc gặp gỡ định mệnh dẫn ta đến nút thắt cuối cùng của phim, màn cao trào. Màn trình diễn trong một khán phòng sang trọng đầy ắp khán giả. Neiman bước vào cứ ngỡ ban nhạc sẽ chơi những bản nhạc anh đã được học. Nhưng ông thầy của anh chỉ huy dàn nhạc chơi một bản hoàn toàn xa lạ. Đến phút chót, ông vẫn muốn chơi anh. Neiman bối rối và tức giận. Nhưng lần này, anh không xông vào ông thầy mình nữa. Anh muốn tỏa sáng.

Đạo diễn Damien Chazelle đã dàn dựng một phân cảnh dài tuyệt hay với ít lời thoại. Chỉ có tiếng nhạc cụ áp đảo hoàn toàn bối cảnh. Tiếng kèn Saxophone, kèn Trombone và tiếng trống của Neiman tràn ngập khán phòng. Và rồi những bản Caravan, Whiplash vang lên. Cho đến khi mọi âm thanh khác im bặt. Chỉ còn tiếng trống đơn độc và ánh sáng. Ánh sáng rực rỡ, chói lòa của một nghệ sĩ vĩ đại. Giờ đây, Neiman đã thay Fletcher chỉ huy dàn nhạc. Anh bắt đầu đắm chìm vào khúc độc tấu của riêng mình dài gần 3 phút. Không cần một lời thoại nào nữa. Hai người nghệ sĩ nhìn nhau và mỉm cười. Một nụ cười mãn nguyện và hạnh phúc. Họ đang thăng hoa trên đỉnh vinh quang.

Địa vị của hai nhân vật trong phân cảnh này đã thay đổi. Giờ đây, Neiman ở thế cửa trên .

Với cách xây dựng câu chuyện tuyến tính và hấp dẫn, thủ thuật thay đổi địa vị được sử dụng ba lần tựa như ba chương trong hành trình đi tìm sự vĩ đại của hai nhân vật chính, khán giả vừa đắm chìm trong âm nhạc vừa tò mò theo dấu chân của ông thầy và người học trò vừa nhận ra một chân lí.

Cái giá nào cho sự vinh quang? Thời gian, công sức, mồ hôi, nước mắt, máu hay tình yêu của riêng mình. Hay tất cả những thứ đó cộng lại. Không ai dám khẳng định. Nhưng chắc chắn kết quả của nó sẽ rất ngọt ngào.

Rất nhiều người xem sẽ không đồng tình với cách huấn luyện của Terence Fletcher vì nó quá cay độc và khắc nghiệt. Nhưng đối với ông, chỉ có cách đó mới thổi bùng ngọn lửa đam mê đang cháy âm ỉ bên trong một người nghệ sĩ non trẻ, để từ đó ông tìm ra được một huyền thoại mới cho lịch sử âm nhạc. Nói thêm về J. K. Simmons, ông đã có một vai diễn xuất sắc và rất khó quên. Từ cái phẩy tay, cái lắc đầu, ánh mắt giận dữ như thiêu đốt người đối diện, hay tiếng thét đinh tai nhức óc như muốn ăn tươi nuốt sống, ông hoàn toàn xứng đáng với một tượng vàng Oscar cho Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất.

Một bình luận của Hùng Nguyễn

​

Tái bút :D Mình sẽ cùng các bạn tìm hiểu về Damien Chazelle trong bài review kế tiếp về tác phẩm được coi là thành công nhất trong sự nghiệp của ông tính đến thời điểm hiện tại.

La La Land​

 

Bài review vô cùng chất lượng luôn!

 

Điểm 10 cho chất lượng!

 

Cảm ơn mọi người nha ^^

 

Bộ phim này mang đến rất nhiều điều mới mẻ cho người xem, và cả nhiều ấn tượng nữa. Mình ấn tượng ngay từ đoạn Andrew nói lời chia tay cô bạn gái Nicole: "Anh muốn trở thành một người vĩ đại". Rồi sau đó là đến ông thầy Terrence Fletcher. Xuyên suốt bộ phim, người xem phải nói là tha hồ shock khi chứng kiến Terrence Fletcher nhiều lần "khủng bố" học sinh của ông theo đủ cách khác nhau. Và đúng là sau tất cả mọi thứ, chúng chính là cái giá để đạt tới đỉnh cao vinh quang.