Vì sao ve kêu vào mùa hè? Hình 1. Ve sầu. (doc nhanh) Ve kêu thì nhức đầu nhưng cứ độ ve kêu là hè về rồi mấy bạn ạ. Ve sầu là một loài côn trùng quen thuộc với người dân Việt Nam, đặc biệt là vào những ngày hè oi ả. Âm thanh "ve ve" kéo dài và đều đặn phát ra từ những tán cây xanh mát dường như đã trở thành một phần không thể thiếu của mùa hè. Nhưng tại sao ve lại chỉ kêu vào mùa hè, và vì sao chúng lại kêu như vậy? Lý do chính khiến ve chỉ kêu vào mùa hè là do vòng đời và đặc tính sinh học của loài này. Phần lớn cuộc đời của ve sầu được trải qua dưới lòng đất, nơi chúng sống ở dạng ấu trùng trong nhiều năm, có thể từ 2 đến 17 năm tùy loài. Trong suốt khoảng thời gian này, ve ẩn mình trong lòng đất, hút nhựa rễ cây để sinh tồn. Đến một thời điểm nhất định, khi điều kiện môi trường thích hợp thường là vào mùa hè với độ ẩm và nhiệt độ cao thì ấu trùng sẽ bò lên mặt đất, lột xác và trở thành ve trưởng thành. Khi đã trưởng thành, ve chỉ sống được trong vài tuần. Đây là khoảng thời gian ngắn ngủi nhưng vô cùng quan trọng để chúng thực hiện quá trình giao phối và duy trì nòi giống. Tiếng kêu mà chúng ta thường nghe vào mùa hè là do ve đực phát ra nhằm thu hút ve cái. Chúng sử dụng một bộ phận đặc biệt nằm ở bụng gọi là "cơ quan phát âm" bao gồm hai màng mỏng rung động để tạo ra âm thanh. Âm thanh đó có thể vang xa đến hàng trăm mét, tùy theo loài và môi trường xung quanh. Mỗi loài ve có âm điệu khác nhau để các cá thể cùng loài nhận ra nhau và ghép đôi chính xác. Không phải ve nào cũng kêu, và không phải lúc nào chúng cũng kêu. Ve chỉ kêu khi có ánh sáng mặt trời, thường là vào ban ngày và đặc biệt là những lúc trời nắng gắt. Khi mưa hoặc trời râm, tiếng ve gần như biến mất. Điều này không chỉ liên quan đến cơ chế sinh học mà còn là một cách giúp ve tiết kiệm năng lượng, tránh các điều kiện không thuận lợi để giao phối. Như vậy, ve kêu vào mùa hè bởi đó là thời điểm thích hợp nhất trong năm cho sự trưởng thành, sinh sản và duy trì giống loài của chúng. Âm thanh râm ran từ những tán cây không chỉ báo hiệu một mùa hè đã đến mà còn là minh chứng cho chu kỳ sống âm thầm nhưng kỳ diệu của loài côn trùng này. Tại sao ve phải lột xác? Lột xác là một quá trình sinh học quan trọng và bắt buộc trong vòng đời của ve sầu, cũng như nhiều loài côn trùng khác. Ve phải lột xác để phát triển và chuyển từ giai đoạn ấu trùng sống dưới đất thành ve trưởng thành có cánh, có khả năng sinh sản và sống trên mặt đất. Hình 2. Ve sầu lột xác. (doc nhanh) Ngay từ khi nở ra từ trứng, ve sầu đã sống dưới lòng đất dưới dạng ấu trùng. Trong môi trường tối tăm này, chúng hút nhựa từ rễ cây để tồn tại và phát triển dần qua các giai đoạn. Tuy nhiên, lớp vỏ ngoài (hay còn gọi là bộ xương ngoài) của côn trùng là cấu trúc cứng, không thể giãn nở như da động vật. Vì thế, để lớn lên, ấu trùng ve cần phải lột bỏ lớp vỏ cũ để thay bằng một lớp vỏ mới to hơn, cho phép cơ thể phát triển thêm. Mỗi lần như vậy được gọi là một lần lột xác. Sau nhiều năm sống dưới đất và trải qua vài lần lột xác, đến một thời điểm thích hợp thường là vào mùa hè thì ấu trùng ve sẽ bò lên mặt đất để tiến hành lần lột xác cuối cùng. Lúc này, chúng tìm đến các thân cây, cành cây hoặc bề mặt cứng để bám vào, rồi từ từ tách lớp vỏ cũ ra và chui ra ngoài. Đây là lần lột xác đặc biệt vì sau đó, ve sẽ trở thành cá thể trưởng thành với đôi cánh mềm mại ban đầu rồi dần cứng lại, cho phép bay nhảy và bắt đầu cuộc sống mới trên mặt đất. Việc lột xác không chỉ giúp ve phát triển về kích thước mà còn là bước chuyển mình mang tính chất sống còn để thực hiện chức năng sinh sản. Nếu không lột xác, ve sẽ mãi ở dạng ấu trùng, không thể bay, không thể kêu, cũng không thể duy trì nòi giống. Vì vậy, lột xác là điều kiện tất yếu để ve hoàn thiện vòng đời và đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa của loài côn trùng này. Cách phân biệt ve đực và ve cái Ve sầu là loài côn trùng có sự khác biệt rõ rệt giữa con đực và con cái, đặc biệt là ở cấu tạo cơ thể và hành vi. Việc phân biệt chúng không quá khó nếu quan sát kỹ những đặc điểm sau: Thứ nhất, ve đực có khả năng phát ra âm thanh, trong khi ve cái thì không. Đây là đặc điểm dễ nhận biết nhất. Ve đực sở hữu một cơ quan phát âm nằm ở hai bên bụng, gọi là tymbal. Khi ve đực rung bộ phận này, nó tạo ra tiếng kêu đặc trưng vang xa để thu hút ve cái trong mùa giao phối. Còn ve cái thì không có tymbal, do đó không thể tạo ra âm thanh. Nếu bạn thấy một con ve đang kêu râm ran trên cây, đó chắc chắn là ve đực. Thứ hai, nhìn vào hình dáng cơ thể cũng có thể phân biệt được. Ve đực thường có phần bụng rỗng và ngắn hơn, do chứa cơ quan phát âm. Nếu lật bụng ve đực lên, có thể thấy hai màng mỏng (giống như hai nắp nhỏ). Đó chính là tymbal. Trong khi đó, ve cái có phần bụng đầy đặn hơn và dài hơn, do chứa trứng. Ve cái không có tymbal, thay vào đó là một bộ phận gọi là ống đẻ trứng ở cuối bụng dùng để đâm vào vỏ cây hoặc đất để đẻ trứng. Cuối cùng, nếu quan sát vào thời điểm giao phối, bạn sẽ thấy ve đực thường là bên phát ra âm thanh và chủ động tìm kiếm, gọi mời ve cái. Ve cái sau khi giao phối sẽ tìm nơi thích hợp để đẻ trứng, hoàn thành chu kỳ sinh sản. Tóm lại, có thể phân biệt ve đực và ve cái dựa vào ba đặc điểm chính: Khả năng phát ra tiếng kêu (chỉ ve đực có), cấu tạo phần bụng (ve đực bụng rỗng, ve cái bụng đầy và dài hơn), và sự hiện diện của cơ quan đẻ trứng ở ve cái. Đây là những đặc điểm sinh học rõ ràng giúp ta nhận biết giới tính của loài côn trùng quen thuộc này. Cảm ơn mọi người đã ghé xem bài viết. Sắp đến nghỉ hè rồi, chúc mọi người có một mùa hè vui vẻ.
