ĐỀ 1 - Đọc hiểu: Truyện Kiều - Viết: Nghị luận xã hội I. ĐỌC HIỂU Đọc đoạn trích sau, trả lời câu hỏi bên dưới: Thương nhau xin nhớ lời nhau, Năm chầy cũng chẳng đi đâu mà chầy. Chén đưa nhớ bữa hôm nay, Chén mừng xin đợi ngày này năm sau! Người lên ngựa, kẻ chia bào Rừng phong thu đã nhuộm màu quan san. Dặm hồng bụi cuốn chinh an, Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh. Người về chiếc bóng năm canh, Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi. Vầng trăng ai xẻ làm đôi, Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường. (Trích Truyện Kiều, Nguyễn Du, NXB Văn học, 1987, tr. 20) Câu 1: Nhân vật trữ tình trong đoạn trích trên là ai? Câu 2: Đoạn trích kể lại sự việc gì? Câu 3: Chỉ ra sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong đoạn trích. Câu 4: Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung 2 câu thơ: Vầng trăng ai xẻ làm đôi, Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường. Câu 5: Nhận xét về tâm trạng nhân vật trữ tình trong đoạn thơ trên. II. VIẾT Viết bài văn khoảng 600 chữ trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của việc vượt qua những giới hạn nhận thức thông thường. Gợi ý: I. ĐỌC HIỂU Câu 1: Nhân vật trữ tình trong đoạn trích trên là Thúy Kiều, nhân vật chính trong Truyện Kiều của Nguyễn Du. Đoạn trích miêu tả cảnh Thúy Kiều tiễn biệt Thúc Sinh, người yêu của mình. Câu 2: Đoạn trích kể lại cảnh Thúc Sinh từ biệt Thúy Kiều. Thúc Sinh chuẩn bị rời đi, và Thúy Kiều chia tay anh trong lúc phải đối mặt với những nỗi buồn và chia ly. Đoạn trích thể hiện tình cảm sâu nặng và sự luyến tiếc giữa hai nhân vật. Câu 3: Sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong đoạn trích: - Yếu tố tự sự: Đoạn trích kể về một sự việc cụ thể, đó là Thúc Sinh từ biệt Thúy Kiều. Sự ra đi của Thúc Sinh được mô tả qua các chi tiết như "người lên ngựa, kẻ chia bào" hay "dặm hồng bụi cuốn chinh an". - Yếu tố trữ tình: Tình cảm của nhân vật trữ tình, chủ yếu là Thúy Kiều, được thể hiện qua những dòng thơ đầy cảm xúc như "Thương nhau xin nhớ lời nhau" hay "Vầng trăng ai xẻ làm đôi". Cảm xúc buồn bã, luyến tiếc, xa cách được bộc lộ qua những hình ảnh và ngôn từ giàu chất trữ tình. Câu 4: Về nội dung 2 câu thơ: "Vầng trăng ai xẻ làm đôi, Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường." Hai câu thơ này tượng trưng cho sự chia ly và cô đơn. Vầng trăng bị xẻ làm đôi có thể hiểu là biểu tượng của tình yêu tan vỡ, sự chia cách giữa hai người yêu. Một nửa trăng in gối chiếc, là hình ảnh Thúy Kiều cô đơn một mình, nằm trên chiếc gối, nhớ nhung người yêu. Nửa còn lại soi dặm trường là hình ảnh Thúc Sinh trên đường xa, đơn độc, lẻ loi. Cả hai nhân vật đều ở trong tình cảnh cô đơn và thiếu vắng nhau. Câu 5: Nhận xét về tâm trạng nhân vật trữ tình trong đoạn thơ trên. Tâm trạng của nhân vật trữ tình, Thúy Kiều, trong đoạn thơ là buồn bã, luyến tiếc và đầy đau đớn. Kiều đau đớn vì phải chia tay Thúc Sinh, người yêu của mình. Cảnh chia tay được diễn tả với những hình ảnh đầy cảm xúc, từ việc nâng chén rượu tiễn biệt đến hình ảnh chiếc bóng cô đơn và vầng trăng chia cắt. Thúy Kiều phải đối mặt với sự mất mát, trong khi Thúc Sinh lại ra đi mà không thể giữ lại tình yêu. Sự chia ly này làm nổi bật nỗi niềm đau khổ, cô đơn của Kiều trong khoảnh khắc từ biệt. II. VIẾT Trong cuộc sống, con người luôn bị chi phối bởi những giới hạn nhận thức, những định kiến, thói quen tư duy mà đôi khi chúng ta không nhận ra. Những giới hạn này có thể là rào cản, kìm hãm sự sáng tạo, cản trở sự phát triển của cá nhân và xã hội. Tuy nhiên, nếu con người biết cách vượt qua những giới hạn này, chúng ta sẽ mở rộng được tầm nhìn, khám phá những khả năng vô hạn của bản thân và đạt được những thành tựu to lớn. Việc vượt qua những giới hạn nhận thức thông thường không chỉ là hành trình mở rộng kiến thức mà còn là con đường đưa con người đến với sự đổi mới, sáng tạo và sự phát triển bền vững. Mỗi người đều có những giới hạn trong cách nhìn nhận về thế giới xung quanh. Những giới hạn này có thể xuất phát từ nền tảng văn hóa, giáo dục hay thậm chí là những trải nghiệm cá nhân. Chúng tạo thành những khuôn mẫu tư duy mà con người dễ dàng chấp nhận mà không thử thách, không thay đổi. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào những hiểu biết hạn chế đó, con người sẽ không thể khám phá ra hết khả năng của chính mình. Việc vượt qua những giới hạn nhận thức thông thường giúp con người có thể nhìn nhận sự vật, hiện tượng từ nhiều góc độ khác nhau. Một người có thể bị gò bó trong cách nghĩ "một nghề cho chín còn hơn chín nghề", nhưng nếu vượt qua rào cản này, họ có thể nhận ra rằng việc học hỏi, khám phá những lĩnh vực mới là một cách để phát triển toàn diện hơn. Chúng ta không chỉ phát triển về mặt kỹ năng chuyên môn mà còn làm giàu thêm kinh nghiệm sống, tăng cường khả năng tư duy sáng tạo, từ đó mở ra cơ hội mới trong công việc và cuộc sống. Sự sáng tạo và đổi mới chỉ có thể xuất hiện khi con người dám vượt qua những giới hạn tư duy thông thường. Những phát minh vĩ đại trong lịch sử, từ điện thoại của Alexander Graham Bell, máy bay của Wright Brothers, đến những sáng chế hiện đại như trí tuệ nhân tạo hay công nghệ blockchain, đều bắt nguồn từ những ý tưởng vượt ra ngoài những khuôn khổ, những suy nghĩ thông thường. Các nhà khoa học, nghệ sĩ, nhà sáng chế là những người luôn tìm cách phá vỡ các giới hạn nhận thức, từ đó tạo ra những đột phá. Chẳng hạn, Albert Einstein đã từng nói: "Logic sẽ đưa bạn từ A đến B. Tưởng tượng sẽ đưa bạn đến bất kỳ đâu." Tư duy sáng tạo không phải là một quá trình đi từ cái đã biết đến cái đã rõ, mà là khả năng đặt câu hỏi, dám thử nghiệm, thậm chí là chấp nhận thất bại để tìm ra con đường mới. Nếu con người không dám vượt qua giới hạn nhận thức, họ sẽ không thể phát hiện ra những tiềm năng ẩn chứa trong chính bản thân và trong xã hội. Không chỉ ở cấp độ cá nhân, việc vượt qua những giới hạn nhận thức còn có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển của xã hội. Lịch sử nhân loại đã chứng minh rằng những cuộc cách mạng lớn, từ cuộc cách mạng công nghiệp đến cuộc cách mạng công nghệ, đều bắt đầu từ việc con người dám vượt qua những chuẩn mực tư duy, những quy tắc cũ. Nếu chúng ta vẫn giữ những suy nghĩ bảo thủ, chậm thay đổi, thì xã hội sẽ không thể tiến bộ và phát triển. Hơn nữa, trong một xã hội ngày nay, nơi mà toàn cầu hóa và công nghệ phát triển mạnh mẽ, việc vượt qua những giới hạn nhận thức càng trở nên quan trọng. Việc mở rộng nhận thức về các nền văn hóa khác, về các xu hướng phát triển mới, sẽ giúp chúng ta không chỉ hòa nhập tốt hơn mà còn có thể đóng góp vào sự phát triển chung của cộng đồng. Chỉ khi con người vượt qua những rào cản về tư tưởng, chúng ta mới có thể tạo ra những xã hội cởi mở, sáng tạo, tôn trọng sự khác biệt và hướng tới sự tiến bộ bền vững. Việc vượt qua những giới hạn nhận thức thông thường không phải là một điều dễ dàng, vì nó đụng chạm đến thói quen, những chuẩn mực tư duy đã ăn sâu vào trong tiềm thức của mỗi người. Tuy nhiên, chính việc dám vượt qua những giới hạn đó sẽ mở ra cánh cửa của sự sáng tạo, đổi mới và phát triển bền vững. Để có thể phát triển bản thân, đóng góp vào sự tiến bộ của xã hội, mỗi người cần không ngừng học hỏi, khám phá và thử thách chính mình. Hãy luôn nhớ rằng: Chỉ khi chúng ta vượt qua những giới hạn nhận thức thông thường, chúng ta mới có thể tìm ra con đường dẫn đến thành công và hạnh phúc đích thực.
